Вольныя муляры ў беларускай гісторыі
Канец XVIII — пачатак XX ст.
Алесь Смалянчук
Памер: 280с.
Вільня 2005
108) Іваноўскі (Iwanowski) Раман. Масон 3-й ст. (1820).
109) Кабылінскі (Kobylinski) Ежы. Першы сцюарт (1817), масон 4-й ст. (1820).
110) Калкоўскі (Kolkowski) Васіль. Масон 1-й ст. (1820).
111) Каменскі (Kamienski) Казімір. Г анаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст. (1820).
112) Каменскі (Kamienski) Людвік Юзафавіч. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
113) Карабічын (Karabiczyn) Васіль*. Масон 1-й ст. (1820).
114) Карказевіч (Korkozewicz) Міхал. Масон 3-й ст. (1820).
115) Карказевіч (Korkozewicz) Януары Валер’янавіч. Масон 2-й ст. (1820).
116) Касоўскі (Kossowski) Казімір. Масон 3-й ст. (1820).
117) Кастравіцкі (Kostrowicki) Самуэль. Масон 2-й ст., звольнены ў 1820 г.
118) Квяткоўскі Ян.
119) Класоўскі (Klossowski) Сганіслаў. Ганаровы сябра ложы, масон 7-й ст. (1820).
120) Котвіч (Kotwicz) Ян. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 4-й ст.
121) Курчынскі (Kurczynski) Станіслаў. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
122) Лазінскі (Lozinski) Ян [Юзаф С.Р.]. Ганаровы сябра ложы, масон 3-й ст. (1820).
123) Лангхамп (Longchamp) Ян*. Ганаровы сябра ложы, масон 5-й ст. (1820).
124) Ландрагін (Landragin) [Ляндразын C.P.] Іван Якаўлевіч. Масон 2-й ст., звольнены ў 1820 г.
125) Лапіцкі (Lapicki) Міхал. Масон 2-й ст. (1820).
126) Лапушынскі (Lopuszynski) Юзаф. Масон 2-й ст. (1820).
127) Лэнтоўскі (Lentowski) Шыман Францішак. Масон 3-й ст. (1820).
128)ЛёншанЯн.
129) Лібельт (Libelt) Якуб Герман. Ганаровы сябра ложы, масон 7-й ст. (1820).
130) Лыкаў (Lykow) Тэадор Міхайлавіч. Масон 3-й ст., звольнены ў 1820 г.
131) Любаньскі (Lubanski) Ян. Масон 4-й ст., звольнены ў 1820 г.
132) Любаўскі (Lubawski) Тэадор. Масон 3-й ст. і Намеснік Майстра абрадаў (1820).
133) Ляўковіч (Lewkowicz) Вінцэнт. Масон 5-й ст., звольнены ў 1820 г.
134) Мадзалеўскі (Modzolewski) Фердынанд. Братслужачы (1819), масон 1-й ст. (1820).
135) Мадоўскі Ігнацы*. Сакратар (1818).
136) Манцігранды [Мантэграндзі C.P.] Людвік.
137) Манюшка (Moniuszko) Дамінік. Масон 7-й ст., Намесны майстар (1818), Майстар кафедры (1820).
138) Манюшка (Moniuszko) Казімір Юзафавіч. Масон 3-й ст. (1820).
139) Манюшка (Moniuszko) Чэслаў. Масон 3-й ст. (1820).
140) Манюшка (Moniuszko) Юзаф. Масон 2-й ст. (1820).
141) Граф Мараўскі (Morawski) Караль Дзем’янавіч. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
142) Маркіановіч (Markianowicz) Юзаф Фаміч. Ганаровы сябра ложы, масон 5-й ст. (1820).
143) Марціноўскі ((Marcinowski) Антоні. Масон 1-й ст. (1820).
144) Масыні (Massyni) Аўгуст. Масон 1-й ст., звольнены ў 1820 г.
145) Матушэвіч (Matyszewicz) [Матусевіч C.P.] Міхал. Масон 1-й ст. (1820).
146) Мацкевіч (Mackiewicz) Міхал. Ганаровы сябра ложы, масон 7-й ст. (1820).
147) Мацкевіч (Mackiewicz) Стэфан. Масон 2-й ст., звольнены ў 1820 г.
148) Машынскі (Moszynski) Феліцыян. Масон 1-й ст. (1820).
149) Міладоўскі (Miladowski) Раман. Масон 2-й ст. (1820).
150) Мірскі (Mirski) Ян*. Масон 2-й ст. (1820).
151) Навамейскі (Nowomieyski) [Наваміцкі С.Р.] Канстанцін. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 5-й ст.
152) Навіцкі (Nowicki) Банавентура. Ганаровы сябра ложы, масон 5-й ст. (1820).
153) Навіцкі (Nowicki) Матэвуш. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 4-й ст.
154) Непакайчыцкі (Пацэй-Непакайчыцкі, Niepokoyczycki) Адам Варфаламеевіч. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
155) Норвід (Norwid) Ян. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
156) Нофак (Nofok) Ян Антоні. Ганаровы сябра, масон 7-й ст. (1820).
157) Граф Патоцкі (Potocki-Kostka) Станіслаў Костка. Ганаровы сябра ложы, масон 7й ст. (1820), Вялікі майстар Вялікага усхода Каралеўства Польскага і ВКЛ.
158) Граф Пацей (Росіеу) Аляксандр. Ганаровы сябра ложы, масон 7-й ст. (1820).
159) Пашкевіч (Paszkiewicz). Брат служачы (1820), масон 1-й ст.
160) Пашкоўскі (Paszkowski) Мікалай. Масон 3-й ст. і Першы дазорац (1820).
161) Пэйкер 1-ы (Реукіег) Аляксандр Эмануілавіч. Ганаровы сябра ложы, масон 3-й ст. (1820).
162) Петрыкоўскі Антоні.
163) Пётух (Piotych) [Пятух C.P.] Юзаф. Масон 3-й ст. (1820).
164) Пжыстаноўскі (Przystanowski) [Прыстаноўскі C.P.] Пётр. Майстар кафедры (1817), масон 5-й ст. і Суддзя (1820).
165) Підо(т) (Pidot) Мікалай. Масон 3-й ст. (1820).
166) Граф Плятэр (Plater) Людвік Казіміравіч. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
167) Прушынскі (Proszynski) Афанасі. Масон 3-й ст. у 1820.
168) Прушынскі (Proszynski) Яўстах. Масон 1-й ст. (1820).
169) Рагоза (Rahoza) Юзаф. Прадстаўнік у Правінцыяльнай ложы “Дасканалая еднасць” (1817), масон 4-й ст.
170) Ражанскі (Rozanski) Францішак*. Брат служачы, масон 1-й ст. (1820).
171) Ражнецкі (Roznecki) Аляксандр Аляксандравіч. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
172) Развадоўскі (Rozwadowski) Ян. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
173) Ракіцкі (Rokicki) Людвік Міхайлавіч. Масон 1-й ст. (1820).
174) Ракіцкі (Rokicki) Міхал. Масон 1-й ст. (1820).
175) Раманус (Romanus) Аляксандр. Масон 3-й ст. (1820).
176) Ратыньскі (Ratynski) Антоні [Аляксандр С.Р.]. Масон 4-й ст. (1820).
177) Рашкоўскі (Roszkowski) Серафін. Масон 3-й ст. (1820).
178) Рашэт (Raszet) Эмануіл Якаўлевіч. Масон 3-й ст. (1820).
179) Сабескі (Sobeski) Міхал. Ганаровы сябра, масон 5-й ст., прадстаўнік ложы пры Вялікім усходзе (1817, 1820).
180) Сабескі (Sobeski) Ян*. Ганаровы сябра ложы, прадстаўнік ложы пры Вялікім усходзе (1818).
181) Граф Салагуб (Solohub) Антоні. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 7-й ст.
182) Свентажэцкі (SwiQtorzecki) Станіслаў. Масон 3-й ст. (1820).
183) Свянціцкі (Swi^cicki) Юзаф*. Масон 2-й ст. (1820).
184) Граф Серакоўскі (Sierakowski) Ян. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 4-й ст.
185) Сержпіньскі (Sierzpinski) [Сержыінскі C.P.] Станіслаў. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 4-йст.
186) Сіпайла (Sipaylo) Юзаф Міхайлавіч. Ганаровы сябра ложы (1820), масон 3-й ст.
187) Снітка (Snitko) Ян Сцяпанавіч. Масон 3-й ст., звольнены ў 1820 г.
188) Станьскі (Stanski) Канстанты. Масон 1-й ст. (1820).
Жан Эмануэль Жылібер (21 чэрвеня 1741 г. 2 верасня 1814 г.) вучоны-прыродазнаўца, лекар і мысліцель. Закончыў медыцынскі факультэт універсітэту ў Манпелье (1763). У1768 г. заняў пасаду прафесара анатоміі, хірургіі і натуразнаўстваЛіёнскагамедыцынскага коледжа. Ж.Э.Жылібера адрознівала самастойнасць і незалежнасць думкі, ініцыятыўнасць і глыбокія веды. Гарадзенскім каралеўскім старастам А. Тызенгаўзам быў запрошаны ў Гародню, дзеў 1775 г. арганізаваў іўзначаліўМедыцынскуюАкадэмію. Вёўактыўную прафесарскую дзейнасць, чытаў курсы агульнаймедыцыны, хірургіі і натуразнаўства. Перавёзу Гародню асабістую бібліятэку і гербарый (болей 300 асобнікаў). Заснаваў
шпіталь, анатамічны тэатр.Каралеўскі батанічны сад, Медыцынскую Акадэмію, навуковую бібліятэку. Разам з А.Тызенгаўзам планаваў арганізацыюўГародні Акадэміі навук. ІІалежаў да ордэна вольных муляраў. У1781 г. узначальваў гарадзенскую ложу “L 'hereuse Delivrance ” (“Шчаслівае вызваленне ”), якая працавала на французскай мове.
Пасля вымушанай адстаўкі каралеўскага старасты разам з вучнямі пераехаўу Вільню. Быў заснавальнікам медыцынскага факультзтуў Галоўнайлітоўскай школе (будучы Віленскі універсітэт), узначаліў кафедру натуральнай гісторыі і батанікі, заснаваў батанічны сад. Падзяляў погляды французскіх асветнікаў. Паводле Э.Дарашэвіча, "светапогляд Жылібера ў сваёй аснове адлюстроўвае стыхійна-матэрыялістычныя імкненні вучонага, які высока ставіў эксперымент і назіранне... Логіка натуральна-навуковага светапогляду падводзіла яго фактычна да адмаўлення некаторых палажэнняў тэалогіі". Магчыма якраз апошняе выклікала незадавальненне мясцовых кансерватыўна-клерыкальных колаў, якія абвінавацілі Жылібера ў падрыве веры і маралі. У выніку былі забароненыя лекцыі вучонага, а некаторыя яго працы забраныя з бібліятэкі. У1783 г. ён вярнуўся ў Ліён. Удзельнічаў у французскай рэвалюцыі, у 1793 г. быў абраны мэрам Ліёна. Пазней займаўся толькі навукай. Сяродягоных працаў пяцітамовая “ФлораЛітвы” (тт.1-2. Гародня, 1781; тт.3-5. -Вільня, 1781-1782).
Літ.: Гардзееў Ю. Гарадзенскія масонскія прывілеі з мяжы XVHI-XIX ст. (гл. раздзел Даследаванніў, Дарашэвіч Э. Жылібер (Gilibert) Жан Эмануэль // Мысліцелі і асветнікі Беларусі. Х-ХІХ ст.: Энцыклаледычны даведнік. Мінск, 1995. С. 213-214; Мілінкевіч А. Жылібер (Jilibert) Жан-Эмануэль II Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 3. Мінск, 1996. С. 380; Краснова А.Н., Кузьммчев А.Н. Жан Эммануэль Жнлнбер (Jean Emmanuel Gilibert) ботанпк Лпннеевской эпохм. Рыбннск, 2000.
Алесь Смалянчук (Гіродня)
Канстанцін Ігельстром (8моя 1799г.,мяст. Шумск Валынскай губерні 13 лістапада 1851 г.), грамадска-палітычны дзеяч, дзекабрыст. Нарадзіўсяўсям ’і генерал-майора, камандзіра 2-ой брыгады Літоўскайуланскай дывізіі Густава (Яўстафія) Ігельстрома. Выхоўваўсяў 1-ым кадэцкім корпусе. Служыў капітанам у Літоўскім піянерным батальёне (Літоўскі асобны корпус, Беластоцкая вобласць). Вёў антыўрадавую прапаганду ў войсках. У 1820 г. быў ініцыяваны ў масонскай ложы Наваградка “Вузел еднасці".
Пасля знаёмства з былым філаматам М.Ру-
кевічам разам са стрыечным братам А.Вягеліным стаў арганізатарам і аднылі з кіраўнікоў тайнага таварыства “Ваенныя сябры Меў сувязь з дзекабрыстам В.Кюхельбекерам. Адыграў значную ролю ў падрыхтоўцы ўзброенага выступлення Літоўскага піянернага батальёна з мэтай сарваць прысягу Мікалаю I, якое адбылося 24 снежня 1825 г. у мяст. Браньск Беластоцкай вобласці. 27 снежня 1825 г. быў арыштаваны. Ваенным судом прыгавораны да смяротнага пакарання, якое паводле высачайшагараспараджэння 15 красавіка 1827г. заменена пазбаўленнем дваранства і 10 гадамі катаргіў Сібіры з наступным пасяленнем. 3 красавіка 1836 г. радавыў асобным Каўказскім корпусе. 13 лютага 1843 г. звольнены ў адстаўку ў чыне паручніка з забаронай наведвання сталіцы і ўстанаўленнем сакрэтнага паліцэйскага нагляду.
Літ.: Декабрнсты: бнбпмографнческнй справочннк. Москва, 1988. С. 73-74, 355366; Швед В. Ііельстром Канстанцін II Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Т. 3. Мінск, 1996. С. 470.
Іна Соркіна (Гародня)
189) Стравіньскі (Strawinski) Матэвуш. Масон 1-й ст. (1820).
190) Струміла (Strumillo) Юзаф. Ганаровы сябра ложы (1821), масон 7-й ст.
КНІГІ ОНЛАЙН
