Вольныя муляры ў беларускай гісторыі
Канец XVIII — пачатак XX ст.
Алесь Смалянчук
Памер: 280с.
Вільня 2005
60. Швед В. Паміж Польшчай і Расіяй: грамадска-палітычнае жыццё на землях Беларусі (1772-1863). Гродна, 2001.
61. Швед В.В., Ігнатовіч Ф.1. Урачы і аптэкары члены гродзенскіх масонскіх лож (канец XVIII пачатак XIX ст.) // Нсторня: современные проблемы лекарственого обеспечення населення. Гродно: [б.н.], 2000.
62. Шустер Г. Тайные обіцества, союзы н ордена / Под ред. А.Погоднна. СПб., 1905.-Т. 1; Т. 2.
63. Яковлев Н.Н. 1 августа 1914 г. 3-е нзд. Москва, 1993.
64. Askenazy Sz. Lukasinski. Warszawa, 1908. TT. 1-2.
65. Cegielski T. “Ordo in Chao”. Wolnomulastwo i swi^topogl^dowe kryzysy XVII i XVIII w. Warszawa, 1994.
66. Chajn L. Wolnomularstwo i parawolnomularstwo w Polsce miQdzywojennej. Zbior nadbitek. 1959-1974.
67. Chajn L. Wonomularswo w II Rzeczypospolitej. Warszawa, 1975.
68. Chajn L. Polskie wolnomularstwo. Warszawa, 1984.
69. Chmielowski P. Liberalizm i obskurantyzm na Litwie i Rusi // Biblioteka Dziel Wyborowych. Warszawa, 1898. Nr 21.
70. DunajownaM. Tomasz Zan. Lata uniwersiteckie. 1815 1824. Wilno, 1933.
71. Dylqgowa H. Walerian Lukasinski Wolnomularstwo Narodowe (Towarzystwo
Patriotyczne. 1819-1826). Warszawa, 1996.
72. Encyklopedyczny slownik historii Polski / Pod red. LMaciszewskiego. Warszawa: POW, 1998.
73. Giertych J. O roli obozu masonskiego w przebiegu dziejow. Poznan, 2000.
74. Fridrichs E. Freemasonry in Russia and Poland. Berne, 1911.
75. Hass L. Ambicje, rachuby, rzeczywistosb. Wolnomularstwo w Europie Srodkowo-Wschodniej. 1905 1928. Warszawa, 1984.
76. Hass L. Glowne nurty-odlamy ruchu wolnomularskiego (do konca lat dwudziestych XX wieku) // Mazowieckie Stadia Humanistyczne. 2000. Nr 1-2.
77. Hass L. Dni wielkosci: o masonerii rosyjskiej pocz^tku XX wieku// Ars Regia.
1995/1996. R. 4/5. Nr 1-2.
78. Hass L. Dzialalnosc wolnomularstwa polskiego w latach 1908 1915 w relacji pami^tnikarskiej M.Malinowskiego II Kwartalnik Historyczny. 1967. R. 74.
79. Hass L. Loza i polityka: masoneria rosyjska 1822 1995. W 2 t. T. 1. Wolnomularstwo rosyjskie w podziemiu. 1822-1921; T. 2. Wolnomularstwo rosyjskie na obczyznie i powrot w strone rodzinne. Warszawa, 1996-1998.
80. Hass L. Masoneria polska XX wieku: losy, loze, ludzie. Warszawa, 1993.
81. Hass L. Sklad osobowy wolnomularstwa polskiego II Rzeczypospolitej (Wielka
Loza Narodowa). Warszawa, 1992.
82. Hass L. Wolnomularstwo w Europie Srodkowo-Wschodniej w XVIII i XIX w. Wroclaw: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich, 1982.
83. Hass L. Wolnomularze polscy w kraju i na swiecie. 1821 1999. Slownik biograficzny. Warszawa, 1999.
84. Hass L. Zasady w godzinie proby. Wolnomularstwo w Europie SrodkowoWschodniej. 1929 1941. Warszawa, 1987.
85. Hass L. Wolnomularstwo w Europie Srodkowo-Wschodniej po drugiej wolnie swiatowej (1945 1951). W 2 cz. Warszawa, 1990-1991.
86. Jankowski E. Eliza Orzeszkowa. Warszawa: PIW, 1964.
87. Jodkowski J. Loza masonska w Grodnie i Biatymstoku w latach 1781-1782 // Glos Ziemi Grodzienskiej. 9. IX. 1931.
88. Jurkiewicz J. Rozwoj polskiej mysli politycznej na Litwie i Bialorusi w pierwszej polowie XX wieku. Poznan, 1973. Mps. (машынапіс).
89. Keiler H.K. Abriss der freimaurer Geschichte in Russland // Quatuor Coronati Jahrbuch. (Bayreuth) 1993. Nr 2.
90. Kopinski Zd. Mickiewicz hermetyczny. Warszawa, 1980.
91. Kipa E. Studia i szkice historyczne. Wroclaw, 1959.
92. Koscialkowski S. Antoni Tyzenhauz podskarbi nadworny litewski. Londyn, 1970.-T. 1; 1971,-T. 2.
93. Kukiel M. Dzieje Polski porozbiorowej 1795-1921. Wyd. 4. Paris, 1984.
94. Lachnicki I.-E. Statystyka gubemi Litewsko-Grodzienskiej. Wilno, 1817.
95. Malachowski-Lempicki St. Mickiewicz a wolnomularstwo // Ruch literacki. 1930.-Nr 7.
96. Malachowski-Lempicki St. Wolnomularstwo na ziemiach dawnego WKL (1776-1822). Dzieje i materiafy. Wilno, 1930.
97. Malachowski-Lempicki St. Wolnomularstwo polskie za Stanislawa Augusta (1784-1795) П Wiedza i Zycie. 1927. Nr 21.
98. Malachowski-Lempicki St. Wykaz polskich loz wolnomularskich oraz ich czlonkow w latach 1738-1821 // Archiwum komisji historycznej Polskiej akademii Umiej^tnosci. T. 14. Krakow, 1930.
99. Malachowski-Lempicki St. Zarys historii wolnomularstwa polskiego. [b.m., 1996],
100. Nasierowski T. Wolnomularstwo bez tajemnic. Warszawa, 1996.
101. Niemcewicz J.U. O wolnem mularstwie w Polszcze. Krakow, 1930.
102. Norton B.T. Russian Political Masonry and the February Revolution // International Review of Social History (Amsterdam). 1983. Part. 2.
103. Ponarski Z. Konfederacja Wielkiego KsiQstwa Litewskiego 1915-1916 П Bialoruskie Zeszyty Historyczne. 1998. Nr 10.
104. Ponarski Z. O masonerii na Litwie slow kilka. // Ars Regia. 1995/1996. R.4/5. -Nr 1-2.
105. Sawicki J. Z dziejow “Wielkiego Wschodu Litwy” // Przegl^d Wschodni. 1997. Tom IV. Zeszyt 2 (14).
106. Sawicki J. Z dziejow wolnomularstwa w Wilnie // Literatura i kultura. Olsztyn. 1994.
107. Smith N. Masonic Movement in Russia after 1905 and 15 other articles in the Modem Encyclopedia of Russian and Soviet History, among them: on I.VGessen, F.A.Golovin, N.N.Kutler. A.A.Manuilov, V.D.Nabokov, N.V.Nekrasov, V.A.Obolensky, I.I.Petrunkevich and more (Gulf Breeze, FL, 1976).
108. Smith N. Political Freemasonry in Russia. 1906-1918 // The Russian Review. (Hanover, New Hampshire) 1985. Vol. 44.
109. Solak Z. Mi^dzy Polsk^ a Litw^. Zycie i dzialalnosc Michala Romera. 18801920. Krakow, 2004.
110. Solak Z. Michal Romer i masoneria wilehska (1911-1915)// Lietaviq Atgimimo istorijos studijos. 1996. T. 13.
111. Solak Z. Odrodzenie masonerii wilenskiej w latach 1910-1915 w Dzienniku Michala Romera // Niepodleglosc. 1996. T. 28.
112. Smolenski Wl. Przewrot umyslowy w Polsce wiekuXVIII. Stadia Historyczne. — Warszawa, 1979.
113. Urbanski J. Loze masonskie na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej // Ksi^ga pami^tkowa ku uszczeniu 25-lecia dzialalnosci naukowej profesora M.Handelsmana. Warszawa, 1929.
114. Waingartner P. Wolnomularstwo Drugiej Rzeczypospolitej w oczach wspolczesnych. Lodz, 1999.
115. Wojtowicz J. Masoneria w XVIII w. Czynnik integracji czy dezintegracji spolecznej? // Mi^dzy barokiem i oswieceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie. Olsztyn, 1996.
116. Wojtowicz J. Masoneria wielka niewiadoma? Toruh: Wyd. Adam Marszalek, 1992.
117. Wolnomularstwo w swietle encyklopedyj. Wypisy. Warszawa, 1934.
118. Zalqski K. Ustawy Wielkiego Mistrzowstwa Polskiego i Litewskiego z 1781 r. Pod mlotkiem Ignacego hr. Potockiego przyjQte i zaprzysiQZone // Kultura sredniowieczna i staropolska. Warszawa, 1991.
119. Zaleski S. Masoniar. 1889, jej statystyka i dzialalnosc. Krakow, 1890.
120. Zaleski S. O masonii w Polsce od roku 1738 do 1822 na zrodlach wyl^cznie masonskich. Krakow, 1908. Cz.l. Dzieje masonii w Polsce; Cz. 2. Ryty i obrazy spisu masonii polskiej.
121. Zetowski St. Mickiewicz i Slowacki w kr^gu sugestyj wolnomularskich // Ruch Literacki. 1937. Nr 2, 3-4.
Падрыхтаваў Алесь Смалянчук. 01.05.2004 г.
Спіс ілюстрацый
1. Карчма “Гусь і верцел”, месца першага паседжання Вялікай ложы Лондана 24 чэрвеня 1717 г. Гравюра. 1894 г.
2. Фрагмент масонскага прывілея. XX ст.
3. Віленскі універсітэт. XIX ст. Гравюра.
4. Віжэ-Лебрэн Э. Партрэт Станіслава Аўгуста Панятоўскага. 1797 г.
5. Міхал Казімір Агінскі (1730-1800). Вялікі гетман ВКЛ (1768), Вялікі намеснік Літоўскай правінцыі Вялікага ўсходу Каралеўства Польскаі’а і ВКЛ (1784).
6. Пячаткі і знакі масонскіх ложаў на беларускіх і літоўскіх землях напрыканцы XVIII пачатку XIX ст.
7. Пячатка Вялікага ўсходу Каралеўства Польскага і ВКЛ. 1784 г.
8. “Дом масонаў” у Гародні. XVIII. Фотаздымак. 2004 г.
9. Прывілей масонскай ложы “Сябры чалавецтва”. 1817 г.
10. Прывілей масонскай ложы “Шчаслівае вызваленне”. 1781 г.
11. Ігнацы Ляхніцкі, адзін з заснавальнікаў ложы “Сябры чалавецтва”.
12. Сядзіба Валенція Ваньковіча ў Менску, верагоднае месца сустрэчаў менскіх масонаў. Першая палова XIX ст.
13. Расейскі імператар Аляксандр I (1801-1825).
14. “Дом масонаў” у Менску. XVIII ст. Фотаздымак. 90-х гг. XX ст.
15. Адам Міцкевіч на фоне турэмных кратаў. Паводле малюнка В.Ваньковіча. 1828 г.
16. Юзаф Аляшкевіч (1777-1830). Мастак, Майстар кафедры ложы “Белы арол” (Санкг-Пецярбург).
17. Сгаронка дзённіка М.Ромэра з інфармацыяй пра паседжанне ложы “Літва”. Запіс ад 16 (29) лістапада 1911 г.
18. Старонка дзённіка М.Ромэра з інфармацыяй пра паседжанне ложы “Літва”. Запіс ад 13 (26) снежня 1912 г.
19. Браты Антон і Іван Луцкевічы і Аляксандр Уласаў. Фотаздымак. Пачатак XX ст.
20. Браніслаў Тарашкевіч (1892-1938). Фотаздымак. 1925 г.
Навуковае выданне
ВОЛЬНЫЯ МУЛЯРЫ Ў БЕЛАРУСКАЙ ГІСТОРЫІ канец XVIII пачатак XX ст.
Укладальнік і навуковы рэдактар: доктар гістарычных навук А.Ф.Смалянчук
Камп’ютэрны дызайн і вёрстка: УЯЛяўшук
Здадзена ў набор: 25.11.2004. Подпісана да друку 10.01.2005 Фармат 60x84/16. Папера афсетная. Гарнітуры Times, Arial.
Ум. друк. арк. 26,32 Ул.-выд. арк. 37,55
Наклад 500 асобнікаў. Замова 25
Надрукавана ў друкарне «Gudas» A. Varta, 25, 2646, Vilnius, Lithuania
Гісторыя звычайна апісвае змяненні, што адбываюцца пры святле дня. Між тым у народаў, пазбаўленых свабоды, якраз пад покрывам начной цемры рыхтуюцца падзеі, якія рэалізуюцца пры дзённым святле <...> Калінебудзь гісторыя ночы стане больш цікавай, чым гісторыя дня.
Юзаф Чыньскі, гісторык
Нашая задача не знішчаць, не ламаць, не разбураць, a ствараць і ўдасканальваць <...> Нашым падмуркам з’яўляюцца ідэі братэрства, любові і свабоды чалавечага духу. Нашае брацтва гэта Саюз гуманізму ў шляхетным і адначасова дзейсным значэнні гэтага слова. Мы імкнемся, каб нашыя лозунгі не сталі звычайнай фармальнасцю <...> Мы імкнемся зрабіць іх рэальнасцю сумлення, дзеянняў і дачыненняў у чалавечым сужыцці; каб яны пранізалі адносіны як паміж асобнымі людзьмі, так і паміж усялякімі групамі, нацыямі і, нарэшце, сталі здабыткам усяго чалавецтва <...>
Міхал Ромэр, Вялебны ложы “Літва” (Вільня). 1915 г.
1
КНІГІ ОНЛАЙН
