Вольныя муляры ў беларускай гісторыі Канец XVIII — пачатак XX ст. Алесь Смалянчук

Вольныя муляры ў беларускай гісторыі

Канец XVIII — пачатак XX ст.
Алесь Смалянчук
Выдавец:
Памер: 280с.
Вільня 2005
75.94 МБ
Аспірант
асоба (прафан), якая з’яўляецца кандыдатам у вольныя муляры.
Афіцэры ложы
службоўцы, якія дапамагаюць Вялебнаму арганізаваць працу ложы. Звычайна гэта Першы і Другі дазорцы, Майстар абрадаў, Эксперт, Сакратар, Прамоўца, Скарбнік, Брамнік, Ялмужнік. У ложах вышэйшых градусаў абіраўся таксама Архівіст.
Бооз і Якін
левая і правая калоны ў храме Саламона, якія сімвалізуюць моц і надзею на Бога. Лічацца свяшчэннымі словамі першых дзвюх ступеняў масонства.
Балаціроўка
працэдура патаемнага галасавання “за” ці “супраць” асобы пад час цырымоніі пасвячэння.
Біблія
першая з трох галоўных святынь масонства; сімвал духоўнага святла; увасабленне веры ў Вялікага Будаўніка сусвету. На Бібліі прыносяць клятву падчас пасвячэння. Ёй пачынаюць і заканчваюць паседжанні ложы.
Блакітная ложа тэрмін для пазначэння першых трох градусаў (ступеняў)
Брамнік Брат
пасвячэння, г.зв. “сімвалічнага масонства”. Блакітны колер сімвалізуе дасканаласць, ісціну, добрую волю, сусветнае братэрства і вернасць.
афіцэр ложы, які адказвае за бяспеку працаў.
вольны муляр, масон;
на пісьме можа быць пазначаная наступным чынам .
Братэрскі ланцуг
адзін з найбольш старажытных абрадаў. Пры закрыцці ложы браты бяруцца за рукі і ўтвараюць ланцуг, які сімвалізуе непарыўнасць сусветнага братэрства вольных муляраў.
Бярцовыя косткі і чэрап
Вандроўкі
сімвал смерці ў абрадах і цырымоніях.
сімвал працы розуму ў трох напрамках: пранікненне ва ўнутранае і знешняе асяроддзе, паглыбленне ў цемру падзямелля для даследавання чужых ілыбінь і пераадолення жыццёвых перашкодаў. Вучань ажыццяўляе пяць вандровак, увасаб-

ляючых шляхі пазнання ўласных магчымасцяў, а таксама задачаў і мэтаў вольнага мулярства. Чаляднік падчас пасвячэння ў ступень майстра, вандруе ў пошуках магілы Хірама і тым самым нібыта набліжаецца да вялікай тайны быцця і спасцігае ісціну.
Вокны
у памяшканнях масонскай ложы іх тры на Поўдзень, Усход, Захад; звязаны з сімволікай “святла”, “тайнаў”, лічбы “тры”.
Вольны муляр
сінонім тэрміна “масон”. Назва паходзіць ад сярэднявечных муляраў, якія аб’ядноўваліся ў прафесійныя карпарацыі цэхі.
Вопратка
строга не рэгламентавалася. Звычайна гэта цёмны касцюм, белая кашуля, гальштук або бабачка цёмнага колеру. Кіраўнікі масонскіх ложаў вышэйшых ступеняў Шатландскага рытуала (сістэмы) апранаюць мантыю, пакрытую сімволікай.
Вучань Выбарнасць Вышэйшыя майстэрні Вялебны Вялікая ложа
вольны муляр першага градуса (першай ступені) 1°.
замяшчэнне кіруючых пасадаў у ложах шляхам галасавання.
арганізацыі братоў ад 4° да 33°.
Майстар кафедры; тьпул кіраўніка ложы.
назва масонскага цэнтра, якому падпарадкоўваюцца ложы рэгіёну. Ён цалкам самастойны і валодае абсалютнымі паўнамоцтвамі ў прыняцці важных рашэнняў на тэрыторыі сваёй юрысдыкцыі. Звычайна, у краіне існуе толькі адна Вялікая ложа. Згадваецца з указаннем на месца знаходжання, напр., Вялікая ложа Англіі. На чале стаіць Вялікі майстар і Вялікія афіцэры.
Вялікая справа агульная праца братоў па самаўдасканальванню (“будаўніцтву Храма ва ўласнай душы”).
Вялікі Будаўнік сусвету
1.	Вышэйшы Розум, які кіруе сусветам;
2.	Бог. Паводле старажытных Ландмарак і Канстытуцый, вольныя муляры працуюць якраз у яго гонар.
Вялікі майстар абраны або прызначаны на пэўны тэрмін старшыня
(магістр)
Вялікі ўсход
Вялікага ўсхода або Вялікай ложы.
назва масонскага цэнтра, у ложах якога па жаданню адэптаў пракгыкуецца некалькі рытуалаў. Характэрная рыса
Вялікі ўсход народаў Расеі
Вялікага усходаадмова ад хрысціянскай сімволікі. Прадстаўляе г.зв. нерэгулярнае масонства, якое не патрабуе ад сваіх адэптаў веры ў Вялікага Будаўніка сусвету (Бога). Адзін з кіраўнічых цэнтраў “нерэгулярных” ложаў Вялікі ўсход Францыі.
нерэгулярная арганізацыя масонскага тыпу, якая ўзнікла ў 1912 г. He падтрымлівала кантактаў з масонскімі цэнтрамі па-за Расеяй, прымала ў свае шэрагі жанчын, ігнаравала масонскую абраднасць, актыўна займалася палітычнай дзейнасцю, знаходзілася ў апазіцыі да царскага рэжыма. Яе прадстаўнікі складалі большасць сяброў Часовага ўраду Расейскай рэспублікі ў 1917 г.
Вялікія светачы Біблія, Цыркуль, Вугольнік, які адыгрываюць важную ролю
Вяроўка
Гармонія
Геаметрыя
Гербы
Градусы (ступені)
ў сімволіцы і абраднасці вольных муляраў. Біблія ірактуецца як воля Вялікага Будаўніка сусвету (Бога), цыркуль як духоўнасць і маральнасць чалавека, вугольнік як фізычнае жыццё чалавека.
выкарыстоўваецца ў масонскіх цырымоніях пры пасвячэнні. Нагадвае прафану праяго непаўнавартасць.
ідэя спакою і згоды, якія павінны панаваць паміж братамі. Нагляд за гэтым ажыццяўляе Брат гармоніі.
лічыцца адной з галоўных навук, асновай дойлідства. У сімволіцы яе ўвасабляе літара G.
знакі ложы, у якіх шыфруеццаяе назва, месцазнаходжанне, прыналежнасць да пэўнага рытуала.
узроўні пасвячэння. Англійскае (блакітнае) масонства абмяжоўваецца першымі трымя градусамі (ступенямі). Вышэйшыя градусы (4°-33°) прысвойваюцца Капітулам, у які ўваходзяць браты вышэйшых градусаў пасвячэння. Найбольш развітая сістэма градусаў у Старажытным і прынятым шатландскім рытуале. Градусы 4-18 (чырвонае масонства) капітулярные. Градусы 19-29 (чорнае масонства)філасофскія. Градусы 29-33 (белае масонства) адміністрацыйныя. Сістэма градусаў Старажытнага і прынятага шатландскага рытуала выглядае прыблізна так: 1 ° Вучань; 2° Чаляднік (Падмайстар); 3° Майстар; 4° Тайны майстар; 5°Дасканалы майстар; 6°-Блізкі сакратар; 7°-Суддзя; 8° Захавальнік ведаў; 9° Майстар дзевяці абраных;

10° Славуты абраннік пятнаццаці; 11° Выдатны рыцар абраннік; 12°Майстар-Дойлід; 13°-Рыцарцарственнага свода альбо Венчаны муляр; 14° Дасканалы вольны муляр альбо Вялікі абраннік; 15° Рыцар усходу альбо Рыцар мяча; 16°-Князьерусалімскі; 17°-Рыцарусходу ізахаду; 18° Рыцар ружы і крыжа (Разэнкрэйцэр); 19° Вялікі панціфік нябеснага Ерусаліма; 20° Высокашаноўны вялікі майстар (Вялікі магістр) альбо Пажыццёвы майстар; 21° Вялікі ноеўскі патрыярх альбо Прускі рыцар; 22° Рыцар каралеўскай сякеры альбо Князь Лівана; 23° Захавальнік скініі; 24° Князь скініі; 25° Рыцар меднага змея; 26° Князь міласэрнасці; 27° Вялікі камандор храма; 28° Рыцар сонца; 29° Вялікі рыцар святога Андрэя; 30° Вялікі абраннік, Рыцар кадош (святы іўрыт); 31 ° Вялікі камандор; 32° Славуты рыцар каралеўскага сакрэта; 33° Дзяржаўны вялікі вярхоўны інспектар.
Гуманізм
асноўны прынцып масонскай дактрыны жыцця і дзейнасці.
Дабрачыннасць адназ галоўных мэтаў дзейнасці масонаў. Масоны ананім-
Даліна
Дзверы храма
на дапамагаюць сіроцкім прытулкам, дамам састарэлых, медыцынскім установам.
месца, дзе працуе Капітул.
уваход у ложу паміж 2 калонамі, які ахоўваецца Брамнікам; мяжа паміж прафанамі і масонамі; месца захода сонца.
Дзеці ўдавы
Догма
сімвалічная назва масонскага братэрства.
пастулат, заснаваны на веры. Масонства ў прынцыпе не прызнае догмаў. Вялікі ўсход Францыі і блізкія яму цэнтры, напр., адмаўляюцца прымаць якія б ні было догмы. Ложы Старажытнага і прынятага шатландскага рытуала прызнаюць існаванне Бога і бессмяротнасць душы, аднак не лічаць гэтыя пастулаты догмамі.
Дождж (снег)
з’яўленне ў ложы чужога: мужчыны (дождж) або жанчыны (снег). Брат, убачыўшы чужога, падае сігнал: “Ідзе дождж
(снег)”.
Дазорац
афіцэр ложы, які ў масонскай іерархй займае месца ўслед за Вялебным. Першы дазорац апякуецца Чаляднікамі (Паўднёвая калона), Другі дазорац Вучнямі (Паўночная калона).
Дасканалая ложа
ложа, у складзе якой знаходзіцца поўная колькасць сяброў, прадугледжаная яе канстытуцыяй.
258
Слоўнік абраных тэрмінаў, паняццяў і сімвалаў...
Дыван
кладзецца на падлогу ложу. Ложы кожнага градуса адпавядае дыван з пэўнымі сімваламі. Пры пераходзе з аднаго градуса ў іншы дыван замяняецца.
Дысцыпліна
рэгулюецца статутамі, якія рэгламентуюць паводзіны ў ложы, прадугледжваюць захаванне таямніцы, уплаіу складак ды інш. Для братоў характэрнапачуццё самадысцыпліны.
Дэльта свяшчэнная
1.	Божае вока ў трохвугольннку;
2.	Сімвал Бога, які ўсё бачыць. У масонаў часцяком замест вока фігуруе літара G (першая літара словаў God і Geometry);
3.	Сімвал Вялікага Будаўніка сусвету;
4.	Сімвал ведаў, якія разганяюць цемру нявуцтва.
Еднасць
філасофская катэгорыя, якая ў вольных муляраў азначае пачатак і канец існага.
Еўрапейская масонская асацыяцыя
канфедэрацыя рытуалаў пад эгідай Аб’яднанай Вялікай ложы Англіі.
Закон маўчання захаванне масонскай таямніцы перад прафанамі.
Закрыццё працаў
у масонскую “поўнач” закрываецца Біблія, браты абяцаюць захоўваць у таямніцы ўсё, што адбывалася на паседжанні ложы, гасяць свяцільнікі.
Запавет
пажаданні новапасвечанага брата чалавецтву, блізкім і роднай краіне. Пасля пасвячэння (ініцыяцыі) спальваецца.
Запальванне полымя Запон
адкрыццё новай ложы.
фартук масона. Запон вучня і чалядніка зроблены з белай скуры. Пачынаючы з 3° запоны становяцца ўзорчатымі і рознакаляровымі.
Заснуць
Зварот
часова пакінуць Брацтва.
са старажытнасці масоны звяртаюцца паміж сабой на “ты”, тым самым падкрэсліваецца сяброўскі даверлівы характар адносінаў.
Зодчыя працы
філасофскія працы братоў, якія зачытваюцца на паседжаннях ложы.
Зорка
Знакі ложаў
сімвал чалавека. Ранішняя зорка (пентаграма) сімвал жыцця. узнагароды братам за добрую дзейнасць ці выслугу гадоў, зробленыя з пазалочанай бронзы. Адлюстроўваюць сімволіку ложы, яе назву, месцазнаходжанне, дэвіз.
Знакі масонскія спосабы распазнавання братамі адзін аднаго па-за межамі
Інвалюцыя
ложы. Напрыклад, вучань падымае пад горла правую руку з выстаўленым у бок вялікім пальцам, астатнія сціснуты (утвараецца нібыта вугольнік). Чаляднік правай рукой дакранаецца да сэрца, а потым адводзіць управа і апускае ў дол. Майстар кладзе правую руку з выстаўленым у бок вялікім пальцам на левы бок.
перадоленне вольным мулярам перашкодаў на шляху да духоўнай дасканаласці.
Інвестура
Ініцыяцыя
Інсталяцыя
ускладанне абавязкаў на новае кіраўніцтва пасля яго абрання. пасвячэнне ў шэрагі вольных муляраў.
прысяга Вялікіх афіцэраў Вялікай ложы, а таксама Вялебнага і афіцзраў сімвалічнай ложы.
Інструменты
прафесійныя прылады працы муляра, якія сталі атрыбутамі выканання сваіх абавязкаў абранымі асобамі ложы. Малаток сімвал улады і розума; вугольнік справядлівасці; узровень роўнасці; адвес раўнавагі; цыркуль пошукаў ісціны; лінейка справядлівасці; рычаг моцы; нажніцы разважлівасці; кельма дабразычлівасці.