КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
К А П I Т У Л Ы “Святыня спакою” (Нясвіж) “Дасканалая еднасць” (Вільня) Гара Табар (Менск). сімвалічныя ложы №4 Шчаслівае вызваленне (Нясвіж) № 19 Паўночная паходня (Менск) №24 Вузел еднасці (Наваградак) №25 Сябры чалавецтва (Гародня) №32 Уладзіслаў Ягайла (Слуцк) Крыніцы: НГАБ у Гародні. Ф. 1, воп. 1, ад.з. 2860. Арк. 3-4; Zaleski S. О masonii w Polsce od roku 1738 do 1822 na zrodlach wyl^cznie masonskich. Krakow, 1908. Cz. 2. S. 112119; Вернадскнй Г.В. Русское масонство в царствованне Екатернны II. Петроград, 1917. С. 18, 68; Пыпмн А.Н. Русское масонство. XVIII н первая четверть XIX в. / Ред. в нрвм. Г.В.Вернадского. Пегроград: Огнл, 1916. С. 501-502, 521-522; Добрянсклй С. Ф. Очеркн вз мсторнн масонства в Лнтве // Запвскн Северо-западного отдела Лмператорского Русского географвческого обіцества. Ввльна, 1914. Кн. 4. С. 136; Malachowski-Lempicki St. Wykaz polskich loz wolnomularskich oraz ich czlonkow w latach 1738-1821 // Archiwum komisji historycznej Polskiej Akademii UmiejQtnoSci. T. 14. Krakow, 1930. -№ 14. S. 118, 160, 164; Унвчтоженве масонскнх лож в Россвв. 1822 г. // Руская старвна. 1877. Т. 28. — С. 664. Табл. 1. Колькасць братоў у масонскіх ложах на землях Беларусі (першая чвэрць XIX ст.) № пп Назва ложы Дзейсныя Ганаровыя Невядомыя Усяго 1. Сябры чалавецтва 100 64 — 164 2. Паўночная паходня 163 68 — 231 3. Гара Табар 31 — — 31 4. Вузел еднасці 81 18 — 99 5. Шчаслівае вызваленне 132 87 25 244 6. Святыня спакою 131 — — 131 7. Уладзіслаў Ягайла 32 47 43 122 8. Саюз справядлівасці і дасканаласці 2 — — 2 Усяго 672 284 68 1024 Крыніцы: НГАБ у Менску. Ф. 295, воп.1, ад.з. 286. Арк. 123-124, 129-130, 134-157, 163166, 171, 179, 238,240-245, 308-311; Zaleski S. О masonii w Polsce od roku 1738 do 1822 na zrodlach wyl^cznie masonskich. Krakow, 1908. Cz.l. S. 180-187, 191-199, 204-210; Hass L. Wolnomularstwo w Europie Srodkowo-Wschodniej w XV11I i XIX w. Wroclaw: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich, 1982. S. 297; Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 156, воп.1, ад.з. 91. Арк. 213; ад.з. 147. Арк. 116; Ф. ВУА, т. 1, ад.з. 766, ч. 1. Табл. 2. Сацыяльны склад масонскіх ложаў на землях Беларусі (канец XVIII першая чвэрць XIX ст.) Сацыяльны статус Колькасць* Прыдворныя чыны 1 Вышэйшыя дзяржаўныя чыны 7 Грамадзянскія чыны 78 Служачыя адукацыйных устаноў 18 Служачыя судовых устаноў 97 Служачыя паліцыі 5 Вайскоўцы 122 Шляхта і дваранства 102 Каталіцкія святары 3 Прафесары і вучоныя 6 Урачы і медыцынскія служачыя 25 Кампазітары і музыканты 10 Мастакі і скулытгары 1 Рамеснікі 4 Слугі 10 Статус не высветлены 187 Усяго 672 *Указаны толькі дзейсныя сябры. Асобы, якія згадваюцца ў некалькіх ложах лічыліся толькі аднойчы. Крыніцы: НГАБ у Менску. Ф. 295, воп.1, ад.з. 286. Арк. 123-124, 129-130, 134-157, 163166, 171,179,238, 240-245,308-311; Zaleski S. О masonii w Polsce odroku 1738 do 1822 na zrodlach wylacznie masonskich. Krak6w, 1908. Cz.l. — S. 180-187, 191-199, 204-210; Hass L. Wolnomularstwo w Europie Srodkowo-Wschodniq w XVIII i XIX w. Wroclaw: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich, 1982. S. 297; Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 156, воп.1, ад.з. 91. Арк. 213; ад.з. 147. Арк. 116; Ф. ВУА, т. 1, ад.з. 766, ч. 1. Спіс масонскіх ложаў XVIII ст. 1. Гародня. Шчаслівае вызваленне (1781 1809) 2. Магілёў. Геркулес у калысцы (УПЬГП ?) 3. Магілёў. Двух арлоў (1770 1792) 4. Магілёў. Назва невядомая (1778 1779) 5. Нясвіж. Пераможаныя забабоны (? ?) 6. Полацк. Талія (1777 ?) 7. Слонім. Добры пастыр (1780 ?) 8. Шклоў. Мудрасць (1791? 1792?) Спіс масонскіх ложаў 1800 1861 гг. 1. Гародня. Сябры чалавецтва (1817 1840-е) 2. Менск. Паўночная паходня (1816 1821) 3. Менск. Гара Табар (1818 1821) 4. Менск. Святасць змовы (? ?) 5. Менск. Святыня поўначы (не пазней 1820 1821) 6. Наваградак. Багіня Цэрэра (1816 1817) 7. Наваградак. Вузел еднасці (1817 1821) 8. Нясвіж. Шчаслівае вызваленне (1810 1821). 9. Нясвіж. Святыня спакою (1819 -1821) 10. Слуцк. Уладзіслаў Ягайла (1818-1821) 11. Шклоў. Саюз справядлівасці і дасканаласці (? ?) Асабовы склад масонскіх ложаў напрыканцы XVIII ст. Гародня. Ложа “Шчаслівае вызваленне” (“L’heureuse Delivrance”) 1) Бекю (Becu) Якуб. Майстар кафедры. 2) Бекю (Becu) Жан Луіс (Ян Людвік). Скарбнік. 3) Бютнэр (Biittner) Захары. 4) Вальтэр (Walter) Жан (Ян) Годэфрой. 5) Вязоўскі (Wiazowski) Луіс. 6) Готліб Чарльз (Golt?). 7) Гэмбоўскі. Майстар абрадаў. 8) Жылібер (Gilibert) Жан Эмануэль. Майстар кафедры. 9) Гімель (Gimel) Я. Першы дазорац. 10) Готліб Ефраім (Kaus?). 11) Мюнц (Muntz) І.Х. Другі дазорац (1781). 12) Нарвойш (Narwoysz) Францішак. Прамоўца (1781). 13) Сако (Sacco) Юзаф (1781). 14) Фэхнер (Fechner) Хрысціян Эрнэст. 15) Шмідт (Schmidt) Зыгфрыд. 16) Шрайбер (Schreiber) Фр. Сакратар. 17) Юрэвіч (Jurewicz) Тад.62 Магілёў. Ложа Теркулес у калысцы”* 1) Алееўцаў Васіль Іванавіч. 2) Вяроўкін Андрэй Іванавіч. Майстар кафедры. 3) Гамалея Сямён Іванавіч. 4) Гірш. 5) Дабрынін Гаўрыла Іванавіч. 6) Палянскі Васіль Ігнацьевіч. Майстар кафедры (1778-1779). 7) Стражаў Іван Мартынавіч. Брамнік, масон 2-й ст. 8) Шафрскі Фёдар. 9) Шварц Іаган Ягоравіч. Сябра-заснавальнік ложы. Майстар кафедры. Нясвіж. Ложа “Пераможаныя забабоны” 1) Вірыён (Virion, Wiryon) Караль Юзаф. Захавальнік пячаткі (1781). 2) Кіцкі Аўгуст. Упаўнаважаны пры Вялікім усходзе Каралеўства Польскага і ВКЛ (1784). 3) Мюнц Й.Х. Другі дазорац (1781). 4) Сухадолец. Майстар абрадаў (1781). 5) Шаняўскі Фабіян. Упаўнаважаны пры Вялікім усходзе Каралеўства Польскага і ВКЛ(1784). 6) Шрайбер Ф. Сакратар (1781). Шклоў. Ложа “Мудрасць” Ільін Іван Ільіч. 62 Ю.Гардзееў устанавіў імя яшчэ аднаго сябра ложы. Караль Юзаф Вірыён быў Захавальнікам пячаткі (гл. артыкул Ю.Гардзеева 3 гісторыі гарадзенскіх масонаў) [тут і далей заўвагі рэд.]. Дамінік Манюшка (бліпеня 1788 г., мяст. Смілавічы Ігуменскага павета 26 верасня 1848 г., Менск), асветнік. Пасля заканчэння Віленскага універсітэту атрымаў вучоную ступень доктара права. У1812 г. ваяваў на баку арміі Напалеона. У 1816 г. пакінуў вайсковую службу ў арміі Каралеўства Польскага ў чыне маёра і заняўся гаспадаркай у спадчынным маёнтку Роткаўшчына Ігуменскага пав. Быў актыўным удзельнікам масонскага руху, гуманістычна-ліберальная ідэалогія якога моцна паўплывала на ягоны светапогляд. У1819-1820 гг. ён узначальваў ложу "Паўночная паходня Угэтыя ж гады быў ініцыяваны ў 7° паводле Шатландскага рытуалу. Уякасці ганаровага сябраўваходзіўу склад ложаў “Школа Сакрата ” і “Шчаслівае вызваленне Таксама належаў да капітулы ‘Тара Табар”. Абавязковай для вольных муляраў дабрачыннай дзейнасцю Д.Манюшка займаўся ва ўласных маёнтках Роткаўшчына і Пацічола. Ён забараніў цялесныя пакаранні і арганізаваў вясковыя суды, прысуды якіх не прыніжалі чалавечую годнасць. Д.Манюшка падзяліўувесь вялікі маёнтак на калоніі па тры валокі зямліразам з лугам і лесам у кожнай і перадаў іх сялянам, якія за гэта паеінны былі плаціць невялікі чынш. Атрыманыя сродкі пайшлі на культурна-асветніцкія мэты, а менавіта ў 1824 г. былі заснаваныя ў Пацічоле школа для дзяўчат паводле методыкі Песталоцы і ў Роткаўшчыне школа для хлопчыкаў паводле методыкі Ланкастэра. Пры школах былі сады з лекавымі раслінамі, існаваў шпіталь з аптэкай. У школе ў Роткаўшчыне былі створаныя хімічная лабараторыя і фізычны кабінет, дзейнічала бібліятэка. Праграма навучання ўключала Закон божы, арыфметыку, расейскую і польскую мовы, геаметрыю з практычнай метралогіяй, прыродазнаўства, Асабовы склад масонскіх ложаў 1800 -1822 гг. Гародня. Ложа “Сябры чалавецтва” (“Pzyjaciele Ludzkosci”). 1) Адамовіч (Adamowicz) Якуб. Ініцыяваны каля 1819 г., сябра ложы 2-й ст. (1821). 2) Адынец (Odyniec) Геранім. Ганаровы сябра ложы (1821), масон 5-й ст. 3) граф Алізар (Olizar) Нарцыз Філіпавіч. Ганаровы сябра ложы. 4) Аляшкевіч (Oleszkiewicz) Юзаф Янавіч. Ганаровы сябра ложы (1821), масон 3-й ст., Прамоўца ложы “Белы арол” у Санкт-Пецярбургу. 5) Анджэйковіч (Бутаўт-Анджэйковіч, Andrzeykowicz) Міхал Фадзеевіч. Сябра ложы 4-й ст., 5-й ст. (1820-1821), майстар (1818-1822). 6) Анджэйковіч (Andrzeykowicz) Фелікс. Масон 31-й ст. 7) Авджэйковіч (Andrzeykowicz) Ян Фадзеевіч. Ініцыяваны каля 1816 г., сябра ложы 4-й ст. (1819), 5-йст.(1821). гісторыю краю, а таксама гімнастыку, пчалярства, садоўніцтва, хатнюю гаспадарку, сталярства ды інш. Заняткі праходзілі ў зімовы перыяд, алетам вучні адбывалі практыку або ў школьных садах, або ў бацькоўскай гаспадарцы. Увесь курс навучання складаў 2 гады. У1838 г. па загадуўладаў адукацыйны эксперымент быў спынены, а школы зачыненыя. Аднак дабрачынная і асветніцкая дзейнасцьД.Манюшкі мела добры плён. Адам Кіркор у 1882 г. пісаў: "Пакаленне, выхаванае Манюшкам, абсалютна змянілася. Гэта быліразумныя, праўдзівыя, працалюбівыя і высокамаральныя земляробы <...> Да сённяшняга дня сяляне Роткаўшчыны шмат чым адрозніваюцца ад сваіх суседзяў, а імя Манюшкі і сёння вельмі шануецца сялянамі ”, Дамінік Манюшка пераехаў у Менск, дзе і памёр увосень 1848 г. пад час эпідэміі халеры. Паводле Аляксандра Ельскага, на ягонай магіле недалёка ад Камароўкі быў пастаўлены помнік з надпісам: "Адудзячных падданых сялянаў". Літ.: Ельскі А. Дамінік Манюшка (1788-1848) // Голас Радзімы. 17 верасня 1998 г.; Гатальскі I. Масон з Роткаўшчыны // Беларуская мінуўшчына. 1995. № 5; Жнвопнсная Россня. Отечество наше в его земельном, нсторнческом, племенном, экономвческом н бытовом значеннв. Под обшей ред. П.П.Семенова. Том третнй. Часть вторая. Белорусское Полесье. М. Спб., 1882; Маслыка Г.А. Манюшка Дамінік (6.7.1788-26.9.1848) // Мысліцелі і асветнікі Беларусі. X XIX ст. Энцыклапедычны даведнік. Мінск, 1995. С. 487; Malachowski-Lempicki S. Wolnomularstwo na ziemiach dawnego WKL (1776-1822). Wilno, 1930. Алесь Смалянчук (Гародня) 8) Багурскі (Bogurski) Пётр. Масон 33-й ст. (1821), прадстаўнік Амерыканскага Савета. 9) Бжэзіна (Brzezina) Юзаф. Заснавальнік ложы, масон 3-й ст. (1819-1821). 10) Блажэўскі (Blazewski) Банавентура [Блажэеўскі Ю.Г.]. Ганаровы сябра ложы, яе Упаўнаважаны пры Вялікім усходзе (1821).