Выслоўі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 520с.
Мінск 1979
Здзелаець — як атальець. Юрч., 1977, 210.
Здзелаўся як шка'ба. 226 Касп., 350, Езяр.
Здоўжылася як восень. Янк., Пар., 73.
Здох як [паслед.ні] сабака. Fed., 353, Ваўк. n.; I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Зелен як мурава. Hoc., Слов., 294.
З’еў як за сябе выкінуў (закінуў). Fed., 356, Ваўк. п.; Янк., Пар., 74.
З’ехаў як сабака са страхі. Л. Царанкоў, 1960, Мн. 13.9.2.
Ззад.у распоркі як у дворкі. 227 Fed., 259, Ваўк. п.
Зі'мнё цяпло як ма'чышыно дабро. I. Саламевіч, 1976, Слон. 13.10.69.
Зірнуў як воўк. Янк., Пар., 74.
Зіхаціць як золата. М. Г рынблат, 1978, Кар.
Зіхнула як знічка. Янк., Пар., 74.
Злавіў (схапіў) як сабака муху. I. Саламевіч, 1975, Слон. 13.10.69; Янк.,Пар., 159.
Злавіў як вецер у полі. Янк., Пар., 74.
Злаяў (збэсціў) як сабаку. Fed., 356, Ваўк. n.; I. Саламевіч, 1973, Слон.
Злітаваўся як рак над жабаю [узяў ды й очы выдраў]. Fed., 373, Слон. п.
Зложыць як мост. Ройзен., 77.
Злосны (злэй, ліхі, сярдзіты) як чорт. Fed., 357, 164, 277, Нав., Ваўк., Слон. п.; Юрч., 1969, 206.
Злосны (ліхі, сярдзіты, куслівы) як сабака. М. Грынблат, 1977, Кар.; Жыв. сл., 140, П. Сцяцко, Зэльв.; Fed., 164, 277, Ваўк. п.; Янк., Пар., 91.
Злосны як звер. Янк., Пар., 75.
Злосны як сонца ў завіруху. Там жа.
Злосны як спасаўская муха. 228 Там жа.
Злосныя (куслівыя) як тыя мухі ў спасаўку (перад спасам). 229 Брыль, 26; А. Гімпель, 1978, Кар.
Злуе як га'дзіна. Сержп., 90.
Злы (ліхі) як пада/лец. 230 Fed., 357, 164, 177, Сак. п.
Злы як ге'ман які. 231 Раст., 78.
Зляцела як лісток з дрэва. П. Палякоў, 1960, Маг. 13.10.8.
Зляцелі гадочкі як адна вясна. Янк., Пар., 75.
Зляцеліся як сарокі. Fам жа.
Змарнеў (валіцца) як наці'на ,232 Fed., 358, 326, Ваўк. п.
Змерзла як масляк увосень. В. Санько, 1969, Слуцк.
Змёрз (замёрз) як прусак (прус). Янк., 400; Л. Царанкоў, 1960, Касц. 13.9.2.
Змёрз (змерз) як сабака. Fed., 374, Ваўк. n.; I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Змок як воўк. I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Змокла як варона. М. Грынблат, 1978, Кар.
Зморшчыўся (скрывіўся; крывіцца) як серада на пятніцу.233 Fed., 358, 155, Ваўк. n.; Dyboiv., 189; Hoc., 150; Дуб., 58; Pietk., 395; Сах.; М. Бандарэнка, 1966, Маз. 13.3.29; А. Махнач, 1952, Уздз. 13.10.15; А. Царанкоў, 1960, Хоц. 13.9.2; А. Сіплівая, 1967, Пруж. 13.10.24; Г. Румоўская, 1960, Пліс. 13.10.40.
Зморшчыўся як смаршчок. Fed., 358, Ваўк. п.
Зморшчыўся як стары. Шатэрнік, 118, Сміл.
Зморшчыўся як сухая пятніца. 234 Hoc., 49.
Змоўк як зацяло (зарвало) яму. /. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Змоўк як язык праглынуў. Янк., Пар., 76.
Змята (пакамечана) як карова пажавала. I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Змята як у сабакі ў горле была. Fed., 374, Ваўк. п.
Знадобілася як сляпому люстра. Там жа, 359.
Знае як сабака пятніцу. 235 Там жа.
Знаецца (так ты знаеш) як свіння на перцу. Hoc., 50; Fed., 358, Ваўк. п.; Ройзен., 78.
Знаецца як свіння на паста'х. Янк., 410.
Знаці як у роднай маці. Дуб., 22.
Знайшоў як тапор за лавай. Аяйкйй, 13.
Знаюцца як лысыя коні. Hoc., 50; Дуб., 22; Fed., 358, Ваўк. п.
Знаюць бы сабаку. Сержп., 27.
Знаюць яго як ліхога шэлега.236 Шпйл., 181; Кйркор, 235;
Hoc., 50.
Знаюць як ліхую шапку. 237 Pietk., 401.
Зневажае, ды сварыцца як рапуха. Сержп., 95.
Знік як канфор (кампора) [у гарэлцы].238 А. Салавей, 1971, Мядз.; I. Саламевіч, 1974, Слон. 13.10.69.
Знойдзеш тут толк як у парваным боце. Сцяшк., 592, Воран.
Знюхаліся як сабакі. А. Русіновіч, 1954, Светл. 13.3.29.
Зняло як рукой. /. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Зольна на двары як увосень. Мат. Гом., IV, 183, Ветк.
Зрабіўся як хорт. 239 Аяцкйй, 13.
Зрабіў бяду як дошчачку. Дуб., Нар., 2.
Зрабіць як пе'рынку спаліць. I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Зрабіць як плюнуць. Янк., 410.
Зразу ўзялася як спічка. Юрч., 1969, 219.
Зрахманіўся як воўк у яме. Hoc., Слов., 561.
Зруб як яйка. Янк., Пар., 77.
Зубкі як точаныя. Там жа.
Зубы як нарогі. Fed., 361, Ваўк. п.
Зубы як перлы. Там жа.
Зубы як у бабра. М. Грынблат, 1976, Кар.
Зубы як у шчупака. Янк., Пар., 78.
Зубы як часны'к (часнок). Fed., 361, Ваўк. п.; Юрч., 1969, 93; М. Грынблат, 1976, Кар.
З’язджаюцца так як на кірма'ш. Fed., 356, Ваўк. п.
Зялёны як жаба. Там жа, 354.
Зялёны як зяля'пуха. 240 Там жа.
Зялёны як мурава. Там жа.
Зялёны як рута. Там жа.
Зямлі (дзя'лка, ласкуцінка) як [добрай] бабе сесці. 241 Янк., 410; Нар. сл., 143, Н. Лявончык, Віл. Вар.: Мін.-Мал., 1974, 190; Юрч., 1977,218.
Зямлі як малому сесці. М. Грынблат, 1974, Мн.
Зямлі як на прыпечку. Янк., 410.
Зямля [стала ліпкая] як смала.242 I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Зямля [перасохла] як камень. Мат. Гом., IV, 207, Жлоб.; Юрч., 1969, 72.
Зямля як кладоўка. Янк., Пар., 79.
Зямля як попел. 243 Там жа.
Зярно (пашані'ца) як сонца. Добр., Слов., 283, 757.
Зярно як золата. Там жа, 283.
Ідзе азіраючыся як злодзей. Шатэрнік, 16, Сміл. Bap.: I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Ідзе бытта грошы збірае. Нар. лекс., 235, I. Аучыц-Федарэц, Драг.
Ідзе нібы спіць (як сонны). М. Грынблат, 1970, Ааг.; I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Ідзе, роўна вядро на галаве нясе. Сцяшк., 426, Воран.
Ідзе як баіцца на жабу наступіць. Л. Гімпель, 7977, Кар.
Ідзе як вада. Янк., Пар., 80.
Ідзе як з зайцамі (яйцом, як нясе шклянку вады) на галаве. 244 Янк., 410; I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69. Bap.: Fed., 48, 122, Ваўк. п.
Ідзе як з каменя. Fed., 122, Ваўк. п.
Ідзе як за сабою воз цягне. Янк., Пар., 80.
Ідзе як зага'рак. 245 Fed., 122, 128, Сак. п.
Ідзе (пасуе, падыходзіць, прыстала, прыходзіцца) як карове (свінні) набэдрыкі (сядло, паўшоры, падсядзёлак).240 Fed., 251, Ваўк. п.; Сержп., 56; Янк., 411; I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69; М. Мельнічэнка, 1950, Гом. 13.3.29; А. Аатышонак, 1974, Валож. 13.10.85. Вар.: Юрч., 1977, 288.
Ідзе як (быццам) качка (вутка) плыве. Янк., Пар., 80; Бяльк., 114, Клім. Bap.: Fed., 48, Ваўк. п.
Ідзе як конь ступае. Янк., Пар., 80.
Ідзе як муха па вадзе. Сем.
Ідзе як назаўтра [думаючы]. Г. Голікава, 1969, Аюб. 13.10.60; I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Ідзе як не сваімі нагамі. Hoc., 58; Сержп., 45; Fed., 48, 122, Ваўк. п.; Юрч., 1969, 114.
Ідзе як па дрыгве. Янк., Пар., 80.
Ідзе як па масле (маслу). Fed., 122, Ваўк. п.; Сержп., 55; А. Царанкоў, 1960, Мн. 13.9.2. Вар.: Шатэрнік, 14, Сміл.
Ідзе як пан на праходке [чуць ногі совае].247 Бяльк., 341, Мсйісл.
Ід.зе як піша. I. Саламевіч, 1974, Слон. 13.10.69. Вар.: Добр., 87.
Ідзе як свінні пацеркі. /. Саламевіч, 1974, Слон. 13.10.69.
Ідзе як у новых боцях. Янк., 411.
Ідзець, дык быццам вутка плывець. Бяльк., 114, Клім.
Ідзець [паволі] як карова наеўшыся. Там жа, 301, Хоц.
Ідзець як гойда.248 Касп., 82, Гарад.
Ідзець як гудзець. 219 Hoc., 54
Ідзець як ле'шыць. 250 Добр., 87.
Ідзець як плывець. Там жа.
Ідзець як разівон. Юрч., 1977, 108.
Ідзець як шчыпліць. Добр., 87.
Ідзеш як Марка з пекла. 251 Юрч., 1977, 215.
Ідзеш як нявь/валака. 252 Нар. сл., 171, У. Свяжынскі, Уш.
Ідуць як гусі за гусаком. Янк., 411.
Ідуць як зль/ганыя. 253 Янк., Пар., 81.
Ідуць як з могілак. Там жа.
Ідуць як змарлыя душы на дзедавую вячэру. 254 Fed., 122, Ваўк. п.
Ідуць як на паншчыну. 255 А. Мацкала, 1964, Іў. 13.10.3.
Ідуць як на шпацыр. Янк., 411.
Ідуць як судзіцца. 256 Янк., Пар., 81.
Іржуць як коні. Сцяшк., 203, Маст.
Ірза'лі як перад пагібеллю. Юрч., 1977, 238.
Кажа як вяжа. 257 Янк., Пар., 84.
Каласкі як камаровыя наскі. Янк., 411; I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69.
Каласы як бічэ. Сцяшк., 187, Г родз.
Калодзішча як каню дзёрнуць. Юрч., 1977, 172.
Калупаецца як немец. М. Мельнічэнка, 1950, Гом. 13.3.29.
Кальнуў як шылам. Янк., Пар., 84.
Калючы як бада^. 253 I. Саламевіч, 1974, Слон. 13.10.69.
Каля'іць як ігламі. 259 Добр., Слов.. 336.
Капаецца (грэбаецца, порыцца, поркаецца) як сляпы ў торбе. Янк., Пар., 45; Сем.; С. Бахмет, 1969, Астр.; I. Курбека, 1961, Докш. 13.9.7; Р. Мазгавая, 1967, Аід. 13.10.28.
Капошыцца як курыца на дождж. М. Грынблат, 1977, Кар. Вар.: Юрч., 1977, 164.
Капуста што цэр белая. 260 Мін.-Мал., 1970, 148, Стаўб.
Капуста (страва) як трава. 261 I. Саламевіч, 1975, Слон. 13.10.69; Янк., 430.
Капцюрэ як у ката. Шатэрнік, 130, Сміл.
Каравы, барадаўчы як суччо. Добр., Слов., 37, Смал. п.
Карак як у кабана (свінні). Бяльк., 400, Краснап.; Касп., 154, Сен.
Карак як у таго бугая. М. Грынблат, 1975, Ааг.
Каркае як варона. Шатэрнік, 131, Сміл.
Кармазыновы, зеляненькі як васілёчак.262 Hoc., 59.
Карова як чоп. 263 Л. Салавей, 1974, Мядз.
Кароўка як каза. Янк., Пар., 84.
Картавіць як турак. Бяльк., 222, Крыч.
Карысці з цябе як з папа. У. Іваноў, 1958, Мн.
Карысці як з порхаўкі. 264 Янк., Пар., 84.
Карэлы як ануча. Там жа.
Каса даўгая (густая) як кабылячы хвост. Fed., 139, Ваўк. п.
Каса як агонь. Юрч., 1969, 152; Нар. лекс., 60, I. Чыгрын, Слон.
Каса (нож тупы) як падносак (падосак). 235 Янк., Пар., 84; Шатэрнік, 189, Сміл.
Касцюм як уліты. Юрч., 1977, 219.
Кахаюцца як галубкі. Янк., Пар., 85.
Кацалапы як мядзведзь. М. Грынблат, 1976, Кар.
Качаецца (купаецца, плавае, жыве, пялегуецца) бы (як) сыр у масле (смятане). Сержп., 78, 17, 55; Юрч., 1977, 199; Янк., 407, 423; Мяц., 319, Стаўб.; А. Фядосік, 1959, Аеп. 8.1.44; М. Бандарэнка, 1960, Маз. 13.3.29; I. Саламевіч, 1974, Слон. 13.10.69.
Качаецца [малы] па хаце як гарбуз па градах. Шатэрнік, 133, Сміл.
Качаецца як паршук у берлагу'. I. Саламееіч, 1975, Слон. 13.10.69.
Кашляе (пірхае) як у бочку. Там жа; Юрч., 1969, 119.
Кашляе як аўца матылічная.266 I. Саламевіч, 1974, Слон. 13.10.69.
Кашляе як дрова рубае. Fed., 139, Ваўк. п.
Кашляе як старая баба. Там жа.
Квокча як курыца. Шпйл., 117; Кйркор, 238; Dyboiv., 12; Fed., 160, Сак. п.
Ке/шкаецца як кот з селядцом. 267 Янук., 31.
Ківаецца як ра'бін над талму'дам. 31. Царанкоў, 1960, Мн. 13.9 2.
Вар.: Янк., Пар., 85.
Кідае як у бяздонны калодзезь. Fed., 143, Ваўк. п.
Кідаецца з кулакамі як ашалелы. Добр., Слов., 568.
Кідаецца (рвецца) як злы сабака з ланцуга. I. Саламевіч, 1973, Слон. 13.10.69. Вар.: Яўсееў, 102.
Кідаецца як рыба ў вадзе. Fed., 143, Ваўк. п.
Кінуў як камень у ваду. Янк., Пар., 85.