КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
У пасляваенную творчасць Элюара ўладна_і нястрымна ўваходзіць гістарычпы аптымізм, яго натхняе вера ў перамогу светлых сіл над змрокам, смерцю і злом. Героі яго вершаў — друкары, шахцёры — забастоўшчыкі, вязпі фашысцкіх турмаў, пепахісныя грэчаскія партызапы і іспапскія падполыпчыкі, камупі- сты Луіс Карлас Прэстэс, Марсель Кашац, Жак Дзюкло. Элюар двойчы — у 1950 і 1952 гадах — паведаў Савецкі Саюз. Французскі паэт быў вялікім сябрам савецкіх людзей. Свае пачуцці да пашай краіпы ён выказаў у вершы «СССР — надзея наша». Элюар быў актыўным удзельнікам руху прыхільнікаў міру, дэлегатам многіх міжнародпых кангрэсаў. У паэме «Аблічча міру» (1951), якая была створана як паэтычная рэпліка да малюнкаў Пабла Пікасо, ёп адлюстраваў веліч барацьбы народаў за мір. «Аблічча міру» — узор эпічпай паэзіі сацыялістычнага рэалізму. Жыццёвы шлях Элюара завяршыўся 18 лістапада 1952 года. У 1953 годзо яму пасмяротна была прысуджапа Міжнародная прэмія міру. Лепшыя вершы Элюара трывала ўвайшлі ў скарбпіцу сусветнай паэзіі. Элюар — не лёгкі для чытанпя паэт. Як ні парадаксальна, адна з прычын гэтага — прастата, надзвычайны лаканізм элюараўскага верша. Імкнучыся пазбегнуць лішніх слоў, паэт нярэдка даводзіў свао вершы да такой сцісласці, што паасобныя радкі ўяўляюцца нам загадкавымі. Як і большасць яго сучаснікаў у Францыі, Элюар па пракладу Г. Апалінэра адмовіўся ад знакаў прыпыпку, лічачы, што япы разбіваюць рытм верша і звужаюць яго лагічна. Але падобная практыка но характэрная для беларускай і ўвогуле славянскай паэзіі. На боларускую мову дагэтуль былі перакладзеііы толькі паасобныя воршы Поля Элюара. Кпіга «3 табой» — поршае найболып поўнае выдашіе твораў гэтага выдатнага мастака слова. Б. Міцкевіч ПЕРШЫЯ ВЕРШЫ 1913-1918 НЛПЛЎГОЛЛСУ Як пацяплела сёпня ўвечары! Як зоры зіхацяць! I ранак заўтра будзс ясны Пад вуліцай Версаль. Пагодна будзе... (А спеў ляціць-губляецца, як шар). Калі пагодна, як прыгожа! Выходзіць з дому ў гэты ранак I всдаць — поўдзепь лрынясе Канец рабоце доўгай... (А спеў ляціуь-губляецііа, як шар). Калі іду я гэтай вуліцай, Здаецца — я па вёсцы дзесьці. Якія светлыя тут вілы, Mue сапраўды ўсё гэта міла! (А спеў памёр, згубіўся спеў.) 1914 * * * Дзяўчынка ў Парыжы. Прыехала з дому: Парыж — гэта грукат. ІІарыж — гэта гомап. Па вуліцы крочыць дзяўчынка птушыпка. А грукат, як лівснь— няма яму ўпынку. Дзяўчынка-птушыпка стаіць ля сцяны, Ідуць элегантныя, ў глянцы, папы. I стук яе сэрца нячутны нікому. 1915 МОЙ АПОШНІ ВЕРІП Папісаў я зямлю ў маркоце, Дзс людзі ўзнімалі палацы. За радасцю гнацца і гнацца. Папісаў я зямлю ў маркоце, Дзе людзі ўзнімалі палацы. Папісаў аднатонпае неба, Караблі па бясконцым моры, I снег, і вецер, і ліўні... Напісаў аднатонпае неба, Дзе людзі ўзнімалі палацы. Змарпаваў я і дні, і ночы Работы свасіі і епачынку — I нікога не ўзбунтаваў я. Пі аб чым не прасіце, шчаеліўцы! Буду стукаць я ў дзверы агпю. 1917 АБАВЯЗАК I ТРЫВОГА 1917 ВЕІ’ІІЫ 3 нашай спакойнай вёскі, Дарогай крутой і цяжкой, Ідзём да крыві і да плачу, Чыстыя самі душой. Ціхія, цёплыя почы. А мы для каханых сваіх Захоўваем всрнасць святую, Надзею: застацца ў жывых. * * * ІІа досвітку — зноў у дарогу. У гэтым — наша слодыч і пядоля паша. Мы рады, што і ў дождж, і ў вецер Знайшоўся цёплы кут, дзе можпа адпачыць і выпіць. Mae еябры гарлаетыя вытрэсваюць у хаце шыпялі. I ў прадчуванні шчасця, ПІто прыіідзе калі пебудзь назаўсёды,— Яны крычаць, рагочуць. I зухаватасцю сваёй палохаюць марозпы холад ночы. * * * Турбуе мянс апусцелае пеба I дождж, што ўсіх нас да ніткі прамочыць. Я крочу і думаю: шчасце вялікае ІІас ахапіла б, калі б захацелі мы! Абавязак, трывога. Яны раздзіраюць Жыццё маё напалам. I цяжка мпс, цяжка ў гэтым Шчыра прызнацца вам! Лісце ўдыхаю на поўныя грудзі. На пебе адкрытым ластаўкі лёгкія Радуюць нас, летуцейні прыносячы... Мроіцца мне надзся спакойная. ВЕРШЫ ДЛЯ МІРНАГА ЧАСУ Ліпепь 1918 Свет аслсплены, свет аглушаны Цяпср жанкі шчаслівыя ізпоў! Муж вяртасцца з сонцам, Ён пранізаны ўвесь цеплынёй. «Добры дзснь!» — і ёп дзіва сваё абнімае, I смяецца — ёп у хацс еваёіі. II Нарэіпце! Грудзі дыхаюць свабодна, Мая святая жопка, час міпуў нягодпы, Калі ішоў я з ім, ды з ім, спіны не разгінаў, Вінтоўку, сумку — наіпа ўсё жыццё — цягаў. III Болып за ўсіх таварыпіаў па свсце — 0, сябры! Наймілейшыя цяпер для сэрца —жопка, дзеці За сталом сям’я і ціша па двары. 0, сябры! IV Ты ў атаку хадзіў у патоўпе, Ты спаць валіўся ў натоўпе. А цяпер на шлюбным ложку, сярод ночы, Мацней, чым храпеннс тысячы глотак, Цябе ўзбударажыць подых жаночы. V Маё дзіця капрызпае. Ну, што ж — Я ўсё зраблю, чаго малое хоча. Маё дзіця харошае, прыгожае, Смяюся і гляджу яму у вочы. VI Працуіі. Праца маёй галавы і маіх натруджаных рук, Праца прыроды, рабочай скаціпы праца,— Гэта жыццё і надзея усіх дзёп, Наша любоў, хлеб надзёппы. Працуй. VII Кахапая, хаіі раецвітае Белая ружа твайго малака. Каханая, хутчэй ператварыся ў Маці, Ствары дзіця з маім абліччам... VIII Доўгі чае мпе быў нспатрэбен твар. А цяпер Ёсць твар у мяпе, каб быць каханым, Ёсць твар у мяне, каб быць шчаслівым, жаданым. IX ІПукаю закахапую, Дзяўчыну закаханую, Дзяўчыну ў сукенцы блакітнаіі. X Мнс сняцца ўсе красуні, Што гуляюць улетку, начамі, Пад наглядам Маруднага месяца. XI Зіхаценне пладоў асвяціла мой сад, Гэта дрэвы красы, пладаносныя дрэвы. Я працую, я ў садзе адзін, I няяркае сонца гарыць на руках, па маіх. ПРЫКЛАДЫ 1921 РАБОЧЫ Угадваць у дрэвах дошкі, Дарогі ў гарах прадбачыць, У лепшым узроеце — узросце сілы — Гліну мясіць, жалеза ткаць I ўпрыгожваць прыроду Хараством чалавечым — Працаваць. МАСТАЦТВА ТАІІЦА Кволы дождж трымае чарапіцу Раўнаважана. А танцорка Пе навучыцца ніколі Ліцца і скакаць, Як дождж. ПРЫГОЖАЕ Дзівоснас ў шчасці, Пачварпае ў горы, Бачпае для сляпых. Першае каханне... Васемпаццацігадовы паэт і яго нявеста Гала — Алепа Дзяканава. Клавадэль, Швейцарыя, 1913. Поль Элюар з бацькам. 1915. Патрэбы жыцця ЛЯНОТА Я лямпу закінуў у сад, каб стала святлей у садзе, і лёг. Грукат усё ўзбунтаваў навакол. Спяць мае вушы. Грукае ў дзверы мае святло. СІЛА Рукі, рукі яго — галіны без лісця, япы, як карэнпе цяжарнага нсба і кветак заморекіх, рукі чыстыя, нібы ўзоры марозу. Плён сноў КУПАЛЬШЧЫЦА Ў ГАМЕ АД СВЕТЛАГА ДА ЦЁМНАГА Тоіі жа дзепь у перадвячэрпім змроку. Лёгкая, ты ледзь прыкметна варухнулася, і гэтак жа лёгка варупіацца і мора, і пясок. Здзіўляе пас лад рэчаў, і каменняў, і празрыстых адценняў, і хвілін. Ды цень зпікае, і з ім зпікае пакутлівы прысмак чагосьці няяснага. Всчар, выеакародна афарбованае пеба. Усё на све це задрамала ў агні. Агопь згасае. Вечар. На моры болып пяма евятла, і як у старажытныя часы, магла б ты ўлегчыся па хвалі і заснуць. ГОРЛД ТУГІ 1926 Маленькія праведнікі і Над домам смеху Птушка ўсміхаецца ў крылле. I гэтакі лёгкі свет, II Іто на месцы яму пс сядзіцца, Такі ён вясёлы, Што ўсяго яму хапае. VII У сіло жыцця твайго трапіла прырода. Дрэва — цень твоіі — адкрывас цела: неба. У дрэва — голас глсбы, жэсты встру. I ўсё, што вымаўляеш,— у цябе за плячыма дыхае. VIII Япа пе хоча пікога ні разумець, пі слухаць, Яна смяецца, хаваючы жахлівасць сваю ад сябе самой Япа маршыруе заўсёды пад аркамі почы, I ўсюды, дзс толькі бывае,— Яна пакідае Рэчаў разбітых сляды. X Пезнаёмка, мела яна пайболып пажаданую форму I ў мяпе нараджала турботу — быць чалавекам. Я глядзеў на яе, я губляў яе, доўга цярпеў, I туга мая — кропелька сонца ў сцюдзёнай вадзе. ВОЧЫ IX ЗАЎСЁДЫ ЯСНЫЯ Дпі марудлівасці, дпі дажджу, Дні разбітых люстраў, згубленых іголак, Дні павекаў цяжкіх — у агарожы пебасхілу, Гадзін самотна пудных — палону дпі. Дух мой зіхацеў надоечы ў лістоце, Алс ён сёнпя голы, як каханне — Забыў зару і, галавой паніклы, Ён сузірае цела паслухмянае і марнае. Адпак, я бачыў вочы самыя прыгожыя Сярэбраных багоў, з еапфірам у руках, Багоў сапраўдных — птушак над зямлёй I над вадой, я іх убачыў! I крылы іхнія — мае! Нішто не існуе, А толькі іх палёт: ён гоніць прэч маю тугу. To зор палёт, святла палёт, Палёт зямлі, камення, вод. Па хвалях крылаў — па жыцці і смерці — Трымаецца мая жывая думка. КАХАННЕ. ПАЭЗІЯ 1929 Маёй Гала — гэта кніга, якая не мае канца На пачатку пачапікау * * * Я сказаў табс гэта для хмарак, Я сказаў табе гэта для дрэва на беразе мора, Для кожнай хвалі, для птушак у лісці, Для перастуквання каменьчыкаў, Для блізкіх рук, Для вока, якое стаповіцца тварам і краявідам, Бо сон яму вяртае неба яго колеру. Я сказаў табе гэта для выпітаіі ночы, Для агарожы прыдарожнай, Для расчыненых вокнаў, для ілба адкрытага, Я сказаў табе гэта для думак тваіх і для слоў тваіх, Бо давер і пяшчота застаюцца заўсёды ў жывых. * * * Каханая, каб зразумець мас жаданні, На небе слоў ты вусны запалі свас, як зорку. Твае начныя пацалункі, Барозны рук тваіх вакол мяне, Як полымя ў прыкметах перамогі. I прывіды мае Няспьшныя і светлыя. Калі ж цябе няма са мной,— Мне сніцца сон, што гэта ўсё я сіію. * * * Ад маёй адной-адзінай ласкі Ты ва ўсім сваім заззяла бляску. * * * Зямля ўся сіняя, як апельсін, Памылкі піякаіі пяма— словы нс маняць, Яны не дазваляюць больпі спяваць — А толькі ў пацалунках слухаць адно другога. Шаленства закаханых! Яна, як вусны, злітыя з маімі, Усе сакрэты, ўсе усмешкі. Спагадліва адзенне прыкрывае Яе аголенае цела. Забушавалі восы зелена, Зара на шыю надзявае Каралі вокпаў. Лад крыламі схавана лісце, Ўсе сонечныя радасці ты маеш, Усё сонца на зямлі — На ўсіх шляхах тваёй красы. * * * Яна нада мною схіляецца. Неспакушанае сэрца! Хоча ўбачыць, ці кахаю я, I даверліва сціхае. Над хмурынкамі павекаў Яе галава засынас ў маіх далонях. Дзс ж мы цяпер? Адно непадзельнае: Жывыя, жывыя, Жывая, жывы! I мая галава ў яс спьі пакацілася... CAMO ЖЫЦЦЁ 1932 ЛЕДЗЬ ЗМЕНЕІІАЯ Бываіі, туга! Туга, дзень добры! Ты знаходзішся ў лініях столі, Ты знаходзішся ў вачах, якія я кахаю. Ты не самае горкае гора, Бо самыя бедпыя вуспы Ўпрыгожыла ўсмешкай. Туга, дзень добры! Каханне целаў мілых,