КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Вечны горад, дзе я дажыў да нашаіі перамогі над смерцю. ВАРТЫЯ ЖЫЦЬ 1944 У НАШ ЧАС Калі наша неба самкнецца Сёння ўвечары, Калі наша неба растане Сёння ўвечары, Калі вышыні нашага неба З’яднаюцца разам,— Вырасце дах над домам маім Сёння ўвечары, I светлаю стане хата мая! Ды што мне назваць сваім домам? Сёння дом мой усюды, Дом мой усюды, дзе людзі. А самым жаданым для мяне Сёння ўвечары Будзе прытулак маіх сяброў. ЛОЖАК. СТОЛ 1944 3 ТАБОЙ Я трымаю вуліцу, як шклянку, Напоўненую ззяннем чараўнічым, Напоўненую словамі іскрыстымі I смехам бесклапотным — Найпрыгажэйшым ад усіх пладоў зямлі. Пешаходы быццам зроблены з саломкі, Птушкі — у блакітнай пустаце, Дзяўчына вузкагрудая і бледная, Заўсёды заклапочаная нечым, Узнікне немінуча ў цішыні. Яна — дзяўчынка з даўняга падашія, Увасабленне першых летуценняў, 3 маіх жаданняў узыходзіць: Далёкі водбліск мілага маленства На хвалях залатых шчаслівай вуліцы. БЕЗ ЦЯБЕ Сонца палёў гніе, Сонца лясоў засынае, Неба жывое зпікла. Вечар. Імгла, імгла. У птушак адна дарога, Пануе адна нерухомасць Паміж галін аголеных. Там, за сканчэннем ночы, З’явіцца ноч сканчэння, Нялюдская ноч пачэй. Холад зямлю застудзіць — Аж да самога дна, Прыйдзе ноч без бяссонніцы, Без успаміну дзённага — Ноч, як варожасць страшная, Гатовая несці смерць I аднаму, і ўсім! Прыходзіць фінал гэтай ночы. Калі ўжо няма спадзявання — He рызыкую нічым! Фрэска і Я той, які, задраўшы нос, Прагульваўся вясной, А побач — носам рыў зямлю Сабака верны мой. Я той, які фіялкі рваў, Які вастрыў касу Для росных, сакавітых траў. Крычаў я, жартаваў, Дзяўчат атакаваў. Для рук маіх быў лёгкім свет, He зналі рукі ў чым сакрэт? Я праганяў і смерць, і зло, Тугу ад сэрца праганяў. Выдатнае жыццё ішло! II Зараснік: там натуральныя звяры. Бойка: там фальшывыя звяры. Вёска: там зямля дзівосная. Яма: там зямля пачварная. Край: там шчасце перамагае. Пустыня: там смерць законы складае. Ноч, дзе закаваны чалавек, Ноч, дзе вызваляе сябе чалавек. Ноч, дзе чалавек стварае Дзень. Жыццё. Ноч СОН 21 ВЕРАСНЯ 1943 ГОДА Прыснілася: крокам шпаркім Іду я шляхамі Ціроля. Парою, каб выгадаць час, Штурхаю сябе на карачках — Грубеюць мае далоні. А маладыя сялянкі, Па звычаю родных вёсак, Са мною вітаюцца шчыра, Паважна і ласкава. I я дабягаю да турмаў: У вокнах бліскаюць стужкі, Насцеж адчынены брамы, Турмы зусім пустыя! Ты можаш у іх пасяліцца, Заходзь і выходзь, калі ласка! Хочаш — працуй на здароўе, Будзь сабе самы шчаслівы! А ўнізе, у стайні раскошнай, Коні стаяць асядланыя, Чакаюць, калі ты свіснеш. Быццам вада ў праменнях, Ззялі турэмныя сцены. А на прыволлі, на плошчы, Смяяліся звонка сялянкі: Снег разгуляўся нібыта Ў разгары гарачага лета! Свежага ветру глынуў я, Назад я пайшоў ізноў жа Вярнуўся сабе да турмаў — Пустых, непрывычна вясёлых... Прачнуўся я ад здзіўлення, Што там не сустрэў нікога. СОН 12 ЛІСТАПАДА 1943 ГОДА Глыба каменняў белых Праплывае справа налева, Як бяспрытульны човен Па хвалях нябачнай ракі. Ранак раскінуў навокал Пялёсткі шэрых кветак: Яны плывуць ля каменняў, Злева направа плывуць. А зверху спакойна, плаўна Ляціць да мяне дзяўчына, Спявае разам з ветрам, Крылаў яе не відаць. Прынадзіць хачу, як жаўранка, Кавалкамі белай бляхі, Яна ж ад мяне адлятае Ў белым адзенні сваім. Ёіі вельмі халодна, наглуха Зашпілены белы плашч. Белая шапачка, быццам Снег на марозным сонцы. Русым — гэта да твару, Нарэшце лаўлю яе! Яна мяне кліча ў алею, Паволі мы з ёй лунаем. Якая яна прыгожая, Які халодны вечар! Ведаю прахалодную таямпіцу яе грудзей. КРЫТЫКА ПАЭЗІІ Агонь абудзіў пушчу — Галіны, сэрцы, далоні, лісце. Шчасце ў адным букеце — Лёгкім, духмяным і сакавітым. Гэта — пушча сяброў, Што прыйшлі да зялёных крыніц, Да сонца добрага, да яркіх дрэў. Гарсія Лорка забіты. Дом аднаго-адзінага слова, Вуснаў, створапых для жыцця. Дзіця, што не ведае слёз: У зрэнках яго, як у возеры, Будучы дзень адбіваецца, Кропля па кроплі святло запаўняе Чалавека да самых павекаў. Сен-Поль-Ру забіты, Дачку яго закатавалі. Голад зледзянелы, прамавугольны: Тут спяцца мне дрэвы ў цвеце, Неба суцэльнае і зямля, Быццам дзяўчаты цнатлівыя У вечнай, бясконцай гульні. Сцены пабляклыя, ецены без водгулля, Я вас усмешкай адной адмятаю. Дэкур забіты! БЕЛАКРЫЛЫЯ ШВАЧКІ 1945 АГОЛЕНЫ КРАЯВІД Незаслонены свет, Дзе мне хораша быць, Дзе пяшчотны луг цеплыні тваёй, Дзе ў крыніцах грудзей Адбіваецца дзень, Дзе па сцежцы вуснаў Разбягаецца смех, Дзе ўзнімаюцца ўвысь Птушкі вейкаў тваіх, Дзе ні хмаркі няма На высокім ілбе. Гэты любы мой свет, Дзе з прыродай у лад, Непакрытае цела спявае тваё. ДАБРО Ты заўсёды трошкі іншая, Кожны раз асалода новая, Наша шчасце заўсёды ў палёце — Mae крылы, не мае гнязда. Ці блакіт я прысніў, ці хмару? He ўяўляеш ты дня наступнага. Ты сама ўвасабленне яго, I жыццё тваё межаў не мае. ГАРАЧАЯ ПРАГА ЖЫЦЬ 1946 НАВАТ КАЛІ МЫ ДРЭМЛЕМ... I нават калі ш дрэмлем,— адно аднаго ахоўваем. Ахоўваем наша каханне — цяжэйшае за плады. Нават без слёз і смеху — яно праз стагоддзі працягнецца — Дзень пры дні, халоднай ноччу, Калі ўжо не будзе нас. ЛІШНІ ЧАС 1947 НАША ЖЫЦЦЁ He адзіночкай да мэты іду, А разам з каханай. Зразумеем каханую мы I навучымся ўсіх разумець. Мы палюбім адзін аднаго: Нашы дзеці будуць смяяцца 3 падання чорнага аб чалавеку, Што адзінокім быў. ПАЛІТЫЧІІЫЯ ВЕРШЫ 1948 АФІНА Народ Элады, народ-кароль, парод пакутнік! Ты ўсё згубіў, апроч свабоды, Апроч любові да свабоды і да праўды, Апроч павагі да сябе самога! Ты не памрэш, народ. Няма такоіі пагрозы, Бо ты падобны да еваёй любові шчырай, Ты прагнеш вечнасці і целам, і душою, Народкароль, ты верыш — хлеб табе належыць. Ты думаеш: табе дадуць пачціва зброю, Каб выратаваць гопар твой, зацвердзіць твой закон... Народ пакутнік, сам ты маеш зброю; У тваіх руках — ратупак твой, твая надзея. ІІасуперак сцюдзёпай цемрадзі — Надзея, Адступіць смерць раптоўна ад цябе. Ты звсдаў роспач, але ты — народ герояў, Ад голаду капаючых, а сытых роднаю айчынай. Маленькі ці вялікі — час аб гэтым скажа, Ты, Грэцыі народ — сваіх жаданняў гаспадар; Тут цела ў спалучэнні з ідэалам цела, Зямпая прага хлеба і свабоды. Свабода — быццам мора ў сонцы яркім, А хлеб нагадвае багоў, хлеб, што людзей з’яднаў,— Сапраўдны, як жыццё, ён стаў мацпейшы ў свеце, Мацней ад гора нашага, ад ворагаў мацней. 9 снежня 1944 У ІСПАНІІ Калі ў Іспанні ёсць дрэва колеру крыві — Гэта дрэва свабоды. Калі ў Іспаніі ёсць незамкнёны язык — Ён гаворыць аб свабодзе. Калі ў Іспаніі ёсць светлая шклянка віна — Вып’е за шчасце народ. ІСПАНІЯ Самыя яркія вочы на свеце Спяваюць маўклівую песню. Ім хочацца ўбачыць прасторы, Але замінаюць турэмныя ецены, Яшчэ замінаюць Набраклыя з гора павекі. Краты, жалезныя краты Спяваюць аб волі. Песня расце і мужнее, Ідзе па дарогах людскіх. Ляціць да шалёнага сонца, Да ўзбунтавапага сонца. Хто загінуў — той зноў ажывае. Дні, ночы, дні, ночы міпаюць. Вы, нявольнікі, вязнівыгнапнікі, Полымя ў цемры ствараеце, I полымя тое прыносіць Прахалоду світання ў росах, Перамогу I радасць жыцця. ПАМЯЦІ ПОЛЯ ВАЯН-КУЦЮР’Е Я жыву ў квартале Шапель, Выдаю ў каморцы газету «Сябры маёй вуліцы» — Яе не прадаюць, а раздаюць, Яна не каштуе грошай. Яна патрабуе працы. Сэрца маё з сябрамі: Яны спачуваюць мне. Я стаў чалавекам Вуліцы, Я жыву для людзей. Стаў я дужым, я — поплеч, я — поруч. У прахожых на вуліцы — тая ж турбота, У прахожых на вуліцы — тая ж любоў I надзея, што знікнуць пакуты. Я адкрыў сваё сэрца для сэрцаў людскіх, Да сяброў я звяртаюся сёння. Мне гавораць яны ўсё, што я ім кажу. I зліваецца Вуліца наша з людзьмі Іншых вуліц парыжскіх. Ён цягнуўся душой да краіпы Саветаў. Поль Элюар і Даміпіка ў Эрмітажы. Лепінград. 1950. Элюар з дачкой Сесіль. 1946. «МЭТАЙ ПАЭЗІІ ПАВШНА БЫЦЬ ПРАКТЫЧНАЯ ІСЦІНА» Маім патрабавальным сябрам Калі я сказаў вам: вячлрпяе сопца ў лесе Нагадвас жапчыпу, якая аддасцца на ложку,— Вы паверылі мпе, вы зразумслі мас парывы. Калі я еказаў вам: струмені дажджлівага дня ІІаціху звіняць у знямозе каханпя,— Вы павсрылі мне: прадоўжылі час закаханасці. Калі я сказаў вам: на голлях ложку майго Ўе гняздо птушка, якая не гаворыць «так»,— Вы павсрылі мне — падзялілі разам са мною трывогу. Калі я сказаў вам: крыніца — пачатак ракі — Ключом адмыкае лістоту і травы,— Вы мне верыце, болей таго,— вы мяне разумееце. Але, калі я спяваю аб вуліцы роднай I аб сваёй краіне — гэтай бяскрайняй вуліцы,— Вы мне болей не верыце, вы хаваецеся ў пустыні. Без мэты блукаецс вы, забываеце, ПІто людзі жадаюць змагання, надзей, згуртавання, Каб свет растлумачыць і перайначыць. Я ўсім сэрцам хачу вас прывабіць, Сіл пакуль пе хапае ў мяне, ды яшчэ я жыву I здзіўляюся сам, што вас зачароўваць спрабую. Я хацеў бы свабоду вам даць і жыццё, Дзе не толькі над сажалкай ніцыя лозы: Далучыць да братоў, што ствараюць святло. НЕМЛГЧЫМАЕ ЖЛДАННЕ Я пепазбежна бачыў: гэты свет нялюдскі, Вяпец і рабскас ярмо. Я драму ведаю і з аўтарам знаёмы. Наперадзе мяпс ноч-змоўшчыца ішла, А па зямлі паўзлі пыхлівасць і убоства, Мяне праводзіла злачынства да сваіх вытокаў. I на пяшчотных тварах бачыў я сляды — Барозны ад чырвопага жалеза, I бачыў: гіры кулакоў дзяцей збівалі. I на жывёлах — кроў, на людзях — кроў — Збор вінаграду і агідны, і смярдзючы, А кат, аднак, у рукавіцах чыстых! Я змучыўся і выбраў я нуду I адзіноту траў пажоўклых, Я нс змаўчу, я — не з ахвяр бязмоўных! Як ненавіджу я забавы катаў! Адзін, як палец, знішчу ланцугі, Апі жыццё маё, ні смерць не згапьбяць чалавека! * Ілгу! Я вінаваты. Есць на зямлі ў мяне браты, Я нс магу адзін — без родных, без братоў. Таварышы, вазьміце мае рукі, я — ваіп! СЁСТРЫ ПАДЗЕІ Сёстры надзеі, жанчыны адважныя, Згуртаваліся вы супраць смерці, Побач з доблесцю вашай — любоў. Сёстры мае, вы жывыя, ўцалелыя!Рызыкуючы ўласным жыццём,— Перамогу прынеслі Жыццю. Сёстры велічы, дзень набліжаецца: Пасмяемся мы з слоў тых «вайна» і «няшчасце», I сатруцца сляды ад мінулай бяды. Кожны будзе мець права на ласку. G* УРОК МАРАЛІ 1949 МОВА КОЛЕРАЎ Ёсць колеры мужчынскага і жапочага,