З табой  Поль Элюар

З табой

Поль Элюар
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 128с.
Мінск 1980
14.86 МБ
Кахання сіла, Ласкавасць твая ўзнікае Страшыдлам без цела, Галавоіі падманутай, Туга з прыгожым абліччам!
НОЧЧУ ІІОВАЙ
Жанчына, з якоіі я жыў, Жапчыпа, з якой я жыву, Жанчына, з якой жыць буду, З’явіся ў чырвоным мапто, У чырвоных пальчатках і ў масцы чырвонаіі, I ў чорных панчохах, Як доказ таго, што бачу я цела тваё...
Чысціня непадробная, о, псршароднае ўбраппе, ўбранне, Грудзі. 0, сэрца маё!
УСЕ ПРЛВЫ
Прыкінься
Ценем свежым красак веснавых,
Самым кароткім днём і самаіі доўтай ноччу, Перадсмяротнаю пакутаю таго, хто ўбачыў прывід восені,
Водарам ружы і мудрым апёкам крапівы!
Рассцялі празрыстыя палотпы
На паляне тваіх вачэй,
Пакажы злачыпствы агпю, плён яго натхнення, Вырай попелу яго!
Пакажы, як з’ява няясная
Змагаецца са стрэлкамі гадзінніка,
Пакажы тыя раны, што праўда нанесла, Непахіенасць клятвы —
Сябе пакажы!
He бойся, з’явіся ў крыштальным адзенні, Тваё ж хараство безупышіае.
У вачах тваіх слёзы пяшчот і усмсшак,
У вачах тваіх няма нічога ўтоенага, Няма граніц.
НЕАБХОДНАСЦЬ
Вез асаблівых цырымоній на гэтай зямлі,—■ Побач з людзьмі, якія захоўваюць Лагоднасць і абыякаваець
I ў гушчары утульных няшчаецяў,
I зусім недалёка ад сапраўднай дарогі,
I пад пылам самых сур’ёзных спраў,—
Я выевятляю адносіны:
Паміж мужчынам і жанчынай,
Паміж расплаўленым сонцам і гудзеннем вулля, Паміж зачараванымі пячорамі і белаіі завірухаіі, Паміж рогатам да слёз і сінімі кругамі пад вачыма, Паміж геральдычнаіі птушкай і маладзічком часнаку, Паміж свінцовым дротам і скавытаннем ветру, Паміж мурашкамі ля калодзежа і доглядам
кустоў маліны,
Паміж падковай і кончыкам пальца,
Паміж кавалкам халцэдона і шыкоўнай зімой,
Паміж цярноўнікам і наяўнасцю мімікрыі,
Паміж сонпай артэрыяй і спектральным аналізам солі, Паміж вечна-зялёнай хвояй і галавой пігмея, Паміж рэйкамі і рыжым голубам.
Паміж мужчынам і жанчынай, Наміж маёй адзінотай і табой...
ДА СПАТКАННЯ
Перада мноіі рука, што разганяе павалыііцу
I раеплятае вяночкі плюшчу,
і прымушае іх квітнець.
Ці ж гэта не твая рука, ці ж гэта пе сігнал.
Калі трапсча цішыня ў струменях — У глыбіні калодзежаў, у глыбіні світання?
He еумнявацца, не здзіўляцца! Ці ж гэта не твая рука
Прысягае на кожным лісточку, падстаўляе да сонца далонь!
Ці ж не твая рука бярэ у сведкі сонца
I клянецца: прымаць епакойна кожны лівень і патоп
Без цешо ўсіх малапак праляцеўшых!
Ці ж гэта пе твая рука ў маланкавым ўепаміпе сонца?
Ты сцеражыся! Шлях да скарбу згублены.
Начныя птушкі нерухомыя ў сваім убраппі — I гэта знак бяссонніцы з аголснымі нервамі...
Ці ж пс твая рука — у змроку абыякавая — Губляе краявіды?
Кожная рэчка ў маленстве знаходзіць чароўнасць, Кожная рэчка з купання вяртаецца.
Аўтамабілі ашалелыя сваімі коламі змятаюць грудзі плошчаў.
Ці ж нс твая рука выгінаецца колам Па плошчах, якія ўжо болей не верцяцца? Твая рука ад сябе адхіляе хвалі пяшчотаў, Твая рука ад сябе адхіляе мой давер, бсеклапотнасць маю.
Твая рука! Япа ніколі не зможа мяне адхіліць ад цябе.
САМА ЛЁГКАСЦЬ
Ласкавасць твая, пяўдачы твае і мяккая гордасць,
Казачная геаграфія позіркаў і пяшчот,
Арганнае чараўпіцтва,
Змяшапне рук і вачэй,
Траў і снягоў,
Траў і вясны,
I нябачнага трымцеппя мора над імжой.
Змяшанне цішыяі і тваёй магнетычнай яскраваеці,
I	ветру, які прыпосіць да вуснаў прысмак маладосці
I далёкага пацалунка,—
Встру, які зпянацку зрывас з цябе адзсіше.
КРЫТЫКА ПАЭЗІІ
Вядома, я ненавіджу царства буржуяў, Царетва шпікоў і папоў!
Алс ў сто разоў мацней я нснавіджу людзсіі, якія не ненавідзяць яго
Гэтаксама, як я,
Уссй душою.
Я ў твар плюю пікчэмнаму пігмею,
Які пе палічыць вышэйшаіі за ўсе мае верпіы гэту К р ы т ы к у п а э з і і.
ПЛАДАНОСНЫЯ ВОЧЫ
1936
* * *
Прысвячаецца ІІуш
He, немагчыма
Ведаць мяне лепей, чым ты.
Мы апускаемся ў вочы твае, як у сон.
3 табой, удваіх.
Мне вочы твае падарылі агонь, На зайздрасць усім начам.
Я вочы твас знайшоў, нібыта дарогу, Яны чалавеку ў дарозе даюць Свабоду ад зямнога прыцягнення.
Мяняецца ў тваіх вачах аблічча
Усіх тых, хто адкрывае перад намі Нязмернасць адзіноты.
He, немагчыма
Ведаць цябе лепш, чым я!
СВАБОДНЫЯ РУКІ
1937
ГЭТА ЯНА
На зялёнай зорцы газона — яна, У гэтым пакінутым доме — яна. ІІа вуліцы гэтай змрочнай — яна.
Гэта яна сярод дзікуноў, Гэта яна ў гэтым сэрцы, што літаеці просіць. Гэта яна — стаіць там на снезе:
Заўсёды за мураванай сцяпой, ІІібы на дне глыбокага яру.
РУЖА-ДРЭВА
Год урадлівы. Зямля набракла. Вылілася неба на палі.
На травс, як жывот акруглай, Запалала ружамі раса.
АДЗІНОКІ
Я мог бы ў самоце жыць Без цябе...
Хто сказаў гэта?
Хто гэта можа жыць без цябе У самоце, Хто?!
Жыць насуперак жыццю, Насупсрак сабе?
ІІоч надыходзіць.
Як празрыстая глыба, Я зліваюся з ноччу.
НАДВОР’Е, ЯКІМ ЯІІО БЫЛО 14 САКАВІКА
Заклінальнік птушак, любімец дзяцей, Я чакаю вяспы.
I сонца іголкі
Шыюць вэлюм піаўковы світапня.
Ізноў гляджу на сваго маладосць
Між колераў лёгкіх Першых красаванняў —
Па ўзбярэжжы першых траў, Дзс вада ў святло псраходзіць.
НАТУРАЛЬНАЯ ПЛЫНЬ
1938
ЛІСТАПАД 1936
Зірпіце, як працуюць будаўнікі руіп —
Учэпістыя, тлустыя, бязглуздыя і змрочпыя.
Для дабрабыту ўласпага ўсё б зпішчылі па свеце:
Ім растаптаць бы чалавечую дупіу
I ўсё высокае спаліць датла!
*
Прывычным можа стаць усё.
Апроч тых птушак алавяных, Апроч нянавісці іх да святла, Апроч таго, каб уступіць ім месца.
*
Гаварыце пра неба! ІІеба ўжо чьістае, Пас пе хвалюе, што восень прыйшла. Гаспадары аж ботамі тут грукаюць.
Забылі мы пра восень, Забудзем і сваіх гаспадароў.
*
Горад убывае, акіяп паўстае з кроплі выратаванай вады, 3 аднаго дыяменту, адшліфавапага зароіі.
Мадрыд — горад прывычны для тых, хто пакутаваў Ад жахлівага дастатку, ненавіспага для нас: Мы пакутавалі ад галечы, без якой няма дастатку.
*
Хаіі рот да праўды вернецца сваёіі!
Усмешка і дыханне — звенні звязаныя.
Адкідвай, чалавек, бязглуздзіцу свайго мінулага!
I чалавеку чалавек хай будзе братам,
I розуму дасць крылы волыіыя!
ЗБОРШЧЫЦА ЯЗМІНУ
I
Светлыя грудзі яе ў кусты апускаліся, Быццам нарогі раніцы яспаіі, Быццам крыніца, Быццам пос карабля.
II
Рукі яе амаль непрыкметна Да гнуткіх галін дакраналіся. Яна працавала ў спякоту, Напаўтолая, Са спрытпасцю звонкіх ільдзінак.
in
За межамі яе сілуэта Зямля і неба старэлі.
IV
Яна збірала зоры Там, дзе іх не бывае. Нястомна яна збірала У вогнішчы пырскі вады.
ДАКЛАДНАСЦЬ ЧАЛАВЕЧАГА СЭРЦА
0, дакладпасць чалавечага сэрца!
Усе адцепні хараства, Адточаныя формы і выкрутасы іпшыя,— ўсё толькі для таго, Каб простаю дарогаю ісці да мэты.
Дакладпасць
Няўмольнага прасоўвання праз гуіпчы Размоў і пацалункаў выпадковых, Устойлівасць асноў
У розумах мужчын, жанчын,
I дзіўнасць контураў аблокаў, Якой няма за межамі аблокаў.
СЛОВЫ-МАЛЮНКІ
Прысвячаецца Пікасо
Каб усё зразумець:
Нават дрэва — будучы човен, Дрэва — ўцеху яшчарак і ліянаў, Зразумець агонь для сляпога,
Каб зліць у адно крыло і расу, Сэрца і хмару, дзень і ноч, Акно і зямлю неабсяжную.
Каб сцерці
Грымасу нікчэмнасці, Што заўтра будзе купацца ў золаце;
Каб адсячы Крыўляпне Гігантаў, задаволеных сабою;
У імя вачэй усіх на свеце, Адлюстраваных ва ўсіх вачах,
Убачыць, што ўсе жывыя вочы — Прыгожыя,
Як свет вялікі, увабраны імі.
Каб людзі ўсе смяяліся шчасліва
Ад спякоты і холаду, Ад смагі і голаду;
Каб словы
Былі шчодрыя,
Быццам абдымкі;
Каб спалучыць
Купальшчыцу і раку,
Крышталь і танцорку маланкавую, Світаіше і набракапне грудзей, Жаданне і дзіцячую слухмянасць;
Каб жанчыне
Самотнай, задумеішай Даць абрысы пяшчотаў, Якія ёй сняцца;
Каб даць пуетыням цень — Замест пустыні, У якой
Жыве мой цень...
Даброты
Уласныя
Аддаць, Любоў Маю
Аддаць.
Правы і абавязкі бедняка
ЗМРОК МЕСЯЦА СТУДЗЕНЯ
Змрок месяца студзеня. Ледзь тлее надзея аб волі У глыбіні вачэй. Там зара, як пустая бутэлька...
ВЫНІК
Сам ён дзіву даецца, што дагэтуль жыве. Ён пакідае ў лапах галечы Сутнасць свайго існавання.
Яго матылёчкі пагаслі,
Летпія дні змізарнелі, Зоры яго патанулі.
Яго жапчыны, дзеці і мужчыпы — мёртвыя Таму, што болып яго не бачаць.
У яго за спіною — туман, 3 гэтае хвіліны ён — нічый, Ён загінуў.
ПАГАНАЕ СЛОВА
Грашам паяўным варта давяраць,
Як сонцу, што схавана:
Грашам наяўным, як зямлі бязвокай,
Як холаду, дзе грэюцца
адны плюгаўцы-чарвякі!
Грашам наяўным... Нават і давер
Паўзе да іх на пузе па паркеце.
Кроў! ІІават і яна саткапа з грошай.
I на зямлі не знойдзеш чалавека,
Які ні разу,
Hi разу грошай не трымаў у пальцах!
ПОЎНАЯ ПЕСНЯ
1939
МЫ ІСНУЕМ
Ты бачыш вечар: ён выйшаў са шкарлупіны сваёй, Ты бачыш лес, захутаны ў прахалоду.
Ты бачыш дол у воблаках марудлівага неба, Высокі снег, як мора,
I мора — вышыпёю да нябёс.
I дасканаласць каменя, ласкавасць дрэў,
I гарады ты бачыш у пазалоце смутку, Дзе тратуары просяць прабачэння.
Глядзіш на плошчу — там у адзіноты статуя свая, Яна ўсміхаецца. Ёсць у кахання своіі адзіны дом.
I бачыш ты звяроў —
Двайпятак-хітруноў: адзіп з’яўляецца
ахвяраю другому — Браты нявінныя — змяшаліся іх цені
3 пустэчаю крыві.
Ты бачыш мілае дзіця, калі яно гуляе і смяецца, Япо зусім маленькае
і нават менш Ад птушаняці на галінцы дрэва. Ты бачыш краявід, ёп мае прысмак масла, Пяма там для камення месца.
Зямля
ўсю зеляніну лету аддас, а лета ўсю зямлю
пладамі засцілае.
Жапчыны выіішлі з люстра старажытпага, Табе прыносяць маладосць сваю
і веру ў маладосць тваю, Адна ахутала цябе празрыстым вэлюмам — Ты ўпотаіі бачыш свет,
свет без цябе.
*
Ды з намі будзс жыць усё!
Звяры лясныя — мае штандары, Даліны, добрыя мае прыгоды, Лісцё — карысная заслона гарадоў, Вас павядуць наперад людзі.
Так, людзі! Знізу — пот, і кроў, і слёзы, Але ў душы — вялікія надзеі.
I бачу: людзі, чулыя, патрэбныя, Скідаюць з плеч ярмо нікчэмнае, як смсрць. Адпачываюць радасна пад шолах сонца.
БЕЗУПЫННАСЦЬ ПАЭЗІI
Вачыма і пальцамі я вывучаю: усмешкі, На досвітку травы дрымотныя — Яны ўстаюць, калі набліжаецца статак:
Грудзі, якія забыліся па голад
I сорам;
Жанчыну — супольніцу чулую
Кахання млявага і кахання небывалага,
Жанчыну, якая прыслухоўваецца Да жыцця, да плачу, Да зялёнай выспы цішыні.