КНІГІ ОНЛАЙН

Злотніцтва Беларусі.

XII - пачатак XX ст.

Анатоль Цітоў

Выдавец: Беларусь

Памер: 271с.

Мінск 2020

88.49 МБ

[Artykut 1 ] Naprzod Udzmalil (?) y postanowili to miedzy sobg ku czci y chwale Pana Boga Wszechmogacego wszytcy tey pospolicie w Bractwie mienionym Kosciola Rzymskiego Wiary Chrzesciankiey maigc na pieizy dusze swe zbawiene y przedkow swych mszych na potym bgdgcych na kozdy kwartal, abo czwierc Roku podlug obrgdu Kosciola Rymskiego Vigiilio za umarlych w kosciele obchodzic y celebrowac przy ktorych wykonania wszyscy Bracia y z Zonami Swoemi y Towarzyszimi Rzemiosla swego z tozciwsscig bye maig z modlitwami wedlug powinnosci zwyczaiu Crzecianskiego ozymie pelnic powinny bgda, pod wing grosza. Artykuly tez swoie w te slowa opisali. Naprzod iesliby
ktory Towarzysz ich rzemiosla chcial bye w Brzesciu Mistrzem powinen bgdzg miedzy nimi przynajmniey przecz zupelne dwie lecie robic aby za tym iego powolanie, zywot, obceroenia, Rodzicze mogli bye coswiadczane y poznane, za tym ktory by kolwiek tu w Miescie rzemioslo to robic chcial y bylby tu porzgdnie wycwiczony y wyuczony takowy powinen przez dwie lecie w dalekich u cudzych miastach bawic sig chwalebne y przystojne zwyczai do tego rzemiosla przynalezgce poymowac y nabywac.
[Artykut 2] Potym zaden mieszczan w domu swoim Zlotnika ani Malarza robigeego rzemioslo z szkode y zneslawie braciey Bractwa tego miejskiego ktorzi... uszyskie Miejskie przystoynie znoszg czewsie trzymac nie bgdzie sig wazyl pod wina sta kop polowice na urgd, polowice do Cechu wyymuigc iesliby ten Zlotnik y prawo Miejskie y Spolecznoc Brackg miasta tegoz pierwiey przyaial.
[Artykut 3] Jednak takowy Towarzysz Mistrzowstwo swoie y doskonalosc nauki ukazugc w sztukach Mistrzowskich nizey napisanych bgdzie powinen u Cechmistrza czynic y wykonywac. Naprzod Kilich ma misteny urobic, potym pieezge na ktorzey ma bye Helm nazwany z literami wyraznemi pod zaslona albo galaskami kwiaty ozdobnymi, iako zwyczay iest wyryc powinen. Potym ten ze ma osadzic kamien w pierstniu zlotym, y bgdzie powinen. A gdy to wykona y dosyc temu wszyskiemu uczyni, ma isc do urzgdu Miejskiego zimszymi Sgsiady swymi y tarn ma bye mieskie przyige wedlug porzgdku miasta onego.
[Artykut 4] Potym tenze mlody Mistrz skoroby Mistrzowstwo swoje porzgdnie wykonal y wszytko dokonczyl Ten pul grzywny srebra y zlotych 10 do Skrzynki Brackiej wstgpnego bgdzie powinen zaplacic wyiawszy (?) Mistrzowskie tego rzemiosla syny ktori tylko do Skrynki brackiej pul grzywny y Srebra bgdg powinny dac x teyze wolnosci ktorzey Oycowie ich zazywac bgdg.
[Artykut 5] Nad to Nowy Mistrz ciezarzy poslug tego Bractwa nosic y wypelniac dotgd dokgd by drugi Mlodzy Mistrz przybyl z chgcia powinen bgdzie.
[Artykut 6] K temu iesli by ktora wdowa po mgzu swym pozostala tego rzemiosla Zlotniczego ma iey bye dopuszczeno to rzemioslo robic y towarzysza chowac do roku y do 6 niedziel a dalej nie, y to przed ten rok ma i bgdzie powinna to Rzemioslo porzgdnie i sprawedliwie wykonywac, wedlug proby srzebra niziey opisaney. Do tego ta wdowa nie mosze zadnego chlopca wolnym uczynic tego rzemiosla.
[Artykut 7] K temu ile kroc bysie Mistrzom tego rzemiosla Zlotniczego robota trafila to iest czarki, konwie, roztruchany, kubki, lyzki, knassle i inne rzeczy tym podobnie albo naczynia ku iedzemy i pieciu przynalezacze z srebra robic przypadalo.
[Artykut 8] Ktorego srzebra kazda zosobne grzywna niemniey nad pietnascie lotow w szczerym i czystym srzebrze trzymac ma.
[Artykut 9] Potym w robotach skladanych tak wielkich iako i malych, iako sg pasy, cetki, zagle i inszym tych podobnych, karzda grzywna srebra ma w sobie trzymac takze pigtnascie lotow, mniey iedna kwarta z koya.
[Artykut 10] K temu iesliby kto do Zlotnika srebro przyniosl cechu Zlotnika ktorego Brzeskiego ne pieezgtowanie ku robocie tenze Mistrz bgdzie powinen Srzebra one we­dlug Nauki Swoiey rozpusac wonia y wytrzybobac, y wytrybowanie temu czyie iest wydac wedlug proby zwysz opisaney.
[Artykut 11] Przy tym na kazde dwie niedzeli dwa Cechmistrowie wedlug porzgdku do kazdego zosobna kramnice albo warstatu wstgpowac y nawiedac y probg brae iakie srebro robi, y robote oglgdac.
[Artykut 12] A iestliby wedlug postanowienia nie uczynil nalezy do wystgpnego, wedlug iego zaslug y wedlug ich ustav za wszem karac bgdg.
[Artykut 13] Za tym iesliby Srebro albo Zloto robione albo lamane iednak falszowane kto kolwiek do ktorego Mistrza przyniosl powinen on Zlotnik, takowie Srebro albo Zloto do Cechmistrzie odniesc, ktore Cechmistr na kowalskim mlocie tluc bgdzie tak ze by one zlote falszowanie do ludzi nie moglo wigeiy przysc.
[Artykut 14] Potym kazdy Zlotnik z swego zlota ku przedawaniu chcgc robic potrzeba aby ono zloto osmnascie dragusow, albo pospolicie nazwane drag, w sobie mialo.
[Artykul 15] A iesliby kto zlotnikowi wlasne zloto do robenia przyniosl Zlotnik on takowe zloto iakowie od niego robic przyigl z warsztatu oddac zawsze powinen bgdzie.
[Artykut 16] Tez iesliby komu z ludzi szkoda albo krzywda dzige sig w wadze srebra pozlocistego bgdzie sie dziala twierdziac ze pozlota ma wage y chcgc aby sobie wzggdom pozloty nie co bylo wytracono, tedy takomu zlotnikowi od kazdey grzywny Srebra za zywie srebro y kraebierst Szesc groszey wedlug czasu y wagi monety zaplacic powinen.
[Artykut 17] Takze zaden towarzysz Mistrowski tego rzemiosla Zlotniczego ani przychodzien bez woley Cechmistrzow niech sig ne wazy sobie robic pod iakimkolwiek prawiem bgdz Swieckim albo Duchownym tak przytym Brzesciu bgdgcym nie uczyniwszy dosyc Cechowi Zlotniczemu Miasta Brzeskiego. Aiesliby sig nalazl taki ktorzy swowolny y nieposluszny Cechowi tameeznemu Brzeskiemu takowy ma bye karan siem kop liezby i monety Litts, na kueznia Kr Je Msc i robota zlotarska ktora by nim byla nalezonna, ma bye pobrana do Cechu Zlotniczego do tgd az by pierwiey Cech Zlotniczy i Mieyski przyigl.
[Artykut 18] Takze iesliby ktory Mistr taz, albo dwa, albo trzy przeciw tey wyszej napisanej ustawie, robigey byl znaleziony za kaydy raz do Skrynki Brackiej ma zaplacic grozy dwanascie y pracg Swojg utraciwszy Srebro albo Zloto dobre i czyste temu czyie bgdzie ma oddac, potym iesliby w tym wystgpku poezmazte (?) byl doyrzany Cechmistrz iego warsztat zamkngc y wystgpnego nam wedlug czasu bgdacym Burmistrom wedlug iego zaslug ku skarania odniesc bgdg powinni.
[Artykut 19] Takze iesliby kto za falszowanie Srebra albo iake podeyrzenie Mistrowi zadal, a Cechmistrowie Zlotnicy dobre y czyste Srebro albo Zloto bye wziali, bgdzie po­winen ten czyie Srebro iest nagrodzic to zelzenie wedlug wynalazka Urzgdowego. Tez iesliby Cechmistrowie Zlotnicy, a ktorego Zlotnika niesprawedliwej funt albo wagi nalezli, bgda powinni pod winomi wielkimi takowego Nam y na ten czac bytnym Burmistrom wedlug Naszego wynalezenia y dekretu ku skazaniu odniesc.
[Artykut 20] Takze iesliby ktory Zlotnik pod drudim Zlotnikiem naigty dom droicy naimowal, albo Towarzysza ueznia albo sluzebnika premowil, albo odmawiac kasilsig tyle krol bgdzie powinen do Skrynki Brackiey kamien wosku dac, ile krocto bgdzie czynil.
[Artykut 21] Takze chlopczykom albo uezniowku cwinczemu kazdy Mistrz nie wigcey takze oproc trzech dobrzego y uezeiwego wychowania bgdzie trzymal takze towarzyszow nie wigeey takze iedno trzech bgdzie mu wolno chowac.
[Artykut 22] A od kozdego ucznia takowego do Bractwa groszy powinen dac dwanascie.
[Artykut 23] Z strony Towarzyszow ten Porzadek ma bye zachowan gdyby Towarzysz siadszy robic u ktorego Mistrza y potym by chcial odysc, takowy ma Pana swegu oznaymic dwie niedzieli przed tym.
[Artykut 24] Tez ktory by kolwiek Towarzysz rzemiosla malarskiego tu u ktorego swego Mistra robili, takim ze sposobem maig sig obchodzic z Mistrzami swemi, jako y Towarzys Zlotniczy.
[Artykut 25] Tez ktory kolwiek Brackiej odslugi Brackiego byl w domu naleziony y do Cechmistrza przysc zaniechal, takowy bgdzie karany 10 groszy.
[Artykut 26] A iesli by iakg trudng zabawg byl zabawiony od tego czasu takowy do Cechmistra bgdzie powinen przysc, y tamze Samego Siebe wymowic, y swoig zabawg odkryc przed nim powinen bgdzie.
[Artykut 27] Tez iesli by ktora godzie obrana y naznaczong do Cechmistra przyisc omeszkal, a sprawa iuz by sig iaka na ten czas w Bractwie sig zaczgla, takowy bgdzie karany na dwa groszach.
[Artykut 28] Tez iesliby kto z Mistrzow przeciw drugiemu Mistrowi slowy nie uezeywy powstal y onego zetzyl, y dwema swiadkemi wiary godnemi przekonany byl, takowy winy zaplacc Bractwy pul kopy Litewskiej, a iesliby ieden drugiego bil abo tez za Lep ieden drugiego spolnie chodzl takowi zaplacg winy do Skrzynki Brackiey po kopie groszy.
[Artykut 29] Tez iesliby ktory Towarzysz przeciw Mistrowi nie uezeiwymi slowami powstal, ten zaplaci winy Bractwu kopg groszy y siedzenie do laski Mistrzowskiej
[Artykut 30] Takze ktory by kolwiek z Braciey do pochowania umarlego Brata swego albo Zony albo dyiecigcia iego nie przyszedl ten ma upasc winy groszy trzy do Bractwa.
[Artykut 31] Tez przerzeczom Zlotnicy niszych ustaw y winy y cigzey y niszych Braterstwo pochwalonych y tych ktorych im przed ten niniszeyszy list pozwaiamy w karaniu wystgpnych wedlug wystgpowania y wykrocenia bgdg uzywac tym ze sposobem y Malarskiego rzemiosla Mistrzowie bgdg uzywac y wieezna wladzg y moc zupelng podle siebe trzymac.
[Artykut 32] A zyczgc tez im tego aby oni Samym Sobe y potomkowi swemu, y tez na potym tego Cechu nasladuiacym osobom naprzod ku chwale Bozey y ku poezeiwemu zyciu Swemu podtwierdzenie od Najsn. J. Kr. Mei na ten Cech Konfirmacio otrzymali.
[Artykut 33] A iz by tez ze przerzeczone ich Cech Ratusz tego Miasta Brzeskiego iakim kolwiek nakladom y armatg byl ozdobiony, maig y powinny bgda w pige lat po zaczgcu tego Cechu co rok Pulhak y Szefelin do Cechu swego sprawowac, a co dziesiec lat zbrojnice cala, ktore za iste artykuly ustawy wyszej opisane y Confirmowane obce chwalebne tak jako iest przod pozwolono.
SIGISMUNDUS TERCIUS 17 APRILA 1599
(КМФ-18, cnp. 706, арк. 92-97)
юез
ВІЛЬНЯ
П0ДТВ6РЖД6НН6 30А0ТАР0М ВНА6НСКІШ лнтве н русн, тым, которые не суть в цеху зоаотлрском...
ЖЫГІІМОНТ ... внлн до ндс чолом золотлрн внленскне Лнтвд п Русь которые з давннх чдсов от продко нашнх нб сутк в цеху золотдрском н покладалн прнвнлей от отцд ндшого ... нж мают онн в месте Внленском вез жадных цехов н всз мнстерштуков рокнтн ... двыхмо н теперь подле того лнсту... захокалн впнсата в тот лнст ЖЫШЛЛОНТ ... жаловалн ндм золотдрн Внленскне Лнтвд н Руск которые от ддвннх чдсов зд продков нашнх в цсху золотдрс... нд золотдрей внленскнх поляков н немцов которые суть в цехутом нжь онн позывалн НХ НА рлтуш Н6ХОТ6ЧН НМ допустнтн рОВОТЫ ... ВНЛ... рОБНТН НА комордх «X 30“ лотдрскнх ддют тую прнчнну нж онн мают нд то прнвнлей ОТ ЛлеКСАНДрд н нн оного подтверждення нж которые золотдрн не суть в цеху мейстерштукн не ровнтн тыб не мают ровоты золотдкое в тым месте Внленском. А перед тым з давна золотдрн внленскне Лнтвд н Русь которые не сутв в цеху довроволвне ровоту золотдрскую на комордх свнх ровлнвллн а цехов з ннмн не меновдлн н местерштуков предковб н онн camh не рдвлнвдлн а н тому прнвнльн врАТА нашого ЛлексАндрд н нашом подтвержденкн ннчого не веддлн н копен з нх ПРНвнлвев в ннх проснлн а онн копнн нм датн не хотелн гдежь вы нд он [ую] ... тую реч нх з урлду своего іш овемд сторондм отложнл до іца [стлнвого] прнбхлнвя ку здешнему пднвству нашом Велнкому князству Лнтовскому А золотдрн Ц6Ховые пред ся впором свонм нное ровоты золотдрское не допускдють енбвннве нм задають чого ж перед тым зд отцд Кдзнмнрл н врдт ...Ллбксдндр[ом] нм не было Боронсно же здвжды оне в той ровоте своей волкностн мелн кром жадных цехов ... тые золотлрн цеховые полякн н немцы прнвнлей от Брдтд нашого ЛлексАндрА ... н то подтверженке протнвку ннх11 МХ волвностен сове одерждлн а гдыж перед тылл з давннх часов за отца Кдзнмнрд н врдтд ЛлексАндрд ... золотдрн внленскне Лнтва н Русь довроволкнеоную ровоту вез жддных цсхов ровлнвдлн а тые золтдрн цеховые прн бытностн нашой г[осподд]рскон яко 6СМ0 мннулых ГОДОВ ЧАС немдлый В ПАНБСТВ6 НАШОМ BeAHKOMT КНЯЗСТВ6 Лнтовсколгь мсшкАлн а тсперв на сойме Берестейском hgmaao вылн очевнсто з нклін коло того моветн не хотелн в вндле[водлб] зложенкя рок который в ... перед нал\н нм oegma сторондмн стдтн зложнлн тые чдсов не сталн ...