Злотніцтва Беларусі.
XII - пачатак XX ст.
Анатоль Цітоў
Выдавец: Беларусь
Памер: 271с.
Мінск 2020
Datt w Wilnie 10 czerwca 1636 r.
(КМФ-18, cnp. 7 7 7, арк. 676 зв. — 622 зв.)
СПІС СКАРАЧЭННЯУ
Абецедарскмй, Л. С. Белорусспя н Россня : Очеркм русско-белорусскнх связей второй половнны XVI—XVII вв. / Л. С. Абецедарскпй. — Ммнск, 1978.
АВАК Акты, нздаваемые Внленской Археографпческою коммссмею, высочайше утвержденною для разбора древнмх актов в Внльне : в 39 т. Внльна, 1865—1912.
АЗР — Акты, относяіднеся к нсторпп Южной п Западной Росснн, собранные п йзданные Археографнческою коммсснею : в 5 т. СПб., 1846-1859.
АСД Археографнческмй сборннк документов, относяіцпхся к псторпп Северо-Западной Русн, нздаваемый прп Управленмн Вмленского учебного округа : в 14 т. / сост. П. А. Гнльтебрандт [м др.]. — Внльна, 1867— 1904.
БА — Беларускі Архіў: у 3 т. / пад кір. 3. Даўгялы. — Менск, 1927—1930.
БДАМЛіМ Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва.
Бершадскмй — Русско-еврейскмй архнв. Документы н матерналы для мсторпн евреев в Россмн : в 2 т. / сост. С. А. Бершадскпй. — СПб., 1882-1903.
ВС — Внтебская старпна: в 5 т. / сост. А. П. Сапунов. — Вптебск, 1883—1888.
Высоцкая, Н. Ф. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі XII—XVI11 стст. / Н. Ф. Высоцкая. — Мінск, 1984.
Грушевскнй, A. С. Пннское Полесье XIV— XVI вв. Нст. очеркн. Туров, Городок н Пйнск в составе В. К. Лнтовского. Пмнское староство к. Боны, XIV—XVI вв. / A. С. Грушевскпй. — Кмев, 1903.
Дембовецкнй — Опыт оппсання Могплевской губернмн : в 3 кн. / под ред. A. С. Дембовецкого. — Могмлев на Днепре, 1884.
Железнов, В. С. Указатель мастеров, русскнх н мноземцев, горного, механмческого н оружейного дела м связанных с ннмн ремесел, работавшнх в Росспм до XVIII в. / В. С. Железнов. — СПб., 1907.
Забела, Т. У Места Берасыцейскае ў XVI сталецьці : сацыяльна-эканамічны нарыс / Т. У. Забела II Запіскі аддзелу гуманітарных навук. Кн. 8. — Менск, 1929.
МЮМ — Нсторнко-юрнднческне матерпалы, нзвлеченные пз актовых кнмг губерннй Внтебской н Могмлевской, храняіднхся в Центральном архнве в Внтебске : в 32 т. / под ред. Сазонова. — Внтебск, 1871 —1906.
КМФ — Калекцыя мікрафільмаў, якія захоўваюцца ў НГАБ у Мінску.
ЛМ — Літоўская метрыка (Метрыка ВКЛ).
Матерналы... купечества Матерпалы для мстормм Московского купечества : в 9 т. / сост. Н. А. Найденов. — М., 1883—1889.
Матэрыялы Слуцкага Трайчанскага архіва — Ммнская старнна : в 4 вып. / Мпнскнй церковный йсторнкд-археологнческнй коммтет. — Мннск, 1909—1913. Вып. 4: Тройчанскпй архмв. — 1913.
Мпнская стармна : в 4 вып. / Мннскмй церковный мсторпко-археологнческмй комнтет. — Ммнск, 1909—1913.
МЭ — Максімава, Э. С. Арнаментальнае мастацтва злотнікаў «віленскага кола» / Э. С. Максімава II Помнікі культуры : новыя адкрыцці. — Мінск, 1985.
НГАБ Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі.
ОМОрп — Опнсь Московской Оружейной палаты : в 7 ч. [10 вып.]. — М„ 1884—1893.
ОУМ — Опнсанне документов западнорусскмх уннатскмх мнтрополмтов. — СПб., 1897-1907.
Палеес, А. Майстры залатых і сярэбраных спраў / А. Палеес II Беларусь. 1947. № 1. С. 49-50.
Пнсцовая кнмга бывшего Пйнского староства, составленная Лаврпном Войною / сост. Л. Война. Внльна, 1874.
Пмсцовая кннга Гродненской экономнм с прнбавленйямп, нзданная Внленскою Комнссмею для разбора древнмх актов. Ч. 1 / Внленская Археографмческая Комнссмя. Впльна, 1881.
Пнсцовая кннга Пннского п Клецкого княжеств, составленная Пннскйм старостою Станмславом Хвальчевскнм в 1552— 1555 гг. / сост. С. Хвальчевскмй; Вмленская Археографпческая Комнсспя. — Вмльна, 1884.
Постнмкова-Лосева, М. М. Русское ювелмрное мскусство, его центры н мастера / М. М. Постнмкова-Лосева. М., 1974.
ПСЗРкІ — Полное Собранме Законов Росспйской Пмпернм : в трех собр. — СПб., 1830-1916.
ПСРЛ — Полное собранпе русскмх летопнсей : в 43 т. 1846-2004.
Ревнзпя пуіц н переходов зверпных в бывшем Велмком княжестве Лнтовском / сост. Г Б. Воловнч. — Внльна, 1867.
РЗмСД — Русское золотое н серебряное дело XV—XX вв. /сост. ГольдбергТ. [н др.]. — М„ 1967.
РПБ Русская мсторнческая бпблнотека, мздаваемая Археографмческою коммсспею : в 39 т. — СПб., 1872—1927.
СДГМнГ — Собранне древнмх грамот н актов Ммнской губернпп, православных
монастырей, церквей н по разным предметам. — Мннск, 1848.
Собко, Н. П. Словарь русскнх художннков (XI—XIX вв.) : в 3 т. / Н. П. Собко. СПб., 1893. —Т. 1, вып. I: A (510 нмен). — 1893.
Сторожев, В. Н. Московское управленне в Внльне XVII в. : с прпложеннем текста вмленскмх прнходных каменншных кнмг 1658 г. / В. Н. Сторожев. — М., 1894.
Тропцкнй, В. Н. Словарь Московскнх мастеров золотого, серебряного й алмазного дела XVII века / В. Н. Тромцкнй. М. Л., 1930.
Труды Девятого Археологмческого сьезда в Вмльне 1893. Т. 1 / под ред. гр. Уваровой н С. С. Слуцкого. — М., 1895.
Цітоў, A. К. Пячаткі Старажытнай Беларусі: нарысы сфрагістыкі / A. К. Цітоў. Мінск, 1993.
AGAD, AR — Archiwum Glowne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Raddziwillow.
Dawne zlotnictwo — Gradowski, M. Dawne zlotnictwo : technika i terminologia / M. Gradowski. Warszawa, 1980.
Lepszy, L. Przemysl zlotniczy w Polsce IL. Lepszy. Krakow, 1931.
L—V — Laucevicius, E. Lietuvos Auksakalyste. XV—XIX amzius I Laucevicius E„ Vitkauskeпё B. R. — Vilnius, 2001.
Lopacinski, E. Materialy do dziejow rzemiosla artystycznego w Wielkim Ksigstwie Litewskim (XV—XIX ww.) / E. Lopacinski. — Warszawa, 1946.
SJA — Stownik jezuitow artystow / Jan Poplatek, Jerzy Paszenda. Krakow, 1972.
ЗМЕСТ
ПРАДМОВА 5
ЛІТАРАТУРА 8
ПЕРЫЯДЫЗАЦЫЯ БЕЛАРУСКАГА ЗЛОТНІЦТВА
XII пачатку XX 14
Старажытны перыяд 14
Структура злотніцкіх цэхаў XVI—XVIII стст 17
Перыяд Расійскай імперыі 40
Лакацыі проберных палатак 43
Кароткія нарысы асноўных злотніцкіх цэнтраў Беларусі 48
Дадатак 1
РЭЕСТР ЗЛОТНІКАЎ XII—XVIII стст. (I) 72
РЭЕСТР ПРОБЕРАЎ I IX КЛЕЙНЫ (II) 135
ПРОБЕРНЫЯ КЛЕЙНЫ БЕЛАРУСКІХ ГУБЕРНЯЎ 140
РЭЕСТР ЗЛОТНІКАЎ I РЭЗЧЫКАЎ ПЯЧАТАК канца XVIII пачатку XX ст. (Ill) 143
Дадатак 2
КЛЕЙНЫ-ІМЕННІКІ 236
КЛЕЙНЫ 3 ІНІЦЫЯЛАМІ 237
Дадатак 3
ПРЫВІЛЕІ ЗЛОТНІЦКІМ ЦЭХАМ 240
Бярэсце 240
Вільня 244
Гародня 245
Магілёў 252
Менск 257
Новагародак 262
СПІС СКАРАЧЭННЯЎ 269
Навукова-папулярнае выданне
Цітоў Анатоль Кірылавіч
ЗЛОТНІЦТВА БЕЛАРУСІ.
XII пачатак XX ст.
8008
Рэдактар Н. А. Галкоўская
Мастацкае афармленне У. П. Свентахоўскага, Н. Р. Агароднай
Мастацкія рэдактары Н. Р. Агародная, В. Г Загародні Тэхнічны рэдактар С. Л. Печанёва Карэктары А. Д. Даўгушова, В. I. Смірнова
©Падпісана да друку 05.12.2019. Фармат 70х901/16.
Папера афсетная. Друк афсетны.
Ум. друк. арк. 19,89. Ул.-выд. арк. 18,2. Тыраж 700 экз. Заказ 5150.
Рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства «Выдавецтва «Беларусь». Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі выдаўца, вытворцы, распаўсюджвальніка друкаваных выданняў № 1/4 ад 09.07.2013.
Пр. Пераможцаў, 11, 220004, Мінск, Рэспубліка Беларусь. http://belarusbook.by
Адкрытае акцыянернае таварыства «Друкарня «Перамога».
Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі выдаўца, вытворцы, распаўсюджвальніка друкаваных выданняў № 2/38 ад 29.01.2014.
Вул. Таўлая, 11,222310, Маладзечна, Рэспубліка Беларусь.
ФАКСММНЛЕ (подпнсм) аолота, серебра н другпхь металловір.
ж &
ожжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжжж*жжжжжжж
о штемпелей, граверноіповочное заведеніе н ; )граф'Я
іі
ь, Ннкшевская ул., x Маркуса.
lie всевозможных’ь KayMyKOBbixi в i гкяхь вумераторовг, клешей для ! таблонова» для міішковг, бочекг н
ятп.йков'ь, м’Ьдных’Ь в жел'Ьзвовныхб надвервшг таблвц'ь. Ріізьба іш серебру, золоту н другныг металіжностные знакв й множйтельные ццараты ..ІПАПІІРОГРАФЬР'.
зыполняются анкуратно по уміреянымь цЬнамь.
^Кураптьі высьшаются
беяплатно.
шмо: бронау. кузлы, чашкя паь фзрфора п аефпвта, аебелі красв. церсва в корепек. бермн, серебро: кружм, чаркн, ковшз, подносы; пояс», ковры, грвмоты, моіеів, раскопечвыя веіця, еааіь, амотмя табвкеряв, жемчугь,—все отвосяіцевся si старяні вокупаю в
ПЛАЧУ ОЧЕНЬ ДОРОГО
проіадомг топм до 1 вая. Могплевь губ. хо воотребоваяія прешвлтеію 100-рубіее. быет» Б. В. 179180. Выізжаю по всЬмі укааав. аіра саві.
* Вмснчдіішк утм^ржд. Акціове|>н. Обіцегпя мгтл • х лвчедкяхі <|тб|»нкь, mu» фврмпю
іянпаевгяяка
ВЬ МАСТЕРСКНХЬ МОГНЛЕВСНОЙ ТЮРЬМЫ прнннмаются ваказы ва равлнчвыя работы-кузнечbus, слесарвыя, стааяркыя. аоргняжяыл а сааожвыя, а также внккалврованіе.'серебреніе в долоченіе.
Ч*. мед.
Й ГРАВЕРНОЕ ЗАВЕДЕНІЕ =
Ш. РУТКОВСКІЙ,
3. А. Гуревмчі
меяі губ S.-Мпйшкская, дом Пйндрйка UVnAIA всевозможныя древйія н ПЛІПГО РЬДКІЯ ВЕЦЙ KAKb-TO: го, серебро, пдатцну, бронву, фарфорі, яарг, гр8вюрн,ржнніатюры, гобедены, ковры, . , мебелі сі бронзою, монеты п недыя, оціввые цв^тные канпя, жемчугь я проч.
I ПО ВЫСОКННІв ЦЬНА«"Ь.
ікка в oworpi веіцей безнлатно.
LHTCTBO вь С.-Петербургі, Москві” ■Ь в Варшаві, Paris, London, Berlin et Vienne.
j I Норблннг, бр. Вухі н Т. Вер' « 8 нерг нзг Варшавы,
і iirtm чссть обшт, что вгсеп магазнпі віЮНШ гув.,
» Губе|чіато(іская д. Колме.рчссвоЙ гостввйвц •.
| вНіетгя яа скляді бодьшоіі buCv]*»
і
Сіомвыхь, десертныхЕ, ч&йныхь м нофеймыхь пр«бормь. ммь на обыяноееякмк гакь н ка 6t | жмь. ЙШІІ Пярмады, этажеркм, хабареты судкн, сахарнацы. чайшм. кофейням, мдсйшннкм. схмввчнмкк, маслвяяяцы, подксы. корзмны. . подстЬчяанн, канделябры, лнкормые, яячные, «рнмыгые лряборы н т. д.
Формеавыя пугозапы Бр. Бугь.
■ СПЕЦІАЛЬНАЯ ФАБРРІКА
Р.|Д. 1910 г.
КАУЧУКОВЫХЬ ШТЕМПЕЛЕЙ feg
UaHK.tff'OM A MMcrt* ;
4 ««нь'-'і Z ^ХОЗЯЙСТЬА^
губ. г. Г Р 0 Д Н А, ПдРАДН^Я ПЛОШАДЬ... д, ^HHGOHA.
■ ШТЕМПЕЛЯ
£ каучуковые н метазлйч.
“ ПЕЧАТН
длз сургуча н кпаскп.
Ш Т A MJJ Ы
: ДЛІІ фнбрііКЬ ІІ «liiiUQBb.
5 it Л E ІЦ H
для п.юмбь.
ЭМАЛНРОВАННЫЯ
й м-ьдныя доскя для двере-.й н вамятнйк. к л Н Ш Е
для рекламь, АТАКЖЕ й жнвопнснь^ь
ВЫВ-ЬСОК'Ь.
Номераторы. гербы, штемпельные каленйАрй,. автоматы, медальоны, іімсьменные прнборы, портмонэ co штемпелямн.
Серебряныя в зо.ютыя накладныя монограччы — Гравнровка по серебру іі золоту. — Разные должностные знакн.
ань яа выставкахь медалямн.
ВТ> МАСТЕРСКЙХЬ МОГНЛЕВСКОЙ ТЮРЬНЫ прявямаютоя мв&зы на раалнчвыя работы-ку^ечяыя, слс«?яыя, столярякя, ПОрГІМЖЖШ II сжвожвыя, а также наххелврованіе'серебреніе а волочвніе