Злотніцтва Беларусі.
XII - пачатак XX ст.
Анатоль Цітоў
Выдавец: Беларусь
Памер: 271с.
Мінск 2020
... Sfawetni y uczciwi Mistrzowie zawolanego rzemiosla zlotniczego... przed czterech starszych z posrodku siebe ie nato deputowanych, osoby to lest slawetnego y uczciwych Michafa Semeina Wilhelmowicza Burmistrza, Jana Cohonaiewicza, Mikolaia Ciszkowskiego, Krzysztopha Sporyszewicza obywateliow i zlotnikow miasta Nowogrodzskiego... Prze to przerzeczony zlotnicy dla zachowania miedzy sobg iednosci, milosci y braterskiej zgody dla lepszego cwinczenia y niedoskonaley w tym rzemiosle mlodzi polorowania. Dla karania swowolnych y posamowania im zbylecznikow wi^c z druga strona dla pochwaly dobrych y dla dostapienia im za dobrze post^pki slawy...
Pierwszy Artycul. ...Mistrzowie cechu... obiecuig y oto starac iako naipilniej maig aby wierne poddanstwo nawyszey zwierchosci JeKroMsci... i magistratowi tutejzsemu mieskiemu wedlug prawa majdeburskiego posluszenstwo uczsciwosc poszanowanie przystojne iako starszym przelozonym swym oddawac y w zadne sgdy rzgdy y co kolwiek wedlug prawa i przywileiow od Krolow Jch Ms temu miastu i magistratu nadanych... a ten przywilej ktorzy b^dzie na ten cech nadany... we wszystkich punktach y artykulach mocnie nie narusznie trzymac i wedlug niego si^ rzgdzic y rzemioslo swe przystojne sprawowac wiecznymi czasy.
Drugi. Ten przywilej... ma bye pilnie y z uczciwosciq w skrzynce cechowey chowany, ktora to skrzynka ma bye sama w jednego Starszego pod uirisdictia prawa miejskiego y maydeburskiego mieszkajqcego chowana, a drugie klucza od niej bye ma, waruige to pilno aby ni do kogo oprocz iurisdicty miejskiey wynoszana nie byla pod wina srebra grywny na Ratusz, a drugiey do Skrzynki Cechowej, a przecie dosie tez czynic.
Treci. Maig sobie postanowic termin pewny na obranie w kozdy rok dwoch starszych z posrodku Siebe a ci starszy mistrowie nowoobrani niemaig do siebi^ od starszych przeszlego roku brae skrzynki, az by onie pierwiej pzed braciq w Cechu liezby dostateezng uczynili y wszystko porzqdnie na czasie y roku od ktorego te Starszenstwo obymo zdali, nic tego terminu niepochybiaiqc a iesliby powyesciu roku nad zamierzony termin; ktory rok b^dzie dzielit Cechowg Skrzynk^ zatrzymali y liezby porzgdnie nie zdali b?dg powinac obadway dla takowey nieglienty do Skrzynki Strofu dac po pot grzywny Srzebra a ito zaplaciwszy, iednak to ties quoties mocq i wfadzq Urz^du mieyskiego do zdania liezby y uczynienia do sie we wszytkim przymuszeni bydz ma.
Czwarty, aby to rzemioslo porzqdnie i z pochwalq inszych odprawowalosi^ i kazdy w tern cechu chcial zostac mistrzem ma naiperwiej robic u iednego mistra lat dwe. Aiesliby syn mistrowski byl rok ieden, ktory by tez zowarzysz Corkq Zlotniczq poial albo po zeszlym Zlotnikie wdow^ i tedy rok ieden.
A ktory by sig w tym Cechu wyuczyl ma wgdrowac lat dwe y zas znowu urociwszysie po dwu leciech, u iednego mistrza powinien bgdzie robic rok ieden; y dopiero niedziel dwie przed kwartalem powinen bgdzie w sobotg obchodzic kazdego Mistrza dla wszeliey uczciwosci y prosic o laska, takrze drugiej soboty przed samym kwartelem ma toz uczynic, a na zauitrz gdy bgdg w cechu mistrowie, ma czynic z ludzmi dobrymi prosigc aby mu dopuscili sztuki zrobic gdzie wprzod powinen bgdzie listy urodzenia swego od Urzgdu gdze sig urodzil y od wyuczenia rzemiosla z Cechu gdzie sig wyuczyl pokazac, a tak potym porzgdnie do robienia sztuki przystgpic ma. Za tym gdy nie oni obaczg i odac y dobrze zachowalego, maig mu robenia tey sztuki, u mistrza Starszego przez kwartal ieden robic pozwolic. Gdzie ma robic swa wlasng rgkg bez zadnego pomocy, ktore sztuki maig bye tak urobionej mianowicie Roztruchan ieden z nakrywkg, Pieczgc z literami w kolo z Helmem, Pierscieh z kamienem dobrze osadzonym, a mistrz Starszy tego ma iako naipilniej postzegac, aby nigdziey sztuk zaczgtych nie wynosil z domu albo kramu y podpierzy siggg malo ze znac iako on sam wlasnie zrobil, ktore to sztuki pzezen zrobione na drugi kwartal powinen bgdzie przed wszytkimi mistrzami ukazac, a mistrowie tym sztukom przypatrzywszy y uwazywszy (jesli dobrze jako na mistrza przynalezy zrobione bgdg) przyige, a iesli uznajg ze zle newyprawione, tedy sztukszy one karzg musig na inszych poprawic albo wgdrowac iesczg, a po przyigeiu stuk dla pomnozenia skrynki powinen bgdzie dac grzywien dwie srebra a wstgpnego kopg litewska.
Nazauitrz po oddaniu takowym sztuk nowy Mistrz ma przysc do cechu, y przed wszyskimi mistrzami, na tym ze sig ma wiernie y przystoynie we wszyskich punktach y Artykulach w przywileui opisanych w cechu zachowac przysiggg wykonac powinen bgdzie.
Pigty. To tez ma byde pilnosc zastrzezona, zeby srebro dobre robili wedlug proby y wagi Wilenskiej Miasta Glownego WXLt czego pilnosc starszy Cechowi pod przysiggg na Cech uczyniong maig doglgdac y co miesige bgdg powinni sami proby brae, a iesli by sig na ktorego pokazalo ze srebro lego proby niewynosi, takowy kazdy gdy sie to nan pokaze za pierwszym razem ma dac Sztrofu do Skrynki cechowej pul grywny srebra, za drugim razem grywng, za trzecim razem grzywien dwie, a iesli by czwarty raz to nan pokazalo, takowego Starszy cechowi powinni bgda Urzgdowi Mieskiemu, albo pod ktorym bgdzie mieszkal opowiedzic y o takowym wystempku iego oznaymic, a urzgd Migjski Magistrat zupelny abo ten Urzgd pod ktorym bgdzie mieszkal, gdy sie to nan jawne pokaze, powinen bgdzig kramu zamkngc y wedlug prawa karac, rzemiosla robic y w cechu miesca miec niebgdzig mogl, doklgdaiac y tego z tego ileby razy takowy komu robotg zrobil, tedy zaplaciwszy wing albo poniozszy karanie zwysz opisane przecie iednak powinen bgdzig znowu wedlug proby Cechowey, temu komu nalezy wygotowac, a iesliby do kramu swego robil powinen bgdzie ia Stlucz.
Szosty. A iz sig miedzy ludzmi czgste oszukiwania dzieiaciei zwlaszcza tey ktora naksztalt zlota urobiona bywa jak fancuga mosigdzowego zlutowunemu o gniwame maneli mosigdzowych w pierscienie takze monety zadnej zlocic y nic takowego co by szkodzg y oszukanie komu przynosilo robic nie powinni bgda podwing w artykule Pigtym opisang.
Siodmy. Poniewaz sig roznym stanom czgste szkody przez rozmaite sposoby w srzebrze y we zlocie dzieig, a pospolite z takowe nie rzeczami do zlotnikow iako do tych ktory takowe rzeczy robia udawaig. Przetoz gdy by sie komu takowa szkoda stala a udalbysig na ten czas do Starszego Cechowego y szkode swg opowiedzial, tedy na obeslanie Misrzow drugich ma dac do skrzynki Cechowej groszy trzy, a mistrz Starszy powinen bgdzie wszytkich Mistrow obeslac za razem; daigc znac o takowey zgubie, aby takowg rzec zatrzymal, ktora za oznaymieniem iesli by sig komu trafiIo zatrzymac tedy zaraz starszemu opowiedzic bgda powinni, a starszy temu czyia bylo zguba byla znac dac powinen bgdzie, a gdzie by o szkodzie takowey zlotnikowi Starszemu wiedziec niedano, a zlotnik by ktory kolwiek u kogo zgingla rzecz kupil wnie wiadomosci, za to nie powinen iako pokutowac, tak ani szkodnika szukac, a iesli by ktora takowg zginelg rzecz swoie niezachowawszy wedlug srzodko zwysz opisanych u ktorego zlotnika poznal, a chcigl by ig u siebe miec powinen bgdzie zlotnikowi onemu co przed igcem ie dal za slusznym dowodem wrocic. Trafilo by sig tez gdy by ktory zlotnik rzecz za powidziang przez starszego zatail, y do Cechu nie oznaymil y temu komu by sie szkoda stala nie opowiedzial a potym by sie tego nan dowiedziano, tedy ono co kupil temu u ktorego zginelo wszytko wrocic a pienigdze swe co za to dal tracic powinen bgdzie, a nad to do Skrzynki Cechowey Sztrofu za pierwszym razem gdysig nan pokaze co iakowego grzywna srebra a gdy by w takowej rzeczy raz drugi y trzeci pokonany bgdzie, tedy wedlug zwysz opisane pigtego Artykula karany bye ma.
Osmy. A Iz tez sita sig tego trafia ze srebro podeyzrane to iest w litkach y zloto w obrezkach ku przedaniu albo ku rzezbianiu przynoszg, takowy kazdy mistrz zatrzymac y do starszego dac znac powinen, a ten co przyniosl powinien sig bgdzie wyprawic s tego y ukazac kto mu dal albo zkgd dostal, gdzie iesliby sig nie wywiodl tedy to Srebro lub Zloto ma zostac w Cechowej Skrzynce poty poki az sluszny wywod da, gdyz zydzy i inszy oszustowie dla lica zeby ih nie poszlakowano, sami zwykli zliwac, za czym drugi trudno zgubg swg znalasc y opytac moze, a gdy zlotnik zleie komu Srebro albo zloto niepodeyrzane powinen na nie Cechg Swoie wlasna robic, a bez cechi iuz bgdzie podeyzrana.
Dziewigty. Mistrz starszy gdy przychodzi kwartal ma chlopcu swemu roskazac aby wszystkich obchodzil na pewng godzing do cechu za co mu niema bydz placono, a ieslib y tez brat ktory bgdgc zakazany od starszego do Cechu nie stanowilsig y przyczyny slusznej niestanowienia sig nie pokazal, takowy ma dac za pierwszym razem Sztrofu groszy trzy, za drugi razem groszy szesc, za trzecim razem groszy dwanascie i tak postgpowac im daley tym wigkszy Strof induplo popadac ma a iesliby brat ktory swojg wlasng potrzebg mial obsylac cech tedy: Starsze mu za kozdy raz ile bgdzie obsylal do schadki powinen dac bgdzie groszy trzy.
Dziesigty. Waruig tez to sobie mistrowie rzemiosla tego gdy sig na pewna godzine do Cechu zeydg aby wszelaka uezeiwose miedzy nimi zarowno zachowana byla. To iest ze by trzezwe przychodzili, a iesliby ktory piany przyszedl, tym ze sztrofem jako wyszej w dzigwgtym artykule opisano karany bye ma, takze gdy na Stole Skrynka z przywilejami JeKrMsci otwarta stac bgdzie aby zaden z bronia nie siadl, ale ig od siebe oddal, pod takim ze Sztrofem wysz opisanym, to tez pod czas zchadki tejze ma bye pilno zachowy-
wano, aby Starszy ktory maig zwierchosc nad mtodszymi wystgpnych karali, a dobrych milowali, a wszelaka uczciwosc, milcenie, posluszenstwa zachowanie a zwlaszcca czasu sprawy aby im wyrzgdzanie bylo. Zaden tez nienalezgcy w trgcacsig do sprawy bez pozwolenia niema, a gdy by kto drugi bez pozwolenia Starszych wtrgcilsig ma dac Strofu groszy trzy, a iesli by uparty byl a milczec nie chcial, takowy ma bye do wigzienia karany, a iesliby tez ieden drugiego miedzy nimi slowy tak strony rzemiosla iako y strony uezeiwe zetzyl, nazywaige go falszerem zdraycg cechowym albo takowego nieprzystoynego nan wiodl, tedy ono Starscy miedzy nimi rgzsgdzic powinni bgdg y wing wedlug wystgku przekonany wedlug tych Artykulow karany bydz ma, a iesliby przekonany uporem swym karac sig nie dal tedy za referowaniem pszez Starszych Urzgdowi miejskiemu za dowodem slusznym powinni bgdg Panowie Burmistrowie slug mieyskich dac y wigzienia pozwolic gdzie w wigzieniu ma bye poty az by sie usprawiedliwil w onej winie y obrazonemu dosyc uczynil, ale coby sig dotykalo Maiestatu JeKrMsci albo zwierchosci mieyskiej y w sprawie takowey; ktora cechowi nienalezy y w tych Artykulach opisana nie iest, lubaby sprawg iakg (chocia w tych Artykulach opisana) z Czlowiekiem nie w Cechu bgdgcym mial, lub bunty Sedycie albo iakie kolwiek excessg czynil to Magistratowi Miesckiemu albo pod ktorym sgdem y urzgdem mieszkac bgdzie sgdzic nalezy.
КНІГІ ОНЛАЙН
