КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Дракахруст: Спадар Мілінкевіч, тое ж пытаньне да Вас. Я яшчэ раз прыгадваю насамрэч глыбокую формулу Тэадора Рузвэлта — «...хто гучней за ўсіх і часьцей заўсіх гаворыць тое, што думае кожны». Тое, да чаго Вы заклікаеце, ці ёсьць яно тым, пра што ў пэўным сэнсе думае кожны беларус, а ня толькі Вашае кола аднадумцаў, хай сабе і вельмі высакароднае? Мілінкевіч: Сапраўды ёсьць вялікая праблема адносна дэмакратычных сілаў у грамадзтве. Увесь час павялічваецца колькасьць людзей, якія пратэстуюць, якія ня хочуць так далей жыць. Але колькасьць людзей, якія падтрымліваюць апазыцыю, практычна не павялічваецца. Безумоўна, гэта перш за ўсё праблема самой апазыцыі — яна не знаходзіць вось гэтых словаў для простых людзей, пра якіх Вы кажаце, а займаецца больш сваімі ўнутранымі справамі і барацьбой з Лукашэнкам. I людзі так і ўспрымаюць: па адзін бок барыкадаў — мы, а па другі — апазыцыя з Лукашэнкам змагаюцца за ўладу, а нас не разумеюць і да нас не прыходзяць. Гэта вялікая праблема, і калі падчас выбараў мы яе ня вырашым, безумоўна, мы прайграем з трэскам. Я думаю, што для людзей сёньня сацыяльна-эканамічныя праблемы, хаця яны і вельмі важныя, ня могуць быць рухавіком іх удзелу ў пераменах у краіне. Першае, што даводзіцца чуць ад пераважнай болынасьці людзей, — што на іх нагналі страх. Гэта прыніжае іх годнасьць, сорамна так жыць, прыкра так жыць. I тое, што кажуць пра беларусаў, быццам яны прызвычаіліся прагібацца — хто ніжэй прагнецца, той выжыве — гэта абсалютная няпраўда. Я цалкам упэўнены, што заклік да людзей — адстаяць сваю годнасьць — сёньня вельмі важны для тых, хто жыве і ў вёсках, і ў малых гарадох, і ў вялікіх. Мы ведаем, штб трэба зрабіць, каб людзі жылі больш годна, зараблялі больш, каб дзеці мелі шанцы на адукацыю, на працу і не ад’яжджалі за мяжу. Усё гэта ёсьць у праграмах, але чалавечая годнасьць і яе адстойваньне я б паставіў на першае месца, калі мы ідзем да людзей. Падчас апошніх выбараў я шмат хадзіў па вёсках са сваёй камандай і ўбачыў, што нават там старыя бабулі гэтае адчуваюць. У гарадох — тым больш. Дракахруст: Спадар Казулін, Вы сказалі, што належыце да большасьці народу. Але я хачу заўважыць, што Вы гаворыце на расейскай мове. Гэта Вашае права, якое тут ніхто не аспрэчвае. Але ўсё ж — як Вашыя прэтэнзіі на тое, каб узначаліць краіну, стасуюцца з тым, што Вы не размаўляеце на мове, якую большасьць народу гэтай краіны называе роднай? Казулін: Я вучыўся ў так званай ангельскай школе, ангельскай мовы ў нас было 10 гадзінаў на тыдзень. А беларускай не было ніводнай гадзіны. I толькі ў апошняй, 10-й клясе я вывучаў беларускую літаратуру адну гадзіну на тыдзень. Дзяржавай не былі створаныя ўмовы, каб мы ведалі беларускую мову. Я лічу, што нельга сілай прывучыць людзей гаварыць на роднай мове. Трэба ствараць рэальныя ўмовы, каб родная мова распаўсюджвалася зь дзяцінства, каб было прэстыжна размаўляць па-беларуску. I калі гэтае будзе зроблена, тады і прэзыдэнт будзе размаўляць па-беларуску. Я празь нейкі прамежак часу добра авалодаю беларускай мовай, бо разумею, што бяз мовы няма ані нацыі, ані народу. Тры галоўныя памылкі апазыцыі Дракахруст: На чыйсьці погляд найноўшая гісторыя-дэмакратычнага руху ў Беларусі — гэта суцэльны ланцуг памылак. Тое, што акрамя памылак нічога не было, відаць, пераболыпваньне, але, спадар Лябедзька, назавіце тры сапраўды сур’ёзныя памылкі, якія Вам і Вашым калегам па дэмакратычным лягеры паўтараць у цяперашняй перадвыбарчай кампаніі нельга ні ў якім выпадку. Лябедзька: Калі праводзіць паралелі з папярэдняй кампаніяй, то мы не павінныя губляць часу. Па-другое, калі мы прымаем нейкія рашэньні, то ў людзей павінна скласьціся адчуваньне, што яны таксама бралі ўдзел у выпрацоўцы гэтых рашэньняў. Неабходна ўцягнуць, у першую чаргу, актыўных людзей у выпрацоўку стратэгіі і тактыкі, каб яны ўсьведамлялі, што былі часткай гэтага працэсу. I трэцяе — праца з насельніцтвам, праца «ад дзьвярэй да дзьвярэй». Трэба, каб быў такі стан, як падчас апошняй выбарчай кампаніі ў Палату прадстаўнікоў. Тады практычна ўсе лідэры, усе актывіс- ты кожны вечар хадзілі «ад дзьвярэй да дзьвярэй» і працавалі зь людзьмі. Дракахруст: Спадар Мілінкевіч, назавіце тры сапраўды сур’ёзныя памылкі, якія зараз нельга паўтараць, тыя граблі, на якія нельга наступаць ні ў якім разе. Мілінкевіч: Першая памылка — мы яшчэ да сёньняшняга дня не даказалі, што ўмеем рэальна аб’ядноўвацца. Маю надзею, што Кангрэс гэта прадэманструе ўпершыню. Другая — амбіцыі лідэраў часьцяком вышэйшыя за іх амуніцыю. А трэцяя — мы сапраўды часта адарваныя ад людзей, і тое пытаньне, якое Вы задалі, вельмі слушнае. Але мы ведаем, чым'жыве народ і з чым трэба прыйсьці да яго. Дракахруст: Спадар Казулін, а якія тры галоўныя памылкі бачылі ў мінулых кампаніях Вы? Спадар Мілінкевіч назваў адну зь іх: «мы ня ўмеем рэальна аб’ядноўвацца». Ці ня ў Ваш гарод гэты каменьчык? Казулін: Я думаю, што такі каменьчык можа кожны кінуць і ў свой гарод. Я ў палітыцы абсалютна новы чалавек, і тое, што я ўбачыў, якраз і паказвае, што мы ўвесь час наступаем на адны і тыя ж граблі. У шмат якіх амбасадах, замежных краінах, па тэлебачаньні беларусы, якія бачаць сябе лідэрамі ці спрабуюць бачыць імі, гатовыя ўтапіць адзін аднаго ў лыжцы вады, ня ўмеюць радавацца дасягненьням адзін аднаго і ня ўмеюць аб’ядноўваць іх у адзінае цэлае. Калі б мы сапраўды радаваліся дасягненьням адзін аднаго, то ў нас зь невялікіх ручаінак нашых посьпехаў атрымалася б вялікая рака. I тады б мы маглі дасягнуць рэальнага посьпеху. Сёньня гэтага няма, і мы цалкам можам паўтарыць памылкі 2001 году, калі, з аднаго боку, было афіцыйнае аб’яднаньне вакол адзінага кандыдата, а з другога — тыя сілы, якія ўвайшлі ў гэтае аб’яднаньне, вонкава былі разам, але не працавалі на адзінага кандыдата. Болын за тое, вялі працу супраць яго. Па-другое. Я лічу, што мы часам надаём надзвычайную ўвагу працэсу, а не рэальнаму дасягненьню вынікаў. 3 прычыны такога перамяшчэньня акцэнтаў канчатковага выніку мы можам не дасягнуць. I трэці момант. Аляксандар Мілінкевіч правільна сказаў: мы забываем, што ёсьць народ, што нам на яго трэба зьвяртаць галоўную і першаступенную ўвагу. Трэба ў першую чаргу працаваць з народнымі масамі. Мы шмат разоў казалі пра тое, што нам трэба аб’ядноўваць высілкі. Сёньня мы працуем самі з сабой, а не зь людзьмі — гэта наша самая галоўная памылка. Дракахруст: Спадар Мілінкевіч, Вы нядаўна ў інтэрвію «Народнай волі» распавялі, што ганарыцеся сваім адкрыцьцём на Гарадзеншчыне магілы апошняга караля Рэчы Паспалітай. Вы з абурэньнем казалі пра нейкую жанчыну, якая заўважыла: «А што нам той польскі кароль?» Дык падчас перадвыбарчай кампаніі Вы будзеце вучыць беларусаў, якія іх карані, хто яны такія, будзеце для іх своеасаблівым настаўнікам, прарокам, ці ўсё ж яны для Вас будуць настаўнікамі? Мілінкевіч: Я б ня супрацьпастаўляў гэтыя дзьве рэчы, бо трэба і вучыць людзей, можа, лепш сказаць — несьці праўдзівую інфармацыю, бо яны жывуць у хлусьні ўжо вельмі даўно. Але трэба і вельмі ўважліва слухаць іх. Калі мы гаворым, што хочам вылечыць нашую дзяржаву і што мы — дактары, то нават самы вопытны доктар заўсёды паслухае пацыента, перш чым паставіць дыягназ. Таму мы павін- ныя абавязкова слухаць людзей, разумець іх праблемы, і самае галоўнае — даказаць, што мы ведаем, як іх вырашаць, і ўжо вырашаем нават у такіх кепскіх умовах. А калі прыйдзем да ўлады — цалкам зможам вырашыць. А тое, што людзі пазбаўленыя праўдзівай інфармацыі, што яны жывуць у вакуўме, яны самі адчуваюць. Я нядаўна адведваў у шпіталі свайго сваяка і бачыў, што калі пачынаецца інфармацыйная праграма беларускага тэлебачаньня, нават старыя людзі, якія падтрымліваюць прэзыдэнта, пераключаюць тэлевізар на расейскія каналы, дзе ідуць фільмы. Людзям надакучыла хлусьня. Таму і адно і другое трэба рабіць. Хто Вашыя героі? Дракахруст: Амэрыканскі палітоляг Збігнеў Бжэзінскі некалі дасьціпна назваў СССР краінай зь «непрадказальным мінулым». Наколькі прадказальнае беларускае мінулае для Вас? Назавіце тры самыя выбітныя для Вас постаці ў беларускай гісторыі. Толькі давайце дамовімся — апрача Васіля Ўладзімеравіча Быкава. Я амаль упэўнены, што вы яго ўсе назавяце, але тады вас цяжка будзе разрозьніць. Спадар Лябедзька, Вам першаму слова. Лябедзька: Кастусь Каліноўскі, Леў Сапега, Францыск Скарына. Каліноўскі — гэта сымбаль свабоды, Сапега — сымбаль дзяржаўнасьці, аўтар першай пісанай Канстытуцыі, Скарына — сымбаль інтэлекту, адукаванасьці і адукацыі. Дракахруст: Спадар Мілінкевіч, а якая Вашая тройка самых выбітных герояў Беларусі? Мілінкевіч: 3 тых людзей, што жывуць сёньня, для мяне вялікі маральны аўтарытэт — Рыгор Барадулін. Без такіх людзей ня можа адбыцца кансалідацыя нацыі. А калі казаць пра гісторыю, я б назваў тых, хто змагаўся за незалежнасьць Бацькаўшчыны і адстойваў яе — гэта Кастусь Каліноўскі, Тадэвуш Касьцюшка і Вітаўт Вялікі. Менавіта на гэтых асобах я засяроджваю ўвагу, бо ў Беларусі сёньня галоўная праблема ня толькі тое, ці будзем мы заўтра дэмакратычнай эўрапейскай краінай, але і тое, ці наагул мы будзем краінай, ці часткай іншай краіны. Таму гэтыя асобы для мяне надзвычай важныя. Дракахруст: Спадар Казулін, а як выглядае Вашая тройка беларускіх герояў? Казулін: Я мяркую, што мы павінныя паглядзець, хто гістарычна зрабіў найвялікшы ўнёсак у беларускасьць, у станаўленьне Беларусі як дзяржавы, як культуры і як нацыі. Я думаю, што на першым месцы будзе князь Вітаўт Вялікі, які адстаяў незалежнасьць Вялікага Княства Літоўскага. Калі ягоны дзядзька Ягайла стаў польскім каралём і хацеў цалкам паглынуць нашую дзяржаву, то Вітаўт здолеў абараніць нашую самастойнасць. Больш за тое, ён здолеў аб’яднацца зь Ягайлам і перамагчы тэўтонцаў, тым самым даказаўшы сваю сапраўднасьць як нацыі, народу і дзяржавы. I самае галоўнае — тады Вялікае Княства Літоўскае было прызнанае адной зь вялікіх эўрапейскіх дзяржаваў. Вітаўт шмат зрабіў, кансалідаваўшы дзяржаву з фэадальных падзелаў. На другім месцы — Янка Купала, чалавек, які зрабіў велізарны культурны ўнёсак у станаўленьне беларускага народу і нацыі. Яго верш «А хто там ідзе?» актуальны і дагэтуль, бо сапраўды беларусам