Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
3. Спытацца у міністра прапаганды як расходзіцца літэратура, якой у Віленшчыні німа
Абязаць яго дастауленьнем перыадычных дакладау, праз каго калі куды і сколькі атпраўлено літэратуры.
4. Як раагаваць на павятовыя сэймікі і Віленскі сэйм. Чаму не вядзецца беларуская прапаганда у павятовых сэйміках
5. Моц Савінкова і слабасьць беларусаў
582.2.12:060&г-061&г
Дакладная дата й абставіны невядомая.
2894. Справаздача з сустрэчы палкоўніка Шардыньі зь невядомымі дэлегатамі ў Вільні
Polacy czy Bialorusini.
W odpowiedzi przedstawicielowi Ligi Robotnoczej, Chardigny przyznal, ze Wilno jest miastem polskim, ale po chwili dodat «polsko-zydowskim». Przyznal wreszcie, ze ludnosc Wilna chce nalezec do Polski, ale zastrzegl si? ze nic
nie wie o zyczeniach ludnosci wiejskiej, ktora w poj^ciu Chardignego jest w wifkszosci biatorusk^.
Prostuj^c to twierdzenie, przedstawiciel Ligi Robotniczej stwierdzil, ze Polacy w Wilenszczyznie stanowi^ wi^kszosc rowniez na wsi, ze t.zw. Biaiorusini Katolicy nazywaj^siebie «tutejszymi» i uwazaj^si? za Polakow, ze wreszcie nawet rz^d rosyjski uwazal wszystkich miejscowych katolikow, o ile nie byli litwinami, za Polakow.
582.2.37:069 — шк
2895. Гістарычны нарыс [эсэраўскага руху ў Расеі й Беларусі?]
'ратычнай фэдэрацыі народау Расіі і гэты лезунг быу адным з баявых лезунгау Б.С.Г.
Аутономная Беларусь у складзе Расійскай дэмократычнай фэдарацыйнай Рэспублікі — вось была праграма мінімум Б.С.Г. За гэта яна змагалася і гэта было першым і аснауным яе дамаганьнем.
Рэволюцыйны рух 1905-6 г. быу задушаны. Практычнага ен мала што дау, але за тое тэорэтычна ясна выявіу тыя шляхі, на якіх пойдзе у будучыне высвабадзіцельнае змаганьне у Расіі. Гэтымі шляхамі і былі як раз тыя 15 нацыанальна-соцыалістычных партый, што былі запрошаны на з’езд расійскіх соцыалістычных партый 10-20 сакавіка 1907 г. I не для кога ня есьць тайнай, што па гэтаму руслу, глауным чынам, ішло рэволюцыйнавысвабадзіцельнае змаганьне з царскім самадзержауным гнетам у Расй.
Само с[а]бой, гэтым нічуць не аслабляецца роль і заслуга рускіх рэвалюцыйна-соцыалістычных партый, але гістарычая прауда патрабуе яснага высьвятленьня. Справа у тым — не адны толькі гусі спасьлі Рым, a былі яшчэ іншыя, больш важныя фактары. Казаць, што толькі адны рускія соцыалісты вялі змаганьне з гнетам царызму, ім адным толькі прыпісываць глауную роль у гэтым змаганьні — гэта азначала-б не лічыцца з гістарычнымі фактарамі. Уласьне, найбольш рэволюцыйнымі былі нацыанальна-соцыалістычныя партыі і невелікарускі элемэнт у складзе рускіх рэволюцыйна-соцыалістычных партый.
2.
Вялікая рэволюцыя 1917 г. ва усей поунаце выявіла прорву памеж рускай рэволюцыйнай дэмокрацыяй і дэмокрацыяй т.зв. «інородческаго населенія». Шляхі рускіх рэволюцыйна-соцыалістычных партый зусім разыйшліся з шляхамі нацыанальных рэволюцыйна-соцыалістычных партый.
Прычына гэтай прорвы была у тым, што Р.П.С-Р. і Р.П.С-Д. (меншавікоу), посьле таго, як быу скінуты самадзержауны царскі гнет, лічылі свае першае і аснауное заданьне споуненым. I вось, стаушы у руля дзержаунай улады, яны чарговым сваім заданьнем пастанавілі умацаваньне палітычных здабыткау рэволюцыі і усімі спосабамі стараліся утрымаць непаруханы у спадчыне ім застаулены увесь бюракратычна-цэнтралістычны апарат прымусовай улады на мейсцох. Роль1
582.2.58:022 — мк
Урывак невядомага тэкста Тамаша Грыба. Дата невядомая. 11 Старонка 67.
2896. Ліст у рэдакцыю газэты «Эхо» — адказ на публікацыю артыкулаў, «отражаюіцнхь раздраженное настроеніе нікоторыхь круговь по отношенію кь Правнтельству Білорусской Народной Республнкн, білорусской і осударственностн н кт> самому факту сушествованія 64лорусскнхь учрежденій н 64лоруссовь» («Эхо» 23.07.1921)
Вь Вашей уважаемой газеть появнлся вь посліднее время рядь статей, отражаюшпхь раздраженное настроеніе нЬкоторыхь круговь по отношенію кь Правнтельству Б.Н.Р. [...]
[...[ часто кончалось прнготовленіемь вкуснаго блюда нзь мнлыхь гостей.
582.1.24:026&г-027 — м
582.1.24:028&г-029 — мк
Дакладная дата невядомая.
2897. Ліст Сьцяпана Бубешкі (Бруклін) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 1.08.1921
1 августа 1921 г.
Г-ну Старшпні Рады Народныхь Мпннстров-ь Ластовскому
Только сегодня получнл Ваше пнсьмо оть Юго нюля с.г. Пнсьмо, адресованное на нмя Русско-Славянскаго Обіцества мною передано по назначенію. Но вь внду моего отьезда на Дальній Восток я не мог прнннмать ннкакого д-Ьятельного участія за посл’Ьднее время в органпзацін.
Сов’Ьтую Вам обратнться непосредственно к «Russia Slavonic Mutual Aid Society» no адресу: 284 Glenmore Ave. Brooklyn, N.Y.
A также сов-Ьтую напнсать пнсьмо одному нзь актнвн-Ьйшнхь білорусскнхь работннковь Мнханлу Оснповнчу Зварнко по адресу 528 Amboy Street Brooklyn, New York. Оставляю N Y 5го августа c.r.
По прііздІЬ займусь обіцественной дЬятельностью опять.
Мой адрес: Mr. S.O.Bubeshko
с/о Bank of Chosen Dalny South Manchuria
Нам-Ьрен пробыть там 6 м^сяцев.
С нскренннм уваженіем
S.Bubeshko
582.1.25:016&г
2898. Ліст Самуіла Жытлоўскага (Бэрлін) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 1.08.1921
Берлнн 1 Августа 1921.
Нскренно-уважаемый Вацлав Устнновнч,
Настояіцнм нм1>ю честь добавнть к докладу, что сегодня на сов4іданін с главным днректором «Нвега» г. Лебо былн установлены срокн выплаты нам 700.000 мк. Срокн слЗДукмціе:
1/VIII — 100.000 м. (уже получены)
7/VIII н 13/VIII по 100.000 мк.
н 1/ІХ н 20/ІХ по 200.000 мк.
Такнм образом я полагаю, что на нікоторое время мы обеспечены для спокойной работы. Это время нужно, конечно, нспользовать для добыванія новых средств, нбо настояіцій момент я счнтаю боевым в связн с положеніем в Совдепін; мы должны наладнть тьсную связь с Батьковіцнной, чтобы в нужную мннуту нашн комнссары былн на м$стах; мы должны развнть большую д-Ьятельность зд'Ьсь за граннцей.
йз того, что Вы не соблаговолнлн меня нзв^стнть о результатах Вашей поіздкн в Рнгу, я прнхожу к заключенію, что положеніе с займом покуда для нас неблагопріятно. В Лондон я покуда не -Ьду, во 1х потому что не нм-Ью еіце внзы, во 2х д-ра Іохельмана теперь нЬт в Лондоні н по случаю жары ннкого там н-Ьт.
Очень прошу Вас соблаговолнте поручнть д-ру Лурье позаботнться о том, чтобы наш протест1 попал обязательно в англійскую н амернканскую еврейскую прессу, а также спеціальную статью о Б'Ьлорусско-Еврейскнх отношеніях в нашей Б.Н.Р. для Лондонской еврейской прессы. Это необходнмо, ч1>м скор-be, чтобы появнлась до моего прі-Ьзда в Лондон, чтобы подготовнть мн-ь почву.
Нз моего доклада Вы соблаговолнте усмотріть, что я выдал «Нвегу» обязательство о предоставленін ему пренмугцества на import н export прн равных условіях. «Нвег» проснт, чтобы это мое піісьмо было подтверждено Кабннетом. Я полагал-бы эту его просьбу удовлетворнть, так как у меня нмііются надежды на дальн-ьйшую поддержку co стороны «йвега».—
Я нахожу, что нашему Правнтельству сл-ьдовало-бы какнм-лнбо образом реагнровать в смысл-Ь помоіцн голодаюіцему Русскому народу н ч’Ьм скорье, — это нм'Ьло-бы для нашего дЬла агнтаціонное значеніе. С точкн зрЬнія агнтацін я разсматрнваю дЬятелыюсть полковннка Ермаченко, доклад котораго заслужнвает вннманія.—
Ввнду невыноснмаго здЬсь зноя н раз’-Ьзда всіх полнтііческнх н обіцественных дЬятелей а также, чувствуя полное переутомленіе, так как по прі'Ьзд’Ь нз Совдепін я даже не успіл прндтн в себя, как вошел в новую отв'Ьтственную работу, я позволяю себ!> проснть Вас разр^шнть мн-Ь отдохнуть 8-10 дней с каковой ц-ьлью я проьду к моей ceMbt. На случай экстренной надобностн сообіцаю мой телеграфный адресс:
Schwarz-Ort2, Villa Flora, Schitlowski.
Прошу Bac, будьте добры, н передайте мой почтнтельный прнвТл В. уваж. СупругЬ.
С пожеланіем всего лучшаго
глубоко уважаюіцій Вас н душевно Вам преданный
Ваш С.Жытлоўскі
582.2.58:158&г-159&г — ра
1 Супраць пагромаў ва Ўсходняй Беларусі, дакумэнт №2852. 2 Цяпер — ку-
рорт Юодкранте пад Клайпедай у Літве.
2899. Ліст Кастуся Езавітава (Рыга) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 2.08.1921
2.VIII.21.
Рыга.
Высокапаважаны Вацлаў Юстынавіч,
прачытаў я знамянітую стацьцю Гр. Сметоны1 і дзіву даўся:
1, ня ўжо ж літвіны да гэтага часу не разумеюць, што іх палякі злопаюць, калі яны будуць з намі сварыцца, бо ніхто, апрача беларусоў, якіе будуць трывожыць польскі тыл, бараніць Літву ня будзе (Латвія ў Гэльсінгфорсе заявіла, што ў польска-літоўскім споре яна будзе трымаць нэйтралітэт)?
2, ня ўжо ж Гр. Сметона ня ведае, што ў Гродзеншчыне і Віленшчыне праўдзіва беларуская большасьць і што калі мы згаджаемся на тую ці іншую зьвязь гэтых тэррыторый з Літвой, дык гэта яшчэ не адзначае, што жывучые там беларусы павінны зрабіцца літвінамі?
3, ня ўжо ж Гр. Смятона хоча, каб мы ішлі разам з палякамі?
4, сколькі я памятаю Вы ў Вашым інтэрвью казалі аб «новым польскім карыдору», г. зн. аб тэррыторыях паміж лініямі літоўска-расейскай і польска-расейскіх міравых умоў, значыцца самые вялікіе літоўскіе апэтыты парушэны гэтай заявай не былі?
5, паўстаньня ў Польскім тылу робіць не Гр. Сметона, а беларусы, і гэтые беларусы-паўстанцы бьюцца за супольные літоўска-беларускіе інтэрэсы; чаму ж Гр. Сметона не толькі не едзе біцца з імі разам, не толькі не пасылае ім на помач літвіноў, але адмаўлае ім ў маральным падтрыманьню, ды яшчэ данасіцельствуе і аблівае памыямі беларускіх дзеячоў і Урад?
6, няўжо ж гэта агульна-літоўская пазыцыя?
У гэты цяжкі для Літвы момэнт беларускае пытаньне можа быць для Літвы і якорем спасеньня і асінавым колам. Залежна ад таго, як да яго будуць ставіцца самі літвіны.
Мы тутака, шчыра зьбіраўшыеся ісьці дабравольцамі, каб бараніць Беларусь і Літву ад Полыпчы (я лічу, што вайна немінуема будзе), — страшэнна здзіўлены і абезкуражаны.
Беларусы з літвінамі ніколі ні біліся.
Неўжо ж гэтага хоча Гр. Сметона?
Каб нас ободвых зьела Полынча?
У тое, што Гр. Сметона баіцца «каб Беларусь не зьела Літвы» я зусім не веру. Гэта дзікі жарт.
Для каго ён патрэбен, — таксама ня змагу зразумець.
Шчыра жадаю Вам спакойна перанесьці гэты несалідны і несурьезны «Сметонаўскі штурм беларускай справы».
Пэўне ж найдуцца і сярод літвіноў разумные людзі, якіе зразумеюць якую шкоду нам і ім зрабіў Сметона гэтай брыдкай стацьцей.
КНІГІ ОНЛАЙН
