Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Z Pawazaniem FJarem...
Wilnia
8/1X21 h.
[ Ha адвароце: ]
Гэтым сьведчу, што ліст гэты атрыманы 21/ІХ. 1921. в.а. консула Я.Чарапук.
582.1.25:001Лг-002
У публікацыі Я.Янушкевіча (Янушкевіч Я. Архіў Вацлава Ластоўскага // Голас Радзімы. №8. 25.02.1993) аўтарства гэтага ліста беспадстаўна прыпісана Максіму Гарэцкаму. 1 Луцкевічам, Рак-Міхайлоўскім, Тарашкевічам і Смолічам.
2954. Ліст Кастуся Езавітава (Рыга) Аляксандру Цьвікевічу (Коўна) за 8.09.1921
8.IX.21.
Рыга.
Даражэнькі
Александр Іванавіч,
получыл сёнека тваю згоду на мой выхад з грамадзянства, але да гэтага часу нічога не маю ў адказ на свой даклад ад Бенасу.
А час ідзе.
Чаканьне зьвязвае працу.
Курсы вучыцелеў скончаны. Вучыцелі раз’ехаліся з вялікім ўражаньнем. Чакаюць цяперака ТОЛЬКІ КНІЖАК. Ад іх залежыць усё.
Што ж «Вызваленьне»? — Дайце кніжак!
Наладзілася труппа. Mae усьпех і ў Дзьвінску і па вёсках.
Трэба пачынаць каапэратыўную працу. Чаму Будзька .затрымаўся?
Учора атрымаў вялікі ліст ад Кахоўскага, — супрацоўніка Ладнова па місыі. Mae прэтэнзыі на 3200 франкаў. Жыве ў Марокко. Служыць у французкім войску лейтенантам. Гразіцца жалавацца французкаму Прэдстаўніцтву ў Літве, Французкаму Ураду і свайму Вайсковаму начальству.
Напісаў яму ўспакаіваючае пісьмо. Прашу пачакаць.
Мей гэту справу на ўвазе.
Вальковічу скажы каб ён паслаў мне хоць крыху грошай. Пасля па-
ездак і рожных выдаткаў сіжу зусім на мелі. А тутака яшчэ трэба падтрымліваць Дварчаніна, які ўжо зноў не атрымлівае грошэй з курсаў і жыве за мой кошт.
Надзеі на дэлегатаў ў Прагу з Амэрыкі я не маю: Бубешка паехаў ў Японію і Манджурыю, а рэшта страшэнна занята сваімі ўласнымі інтэрэсамі.
Дварчаніна я для Канфэрэнцыі затрымаў і мандат яму ад «Бацькаўшчыны» ўжо зроблены, але ці пратрымаю яго і ці давязу — не ведаю. Гэта будзе залежаць ад Вальковіча.
Чакаю з Вільні дакумэнтаў тых, каго яны хацелі б направіць ў Пражскі Уныверсытет. А пакуль што загатовіў толькі дакумэнты Дзвінчан і Дварчаніна. Худка вышлю іх да цябе, каб ты паслаў Чэха-Славакам.
У Вільню напісаў каб, калі не паедуць у Прагу самі, дык прыслалі мандат Дварчаніну і мне.
Дапамажы мне, братка, атрымаць кніжкі ад «Вызваленьня» бо іначэ школы стануць! У Вільні падрушнікаў мала і высылаюць яны толькі тое, за што ўперад я перасылаю ім грошы. Грошай жа у мяне — брак, ды і прападаюць часта ў дарозе (гэтымі днямі прапала на «лапуўку» 200 марак ням., якія даручыў аднаму грамадзяніну перавесьці ў Вільню разам з тваей кнігай).
Паслаў, і ўжо маю паведамленьне аб атрыманьню Сымонам Р<ак>М<іхайлоўскім>, 10 экзэмпляраў тваей кнігі «Адр<аджэньне> Бел<арусі> і П<ольшча»>
Ці прыехала ўжо Паўлінка з мора? і што яна зрабіла, — разам з Гр. Казячым, да якога я пісаў асобнага ліста — ў справе адшуканыія маей кнігі «Б^л<оруссы> н Пол<якн>», якая захоўваецца у Семашкі ў Міністэрстве?
He паляніся адказаць мне на ўсе пытаньня падробна, хоць і ведаю што ты страшэнна заняты.
Бывай здароў
Твой Кастусь.
P.S. Толькі што прынёс паштар пісьмо з Вільні. Вось кароткі змест яго:
1, 1 .IX.21 адбылася нарада Віл. Бел. Кам. ў справе Прагі;
2, былі галасы, хоць і незначны лік, каб не ехаць, бо не вядома праграмма і невыразныя мэты, але пастаноўлена, не ўважаючы ні на што, — ехаць;
3, з кожнай арганізацыі едуць па аднаму;
4, названы гэткія асобы: Кахановіч, Антон1, Гарэцкі, Сымон2, Аркадзь3, Трэпка, Янка С<танкевіч>, Ерэміч, — кожны ад сваей арганізацыі;
5, але ніхто з іх не мае пэўнасьці, што вырвецца, апрача таго ўсе — заняты службай і працай, а трэцьцяе, найважнейшае, — грошы німа;
6, адносіны да Ураду гэткія: «Варожых адносін ў віленчукоў ні да цябе асабіста, ні да ўсіх няма. Есьць ў адзінак крытыка і надта часамі рэзкая, але гэта не з боку усіх, кажу [канец?]».
7, чакаюць грошэй на дарогу і на сэмінарыю; (адказ у гэтай справе дай мне, а я зноў маю зручнасьць і паведамлю іх).
Дадаваемые да твайго лісту пісьма не адмоў перадаць па адрэсах. Выбачай за турботы, але эканомлю час і грошы.
Худчэй адказвай мне. Патарапі Бенасу.
Ці вярнуўся ўжо з мора В.Ластоўскі?
Перадай ліст яго жонцы. Ен быў пасланы да мяне.
Кастусь.
582.2.12:067&г-068
1 Луцкевіч. 2 Рак-Міхайлоўскі. 3 Смоліч.
2955. Ліст Самуіла Жытлоўскага (Карлсбад) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 9.09.1921
Karlsbad 9/ІХ 1921. Высокаповажаны Пане Старшыня,
Настояіцнм нмТ.ю честь осв^домнть Вас о той работ-ь, которая мною продЬлана в Карлсбад'Ь.
1. Я нм-ьл свнданія н продолжнтельныя соб-ЬсЗДованія с Презндентом XII Сіоннстнческаго Конгресса Н.Соколовым, а также членамн Презндіума г.г. Моцкнным, д-р Вейцманом (Презндент экзекутнвы Сіоннст. партін), Гольдбергом н другнмн. Г-ну Соколову я передал меморандум, в котором осв-Ьтнл полнтнческую, экономнческую н культурно просв’Ьтнтельную снтуацію Б^ларусн в настояіцій момент, отмітнл еврейскую проблему в Б-ьларусн, нам-Ьтлл ту лннію поведенія, которую, по моему мн-Ьнію, должна повестн еврейская обгцественная мысль. Копію меморандума1 прншлю Вам нз Берлнна. Мн^ конкретно об-Ыцана моральная н матеріальная поддержка в Лондон-Ь н Амернк-Ь, но не ііз средств Сіоннст. партім а нз другііх обіцественных нсточннков.
2. Я нм-Ьл долгія соб-ЬсЬдованія н ннтервью с редакторамн н корреспондентамн крупн-ьйшнх еврейскнх газет Амернкн, Англіп н Францін. Для многнх нз ннх Б-Ьларусская проблема звучала новым открытіем, другіе былн очень плохо, а многіе сознательно нзвраіценно (с польской стороны) ннформнрованы. Слгдует прнзнаться, что с самой сіільной державой настояіцаго временм — прессой — мы до снх пор очень небрежно обраіцалнсь. Я нм раздал нм-Ьвшійся у меня матеріал, осв-Ьтнл вопрос в надлежаіцем свВтіі н уже отсюда будут отправлены статьн руководягцаго характера в нанбол-Ье вліятельныя газеты н журналы н такнм образом почва для нашнх делегацій в Лондон н Амернку будет подготовлена.
3. Я нм-Ьл продолжнтельное соб-ьсьдованіе с г. Мнннстром по еврейскнм дьлам Лнтовской Республнкп г. Соловейчнком. Содержаніе этой б’ЬсЬды я Вам подробно сообіцу нз Берлнна.
4. Очень большой ннтересс к нашему дЬлу проявіілн нзв'Ьстные еврейскіе пнсателн-поэты Н.Бялнк н З.Шнеур. Оба пользуются громадным вліяніем на ннтелегентные еврейскіе массы н прнвлеченіе этнх снл на нашу сторону нм-ьет громадное для нас значеніе. Г. З.Шнеур — Б’Ьлорус (нз Шклова) оказал мн-ь здЬсь очень много цйшіых услуг в смысл-ь знакомств н связей, очень много работает для нас н об-Ыцал удЬлііть нашему дйлу много вннманія. Чтобы его бол-ье связать с намн, я предлагаю назначнть
его сов-Ьтннком Мнннстерства по д-Ьлам меньшннств, конечно без всякаго оклада, так он очень состоятельный челов-Ьк н хочет работать по ндейным побужденіям. Вслуча-Ь Вашего согласія, я проснл-бы офнціальнаго нзвііценія о его назначенін.
Очень цЫшые услугн оказал н оказывает нашему дЬлу д-р В.Н.Якобсон, котораго я полагал-бы сл-Ьдует поблагодарнть пнсьмом от нменн нашего Правнтельства. Он — днректор «Judischer Weltverlag» в Берлнн-Ь, нм^ет громадныя связн с німецкой прессой н вліятельнымн кругамн н нскренно ндейно предан нашему дЬлу.
В ПрагЬ, 25 сентября с.г. нм'Ьет состояться конгресс представнтелей всіх обідественно-благотворнтельных учрежденій (еврейскнх) в ЕвропЬ н АмершсЬ. Оттуда Украннское еврейство получает громадныя суммы для погромленных. Так как к веліікому несчастью у нас на Б^лорусн тоже былн погромы, то, конечно, очень важно было-бы прнсутствіе коголнбо нз нас на этом конгресс^. Еслн ндея національнаго с’Ьзда в ПрагЬ не отпала, очем я к сожалінію не нм'Ью ннкакнх сообіценій, то, конечно, мы немедленно войдем в контакт с главным комнтетом в Лондон’Ь н суміем наладнть помоіць нашнм погромленным от поляков.
Убіднтельно прошу напнсать мні пару слов о нашей работь н обіцем положенін: прн отсутствін ннформацін опускаются рукн к работ-ь н я счнтаю невозможным дол'бе оставаться без контакта с Кабннетом.
ЗдЬсь остаюсь егце день н завтра вы'Ьзжаю в Берлнн, так как на 14ое с.м. назначено Обіцее Собраніе членов Б'Ьларускаго комнтета помоіцн голодаюіцнм в Россін.
Прошу прнмнте, Пане Старшыня, ув-ьреніе в совершенном уваженін н преданностн.
С.Жнтловскій
582.1.25:007&г-008&г
1 Дакумэнт №2956.
2956. Мэмарандум міністра нацыянальных меншасьцяў БНР Самуіла Жытлоўскага прэзыдэнту XII Сыяністычнага Кангрэсу ў Карлсбадзе за 8.09.1921 аб палітычным і эканамічным становішчы жыдоў у Беларусі і аб неабходнасьці выдзяленьня сродкаў на супрацыіагромную дзейнасьць
582.1.26:001-010 — мк
2957. Статут Саюзу Сялян-Беларусаў у Літве, прыняты 9.09.1921, зацьверджаны й зарэгістраваны ў Начальніка м. Коўна й павету 21.09.1921 пад №114 (Весьнік Ураду №74, ст.4)
582.1.40:103-100 — мк
2958. Ліст В.Анісковіча (Прага) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 9.09.1921
582.1.46:018&г-019&г
В.Анісковіч •— бежанец зь Дзісенскага павету. У лісьце — просьба даслаць літаратуру і крытыка дзейнасьці Місіі БНР у Бэрліне.
2959. Ліст Кастуся Езавітава (Рыга) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 10.09.1921
10.IX.21
Рыга.
Высокапаважаны Вацлаў Юстынавіч,
атрымаў сёнека Ваш ліст аб Ладнове.
Супакоім яго.
А мо’ ён і выступаць не будзе калі спачатку з ім належна пагутару.
Чэкаю ад Вас адказу на свае лісты.
Сімсон ўжо тры разы званіў наконта стацьці, аб якой я Вам ўжо пісаў два разы.
Ангельскі Кааператыўны журнал заказаў таксама стацьцю.
Хай яе напіша Будзька і прышле мне.
Са мной едзе Дварчанін. Я яго пасля сканчэньня курсаў папрасіў астацца.
Трэба яго абудзь і адзець (апрануць).
Хай Вальковіч аб гэтым паклапаціцца.
Атрымаў весткі, што Украінскі Урад злажыў свае паўнамоцтва і здаўся на міласьць бальшавікоў.
Калі гэта не утка — дык вельмі вялікая памылка. Латышы сьмяюцца: «Ці не зьбіраецца і Ваш урад зрабіць тое ж?»
Шлю шчыры прывет і найлепшые пажаданьня.
3 вялікай пашанай
К.Езавітаў.
582.1.25:013г-013
2960. Ліст агенцтва «Argus Suisse et International de la Presse S.A.» (Жэнэва) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 10.09.1921 з прапановай падпісацца на дасыланьне выцінак артыкулаў сусьветнаі а друку на тэмы «Беларусы» і «Беларусь»
582.1.29:017
2961. Запрашэньне на сьвяткаваньне 500-годзьдзя Жамойцкага біскупства, якое мае адбыцца 11.09.1921 у Жамойцкай базыліцы ў Коўне
КНІГІ ОНЛАЙН
