КНІГІ ОНЛАЙН

Aurea mediocritas

Кніжна-пісьмовая культура Беларусі: Адраджэнне і ранняе барока.

Іван Саверчанка

Выдавец: Тэхналогія

Памер: 319с.

Мінск 1998

164.34 МБ

еева (БАН Лет., ф. 19. N 51) і няпоўны зборнік Варшаўскай Нацыянальнай бібліятэкі (BOZ сіш. 105), які ўключае кнігу Ісуса Навіна, Суддзі, Руф, чатыры кнігі Царстваў і Эсфір. Пры канцы XV _____ у пачатку XVI ст. у Беларусі з явілася поўная лацінская Біблія — Вульгата, найдаўнейшы пергамінавы спіс якой доўгі час захоўваўся ў Шчорсаўскай бібліятэцы графа Храптовіча* Прыкладна тады ж у Вялікім Княстве Літоўскім пачалі пашырацца і першыя апакрыфічныя творы (Варш. НБ, BOZ СІШ. 92).
У XVI—XVII стст. не знікла, аднак, і сярэднявечная традыцыя перапісвання асобных новазапаветных кніг. Гэта пацвярджаецца шматлікімі рукапісамі Евангелляў (НБ РБ, 091/1843 К, 091/277 к, 091/4237, 091/4208 к; РНБ, Пагодз. N 144, 156, 165; БАН Лет., ф. 19. N 34—43), Апосталаў (РНБ, Пагодз. N 215; НБ РБ, 091/4196 к; БАН Лет., ф. 19. N 23—25) і Псалтыроў з дадаткамі (РНБ, Пагодз. N 245).
Эпоха Рэнесансу стварыла сапраўдны культ філалогіі. У гэтым часе значна ўзрасла цікавасць да старажытных, святых” моваў — грэцкай, габрайскай і лаціны, якія грунтоўна вывучаліся ў шмат якіх навучальных установах. Поруч з развіццём класічнай філалогіі ў краінах Еўропы з явілася неадольная прага ўжывання ў культавай практыцы Хрысціянскай Царквы народных моваў, бо лаціну, нягледзячы на яе шырокае распаўсюджанне, ведалі далёка не ўсе, асабліва прос* Гл.: Пташйцкйй С.А. Ш,орсовская бйблйотека графа Хрептовйча: Краткйе сведенйя о собранйй рукопйсей. М.. }Ь99. N 57. С. 20.
48
Р а з д з е л 1
тыя людзі. Разняволенага чалавека Адраджэння ўжо не задавальняла вонкавая форма хрысціянскіх рытуалаў, яго цікавіў нутраны змест, сэнс Хрыстовага вучэння. Цяпер ён прагнуў успрымаць Божае Слова не толькі сэрцам, але й розумам. Менавіта з гэтае прычыны ў другой палове XV ст. у Еўропе з явіліся пераклады біблейных твораў на нацыянальныя мовы* — нямецкую (1466), англасаксонскую (1471), італьянскую (1471), чэшскую (1475, 1487, 1488, 1489, 1496), галандскую (1477, 1480) і інш.
Выкарыстанне народных моваў у богаслужбовай практыцы выклікала шматлікія пярэчанні з боку кансерватыўных царкоўных колаў, аднак жывое слова, багатае на адценні і зразумелае шырокім масам грамадства, паступова займала ў духоўным ЖЬІЦЦІ народаў Еўропы належнае месца. Адбіваючыся ад нападкаў апанентаў, прыхільнікі ўжывання Божага Слова на простых мовах кожны раз спасылаліся на Біблію, дзе апавядалася пра тое, як самі апосталы карысталіся рознымі мовамі для пашырэння ў свеце Хрыстовай навукі: “I напоўніліся ўсе Духам Святым, ды пачалі гутарыць іншымі мовамі, гэтак, як Дух Святы даў ім прамаўляці” (Дзеянні 2:4).
З’яўленне Скарынавага перакладу Святога Пісьма на зразумелай для паспалітага чалавека мове — гэта відавочная праява агульнаеўрапейскіх тэндэнцыяў у нашай культуры. Францішак Скарына стаяў да таго ж ля вытокаў нацыянальнай біблейнай герменеўтыкі ды экзэгетыкі. Сваімі перакладамі, прадмовамі, пасляслоўямі і надпісамі да раздзелаў ён адзін з першых у беларускай гісторыі вызначыў велізарнае гуманістычнае, выхаваўчае і навуковаасветнае значэнне Бібліі. У Прадмове да ўсёй Бібліі ’ наш першадрукар узнёсла пісаў: Біблія — дзівосная рака! Яна бывае мелкай, што нават авечка можа перайсці яе, але адначасна і глыбокай, калі і слон змушаны плысці цераз яе! У гэтай кнізе — пачатак і канец усёй існай мудрасці! Толькі праз яе льга спасцігнуць БогаУладара! У гэтай кнізе — усе законы і правы, якімі карыста
* Найбольш раннім, аднак, лічыцца пераклад Бібліі на старажытнафранцузскую мову, выкананы ў XII cm.
MOHl’OpAAK fTOirfA ТЬШЦМ ІМЦЬВД тнфюнрнншп —':'—~
нлнтш»і|чйвд; тшітнітнц
ТНІІЛНКЛАІШЕНН ПВІфЛМТШЖЯ
№н?імнн«г» HfHYAmiTHWHO ^HKfEo^jfTbai РЫШНМАШНШІНМДОЛЬНШПЦ, рйНН ;; BWtl. А' €Й/іЙ7оМАТ'в. а^’ц'ЬШіт’ШЛ. a®, кглшнвдшсн а тафітігамйі ЗІНЛНТТОКЧПНТД’
^ ^НТ^ЛвМЬЙДШК
MEK’bYTOOKAtVf ТІГЛШЛШАЛНК» ЛШННГГЦШфАН
тІйвв/Лллв^ійі тцйнч'іцрнеть miiAMireHittw
шькьчйгяншпа нтшшмллнн ^’Ш1(¥І.ШНК(ТІ КТйЫВАСЙНЬТй шдмвжтпрнлв жнтітлкіквок іаьлдютііцннг каддатміАш ттямтрнтг ірятцлгімыш «wk'i^mifTb HtT|eif»iAIOTJt* ННІірАЛОІГ'1'і.ГЛЙ MMMWIflHIKi ломоіЛвт№>м СМвШіЕ«КК9КЛ> rtiMUf ш.ішг« СВДМ1|1(ш«1Нв ЛНЫЦ ЦНа !)1р';М
іыпгрлттБі ВТГвВ(Г&ЯАЙв* ipflBtKT 1 UltlWSt ДД»»ЖГІІ'*ЙНЙ SHHXfKMnWKMlf T/iW.WKtwnpt жлоіелгыггнрАліГ KHlH'Wyf.HWM AlHfHMMXCHip ііуншпімкт МКНКЛГОМЛІНН
#П(ГІЦГІТМЯ№
H'BW r nr IlfA' £ЫМЛТ»'’8іД ■ ^5) 1:M*^„ ’W1 I ▼Ь^В’ЬПА'Г
CHt llfA Sw^M. І5$®’ыя«в;»й№’% iwtwi :WKM
Полацкае Евангелле XII cm. (рукапіс РНБ, збор Пагодзіна, N 12)
* *аі!&і’ *'
KA
Ha
КГ
KI
1«
%
*KM^^«нн«)4мь ьмл ла кйву. м\. омін^н. і<1 OJahH^euitHHKetjin іцімь ■ нлй лА. влву. к^.
огуііюкўлмбннйа’і; амл лд ьлІу.л ш^лвд'Ьііряслснлнлаыйі^ ыйл ле нач.ал О «4АЛЫШЛ^гІі|ІКК'НЙсТкГ#ЛІ'н ЬАМ.лГ ba^&VTkh о ььа^іішн ^лвн гкн р' шлауі^енн/пень . ьала м
CO a М Y# f ШК А4 ККОГА vkmbHA ■ вмл МА . ім\ .у о<н«у^аідішв#у . лала .ллг.
ШЬА^НШНІЛ*пун . 6UJ  М А ЬЛМ <л О Лх^КАМН ■ 8А4Л . uf . Ьлв^ . ХН . ВЫО4 Д. йзн^^шнсллвкаьпнцн Ьллл МСу ?*уПАныні^ійкы быол в. ^"(Ншнш^нігін р.йквнлнн^ . ОААЛ.ДДЛ bAOV. '^,. ^««quAin^TM. ьйлн ьлЗр. ^^.Г^Г^^чьчкшннні^і' п'ма. па. ьліу.ы.
о«л.Гк<н ый'пг ыЛ <ь шкпнлнх^,,. „,;, ^1 b,;f до «мілймпмгнн.аД .,; »«•< ,?. «т.кійтй,.*,,^	„.
ОКіКТНЛ І.вЛ! „J \„; "
т nmptMtm мтю т^іглт°лп<Ьіімьт'
^х^ г^^с,^мс^„^^н^
^^^ ^ fn^rtLUBHo^fylMimoxtMxiTcmt
ААв
ш ПбМА'.^йШНГЛЬЛў^бМЬ. КЛ4. ВЛІуКА. ВЫОА •»< ._
^ олл«і|’к. ьмл.^г влау. аг.
Л’К сйп^Длннгнм * вмл. МН о а)М’І'ГАЧКііе'(уоВ'к .
М4 ш ittti^auitu Н'<>4:а.іі(н.і.
UAav .nu. HhioJ wi 
вды. v г.
ВА4.4	£н.
I ,Ж5Й»ЙІ
I f}^^^4^\tr™>? &VAit • no^u^u.tAiimi ' 1 Х«ДВЛ>Гна<|ПІД(ГІ>ТІНС.|г«Д*.І.і»Гк|ІмЛ^.
I ’W сЛІвукаСМІ ■ндагквп/гпв'ь aytfMHiro.*;

0нм,А v*w • 4’ • нг*й
£ Г*»‘Н Ml у |Jh »л ^ 0 r^^i
■V4
Д’РАЧі it М'ча'К U
£,
SuiAM^diidMf/IK|^iU ІггЛАі№ СіС^тОп Г&ЛН4 €і£фмлік xfyanTiLitK) comfu.it.Ato' ^^<«#4 Хнпон^ньслОкмАтсААстпоМ ІжкоАшнд ^од^п^ nvt Пр«т о nartA Co
Еваніелле XIV cm. ПаходХшь з манастыра Яна Прадцечы на Востране
ў Ііолаітр. Мас пастаронкавы запіс (рукапіс РНБ. асноуны збор. N 2)
ХПЬНШфЬ
«ніеннф»?
ІЖ^ПШЛТЛШЛІЛІЯШ ціп жетіртш«гафт«
ПІШ(Д ІД,НфНД1ЫД^ (Ліп?і«іну(тіыб!шл
tb^.HAittTiuweunww шелнклл^ТБЦН^п^ет. ЕТАКІГПТТНЫПНГГЛКв іммп|ллйптЕЬБ£^тл& тьбітр йлш|лі^йлн т іПІЛАНПІбНКІЧЧІТ^^ТІ &ННН.ШЮІ НГфйННЦНБНБІТІП^БЕ * ХНЬГ^ІЕЬ^ТЫНЙПЛБ^ ПШТкНПНТйБйгНГЫБПк
£,цЙ«МІ. HMCMIWK;» Hfl«rw
. ^ІМЯ^ЦТйіж
КПЖйКвШШЛЕКЙіІ лглпійдрктлегй. ЛСТЕ^ГйІйМ^ІПЛІ й^іеітйплпнпюгь. пбытмпндіпкйіг v ш,нгьп!рі|глет«Аніі !’ЛЛН^МТІ1КНН?’»’'ГІ f ішынт
^тпйаамнл ~ты;
Ілюстраваны Псалтыр 1397 г. з запісам уладальніка: “Езофовйч, подскарбій земьскш Велйкого Князьства Аітовьского" (рукапіс РНБ. ф. 536, N 20)
Cab h mj^ гл,Л: Hrif г it нл^ глл ,nf;
ВЫІ1<кІ<'Нк1'’кПП,<’ВГ,>Ну ТцьіЛІ^ТВПН _ HEH«M«y. ГНКНІЬНТЕІМНЧудвшавптчу. 2^ йтж^шгнтЕййіг^'вНфнівйіч, пшл ^ ПВкТДЛЛ • ЦКЫеГДЛІКвПГлГі П|ІПТУА(НА 4.4 ’” П^НДНйтжДіу . |j П^ншівішўмтві' Hl ^ flBJf .«ўуЛШЕЙ^ЮЛІ ВПМНф’нпуЬ.ІМ ПЛ: “5.: МКВДНВМТШЛ.ЧМкНГЛЛТН ШІГДДіуН £ цвупрУділд^оітыншнлн .ннвлнн “V тжтлміакйв; гйштнлгйгвнл^пцлнчл ; U4 ~ нМ4тніу.млд«ш» . Іілчг^йма tit ? ~ п^квеег^ьтнтн , т'вкмлв’ьшгытвм ^ ItlWi . надойуіайма . ннктвбнтіу
KS П«:
. 11 шлмммшпіідлНЕВ^встаненуі • Ў' Р»шк»в»1л«а іуілншлннішгігі^іті й^ йьллітннккміухнінвь. Н^П(ШГ^КШ
KI
<мнл*к . іабіТкішлннккітла т»м «КІСІШМГПШ . ГШГ^ЛДШНЛНЛІАТІ. ОНМЛк . НВШЬ'В f МЬішйШІЛ ІВ.А^ЙГ) НккМДНВ ЬПМННЦА . Й<ШДЫДЫ|МЛІ1
Ьт^ ^ЯІ g nn^.tyfKtil . fllBtlf'»^ ІЛВІШЛІ(Ш

Л1(Н»І<рІЛІПП<ІЕ|МТ.ІІввІг« . гййшгсш еллвуішлгін* пмлтвнтітншлітнм. «Л<т*лшлег„уЬмтп,,уГ,,,(ЛІМ ^«ЕМк.пйімрг.йадІлдл . дйнк™ вшвул«тк»т«4Й^ша4 . пллілднрнпро ,й.ЦІ1Н4ПІ^ІДІ. шугвдпн^одшвй. ті*ллх(сііглжтв«АЙ^тёнддтнег«т( ЙІрІВ'іГП^вГГГП . огмтггывнлй NH ЯДТДН A t a • fMt, A 4 m ь M H ff ^л * N»« КЛ H At ГЛ 4 iLk Іймнйлннтді . ппЛллжісн^У» .КЛА ТВ»Ілй^ЛІНЙВ»н^#шдн .пвпнліпдшшлпішнш 7^» ксвт^ 4» [р<ш Ji. «нді
“■J бвлгшйллл^дівлшнн^в.йн^ йе I ' AhllAnp n»i^tнч (ХЛ&рдмш •
| X пнв^&сты §Х ’4*vr*^ 1 |> WAMAA^k Д X Л*‘ 4ММ
^,u ^окаікч. IN AKUkMQMUAM М. ЦК»Ккі?^<0 йрА, немтш
й фт^
■41
Евангелле паводле Мацвея. Беларускі рукапіс XIII cm.
(РНБ.ф. 550. N 8)
MAJhA.

ЙПААО^УЛЫ ІПДГ»МІІЛСТМ к>уій ОНА
КіК/КМ ІЖО 1 ^кшічнн Жлпміпм^ ,|^'H^ul^c,•,^ sfl7VU,U f relink лж|еуггмм^а Сг HHf.
йкнгглдапч ііАтітмГііўіwcm, шгаііі!
MH eVITWAHTf / I , ,	/
IlMirnkllflliU
ero кшоінк ітСТЛчНЛЧМА ОТШШ, йні#ш іЛд,міфіі«гііі₽
Евангелле паводле Маркі. Беларускі рукапіс XIII cm.
(РНБ.ф. 550, N 8)
Евангелле паводле Лукі. Беларускі рукапіс XIII cm.
(РНБ.ф. 550. N 8)
Евангелле паводле Яна. Беларускі рукапіс XIII cm. (РНБ. ф. 550. N 8)
.4. П4М« КНІПАН в^вггпь гдгмег* . /^квптвл^уп#^ К46 НІЫ/ЛМ А ПдКЛАП» ttj^ ^f іП. Н.І/«*^M . СГЬС4НрМП5
л «гмм'вA^f^V^
f ^ гу ru нй
. 4>.HtHfCd'"'
,U\ V
jKninil ні^'А(^^ прпь л/іго ^йіуі л^,ліД^КА л ^іінкт і.дга клівшдгакг^ ^4Н»П«,І^,І ^1*1*** ОЯТЭСНКГГЛЛІЬ ^СІв ГГІЛЧ (lf4^i‘li'*^^	,
< ЛІіСЛЛПОД ІЛМф»І» «|І4ПКОіІ0/^а nri tCtilAA^ liUHfAiitlKOAAtL Ь 4в’но "
\с^Г^АА ПА/^ГН АККА Н^дПкс^ПТІ ГА^ _ ; СО^й^О^АЛП pin лаяк/ш|» П»п П4«рСПЫ
I Ш« СГНППІД , ЛМ ICO ВО<ЛГ4'<П/М|« 9^АЛ ц
I I Н^^1 ^* *• ^1^* QAn H*'1* tAn '’s^1 ^ ^ • jl nui^r^fni «угйгб nfriAttf'iUiAt/IS fiRA
, "[uIHM'nilKA , П/К(ГІ6'ЛЙІНПД
<1234567891011...6263>


   

	
2007-2025
	
Калі шукаеце нейкую пэўную кнігу 
або хочаце каб быў апублікаваны ваш скан,
 пішыце ў кантакты