Беларусь на ростанях
Пётр Краўчанка
Выдавец: Інстытут беларусістыкі
Памер: 506с.
Вільня 2007
Са становішча, што склалася, адзіны выхад, які дазваляе выйсці на роўны шлях, — дафармоўванне беларускай нацыі і на гэтай аснове — афармленне ўсіх атрыбутаў нацыянальнай дзяржавы. Толькі ўласная развітая дзяржаўнасць можа забяспечыць выжыванне і захаванне 6t ларускай нацыі, якая знаходзіцца сёння на мяжы фізічнага знікнення, створыць умовы дая фармавання сярэдняга класа як гаранта палітьгчнай стабільнасці і незваротнасці дэмакратычных пераўтварэнняў, сфармуе нацыянальна-спецыфічнае духоўнае і культурнае «я» народа.
У гістарычным сэнсе асноўнай прычынай нашай трагічнай раздвоенасці і адсутнасці адзінства была шматканфесійнасць. Аднак ва ўмовах XXI стагоддзя, у культуралагічным сэнсе, наша шматканфесійнасць можа быць і станоўчай з’явай. Сёння трэба імкнуцца да сімбіёзу, фармавання нейкага трэцяга пачатку. Менавіта арганічнае спалучэнне візантыйска-праваслаўнай традыцыі, напоўненай вялікай духоўнасцю і самаахвярнасцю, і прагматычна-рацыянальнага пратэстанцкага і каталіцкага пачаткаў дазволіць сфармаваць наша спецыфічнае аблічча. «Пераплавіць» іх і стварыць новую духоўна-культурную існасць. Проста неабходна зрабіць так, каб нашы дзеці не толькі добра ўяў-
лялі, а і глыбока ўспрымалі і выкарыстоўвалі каштоўнасці гэтых двух вялікіх рэлігійна-культурньіх уплываў, бралі лепшае ў кожным з іх. На падставе гэтага і адбудзецца пошук свайго ўласнага «я», уласнага месца Беларусі ў свеце, уласнага шляху. Як ужо адзначалася, квінтэсенцыя ідэі нацыянальнай дзяржаўнасці выяўлена ў надзіва дакладных паэтычных радках Максіма Лужаніна: «Каб ні Усходняй, ні Заходняй ты была — сама сабой!».
Гэтыя думкі прымусілі мяне прыгадаць і апісаць падзеі апошніх 15 гадоў, у якіх адлюстраваліся беларускія ўдачы, але болып за ўсё — няўдачы.
Усё робяць людзі: валадараць ці падпарадкоўваюцца, выконваюць закон ці парушаюць яго. Чалавечы чыннік — галоўны ў жыцці нацыі і дзяржавы. Мне хацелася расказаць, як гэты чыннік дзейнічаў у нас. I Іа жаль, носьбітаў станоўчага досведу сярод нашай кіроўчай эліты было няшмат.
Але толькі асэнсоўваючы досвед, можна паразумнець, каб жыць са значна большым пачуццём адказнасці, чым раней.
* * *
Перачытаўшы напісанае, я падумаў — ці не занадта я выкрываю рэчаіснасць, ці не занадта проста і непрадузята гавару аб людзях, з якімі мяне звёў лёс, з якімі даводзілася працаваць?
I сам сабе адказваю — так трэба.
Бо ніколі і ні да чога добрага мы не прыйдзем, калі не паглядзім на сябе проста, калі не разгледзім свае нерашучасць, сябелюбства, дробязнасць, гатоўнасць да здрады і паталагічную няздольнасць аб’яднацца.
Дарэмна прадстаўнікі апазіцыі спрабуюць падаць сябе нейкімі дабратворцамі і добразычліўцамі. Людзі бачаць, разумеюць і памятаюць усё.
Калі мы хлусім нават самім сабе, яны ніколі за намі не пойдуць.
Якія правілы гулыіі і прынцыпы мы выбралі: «сваіх не чапай»?! Калі я бачу, што мой паплечнік, які рвецца да ўлады, не валодае неабходнымі вартасцямі, калі ён бездапаможны, непадрыхтаваны, хлуслівы і пры гэтым я маўчу — з падманнага пачуцця салідарнасці, то я мушу разумець, што я не дапамагаю яму. А калі я хлуслівы ў ацэнцы сваіх паплечнікаў, ніхто не паверыць і ў шчырасць маіх намераў.
Але нават не ў гэтым справа!
Той, хто бярэ на сябе місію палітыка, абавязаны думаць не аб дробных амбіцыях «нашых» і крыўдах, а аб тым, што ж гэтыя «нашы» нясуць народу. Ён адказвае за тое, каб народ зноў не падманулі і зноў нс здалі пад уладу чалавека, які і блізка не павінен стаяць пры ўладзе.
Так, у гэтай кнізе ёсць жорсткія ацэнкі. He хаваю, што мне нярэдка даводзілася і дзейнічаць даволі жорстка, і гаварыць без залішніх эўфемізмаў. Я нажыў сабе нямала ворагаў. Але не думаю, што, калі б я быў мякчэйшы, іх было б меней. Да таго ж жорсткія патрабаванні я прад’яўляў перадусім самому сабе. Бяссонныя ночы, па паўсотні камандзіровак на працягу года, адмова ад асабістага жыцця — усё было падпарадкавана аднаму: імкненню ўмацаваць у свеце незалежную Беларусь і хоць нешта зрабіць для стварэння беларускай дзяржавы.
А што да рэзкасці ацэнак, дык народ зразумее сам, хто чаго варты. Апошнюю кропку заўсёды ставіць ён.
25 сакавіка 2006 года
Іменны паказальнік
Абрамава Вольга, 475
Абрамовіч Аляксандр, 119
Абрамовіч Раман, 332
Агалец Валянцін, 454
Агінскі Міхаіл Клеафас, 88,175,284
Адамкус Валдас, 284
Азімаў Сарвар, 135
Азончык Аляксандр, 115
Аксёнаў Аляксандр, 21— 22,235
Алампіеў Віктар, 469
Аліеў Гейдар, 81
Алфёраў Жарэс, 88
Альбрэхт Готфрыд, 455
Антановіч Іван, 241—244, 251-254, 258, 260, 398, 406—407,411—412,467— 469
Антончык Сяргей, 134
Анушкін Ігар, 435
Арагон Джан-Карла, 455— 456
Арыстоцель, 260
Астапенка Уладзімір, 212
Астрожскі Канстанцін, 332
Аталі Жак, 307, 318
Атрошчанка Сяргей, 381
Ахмадуліна Бэла, 333
Ахматава Ганна, 333
Багданкевіч Станіслаў, 421,465,470
Багдановіч Максім, 15, 125-126,128
Бакацін Вадзім, 195
Балюк Сяргей, 176
Бандарэнка Аляксандр, 57
Барадзін Павел, 344
Барадулін Рыгор, 89
Бараннікаў Віктар, 195
Барташэвіч Генадзь, 21 — 22,29-30,111-112,413, 449
Баршчэўскі Лявон, 62
Барысава Людміла, 37
Басалыга Уладзімір, 418
БэйкерДжэймс, 152,191— 192,356-358,363-365, 368-370
Бембель Алег, 16
Бенеш Эдуард, 106
Беразоўскі Барыс, 332 Бертынета Джан-Лукі, 109,255-256
Берэгуа П’ер, 305—307 Бжазінскі Збігнеў, 352
Бірыла Мікалай, 119 Блікс Ханс, 74, 81
Богша Лазар, 91
Бразаўскас Альгірдас, 21, 220,284
Бровікаў Уладзімір, 235
Брэжнеў Леанід, 31
Будзінас Яўген, 262, 277 Булахаў Дзмітры, 37, 158, 209,399,401-402
Бураўкін Генадзь, 20—21, 66,123,191-192,248
Бурбуліс Генадзь, 166— 167,169,171,175,183
Бутэвіч Анатоль,12 Буш(Джордж, 183—184, 355-356,358,365-370
Быкаў Васіль, 14,228,230
Бядуля Змітрок, 15 Бяссмертных Аляксандр, 135-145,147
Вазнясенскі Андрэй, 264, 333
Вайцзекер Рыхард фон, 343
Вайцянкоў Мікалай, 107 Валенса Лех, 228—229
Варанцоў Юлій, 75, 246, 257
Васільеў Уладзімір, 150 Вашынгтон Джордж, 332
Велонскіс Сімас, 284
Веранезе Паола, 108
Верас Зоська, 16
Вік Ганс-Георг, 456, 482
Вінчы Леанарда да, 88
Вучэціч Яўген, 99
Вярцінскі Анатоль, 15
Вячорка Вінцук, 17, 23— 24,120
Вячорка Рыгор, 16, 69
Гавел Вацлаў,56,106—107, 246-247,257
ГайдарЯгор, 166—167,171, 173-176, 182,211,214— 215,337,339
Галі Бутрас-Бутрас, 98
Галко Уладзімір, 32—33, 35
Гамсахурдыя Звіяд, 186 Ганчар Віктар, 37,322,399, 401-402,446,457,460463,482-483
Ганчарык Уладзімір, 484— 485
Гарбачова Ірына, 156
Гарбачоў Міхаіл, 26,48,51, 54,128,132,136-137,141, 146, 149, 156-160, 163, 166-167,183-191,194198, 201, 203, 209, 218219,356,358
Гардыка Міхаіл, 147
Гашак Яраслаў, 87
Гегель Георг Вілыельм, 260
Геніюш Ларыса, 121—123
Геншэр Ганс Дзітрых, 55, 310-311,314-315
Герасімовіч Уладзімір, 150
Герасюк Іван, 257
Гілевіч Ніл, 40, 119, 304
Гіруць Мечыслаў, 421—422
Голубеў Валянцін, 228,230
Гразнова Людміла, 448
Грамыка Андрэй, 31
Грачоў Андрэй, 156, 159
Грачоў Павел, 444
Грушавы Генадзь, 151
Грыб Мечыслаў, 396,416, 421,468,475
Грыбанаў Валеры, 399
Грыгор’еў Аляксандр, 417
Грэсь Ніка, 72
Грэшных Валеры, 67—68
Гурыновіч Анатоль, 42, 45-46,49,91,111,146,355
Гутэнберг Іаган, 88
Дамейка Ігнат, 88
Данілаў Генадзь, 240,386, 391,393, 395,398, 406407,410
Дастаеўскі Фёдар, 88
Дзёмін Аляксандр, 150
Дземянцей Мікалай, 8, 38-39,69,132-133,146147
Дзмітрыеў Яўген, 37
Дзюма Ралан, 98,302,304—
306
Дзягілева Галіна, 418
Дзягілеў Леанід, 418
Дзямковіч Марыя, 72,124
Домаш Сямён, 484
Драгавец Васіль, 179, 244 Дранько-Майсюк Леанід, 418
Дрынеўскі Міхаіл, 418 Дубко Аляксандр, 404,420
Дубоўка Уладзімір, 73
Дубянецкі Міхаіл, 12
Дыяна прынцэса, 297,298
Ельцын Барыс, 39,156,159,
162-171, 177-178, 180, 182-185, 187-189, 191, 195-197, 200-205, 209, 215-216, 265, 334-336, 339, 345-346, 358, 377, 387, 396, 426-427, 440441
Еўсцігнееў Яўген, 340
Еўтушэнка Яўген, 333
Жылуновіч Зміцер, 12 Жылюк Міхаіл, 418 Жырыноўскі Уладзімір, 332
Жыўкаў Тодар, 46
Завістовіч Расціслаў, 124
Заіка Леанід, 481
Законнікаў Сяргей,12
Заламай Уладзімір, 340
Замяталін Уладзімір, 260, 269-270, 398, 405-409, 411-412
Захаранка Юры, 483
Захараў Марк, 333, 340
Захарка Васіль, 121
Захарынскі Вячаслаў, 340
Захарэвіч Марыя, 418
Зелянкевіч Ігар, 477—478
Зленка Анатоль, 74,76,135, 166,366
Злобіна Таццяна, 418
Зюсмунт Рыта, 56—57
Зяленіч Ёзаф, 247
Іванова Ніна, 37, 418
Іваноў Віктар, 23
Ільін Леанід, 78
Ільф Ілья, 469
Ілюшын Віктар, 166
Іта, 273
Кавалёнак Уладзімір, 39
Каваленка Генадзь, 138, 142-144
Кавалёў Сяргей, 426—427
Казінец Міхаіл, 418
Казлоў Генадзь, 163, 401
Казлоўскі Аляксей, 37
Казлоўскі Павел, 301,371, 380
Каліноўскі Кастусь, 219,332
Калякін Сяргей, 421,430, 442—443,445,447
Камецкі Ян, 381
Канаплёў Уладзімір, 452, 464-465
Кант Імануіл, 260
Караганаў Сяргей, 328
Каралёва Ірына, 48
Каралёў Уладзімір, 49
Каратчэня Іван, 379
Кардэн П’ер, 299
Каржакоў Аляксандр, 166 Карлсан Інгвар, 52 Карніловіч Сяргей, 125 Карпаў Анатоль, 418
Карпенка Генадзь, 401,418, 426,428,434-435, 442-
445, 447, 465-466, 468, 475
Карымаў Іслам, 335, 352
Кастэнка Анатоль, 166, 196
Касцючэнка Сяргей, 311 Касьянаў Міхаіл, 330 Каўка Мікалай, 166, 240
Кацёлкін Аляксандр, 150 Кебіч Вячаслаў, 7—9,21—
22,25-27,29-30,32,4142,44-45,59,62,69,101, 112,132-134,138,142143,145—146,149,158— 167, 169-170, 183, 187, 192, 196, 199, 209-211, 214-215,219, 223-224, 226,232,234-241,243244, 247, 251-260, 285, 320-321,337, 339-340, 375-377, 380-382, 386, 391-402,404-414,416, 420-421
Кендал Дональд, 149—150 Кенэдзі Джон, 95,264
Керстэн,313
Кінкель Клаус, 312,313,315 Кіпель Вітаўт, 92, 124
Кіпель Зора, 92, 124 Кіплінг Рэдзьярд, 170,195 Кіркораў Філіп, 332
Кіршчына Тамара, 102
Кісель Рыгор, 424
Кісінджэр Генры, 69
Кісялёў Ціхан, 38,112
Кіт Барыс, 124
Кішчанка Аляксандр, 101—
104,311
Кішчанка Ніна, 102
Клаус Вацлаў, 247
Клемансо Жорж, 323
Клімаў Элем, 340
Клінтан Біл, 82,248,353— 354,369-385,387
Козыраў Андрэй, 165—166, 171,175-176,183,199200,205,212,339,340,366
Коль Гельмут, 314—315,343
Косцікаў Мікалай, 166,240, 391,395
Красоўскі Анатоль, 483
КраўчукЛеанід,39,157,159, 162, 166-171, 183, 187— 190, 192, 196, 203-204, 216-217,278,372,377
КНІГІ ОНЛАЙН
