Беларуская мова Эканамічная лексіка

Беларуская мова

Эканамічная лексіка
Выдавец: Выдавецтва Грыўцова
Памер: 216с.
Мінск 2010
60.56 МБ
У вучэбным дапаможніку змешчаны тэарэтычны матэрыял па ўсіх раздзелах курса «Беларуская мова: прафесійная лексіка». Для засваення і замацавання тэарэтычнага матэрыялу, павышэння культуры маўлення прапануецца вялікая колькасць заданняў і практыкаванняў, якія маюць выразную прафесійную (эканамічную) накіраванасць. Матэрыялы дапаможніка адаптаваны да новай рэдакцыі правілаў, уведзеных у дзеянне Законам Рэспублікі Беларусь «Аб Правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» (2008), якія ўступяць у сілу з 1 верасня 2010 г. Вучэбны дапаможнік утрымлівае шэраг спецыяльных тэкстаў для перакладу, «Кароткі руска-беларускі слоўнік тэрмінаў» і «Кароткі тлумачальны слоўнік тэрмінаў». Адрасуецца студэнтам эканамічных спецыяльнасцей ВНУ, выкладчыкам і ўсім, хто цікавіцца пытаннямі беларускай мовы.
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
8.	Складзіце словазлучэнні, паставіўшы назоўнікі ў форме роднага склону.
а)	брыгадзір, чарот, нос, твіст, чэрвень, мароз, ідэал, лес, тэрмін, франк;
б)	футбол, конь, саюз, бераг, кракавяк, канал, плот, пень, авёс, шылінг;
в)	вальс, воцат, тэніс, характар, прыліў, стол, сацыялізм, долар;
г)	век, кот, садок, вецер, вопыт, язык, паланэз, хакей, рубель.
9.	Выпішыце назоўнікі, якія ў форме роднага склону адзіночнага ліку маюць канчатак а.
Беражок, кіраўнік, тыдзень, сумёт, мінімум, вобраз, цукар, замак, асяродак, інтэрнэт, быт, музей, грып, прафсаюз.
10.	Выпішыце назоўнікі, якія ў форме роднага склону адзіночнага ліку маюць канчатак у.
Архіпелаг, кірмаш, край, конкурс, дакор, рынак, запавет, поплаў, альпінізм, зубр, ізалятар, кантракт, канцэрн, лакаўт.
11.	Складзіце словазлучэнні, ужыўшы прыведзеныя назоўнікі ў форме меснага склону.
а)	народ, Іван, мох, чэрвень, нож, пясок, снег, іней, лес, луг;
б)	цела, твар, лоб, білет, саюз, горад, Кірыл, сын, малако, праспект;
в)	порах, гарох, касманаўт, Купала, ручнік, алень, ліст, подзвіг, блакіт, нож;
г)	кажух, спецыяліст, айсберг, двор, сшытак, стыль, асфальт, Шамякін, верх, дождж.
12.	Улічваючы значэнне назоўнікаў, вызначце іх канчаткі ў форме роднага склону адзіночнага ліку. Складзіце з імі сказы.
народ
'вялікая група людзей’
‘усё насельніцтва пэўнай дзяржавы, жыхары краіны’
апарат
‘прыбор, прыстасаванне’ ‘сукупнасць устаноў’
дагавор
‘дзеянне паводле дзеяслова дагаварыцца’ ‘дакумент'
перавод
Г
‘грашовае адпраўленне’
‘дзеянне паводле дзеяслова пераводзіць перавесці’
‘таленавіты чалавек’
талент
‘прыродныя здольнасці’
_ ‘дакумент, дзе вызначана сума грошай, якая павінна быць за-
рахунак
плачана за што-небудзь’
‘фінансавыя аперацыі’
загад
‘дакумент’
‘дзеянне паводле дзеяслова загадваць загадаць'
закон
‘дэкрэт, пастанова’
‘агульнапрынятыя правілы, звычаі’
13.	Утварыце форму меснага склону; складзіце сказы.
Прэмія, будучыня, чарга, парада, праца, вяршыня, работа, мяжа, даведка, шчака, гутарка, эканомія, эканоміка, гаспадарка, персона, структура, канферэнцыя, верасень, мітынг, край, верх, абшар, гандаль, гандляр, народ, каэфіцыент, бартар, банк, фонд, тэкст, дыялог, стаж.
14.	Утпварыце форму творнага склону; складзіце сказы.
Беларусь, памяць, ростань, ветлівасць, веліч, запаведзь, шыр, любоў, глыб, творчасць, моладзь, адказнасць.
15.	Знайдзіце і выпраўце памылкі пры ўтварэнні формаў ступеней параўнання прыметнікаў і прыслоўяў.
1. Здароўе мілей за грошы. 2. Брат старэйшы сястры. 3. Будуецца буйнейшая бібліятэка ў краіне. 4. Вянок з пралесак мне даражэй золата. 5. Вярхоўны Суд вышэйшая інстанцыя. 6. «Слова пра паход Ігаравы» самы найяскравы ўзор славянскага верлібра. 7. Гэта быў мудрэйшы чалавек. 8. Гэтая лекцыя цікавей за мінулую. 9. Новы дом выпіэй суседніх. 10. Па тэрыторыі Беларусь болып Балгарыі. 11. Дажджы сталі халадней. 12. Суніцы больш саладзейшыя, чым мёд. 13. Ціхі акіян найглыбейшы за Атлантычны. 14. Мікола ў два разы старэй сястры. 15. Гімалайскія горы вышэйшыя на Зямлі.
16.	Перакладзіце сказы на беларускую мову. Зрабіце вывад аб ужыванні формаў прыметнікаў і прыслоўяў у параўнальных канструкцыях.
1. Этот товар лучше прошлогоднего. 2. Серебро дешевле платаны. 3. Текушне налогн выше прежннх. 4. Евровалюта дороже амернканской. 5. Его сегодняшнее завеіцанне выгоднее, чем предыдушее. 6. Японская техннка новее нспанской. 7. Англлйскне предпрнятня продуктнвнее нтальянскнх. 8. Этот метод работы эффектнвнее предложенного.
17.	Перакладзіце на беларускую мову наступныя словы і выразы. Растлумачце, чым выкліканы лексічныя і структурна-граматычныя разыходжанні паміж імі і іх беларускімі адпаведнікамі?
Обіцаться, отчество, пожалуйста, редчайшнй, нзвннмться, пораньше, преважный, еіцё бы!, вндеть насквозь, ннчего себе!, не в духе, на каждом шагу, два сапога пара, но не тут-то было!, в конце концов, нн в коем случае, вндеть свонмн глазамн, как говорнтся.
18.	Перакладзіце фразы з рускай мовы на беларускую, улічваючы, што рускія словы отпносйться і отношенйе(я) маюць некалькі беларускіх адпаведнікаў.
Замечання относятся к взглядам автора; ученнк относнтся к чнслу самых старательных; событне относнтся к началу века; наше предпрнятне относнтся к чнслу лучшнх; все хорошо отнеслнсь к новому сотрудннку; девять относнтся к трём, как трн к одному; отношенне Макснма к Маше, отношенне к труду; торгово-экономнческне отношення; отношенне сознання н матернн; я нмею к этому непосредственное отношенпе, поддержнвать отношення.
19.	У наступных сказах выпраўце памылкі пры ўжыванні дзеепрыслоўяў і дзеепрыслоўных зваротаў.
1. Гледзячы перадачу, узніклі цікавыя думкі. 2. Задача рашалася вельмі проста, карыстаючыся новым метадам. 3. Прыходзячы з канцэрта, ён
падзяліўся ўражаннямі з маці. 4. Вучыўшыся ў звычайнай школе сем гадоў, я паступіў у гімназію. 5. Уваходзячы ў клас, настаўнік пачаў урок. 6. Мы заўсёды адпачываем, слухаўшы музыку. 7. Рыхтуючы вялікую колькасць дакументаў, хутка скончылася папера.
20.	Перакладзіце прыведзеныя словазлучэнні рускай мовы на беларускую мову. Звярніце ўвагу на разнастайныя спосабы перакладу дзеепрыметнікаў рускай мовы на беларускую.
I.	Угрожаюіцее положенме; воспромзводяіцпй фактор; сведення, помешаемые в обьявленпях; соответствуюіцнй налог; своевременно предотвраіцённое банкротство; получаемые доходы; предшествуюшее время; хозяйствуюіцнй субьект; высокооплачнваемая работа; стнмулнруюіцнй аппарат; находяіцпеся в обрашеніш деньгн; компання, заннмаюіцаяся аферамн; нсполняюшмй обязанностп менеджера; регулмруюіцпеся выплаты.
II.	Продукцня, пронзведённая предпрмятнем; сложнвшнеся обстоятельства; располагаюіцнй сведеннямн; регулііруюіцая функцпя; реалнзуемое через торговую сеть; обслужнваютпй персонал; разрешнмая задача; установнвшнеся цены; органы, осуіцествляюіцне государственную полнтнку; заслужнваюіцнй доверня; управленне, занлмаюіцееся частнымп компаннямп; документ, освобождаюшнй от фпнансовой ответственностн, проверяюіцее лііцо; развпваюшнйся маркетннг.
21.	Прачытайце і перакладзіце тэксты на беларускую мову. Вызначце дзеепрыметнікі, іх ролю і адметнасці ў беларускай і рускай мовах.
Тэкст 1. Важной чертой современного мнрового хозяйства является деятельность его субьектов в условнях жёсткой конкуренцнн, обусловленной, в первую очередь, непрекраіцаюіцейся борьбой за рынкн сбыта. Поэтому для любой фнрмы, желаюіцей включнться в международные экономнческне отношення, первостепенной задачей становнтся обеспеченпе успешного выхода на внешннй рынок, как правнло, уже заполненный предлагаемымн товарамп м услугамн. В этой связн для фнрмы становнтся необходммым обраіценне к методам международного маркетннга. Н поскольку маркетннг ставмт в центр вннмання потребнтеля, вся работа предпрнятня, нспользуюіцего прннцнпы н методы маркетннга, направлена на подчнненне пронзводства ннтересам потребнтеля. (Менеджмент)
Тэкст 2. Целевой прпнцпп, увязываютнй ресурсы, является важнейшнм прн реалнзацііп любой управленческой проблемы. В последнне годы целевой прннцнп реалнзуется через разліічные программы, охватываюіцне совокупность матернальных, трудовых, фпнансовых ресурсов, направленных на достнженне определённых целей. Целевой прннцнп тогда даёт результат, когда правнльно выбраны методы управлення, обоснованно сформнрованы структуры управлення н т.д. (Па матэрыялах інтэрнэта)
22.	Прачытайце і перакладзіце тэкст на беларускую мову. Вызначце яго стыль. Назавіце беларускія адпаведнікі рускім дзеепрыметнікам.
В странах с развмтой рыночной экономнкой маркетннговая деятельность подчнннла себе деятельность предпрпятнй, заставляя нх быть актнв-
нымн не только в сфере предложення товара, но н спроса, что способствует укрепленмю связей между пропзводством, обрашенмем н потребнтелем.
Постоянно меняюіцаяся сптуацня на рынке, успешная органнзацмя маркетннга требует творческого подхода, особых навыков н знаннй органлзацнн хозяйственной деятельностн предпрнятая в рыночной снстеме. На первый план маркетннг в своём развнтмн выдвмгает проблему менеджмента. Маркетннг как порожденне рыночной экономнкн является в определённом смысле фплософней пронзводства м полностью подчннён условням н требованням рынка. Прн этом сам рынок, его требовання являются постоянно меняюіцнмлся, двнжушммнся под воздействнем научно-техннческмх н соцнальных факторов. (Справочшік менеджера)
23.	Прачытайце тэкст на рускай мове і яго пераклад на беларускую. Прааналізуйце беларускамоўны пераклад тэксту з пункту гледжання правільнасці, дакладнасці і чысціні культуры маўлення. Выпраўце памылкі, растлумачце іх прычыны.
Нацнональное богатство однн нз важнейшнх показателей экономнческой моіцностн страны, представляюіцнй собой денежное выраженне всей совокупностн потребнтельскнх стонмостей, накопленных обіцеством за весь предшествуюіцнй перпод по состоянпю на определённую дату.
Для подсчёта нацнонального богатства в соответствнн с рекомендацнямн статлстнческой службы ООН лспользуются понятля «актнвы» л «пасслвы».
Актлвамл являются обьекты собственностн, в отношенлл которых лнстлтуцлональные едлнлцы осуіцествляют свол права собственностл л от владенля л лспользованля которых онл получают экономлческую выгоду. К актлвам относятся зданля, машпны н оборудованне, земля, акцлл, обллгацлл, депозлты, другле обьекты собствелностл.
В актлвах собственность отражается в столмостном выражеллл. Это даёт возможность определнть совокупную стонмость всей собственностл определённой ннстнтуцнональной едннііцы. Совокупная
Нацыянальнае багацце адзін з важнейшых паказацелей эканамічнай моцнасці страны, прадстаўляючы сабой грашовую выразнасць усёй сукупнасці патрабаваных каштоўнасцей, накопленых грамадствам за ўвесь папярэдні перыяд па маёмасці на адпаведную дату.
Для падліку нацыянальнага багацця ў адпаведнасці з прапановамі статыстычнай службы ААН выкарыстоўваюцца паняцці «актывы» і «пасівы».
Актывамі з’яўляюцца аб’екты ўладання, у адносінах да якіх інстытуцыянальныя адзінкі ажыццяўляюць свае правы на ўладання і ад уласнасці і ад карыстання якіх яны атрымліваюць эканамічную карысць. Да актываў адносяцца пабудовы, машыны і абсталяванне, зямля, акцыі, аблігацыі, дэпазіты, іншыя аб’екты ўладання.