Беларускі фальклор у сучасных запісах: Традыц. жанры: Мінск. вобл.
Васіль Ліцвінка
Выдавец: Універсітэцкае
Памер: 477с.
Мінск 1995
Вінават, вінават Толічак —
He едзе дадому.
Ужо ж яго, ўжо ж яго дзевачка Мёд-віно папіла.
Мёд-віно, мёд-віно папіла, Кубачкі пабіла.
Кубачкі, кубачкі пабіла, На Дунай пусціла.
He жаль мне, не жаль мне мёд-віна — Я і сам нараблю.
Залатых, залатых кубачкаў
Я сам жа не зраблю.
* * *
6. А ехаў, a ехаў Толічак...
А ехаў, а ехаў Толічак, Быстраю ракою.
Сарваў ён, сарваў ён красачку Праваю рукою.
Каб мая, каб мая красачка У руках не звяла.
Каб мая, каб мая дзевачка 3 другім не стаяла.
Я ж гэту, я ж гэту красачку У вадзе размачу.
Я сваю, я сваю дзевачку
I з другім разлучу.
7. Яблан мая, яблан мая садавая!
Яблан мая, яблан мая садавая!
Дакуль табе, дакуль табе ў межах стаяць? — Стаю гадок, стаю гадок, стаю другі, На трэці год, на трэці год ў сады пайду. Цвісці буду, цвісці буду яблан-цветам, Яблакі будуць, яблакі будуць садавыя, Садавыя, садавыя, салодкія.
Будуць шчапаць, будуць шчапаць маладыя, Маладыя, маладыя, харошыя.
Дзеткі будуць, дзеткі будуць драбненькія, Служкі будунь, служкі будуць вярненькія.
8. На гарэ бабы сядзелі, сядзелі...
16
На гарэ бабы сядзелі, сядзелі,
Кулаком зямлю прабілі, прабілі, Пра нявестак судзілі, судзілі: Адна нявестка шэльма была, шэльма была, Запаліла свечку, ў клець пайшла, ў клець пайшла.
9. На вуліцы дзеўкі гулялі, гулялі...
J = 96
На ву_ лі_ цы дэеў_ кі гу_ ля_ лі, гу_ ля_ лі,
^^^^^^^^^
аб мя_ не, ма_ ла_ ду_ ю, гу_ ка_ лі, гу_ ка_л'. . .
На вуліцы дзеўкі гулялі, гулялі, Аб мяне, маладую, гукалі, гукалі, А што ў мяне, маладой, муж ліхі, муж ліхі, На вуліцу гуляць не пусціў, не пусціў.
А хоць пусціў — позненька, позненька, Усе дзевачкі — розненька, розненька. Дамоў ісці баюся, баюся, Дзевератаньку кланюся, кланюся:
— Дзевератанька — муж’я брат, муж’я брат, Давядзі мяне дадому, дадому.
Памыю кашульку дадолу, дадолу, Дам я табе хусту шалкову, шалкову.
10. Стаяла, стаяла бяроза — вецейка дадолу...
J = 90
Ста_ я_ ла, ста_ я_ ла бя_ ро_ за — ве_ цей_ ка да_ до_ лу,
Стаяла, стаяла бяроза — вецейка дадолу, Зінават, вінават Алежка — не едзе дадому.
j ж яго жоначка сына радзіла, дна радзіла, у мора бросіла.
17
11. I варота скрыпяць...
J = 138
1,8 I ва_ po_ та. скры_ пяць, і ма_ ро_ зы чу_ юць.
1 варота скрыпяць, I марозы чуюць.
I вінават Ванёчка, Што кажушкі нету.
— I нашто мне кажушка? Ў мяне ёсць Анёчка!
Іна сама спацея
1 мяне нагрэя.
12. Калышыця, малойцы, калышыця...
Калышыця, малойцы, калышыця, калышыця!
На мяне, маладую, не глядзіця, не глядзіця: Да я ўжо, маладая, заручона, заручона, Я ад таткі, ад, мамкі адлучона, адлучона. Праважала маці дочку, праважала, праважала. А дзе мамка з дачушкай пастаяла, пастаяла, А там вырасла яблынка садавая, садавая. А дзе мамка з дачушкай пасядзела, пасядзела, Там вырасла рута-мята і лялея, і лялея.
А дзе мамка з дачушкай рассталася, рассталася А там быстрая рэчачка разлілася, разлілася.
18
13. Каля студні карыта...
Каля студні карыта Поўна вады наліта.
Поўна вады наліта, Пчолкі ножкі мачалі
Пчолкі ножкі мачалі Дзеўкі ваду выпілі.
Каля студні карыта Поўна вады наліта.
Кошкі ножкі мачалі, Хлопцы ваду выпілі.
14. Ў нас сягоння масленіца...
J = 332
вы_ля_це_ ла лас_ та_ ві_ ца.
I вы_ля_ ue_ ла лас_ та_ ві_ца з чор_на_га ле_ су на по_ля.
Ў нас сягоння масленіца, Выляцела ластавіца.
I выляцела ластавіца 3 чорнага лесу на поля.
3 чорнага лесу на поля, Садзіцеся, малойцы, на коня.
Садзіцеся, малойцы, на коня Да спаймайця ластавіцу.
Да спаймайця ластавіцу, Папытайцеся ў ластавіцы.
Папытайцеся ў ластавіцы, Што ў Кіявя дзелаецца.
Ой, дзевіца, дзевіца, Дзевяць малойцаў жэніцца.
Дзевяць малойцаў жэніцца, Дзесятая панна замуж ідзе.
Дзесятая панна замуж ідзе, Дзевяць карчоў згарэла.
Дзевяць карчоў згарэла, Дзесятая — школачка.
Дзесятая — школачка, Й усім жыдам шкодачка.
19
15. Вясна красна...
Не спяшаючыся, з рухам J = 66
сна, да чу_жы_ я ма_лод_ к± ткуць кро_сна. . .
Вяс_на кра_
Вясна красна, Да чужыя малодкі
ткуць кросна,
Беляцца,
Ці не тае дзевачкі-гультайкі,
Ткунь кросна, Я, маладзенька, ні
прала,
Гультайкі,
Да штодзень хадзіла ў пагулянкі,
Hi нрала, Пад лёд кудзелькі
пускала,
Пагулянкі,
Да крупы, сало насіла,
Пускала,
Да ідуць людзі — дзівяцца,
Дзівяцца —
Чые ета кудзелькі беляцца,
Насіла,
Да ўсіх малойцаў маніла,
Маніла,
Аднаго хлопчыка зманіла.
16. Да й ужэ весна красна...
^’ /44
Да й ужэ весна красна, Да чужые жоначкі ткуць кросна.
Адна мая жонка гультайка, Што хадзіла к людзям у пастаянкі.
20
Што хадзіла к людзям у пастаянкі, Падпірала людзям да лаўкі.
Падпірала людзям лаўкі
Да казала людзям казкі:
— Паплевеце, кудзелькі, валакенцам, Прыплывеце, кудзелькі, палаценцам.
А ўсе людзі будуць дзівіцца:
Да чые то палаценцы беляцца?
Эта тае жонкі-гультайкі,
Што хадзіла к людзям у пастаянкі.
17. Верба кудравая...
Верба кудравая**, Ня стой над ракою, Ня клонься са мною!
Ў мяне чужа маці, Адна спацькі кладзецца, Рана пабуджаець.
** Кожны радок паўтараецца.
18. Вол бушуя, вясну чуя...
21
Вол бушуя, вясну чуя, Воран крача, сыра хоча, сыра хоча.
Воран крача, сыра хоча, Дзеўка плача, замуж хоча, замуж хоча.
He бушуй, волік, пойдзеш у поля, Пойдзеш у поля, наарэшсы, наарэшсы.
He плач, дзеўка, пойдзеш замуж, Пойдзеш замуж, нажывешса, нажывешса.
«Жавараначкі, прыляціце» (майстар з Барысаўшчыны М. Ржэуцкі).
22
19. Плыла вутка ракой, ракой...
Плы_ла вут_ ка ра_кой, ра_ кой,
плы
вут_ка ра_кой, ра./кой/
Плыла вутка ракой, ракой**, Вела дзетак з сабой, з сабой. — Сядзьця, дзеткі, пасядзіця,
А я злітаю к татку ў госці Таткі дома не бачыла, Сваіх дзетак патраціла.
** Кожны радок паўтараецца.
20. Цераз пень, цераз пень, цераз калоду...
Цераз пень, цераз пень, цераз калоду** Скакалі хлопчыкі з маста на воду. — Бадай вы, хлопчыкі, патапіліся,— Чаму вы ўвосень не жаніліся!
— Бадай вы, дзевачкі, вялікі раслі,— Як мы вас сваталі — вы за нас ня йшлі!
** Кожны радок паўтараецца.
23
21. А ў гародчыку на прасотнічку...
А ў гародчыку на прасотнічку, Вясна красна на ўвесь свет!* Там сядзела пташак многа. А дзе браўся шэры салавейка, Усіх пташак паразганяў, Адну зязюлю ён спадабаў.
Яна ў яго прасілася, Прасілася, малілася. — Хоць прасіся, ні прасіся, А я цябе ня выпушчу, А выпушчу — дык зазначу: Тваё пер’я пакудлачу, Ты да пташак не прыстаніш, 3 варанамі ў раду сядзеш.
А ў Колі на падвор’і, Там сядзела дзевак многа, Дзевак многа тры радочкі, Пелі песню ў галасочкі.
А дзе браўся малады Андрушка, Усіх дзевак паразганяў, Адну Манечку ён спадабаў, Яна ў яго прасілася.
— Хоць прасіся, ні прасіся, А я цябе ня выпушчу.
А выпушчу — дык зазначу.
Русы косы раскудлачу, Ты да дзевак не прыстаніш, Ты ж да мяне ў раду сядзеш.
22. Цераз рэчачку гібка кладачка...
24
Цераз рэчачку гібка кладачка, Ой, рана, рана, гібка кладачка**. Да тудой ішла сістра й братачка. Братка перайшоў, сістра ўтонула, Сістра ўтонула, ўсё прамовіла:
- He бяры, братка, й у рацэ вады,
He лаві, братка, й у рацэ рыбы: У рацэ вада — то мае слёзкі, Й у рацэ рыба — то мае дзеткі, Акунёчкі — мае сыночкі, А шчучачкі — то дачушачкі.
** Прыпеў «Ой рана, рана» і другая палова кожнага радка паўтараюцца
— Паедзем, мілы, і к татку ў госці, Ой, рана, рана, і к татку ў госці!** — Я каня не дам, сам не паеду.
— Прападай, мілы, з вараным канём!
Я к свайму татку пехатой зайду.
Я й пяхотаю, я й с ахотаю.
Я іду полем, я й другім іду,
А на трэццяя й саступаючы, Я і с татачкам сустракаючы: — Дзень добры, татка!— А здароў, дзіця! Ці добра, дзіця, у чўжых людзях?
— Ці добра й татка, каню ў дарозя? Каню ў дарозя й у цяжкім возя?
Так і мне, й татка, й у чужых людзях: У канец стала настаялася, Каждаму піці й надавалася.
** Прыпеў «Ой рана, рана» і другая палова кожнага радка паўтараюцца.
25
24. Была ў мамкі адна дачка...
Была ў мамкі адна дачка, Адна дачка, работніцка.
Была зіма —дачка жыла, Прышла вясна—дачка ўмерла.
Прышла вясна—дачка ўмерла, Прышла лета — дачкі нету.
Пашла мамка на магілу:
- Зяцю, зяцю, земляніну,
Узяў дачку - не пытаўся, I мне, мамцы, не кланяўся.
Дзіця маё маладоя, Дзе падаркі падзяваці?
Ці дарожкі высцілаці, Ці дубочкі абвязаці?
— Мамка мая родная, Што дубочак — то сваточак
Што дубочак — то сваточак, Бярозачкі — то дружачкі.
25. Была ў мамкі адна дачка...
He спяшаючыся, э рухам J = 66
Бы_ ла у мам_ кі ад на дач_ ка, бы_ ла ў мам_ кі
ад_ на дач_ ка да зва_ ла_ ся
Была ў мамкі адна дачка** Да звалася Ганулячка.
Яна яе шкадавала,
Прыйшлі ў сваты — не аддавала,
Прышлі ў сваты — не аддавала, Прышла зямля — сама ўзяла.
Га_ ну_ ля_ чка.
— Ой, зяцю мой, земляніну Узяў дачку — не пытаўся.
Дзіця маё маладое, Дзе падаркі падзяваці:
Ці дубочкі пааб’язваці, Ці дарожкі паўсцілаці?
* Першы радок кожнай страфы паўтараецца.
26
26. Было ў мамкі дзевяць сынкоў...
Было ў мамкі дзевяць сынкоў**, Дзевяць сынкоў, адна дачка.
Сынкі ўраслі — ў разбой пашлі, Дачка ўрасла — замуж пашла.
Да за купчыка халастога, Двараніна маладога.
Паехалі купцаваці, Сталі ў лесе начаваці.
Прышлі да іх разбойнічкі, Ўзялі купца да й забілі.
А на купцовую сказалі:
— Ты, купцова, адкуль родам?
— Бо я роду вялікаго, Таткі й мамкі багатаго.
Было ў мамкі дзевяць сынкоў, Дзевяць сынкоў, адна я.
** Першы радок кожнай страфы паўтараецца
27. Ішоў Госпад лесам-борам...
J = 132
Ішоў Госпад лесам-борам, Сустрэў дзеўку ў цёмным леся**.
Сустрэў дзеўку ў цёмным леся, Эта ж дзеўка воду неся.
— Ох, ты, дзеўка, падай вады Богу ручкі-ножкі памыць.
Дзеўка Бога не й узнала, Богу брудна адказала:
** Другі радок кожнай страфы паўтараецца.
27
— Мая ж вада нячыстая: Дрэвам-лісцям западала.
Ніводнага ня хрысціла, Ўсе ў Дунаі патапіла.
— Ох, ты дзеўка-нечысцёха, Ў цябе й вада нячыстая.
Дзевяць сынкоў спарадзіла, Ніводнага ня хрысціла.
Тады дзеўка Бога ўзнала, Богу ў ножкі, ў ручкі пала.
— Ох ты, дзеўка, не ўлякайся Йдзі да ксёндза, спавядайся.
28. У нядзельку па абедзя...
J = 144
У нядзельку па абедзя Хадзіў Госпад па ўсём свеця**.
Йдзі да ксёндза спавядайся, Сваім грахом прызнавайся.
Хадзіў Госпад лесам-борам, Стрэў дзяўчыну — нясе воду.
— йастой, дзеўка, пастой, красна, Дай вады мне напіцца.
йашла дзеўка да цэркаўкі, Самі дзверы адчынілісь,
КНІГІ ОНЛАЙН
