Дзіцячы фальклор
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 736с.
Мінск 1972
114
Е л е н с к а, стар. 92.
115
Ш с й н, Песнн, стар. 18.
Зап. П. В. Шейн у Віцебскім п.
116
Ш е й н, Песнн, стар. 18.
Зап. П. В. Шэйн у Суражскім п. ад дваровай.
117
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1967 г. у в. Заполле Бялыніцкага р Магілёўскай вобл. ад A. I. Ігнатовіч, 60 г.
АІМЭФ, ф. 8. воп. 1, спр. 110, сш. 2.
118
Радченко, стар. 245.
Зап. у Гомельскім п.
Загт. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Закор'е Браслаўскага р. Віцебскай вобл. ад Ф. I. Газюкоўскай.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 1, л. 7.
Выконваецца на мел. да 19.
120
Зап. М. Я. Грынблат у 1968 г. у в. Бялынкавічы Касцюковіцкага р. -Магілёўскай вобл. ад К. Ф. Парчэўскай, 66 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 1, сш. 1, л. 38—39.
121
Шлюбскі, стар. 17, № 26.
Зап. П. Стэфкін у 1921 г. у в. Барсукі Віцебскага п. і губ. ад М. Стэфкінай, 59 г.
122
Н о с о в н ч, стар. 237.
123
Р о м а н о в, II, стар. 170, № 7.
Места —■ горад, мястэчка, базар. Тут хутчэй за ўсё ўжываецца ў апошнім значэнні.
124
Зап. М. Я. Грынблат у 1971 г. у в. Мікуліна Глыбоцкага р. Віцебскай вобл. ад С. А. Крывёнак, 60 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 43, сш. 2, л. 19, № 9.
125
Добровольскнй, IV, стар. 474.
Зап. у Духаўшчынскім п.
126
Гарэцкі, Ягораў, стар. 146, № 293.
Зап. М. Гарэцкі ў 1926 г. у в. Багацькаўка Мсціслаўскага р. ад П. Гарэцкай.
Вар. зап. Г. А. Барташэвіч у 1968 г. у в. Палуж Краснапольскага р. Магілёўскай вобл.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 6, сш. 3.
Гарэцкі, Я г о р а ў, стар. 146—147, № 294.
128
Шейн, Песнн, стар. 19.
Зап. В. I. Бясперчы ў в. Васькавічы Віцебскага п.
129
Р о м а н о в, II, стар. 170, № 11.
130
Зап. студ. Мінскага педінстытута Р. М. Касарукава ў 1971 г. у в. Гярдуцішкі Маладзечанскага р. Мінскай вобл. ад М. Д. Галабурды, 1904 г. нар.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 16, л. 6.
131
Зап. М. Я. Грынблат у 1967 г. у в. Каўшова Мсціслаўскага р. Магілёўскай вобл. ад А. Л. Маханьковай, 60 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 106, сш. 2, л. 33.
Пярынкі— тут: пер’е.
132
Зап. A. С. Емяльянаў у 1971 г. у в. Мікуліна Глыбоцкага р. Віцебскай вобл. ад Г. Д. Крывёнак, 1903 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 42.
133
Зап. А. У. Баброўнік у в. Сабалькі Гродзенскага р. і вобл. ад С. К. Янушка, 57 г.
АІМЭФ, мат. конкурсу 1964—65 гг.
134
Гл. камент. да 72.
Вар. зап. I. I. Ламека ў в. Марачы Ваўкавыскага р. Гродзенскай вобл. ад Ю. С. Канановіч, 52 г. (АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 2, сш. 15, л. 5).
135
Federowski, стар. 614, № 1442.
Зап. у Ваўкавыскім п.
Ц і т о в і ч, стар. 120, № 93.
Зап. Г. I. Цітовіч у 1936 г. у в. Беняконі Воранаўскага р. Гродзенскай вобл.
У аснове напеву — пентатоніка. Напеў мае калыханкавы каларыт, але гэта не тыповая калыханка, а хутчэй трансфармацыя лірычнай веснавой песні.
137
Зап. М. Я. Грынблат у 1971 г. у в. Мікуліна Глыбоцкага р. Віцебскай
вобл. ад В. П. Бабіч, 1888 г. нар. (родам з в. Летнікі таго ж р.). АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 43, сш. 1, л. 42—43, Ns 18.
138
Ш е й н, Мат., I, 1, стар. 31, Ns 25. О f TZ “ _ 7Т.. С
Зап. М. Кавага ў в. Дубовае Барысаўскага п. Мінскай губ.
139
Зап. I. К. Цішчанка ў 1969 г. ад М. I. Лазюк, 33 г., з в. Ванялевічы
Капыльскага р. Мінскай вобл. АІМЭФ. ф. 8, воп. 2, спр. 21.
140
Ш е й н, Песнп, стар. 19.
Зап. П. В. Шэйн у м. Чашнікі Лепельскага п. Віцебскай губ. ад М. Каткевічаўны.
141
Зап. A. С. Емяльянаў у 1971 г. у в. Гліншчына Глыбоцкага р. Віцебскай вобл. ад В. Л. Ліпскай.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 42.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 22. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
Напеў мае характэрную для мажорных калыханак кадэнцыю на тэрцыі. Рытмічнае развіццё яго гл. камент. да 109. (До-дыез у 5-м такце, відаць, выпадковы замест рэ).
142
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1965 г. у в. Харавічы Пухавіцкага р. Мінскай
вобл. ад В. А. Пікулік, 1908 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 99-а, сш. 2, л. 48.
Зап. I. I. Лушчыцкая ў 1961 г. у в. Пронькі Мядзельскага р. Мінскай вобл. ад Л. О. Роліч, 1896 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 65, сш. 2, л. 7.
144
Зап. студ. Мінскага педінстытута Г. М. Дрозд у в. Турэц Чэрвеньскага р. Мінскай вобл. ад В. У. Дудкінай, 72 г.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 1, л. 16.
145
Зап. студ. Мінскага педінстытута Е. С. Шырвель у в. Проўжалы Валожынскага р. Мінскай вобл. ад Ф. Ілюкевіч.
АІМЭФ. ф. 13, воп. Ю, спр. 35, сш. 8.
146
Зап. М. Я. Грынблат у 1970 г. у в. Клявіца Ашмянскага р. Гродзенскай вобл. ад Я. У. Доваль, 50 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 26, сш. 1, л. 11—12.
147
Зап. студ. Мінскага педінстытута Р. М. Касарукава ў в. Гярдуцішкі .Маладзечанскага р. Мінскай вобл. ад М. Д. Галабурды, 1904 г. нар.
АІМЭФ. ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 16, л. 5.
148
Тэкст і мелодыю зап. Н. М. Маркава ў 1971 г. у в. Перахрэсце Ляхавіцкага р. Брэсцкай вобл. ад Е. Ф. Баркоўскай, 71 г.
АІМЭФ, ф. 2, воп. 7, спр. 4.
У меладычнай пабудове калыханкі адчуваюцца інтанацыі танцавальнага характару.
149
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1970 г. у в. Міхалішкі Астравецкага р. Гродзенскай вобл. ад Ю. С. Палады.
АІМЭФ. ф. 8, воп. 2, спр. 33, сш. 2, л. 26.
М/г ф. 20, воп. 70, ст. 3. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
Напеў ідэнтычны напеву 29.
150
Тэкст зап. Я. I. Васілеўская, мелодыю — Г. I. Цітовіч у 1949 г. у в. Стаялы Клічаўскага р. ад A. К. Шамаль, 65 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 28, сш. 2, л. 16.
Мел.: ф. 8, воп. 1, спр. 31, № 61.
Напеў з’яўляецца тыповым прыкладам «калыханкавага» выкарыстання інтанацыі сыходнай мінорнай тэрцыі. Шматразовае паўтарэнне яе надае напеву функцыянальна абгрунтаваны манатонны характар.
151
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Закор’е Браслаўскага р. Віцебскай вобл. ад дзяўчынак Алі і Валі Паўловіч.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 2, л. 7.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 8. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
Напеў не калыханкавы. Хутчэй за ўсё тут назіраецца выкарыстанне мелодыі дзіцячай песні з калыханкавым тэкстам. Верагодна, малалетнія выканаўцы, ад якіх запісана калыханка, прапусцілі першы радок «(Люлі, люлі, люлі»), з якім адпаведна іншым варыянтам песні рыфмуецца наступны («Пайшоў кот на дулі»). Да таго ж гэты верш звычайна мае харэічны зачын, а не ямбічны, як у данай калыханцы.
Вар. зап. A. С. Емяльянаў у 1971 г. у в. Прынёманне Гродзенскага р. і вобл. ад Н. Е. Гаўрылік, 81 г. (АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 42).
I тут упамінаецца папка:
Дамо табе папкі На ўсе твае лапкі. Будзеш папку паядаць I Ніначку калыхаць.
Папка — хлеб.
Спявачка Н. Е. Гаўрылік так тлумачыла ўжыванне гэтага слова: «IlanKi — гэта хлеба дамо табе. Хлеба няскладна, дык папкі, бо выходзіць добра ў песні».
152
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад Я. М. Альфер.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 2, л. 6.
Выконваецца на мел. да 183.
153
Czeczot, стар. 46, № LXXVIII.
Блізкі вар.: Federowski, стар. 625, № 1482. Зап. у Ваўкавыскім п.
154
Зап. A. С. Емяльянаў у 1971 г. у в. Панач Клецкага р. Мінскай вобл. ад В. I. Есіс, 1902 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 42.
Шейн, Песнн, стар. 16.
Зап. В. А. Догель у Суражскім п. Віцебскай губ.
156
Зап. Н. М. Шнаркевіч у в. Жадзены Пружанскага р. Брэсцкай вобл. ад М. Кудрэйка.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 37.
157
Зап. М. Я. Грынблат у 1960 г. у в. Грудзінава Сіроцінскага р. Віцебскай вобл. ад К. I. Шаўцовай, 43 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 47, л. 29—30.
158
Зап. I. 1. Лушчыцкая ў 1961 г. у в. Пронькі Мядзельскага р. Мінскай вобл. ад Л. О. Роліч, 1896 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 65, сш. 2, л. 8.
Скароч. вар. зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Закор’е Браслаўскага р. Віцебскай вобл. (АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 2, л. 19).
159
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1970 г. у в. Альгіняны Астравецкага р. Гродзенскай вобл. ад С. I. Субель.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 33, сш, 4, л. 6.
160
Б е л. н а р. п е с н і, стар. 48, № 3.
161
Зап. В. М. Мінкялевіч у 1949 г. у в. Срэдзібор Любанскага р. ад С. М. Журык, 1926 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 24, сш. 1, л. З^
162
Federowski, стар. 622, № 1470.
Зап. каля Шыдловіч, у Азяранках, Ваўкавыскі п.
163
Зап. Л. М. Салавей у 1971 г. у в. Межаны Браслаўскага р. Віцебскай вобл. ад Ф. I. Нядбальскай, 1908 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 39, сш. 2, л. 65, № 71.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 16. Расшыфроўка мел. П. I. Каруза.
Напеў, як і ў 151, хутчэй за ўсё пераняты з якой-небудзь дзіцячай песні. Тэкст кантамінаваны.
164
Г р ы н е в і ч, Дзіцячы спеўнік, стар. 15, № 17.
Зап. на Лепелыпчыне.
Асаблівасцю напеву з’яўляецца інтанацыя т. зв. «украінскага ладу» — сыходны ход ад гарманічнага ўводнага тона да V ступені. Інтанацыя гэта вельмі экспрэсіўная і таму наўрад ці яна выкарыстоўвалася ў гэтай якасці: нездарма збіральнік узяў самы востры гук яе (уводны тон) у дужкі.
165
Зап. студ. Мінскага педінстытута Г. М. Дрозд у 1971 г. у в. Турэц Чэрвеньскага р. Мінскай вобл.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 1, л. 16.
166
Зап. студ. Мінскага педінстытута Е. С. Шырвель у 1971 г. у в. I Іроўжалы Валожынскага р. Мінскай вобл. ад Ф. Ілюкевіч.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 8.
167
Гл. папярэднюю заўвагу.
168
Зап. у в. Баравікі Валожынскага р.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, № 35.
169
Часопіс «Снапок», 1938, № 2.
Паметка: «3 Браслаўшчыны».
170
Зап. Н. М. Шнаркевіч у 1970 г. у г. Вільнюсе ад К. Асіповіч з в. Маркава Маладзечанскага р. Мінскай вобл.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 37.
171
С а х a р а ў, рук., IV', стар. 138.
Federowski, стар. 620, № 1463.
Bap.: там ж a, стар. 612, Xs 1432; crap. 618, Xs 1457; Носовнч, стар. 238; зап. Г. А. Барташэвіч у Маладзечанскім р. (АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 82, сш. 6, л. 7); зап. М. Я. Грынблат у Маладзечанскім р. (ф. 8, воп. I, спр. 1, л. 106); зап. Г. А. Барташэвіч у 1967 г. у Горацкім р. (ф. 8, воп. 1, спр. 110, сш. 1, л. 33); зап. A. С. Ліс на Віцебшчыне (ф. 8, воп. 1, спр. 104).
173
Зап. М. Я. Грынблат у 1970 г. у в. Урляі Літоўскай ССР ад С. Л. Ядзевіч, 42 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 26, сш. 1, л. 69—70.
174
Тэкст і мелодыю зап. Н. М. Маркава ў 1970 г. у в. Кялёйцы Астравецкага р. Гродзенскай вобл. ад A. С. Ярашэвіч.
АІМЭФ, ф. 2, воп. 10, спр. 91. Расшыфроўка мел. Н. М. Маркавай.
У другой частцы напеву адчуваецца сувязь з вядомай рускап песняй «Я на камушке снжу».