Дзіцячы фальклор
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 736с.
Мінск 1972
226
Зап. студ. Мінскага псдінстытута Р. М. Касарукава ў 1971 г. у в. Гяр-
дуцішкі Маладзечанскага р. Мінскай вобл. ад М. Д. Галабурды, 1904 г. нар? АІМЭФ, ф. 13, воп. 10. спр. 35, сш. 16, л. 6.
227
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад Я. М. Альфер.
АІМЭФ. ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш, 2, л. 32.
Лубяшка — лубянка, плеценая з саломы.
228
Зап. К. П. Кабашнікаў у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віпебскай вобл. ад П. В. Крывенька.
АІМЭФ, ф. 3, воп. 2, спр. 44.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 3. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
Напеў з'яўляецца больш поўным, пашыраным варыянтам напеву 195.
229
Зап. М. Я. Грынблат у 1971 г. у в. Жукаўшчына Шаркоўшчынскага р.
Віцебскай вобл. ад Е. П. Скрыплёнак, 1917 г. нар. АІМЭФ, ф. 8. воп. 2, спр. 43, сш. 3, л. 22—23.
Зап. I. I. Лушчыцкая ў 1961 г. у в. Пронькі Мядзельскага р. Мінскай вобл. ад Л. О. Роліч, 1896 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 65, сш. 2, л. 10.
231
Р о м а н о в, II, стар. 169, № 2.
Тое ж: Р о м а н о в, VII, стар. 37.
Нотны зап.: Ч у р к і н, стар. 44, № 76.
Напеў у найбольш тыповай, выражанай амаль схематычна калыханкавай структуры
232
Б е л. н а р. п е с н і, стар. 48, № 4.
Структура напеву двухчасткавая, сустракаецца ў беларускіх калыханках вельмі рэдка. Больш тыповай для калыханак з'яўляецца варыянтнакуплетная форма.
233
Тэкст і мелодыю зап. Н. Д. Сушкевіч у 1971 г. у в Тышкевічы Іванаўскага р. Брэсцкай вобл. ад М. Ф. Мінюк, 1910 г. нар.
АІМЭФ, ф. 2, воп. 8, спр. 3.
Структура напеву — ааа...а. Пры гэтым у частку а ўваходзіць толькі адна меладычная фраза. У адрозненне ад стоуктуры з дзвюма больш ці менш самастойнымі меладычнымі фразамі (гл. 186, 200 і інш.) падобная цыклічнасць кароткіх матываў стварае ўражанне замовы (гл. таксама 195—197 і інш.).
234
Б е л. н а р. п е с н і, стар. 47, № 3.
235
Носовнч, стар. 237.
236
Зап. М. П. Гваздзёў у 1964 г. у в. Салтаноў Рэчыцкага р. Гомельскай вобл. ад В. Тарасенка, 40 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 88, сш. 1, л. 40.
237
Рогланов, II, стар. 170, Xs 10.
Апошні радок можа вар іравацца: «Чым дзіцяцю забаўляць».
Зап. студ. Мінскага педінстытута Г. М. Дрозд у 1971 г. у в. Турэц Чэрвеньскага р. Мінскай вобл. ад В. У. Дудкінай, 72 г.
АІМЭФ, ф. 13, воп. ю, спр. 35, сш. 1, л. 17.
239
Р о м а н о в, II, стар. 170, № 14.
240
Ш е й н, Песнн, стар. 16.
Зап. П. В. Шэйн у Суражскім п. ад дваровай.
241
Зап. К. Б. Кузняцова і М. С. Малочка ў 1959 г. у скага р. Віцебскай вобл.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 45, сш. 3, л. 19.
Камка — хлеб.
в. Стэцава Багушэў-
242
Добровольскнй, IV, стар. 473.
Зап. у Духаўшчынскім п. Смаленскай губ.
243
Ш е й н, Песнн, стар. 17.
Зап. В. К. Бясперчы ў в. Васькавічы Віцебскага п.
Папанька — памянш. ад папка — хлеб.
244
Добровольскнй, IV, стар. 473. Зап. у Духаўшчынскім п. Смаленскай губ.
245
Добровольскнй, IV, стар. 473.
Зап. у Духаўшчынскім п. Смаленскай губ.
246
Н осовнч, стар. 236.
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1968 г. у в. Палуж Краснапольскага р. Магілёўскай вобл. ад Томы Кавалёвай, 9 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 6, сш. 3.
248
Р а д ч е н к о, стар. 244.
Зап. у Гомельскім п.
249
Н о с о в н ч, стар. 237.
250
Радченко, стар. 244—245.
Зап. у Гомельскім п.
251
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад Я. М. Альфер.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 2S л. 5.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 6. Расшыфроўка мел. Н. М. Маркавай.
Вельмі арыгінальны для беларускага народнага меласу, а тым больш для калыханак пачатак напеву: перад асноўным гукам ладу разгортваецца зменшанае трохгучча.
252
Зап. К. П. Кабашнікаў у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад П. В. Крывенька.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 44.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 1. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
Напеў выконваўся ў яўна завышаным для калыханкі тэмпе (96 асноўных доляў у мінуту). Такое завышэнне тэмпу часта звязана з пазафункцыянальным выкананнем калыханак (адсутнасць знешняга рэгулятара тэмпу). Структура напеву мае падабенства двухчасткавасці.
Вар. зап. М. Я. Грынблат у 1971 г. у в. Жукаўшчына Шаркоўшчынскага р. Віцебскай вобл. (АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 43, сш. 3, л. 18—19).
253
Зап. Л. М. Салавей у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад М. М. Казлоўскай, 1911 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 39„ сш. 1, л. 104, № 119.
Выконваецца на мел. да 202.
Вар.: Ш е й н, Песнн, стар. 24.
Зап. Г. Ф. Юрчанка ў 1971 г. у в. Кудрычы Мсціслаўскага р. Магілёўскай вобл. ад маці, Васілісы Міхайлаўны. 1896 г. нар.
АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 36.
255
Зап. М. П. Гваздзёў у 1965 г. у в. Вялікае Сяло Лёзненскага р. Віцебскай вобл. ад А. П. Куляшовай, 55 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 94, сш. 3, л. 13.
256
Зап. В. Ф. Гусціновіч у 1960 г. у в. Кажан-Гарадок Лунінецкага р. Брэсцкай вобл. ад М. Р. Гусціновіч, 64 г.
Фонд РДНТ.
257
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1965 г. у в. Харавічы Пухавіцкага р. Мінскай вобл. ад В. А. Пікулік, 1908 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 99-а, сш. 2, л. 48.
258
F ederowski, стар. 615, № 1445.
Зап. у в. Воля Ваўкавыскага п.
259
Federowski, стар. 627, № 1488.
Зап. у Ваўкавыскім п.
260
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад Наташы Бузёнак, 13 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 1, л. 33.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 2. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
На м/г пачатак калыханкі танальна недакладны; узноўлены па ідэнтычных варыянтах.
Той жа тэкст зап. Н. М. Шнаркевіч у 1971 г. ад К. Асіповіч з в. Маркава Маладзечанскага р. (АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 37).
261
Зап. М. П. Гваздзёў у 1965 г. у в Вялікае Сяло Лёзненскага р. Віцебскай вобл. ад А. П. Куляшовай, 55 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 94, сш. 3, л. 11.
Bap. зап.: П. I. Павецьева ў 1967 г. у в. Стары Дрыбін Горацкага р. Магілёўскай вобл. (АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 107, сш. 2, л. 17); Е. С. Шырвель у в. Проўжалы Валожынскага р. Мінскай вобл. (АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 8).
262
Зап. М. Я. Грынблат у 1964 г. у в. Сурміно Гарадоцкага р. Віцебскай вобл. ад Н. Б. Маскалёвай, 75 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 87, сш. 5, л. 33.
Амаль тое ж: С a х a р а ў, стар. 72, № 188; зап. Г. А. Барташэвіч у 1964 г. у в. Целяшова Гарадоцкага р. Віцебскай вобл. (АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 90, сш. 3, л. 26).
263
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1968 г. у в. Палуж Краснапольскага р. Магілёўскай вобл. ад Томы Кавалёвай, 9 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 6, сш. 3.
264
Зап. М. Я. Грынблат у 1960 г. у в. Жарабычы Сіроцінскага р. Віцебскай вобл. ад У. М. Донавай, 65 г.
АІМЭФ. ф. 8, воп. 1, спр. 47, сш. 6, л. 10—11.
265
Зап. С. М. Міско ў 1959 г. у в. Князі Суражскага р. Віцебскай вобл. ад К. А. Раманенка, 1909 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 42, сш. 4, л. 7.
266
Тэкст і мелодыю зап. 3. Я. Мажэйка ў 1971 г. у в. Аношкі Лепельскага р. Віцебскай вобл. ад С. I. Гарбачовай, 1904 г. нар.
АІМЭФ, ф. 2, воп. 10, ст. 106.
У музычных адносінах для гэтай калыханкі характэрна вытанчаная ўнутрыладавая пераменнасць. Тэрцыя ладу тут выступае ў самых розных мадыфікацыях: ад ярка мажорнай да ярка мінорнай з цэлым шэрагам прамежкавы.х якасцяў (т. зв. «вандруючая» тэрцыя). Гэта ладавая асаблівасць— вынік свядомага інтанацыйнага нюансавання. Адвольна цягнуцца гукі і на фермата. Пры больш раўнамерным зацягванні апошняга гуку меладычнай Фразы ў іншых варыянтах атрымліваецііа такт у 5/4, як у 186.
267
Зап. М. Я. Грынблат у 1964 г. у в. Сурміно Гарадоцкага р. Віцебскай вобл. ад Н. Б. Маскалёвай, 75 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 87, сш. 5, л. 34.
Зап. I. У. Ламека у в. Марачы Ваўкавыскага р. Гродзенскай вобл. ад Ю. С. Канановіч, 52 г.
АІМЭФ, ф. 13, ВОП. 10, спр. 2, сш. 15, л. 5.
269
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1964 г. у в. Целяшова Гарадоцкага р. Віцебскай вобл. ад М. Казловай і Г. Буянковай.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 90, сш. 3, л. 26.
270
Зап. A. С. Емяльянаў у 1971 г. у в. Дунілавічы Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад М. I. Галяш, 72 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 42.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 24. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
Напеў вельмі блізкі да напеву 3 (як бы спрошчаны варыянт яго).
Блізкі вар. зап.: Н I. Лунёва ў 1951 г. у в. Семежава Краснаслабодскага р. Мінскай вобл. (АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 38, сш. 2, л. 6—7); В. М. Карнейчык у 1971 г. у в. Нагорнае Клецкага р. Мінскай вобл. (АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 5, л. 15).
271
Тэкст зап. М. Я. Грынблат, мелодыю — Г. I. Цітовіч у 1945 г. у в. Жасціннае Плешчаніцкага р. Мінскай вобл. ад В. Умацкай, 80 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 2, л. 27, нотны зап.— спр. 2, № 26.
Напеў — рытмічна і інтанацыйна больш схематызаваны варыянт напеву 88.
272
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад Лены Буйко, 13 г.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 1, л. 32.
М/г ф. 20, воп. 71, ст. 2. Расшыфроўка мел. В. I. Ялатава.
Варыянтнасць першай палавіны меладычнай фразы (няцотныя такты) носіць стыхійны характар. Асабліва адчуваецца неабходнасць гука до-дыез у 7-м такце.
273
Зап. Г. А. Барташэвіч у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад Я. М. Альфер.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 2, л. 3.
Выконваецца на мел. да 183.
Гл. папярэднюю заўвагу.
275
Зап. Н. Васіленя ў 1926 г. у Кулёх на Гродзеншчыне.
Рукапіс захоўваецца ў аддзеле рэдкай кнігі і рукапісаў бібліятэкі АН БССР.
276
Добровольскнй, IV, стар. 474.
Зап. у Духаўшчынскім п. Смаленскай губ.
277
Federowski, стар. 613, № 1438.
Зап. у Ваўкавыскім п.
278
Czeczot, стар. 77.
Зап. у Лепелі.
279
Тэкст зап. Л. Г. Альтшулер, мелодыю — Г. I. Цітовіч у 1945 г. ад Л. Місун, 83 г. з Осаўскага хутара Крывіцкага р.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 2, № 78-а.
Напеў мае характар заклічкі, нават замовы.
280
Зап. Л. М. Салавей у 1971 г. у в. Груздава Пастаўскага р. Віцебскай вобл. ад М. М. Казлоўскай, 1911 г. нар.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 39, сш„ 1, л. 46, № 55.
М/г ф. 20, воп. 71. ст. 12. Расшыфроўка мел. П. I. Каруза.
Напеў з’яўляецца варыянтам напеву 279.
281
С а х a р а ў, стар. 72, № 187.
Зап. у 1936 г. у Брунініэках Ілукстэнскага п. ад А. Гвозд.
Тыповая мажорная калыханка.
КНІГІ ОНЛАЙН
