Гістарычны шлях нацыі і дзяржавы
Радзім Гарэцкі, Міхась Біч, Уладзімір Конан
Выдавец: Беларускі кнігазбор
Памер: 348с.
Мінск 2001
Студзень 1989 г.
Паводле перапісу насельніцтва, у Беларусі жыве 10 200 200 чалавек.
19 лютага 1989 г.
У Мінску на стадыёне «Дынама» адбыўся 45-тысячны мітынг у падтрымку БНФ і працэсу перабудовы.
24—25 чэрвеня 1989 г.
На Устаноўчым з’ездзе ў Вільні ўтвораны Беларускі народны фронт «Адраджэньне» на чале з Зянонам Пазьняком.
27 чэрвеня 1989 г.
26 ліпеня 1989 г.
Стварэнне Таварыства беларускай мовы.
Масавы мітынг у Мінску патрабуе стварэння следчай камісіі ў справе ўтойвання інфармацыі пра Чарнобыль.
26 студзеня 1990 г.
Вярхоўны Савет БССР прымае Закон аб мовах, у адпаведнасці з якім беларуская мова абвяшчаецца адзінай дзяржаўнай мовай рэспублікі.
27 ліпеня 1990 г.
Прыняцце Вярхоўным Саветам БССР Дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР.
10—11 верасня 1990 г.
На Устаноўчым з’ездзе ў Мінску заснавана Згуртаванне беларусаў свету «Бацькаўшчына».
3—4 лістапада 1990 г.
Устаноўчы з’езд Аб’яднанай дэмакратычнай партыі Беларусі.
2—3 сакавіка 1991 г.
Устаноўчы з’езд Беларускай сацыял-дэмакратычнай грамады.
Красавік 1991 г.
Шматтысячныя забастоўкі і дэманстрацыі рабочых у Мінску, Оршы і іншых гарадах, выкліканыя скачком цэнаў на асноўныя прадукты спажывання.
25 жніўня 1991 г.
Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі (наданне Дэкларацыі пра дзяржаўны суверэнітэт БССР ад 27.07.1990 г. статуса канстытуцыйнага закону).
3 верасня 1991 г.
Мінскі гарсавет прыняў пастанову пра неабходнасць вяртання сталіцы краіны яе гістарычнай назвы — Менск.
19 верасня 1991 г.
Вярхоўны Савет Беларусі пастанавіў змяніць назву БССР на Рэспубліку Беларусь.
Дзяржаўным гербам Рэспубліку Беларусь зацверджаны герб Пагоня, дзяржаўным сцягам — бела-чырвона-белы сцяг.
8 снежня 1991 г.
Кіраўнікі Беларусі, Расейскай Федэрацыі і Украіны Станіслаў Шушкевіч, Барыс Ельцын і Леанід Кучма падпісваюць у Віскулях (Белавежская пушча) пагадненне пра дэнансацыю дамовы аб стварэнні СССР ад 1922 г. і пра стварэнне Садружнасці Незалежных Дзяржаў (СНД). Сталіцай Садружнасці абраны Мінск.
30 студзеня 1992 г.
Беларусь прынята ў сябры Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтву ў Еўропе (АБСЕ).
18 сакавіка 1992 г.
Вярхоўны Савет Беларусі загадвае ўраду пачаць фарміраванне нацыянальных Узброеных сіл.
Травень 1992 г.
19—20 снежня 1992 г.
Пачынаецца вывядзенне з Беларусі ядзернай зброі.
У Мінску адбыўся з’езд беларусаў з былых рэспублік СССР (Першы сход беларусаў блізкага замежжа).
8—10 ліпеня 1993 г.
Першы з’езд беларусаў свету у Мінску. Прыняты дэкларацыя аб прынцыпах нацыянальнага і дзяржаўнага будаўніцтва, а таксама пастанова пра аднаўленне аб’яднаўчага сімвала і духоўнай рэліквіі беларускага народа — Жыватворнага Крыжа св. Еўфрасінні Полацкай.
21—23 ліпеня 1993 г.
Візіт беларускай дзяржаўнай дэлегацыі на чале са старшынёй Вярхоўнага Савета Станіславам Шушкевічам у ЗША і падпісанне Дэкларацыі пра адносіны паміж ЗША і Рэспублікай Беларусь.
24 верасня 1993 г.
Беларуска-расейскае пагадненне пра вывядзенне з Беларусі расейскіх войскаў.
15 студзеня 1994 г.
Афіцыйны візіт у Рэспубліку Беларусь прэзідэнта ЗША Біла Клінтана.
Люты 1994 г.
Беларусь упершыню накіроўвае асобную нацыянальную каманду на XVII зімовую Алімпіяду ў Нарвегіі і па колькасці медалёў займае 15-е месца сярод 67 краінаў-удзельніц.
15 сакавік 1994 г.
Прынята Канстытуцыя незалежнай Рэспублікі Беларусь, паводле якой яна абвешчана самастойнай унітарнай дэмакратычнай сацыяльнай праўнай дзяржавай.
10 ліпеня 1994 г.
У другім туры прэзідэнцкіх выбараў першым кіраўніком дзяржавы на 5-гадовы тэрмін абраны Аляксандр Лукашэнка.
5 снежня 1994 г.
На нарадзе лідэраў АБСЕ у Будапешце ЗША, Вялікабрытанія і Расея гарантуюць Беларусі, Украіне і Казахстану бяспеку і тэрытарыяльную цэласць.
11 студзеня 1995 г.
Міністр замежных спраў Беларусі Уладзімір Сянько падпісвае ў Брусэлі дакумент праграмы Н АТО «Партнёрства дзеля міру».
11 красавіка 1995 г.
19 народных дэпутатаў апазіцыі абвяшчаюць у Вярхоўным Савеце галадоўку, пратэстуючы супраць «антыканстытуцыйных прапановаў прэзідэнта ў справе правядзення рэферэндуму». Спецназ гвалтоўна выдаляе галадоўшчыкаў з будынку парламента.
14 траўня 1995 г.
Выбары ў Вярхоўны Савет Беларусі і рэферэндум аб наданні расейскай мове афіцыйнага статусу, новай сімволіцы, эканамічнай інтэграцыі з Расеяй і праве прэзідэнта распускаць парламент.
24 сакавіка 1996 г.
У Мінску адбылася 30-тысячная дэманстрацыя пратэсту супраць аб’яднання Беларусі з Расеяй.
2 красавіка 1996 г.
50-тысячная дэманстрацыя ў Мінску, прысвечаная 10-м угодкам Чарнобыльскай катастрофы («Чарнобыльскі шлях-99»). Сутычкі дэманстрантаў з міліцыяй і масавыя арышты.
14 траўня 1996 г.
5 тысяч дэманстрантаў у Мінску пратэстуюць супраць трымання пад арыштам удзельнікаў «Чарнобыльскага шляху».
27 ліпеня 1996 г.
20 тысяч мінчукоў і прадстаўнікоў іншых гарадоў Беларусі адзначаюць у сталіцы Дзень незалежнасці святочнай дэманстрацыяй і мітынгам, на якім прымаецца рэзалюцыя з патрабаваннем адстаўкі прэзідэнта А. Лукашэнкі.
5 верасня 1996 г.
Дэпутаты Вярхоўнага Савета Беларусі пачалі збор подпісаў аб імпічменце — канстытуцыйным адхіленні прэзідэнта А. Лукашэнкі ад улады.
24 лістапада 1996 г.
Рэферэндум па пытаннях, прапанаваных прэзідэнтам А. Лукашэнкам: аб прыняцці новай рэдакцыі Канстытуцыі 1994 г.; аб перанясенні Дня незалежнасці Рэспублікі Беларусь на 3 ліпеня, аб куплі і продажы зямлі, аб смяротным пакаранні, а таксама па пытаннях, прапанаваных Вярхоўным Саветам Беларусі.
15 красавіка 1997 г.
У Мінску адбыліся дэманстрацыя і мітынг у абарону Канстытуцыі 1994 г.
2 красавіка 1997 г.
У Маскве падпісана дамова пра саюз Рэспублікі Беларусь і Расейскай Федэрацыі. Масавыя акцыі пратэсту ў Мінску і іх жорсткі разгон.
26—27 ліпеня
Другі з’езд беларусаў свету ў Мінску.
27 верасня 1997 г.
У Полацкі Спаса-Еўфрасіннеўскі манастыр урачыста перанесены вобраз Крыжа святой Еўфрасінні Полацкай (арыгінал нацыянальнай рэліквіі знік у 1941 г.), адроджаны майстрам Міколам Кузьмічом на заказ Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына» і з блаславення Беларускай праваслаўнай царквы.
25 снежня 1998 г.
Першы перапіс насельніцтва незалежнай Беларусі, паводле якога насельніцтва краіны склала 10 045 200 чалавек (з іх 8 159 100 чалавек — беларусаў). Беларускую мову назвалі роднай 73,7% жыхароў краіны.
29—30 студзеня 1999 г.
Першы кангрэс дэмакратычных сіл Беларусі з удзелам 600 прадстаўнікоў апазіцыйных партый і рухаў, незалежных прафсаюзаў і грамадскіх арганізацый. Стварэнне Каардынацыйна-кансультатыўнай рады дэмакратычных сіл Беларусі.
30 траўня 1999 г.
Трагедыя ў падземным пераходзе станцыі метро «Няміга» ў Мінску, дзе загінулі 53 чалавекі.
17 кастрычніка 1999 г.
Марш Свабоды, арганізаваны апазіцыйнымі партыямі і рухамі ў Мінску, у якім удзельнічалі болей за 30 тысяч чалавек. (Марш завяршыўся жорсткімі сутыкненнямі з міліцыяй і АМАПам.)
1999 г.
Знікненне ў Мінску вядомых кіраўнікоў апазіцыі Юрыя Захаранкі і Віктара Ганчара, а таксама прадпрымальніка Анатоля Красоўскага.
8 снежня 1999 г.
Падпісанне А. Лукашэнкам і Б. Ельцыным «Дамовы пра стварэнне Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расеі».
Ліпень 2000 г.
Знікненне ў Мінску вядомага тэлежурналіста Дзмітрыя Завадскага.
29 ліпеня 2000 г.
У Мінску адбыўся па ініцыятыве грамадскасці Усебеларускі з’езд за незалежнасць, у якім удзельнічала 1376 дэлегатаў ад палітычных партый, грамадскіх арганізацый, прафесійных і творчых саюзаў, працоўных калектываў, якія прадстаўлялі ўсе рэгіёны краіны. З’езд прыняў Акт незалежнасці Беларусі, які абвясціў не маючымі законнай сілы любыя пагадненні і рашэнні, скіраваныя на скасаванне альбо абмежаванне суверэнітэту нашай дзяржавы.
ПРАГРАМА «БЕЛАРУСЬ-2000»
I. Асноўныя мэты і задачы
1. Мэты праграмы:
1.1 Падсумаванне і асэнсаванне гістарычнага шляху беларускай нацыі і дзяржаўнасці на мяжы новага тысячагоддзя.
1.2 Умацаванне беларускай дзяржаўнасці, аднаўленне годнай прысутнасці беларускай нацыі і дзяржавы ў сусветнай супольнасці.
2. Задачы праграмы:
2.1. Ушанаванне выдатных гістарычных асобаў, вяртанне ў грамадскую свядомасць значных падзей нашай шматвяковай гісторыі.
2.2. Папулярызацыя ведаў пра гістарычны шлях беларускага народа, пра знакамітых дзеячаў гісторыі і культуры краіны, значныя падзеі мінуўшчыны.
2.3. Выхаванне ў дзяцей і моладзі нацыянальнай годнасці і пачуцця любові да Бацькаўшчыны на лепшых прыкладах айчыннай гісторыі і запаветах продкаў.
II. Асноўныя праекты праграмы
1. «Вытокі беларускай нацыі»;
1.1 Правядзенне навуковых даследаванняў ў праблемах з’яўлення славянскіх плямёнаў на тэрыторыі Беларусі і фарміравання беларускага этнасу.
1.2 Падрыхтоўка і выданне кнігі «Вытокі беларускай нацыі».
2. «Тысячагоддзе беларускай дзяржаўнасці»:
2.1 Правядзенне навуковых даследаванняў у праблемах гістарычнага развіцця беларускай дзяржавы з улікам геапалітычных стасункаў у розныя эпохі.
2.2 Падрыхтоўка і выданне «Гісторыі беларускай дзяржаўнасці» з гістарычнагеаграфічным атласам.
2.3 Падрыхтоўка і выпуск «Гісторыі беларускай дзяржаўнасці» на кампакт-дыску.
3. «Мова нацыі»;
3.1 Правядзенне навуковых даследаванняў гісторыі фарміравання і развіцця беларускай мовы.
3.2 Падрыхтоўка і выданне атласа беларускіх гаворак у розныя перыяды развіцця беларускай нацыі.
3.3 Завяршэнне факсімільнага выдання першай беларускай газеты «Наша ніва».
4. «Беларускія нацыянальныя сімвалы»:
4.1 Правядзенне навуковых даследаванняў гісторыі старажытных нацыянальных сімвалаў беларускай нацыі: герба Пагоня і бела-чырвона-белага сцяга.
4.2 Правядзенне навуковых даследаванняў гісторыі ўзнікнення і развіцця беларускай геральдыкі.
4.3 Выданне мастацкага альбома старажытнай беларускай геральдыкі з гістарычнымі даследаваннямі, прысвечанымі гербу Пагоня і нацыянальнаму сцягу.
5. «Вялікакняскі радавод»;
5.1 Правядзенне навуковых даследаванняў радаводу старажытных беларускіх князёў і ўладароў Вялікага Княства Літоўскага.
5.2 Падрыхтоўка і выданне «Гісторыі княскіх радаводаў Беларусі» з выявамі генеалагічных дрэваў.
6. «Асобы і падзеі»:
6.1 Правядзенне навуковых даследаванняў, прысвечаных выдатным асобам і падзеям кожнага стагоддзя беларускай гісторыі.
КНІГІ ОНЛАЙН
