Гісторыя з паштовай скрыні
Зборнік матэрыялаў і конкурсных прац
Памер: 220с.
Мінск 2003
281
Аўхімкава Аксана
Гісторыю сваю павінен ведаць ты
Лучнікаўская СШ, вёска Лучнікі, Слуцкі р-н, іМінская вобл.
282
Ганчарэвіч Марыя
Пажаўцелыя старонкі гісторыі
Вясейская СШ, вёска Вясея, Слуцкі р-н, Мінская вобл.
283
Гушчына Ала
Успаміны з канверта
Вясейская СШ, вёска Вясея, Слуцкі р-н, Мінская вобл.
284
Пяткевіч Юлія
Паштовы адрас — Балтрамеі (На скрыжаванні жыццяў)
СШ № 3, г. Глыбокае, Віцебская вобл.
285
Шпакава Алеся
Ад дабра дабра не шукаюць
Сялецкая СІП, вёска Сялец, Бярозаўскі р-н, Брэсцкая вобл.
286
Рымдзёнак Кацярына
Пісьмы з фронту
Германавіцкая СШ, вёска Германавічы, Шаркаўшчынскі р-н, Віцебская вобл.
287
Катаржэўская
Святлана
Вандроўка па пісьмах з фронту
Палатоўская СІП, Полацкі р-н, Віцебская вобл.
288
Мужычэнка
Аляксандр
Ім Бог адмерыў мала часу...
СНІ № 9, г. Наваполацк, Віцебская вобл.
289
Осіпава Вольга
Сын 1406-га зенітна-артылерыйскага палка — Міша Самошын
Германавіцкая СШ, вёска Германавічы, Шаркаўшчынскі р-н, Віцебская вобл.
290
Сельвіч Наталля
Детская перепнска
Рагачоўскае педвучылішча, Гомельская вобл.
291
Абламскі Павел
Шукаю вас, родныя
СШ № 7, г. Брэст
292
Кацук Святлана
Гісторыя з паштовай скрыні
гімназія № 1, г. Ліда, Гродзенская вобл.
293
Кепсня Вольга
Незабыўнае
г. Віцебск
294
Грузд Ганна
Ліст з фронту
вёска Лётцы, Віцебскі р-н
295
Мычкова Вольга
Ліст з фронту
г. Віцебск
296
Маслоўская Надзея
Ліст з фронту
г. Віцебск
297
Хаванская Кацярына
Малітва
вёска Кіраўская, Віцебская вобл.
298
Ляжнёва Ганна
Прыватнае жыццё і побыт
г. Віцебск
299
Мурашкевіч Ганна
Гісторыя з фронту
г. Віцебск
300
Кузьмянкова Ганна
Ліст з фронту
г. Віцебск
301
Звяркова Таццяна
Прыватнае жыццё і побыт
г. Віцебск
302
Зязюліна Кацярына
Гісторыя з фронту
г. Віцебск
303
Рылава Ганна
Гісторыя з паштовай скрыні
г. Віцебск
304
Бохан Ірына
Ліст з фронту
г. Віцебск
305
Ляшкевіч Жанна
Гісторыя з паштовай скрыняй
г. Віцебск
306
Карповіч Аляксавдр
Роздум аб мінулым всскі Асавая, яс жыхарах і ваколіцах
Асаўская СШ, вёска Асавая, Столінскі р-н, Брэсцкая вобл.
307
Назарук Дар’я
Лёс майго горада — мой лсс
СШ № 4, г. Чэрвснь, Мінская вобл.
308
Ільючык Вера
Гісторыя з паштовай скрыні
вёска Ляды, Чэрвеньскі р-н, Мінская вобл.
309
Маклюк Ілга
Паштоўка ад Вікторыі
СШ № 191, г. Мінск
310
Клявінава Юлія
Пісьмо з мінулых гадоў
311
Хоміч Гашіа
Успаміны і сучаснасць
СШ № 8, г. Жодзіна, Мінская вобл.
312
Гавароўскі Андрэй
Цень аднаго пісьма
ГП'В № 226 гандлю, г. Бабруйск, Магілёўская вобл.
313
Паніна Алена
Мір вам, браты:
праблемы
нестандартнай моладзі
СШ № 209, г. Міпск
314
Радзько Надзся
Гісторыя з пажоўклай газеты
СШ № 3, г. Глыбокае, Віцсбская вобл.
315
Баранава Юлія
Радавод графа фон
Гутэн-Чапскага на
Беларусі
СШ № 60, г. Мінск
316
Ермалёнак Антон
Г азеты — крьшіцы краязнаўства
СШ № 3, г. М.іёры, Віцебская вобл.
317
Талапіла Алена
Жыццё маёй сям’і праз паштоўкі і тэлеграмы
гімназія № 1, г. Ліда, Гродзенская вобл.
318
Барткевіч Уладзімір
Рэабілітаваны пасмяротна
СШ № 3, г. Глыбокае, Віцебская вобл.
319
Атвалка Таццяна
Выпрабаванне лёсам
СПІ № 3, г. Глыбокае, Віцсбская вобл.
320
Стоцік Таццяна
Папко Дыяна
Беразавецкі манастыр
СШ № 3, г. Глыбокас, Віцебская вобл.
321
Дайлідзёнак Ніна
Я шлю табе пісьмо
СШ № 3, г. Глыбокас, Віцебская вобл.
322
Гарачка Любоў
Мінулага чьттаючы старонкі
Поладкая нацьтянальная гімназія, Віцсбская вобл.
323
Акіпскі Андрэй
Жыцццё і побыт
ВСАПІ № 5 пры ВК-2, г. Бабруйск. Магілёўская вобл.
324
ІНарпаеў Дзмітры
Гісторыя з паштовай скрыні
ВСАШ № 5 пры ВК-2, г. Бабруйск, Магілёўская вобл.
325
Шахназаран Артур
Гісторыя з паштовай скрыні
ВСАІІІ № 5 пры ВК-2, г. Бабруйск, Магілёўская вобл.
326
Яцукевіч Аляксей
Прэса ў II сусветнай вайнс
прафссійна-тэхнічны калсдж сферы абслугоўвання, г. Мінск
327
Харламенкова
Хрысціна
Сябры навек
СШ № 1, г. Мар’іна Горка, Пухавіцкі р-н, Мінская вобл.
328
Варанько Кіра
Абрагімовіч Юлія
Раіса Рыгораўна Хасеневіч: складаны лёс і нсзвычайныя сустрэчы
СШ № 73, г. Мінск
329
Драздова Іна
Гісторыя з паштовай скрыні
СШ № 106, г. Мінск
330
Антановіч Міраслава
Лісты на Радзіму
музвучылішча, г. Баранавічы, Брэсцкая вобл.
331
Арэшка Ілля
Мінск на паштоўках XX стагоддзя
СІІІ № 66, г. Мінск
Андрэй Акіпскі
Магілёўская вобл., г. Бабруйск, вячэрняя сярэдняя агульнаадукацыйная школа № 5 пры выхаваўчай калоніі № 2, 10 клас куратар Марыя Карніловіч
ЖЫЦЦЁ I ПОБЫТ
У сваім маленькім апавяданні мне хочацца паведаміць не пра сучаснае жыццё, а пра тое далёкае, якога мы ўжо не пабачым, але ж павінны не забывацца на гісторыю пасляваеннай Беларусі. Веды пра яе перадала мне мая бабуля, якая і сёння жыве ў адным з прыгожых куточкаў Палесся.
Вайна ніколі не шкадавала чалавечага жыцця. Смерць забрала брата маёй бабулі яшчэ ў першы год вайны, маці захварэла на тыф і памерла. Застаўся толькі бацька. Сяргей Кузьміч быў чалавекам не бедным, адукаваным, але вайна зрабіла яго вельмі жорсткім. Сваёй дачцэ Галіне, маёй бабулі, ён не дапамагаў, нават у школу не скіраваў, і засталася яна неадукаванай на ўсё сваё гаротнае жыццё. 3 дзесяці гадоў працавала ў калгасе.
(...) Быў 1951 год. Аднойчы цёплым вечарам Галя сабралася пайсці на танцы, зрабіўшы ўсю хатнюю працу, якую ёй даручыла мачыха. Яна не ведала, што сёння ў клубе будзе шмат хлопцаў, якія вярнуліся з арміі. Прыйшлі на танцы і хлопцы. Вось адзін з іх і стаў потым маім дзедам. Ён адслужыў у арміі сем гадоў, і яму было дваццаць пяць. Адзін год праваяваў, а калі вайна скончылася, працягваў службу, падымаючы з руін Мінск. Бабуля мая была прыгожай дзяўчынай, таму дзед хутка ажаніўся з ёю3 каб ніхто не перабег дарогу, бо бабулі было ўсяго пятнаццаць гадоў.
Некаторы час маладыя жылі ў свякрыві, потым прьвдбалі сабе танную хатку. Хата мела вузкія сенцы. ІІершы пакой быў невялікі: злева стаяў слонак, на ім вядро з вадою і вялізны алюмініевы карэц. На сцяне вісела шафка — яна і зараз там вісіць. Побач стаяла печ, a справа былі лава і невялікае акенца, з якога можна было глядзець на падворак. У другі пакой вялі дзверы з прыгожай ручкай; грубка стаяла гэтак, што вакол яе можна было абабегчы, а ўздоўж глухой сцяны цягнуліся ложкі, засланыя саматканымі посцілкамі. Тры вакенцы сіратліва глядзелі на вуліцу, у куце стаяў стол, а над ім вісела ікона.
Жыццё ў тыя гады не радавала людзей, было чорнае і невыноснае, не хапала грошай, шмат чаго даводзілася рабіць самім. Дзед мой меў залатыя рукі, амаль усё рабіў сам. Стол, лаўкі, лыжкі драўляныя, граблі, сам лапці плёў, мог зрабіць кошык для грыбоў, набірак для ягад, бочку для агуркоў і капусты, рознай велічыні цэбры, вуллі, лыжы і розную вясковую дробязь. Быў ён вельмі разумным чалавекам, нягледзячы на адукацыю ў 4 класы. Выпісваў «раёнку» «Светлае жыццё» і чытаў па вечарах бабулі ўслых пры лямпе. Дзед сам зрабіў ткацкі станок, рэшткі якога і зараз можна ўбачыць у кладоўцы. Бабуля вырошчвала лён, прала кудзелю, ткала палатно.
Жылі вельмі бедна амаль што да сярэдзіны 1960-х гадоў — не было нават чаго есці. У той час мая бабуля марыла пра тое, каб мець досыць чорнага хлеба. Елі ў асноўным бульбу з кіслым малаком, гэта калі карова даілася, а звычайна — расол. Харчаваліся таксама пярловай крупой з алеем. Але даводзілася каштаваць і мяса, бо дзед быў добрым паляўнічым. I зайца, і цецерука, і дзіка, і лася мог прынесці ён дадому — звычайна зімою. Цяпер ужо пра гэта можна казаць, а ў той час паляванне было строга зааронена, і міліцыя ўвесь час «трусіла» ў хаце тых, хто займаўся паляваннем. Дзед займаўся таксама сплавам лесу і па паўгады не бываў дома, пазней працаваў лесніком. Уся гаспадарка была на плячах бабулі. Выратоўваў лес. Збіралі чарніцы, журавіны, рабіну, жалуды, шышкі, грыбы, каб неяк выжыць, Куплялі ў асноўным цукар, муку, крупу пярловую і пшано. Іншы раз бралі ў крамах паркаль і чорны «корд» і абавязкова «тарноўку» (шарсцяную квяцістую хустку).
3 сенакосам было вельмі цяжка, тыя, у каго былі надзелы, касілі ў асноўным асаку. Балоты акалялі вёску з усіх бакоў. Паколькі хата была побач з лесам, бабуля ўначы хадзіла касіць траву, каб не ўбачыў ляснік, а потым на золку прыносілі сырую траву дадому. Старэйшыя дзеці неслі яе ў саматканых посцілках, меншыя ў настольніцы, а бабуля несла больш за ўсіх — на павадцы (тонкай вяроўцы).
Дзеці падрасталі, і бацькі пачалі будаваць новую хату на чатыры пакоі. Шмат гадоў потым аддавалі пазыку цётцы Гапцы, ізноў дапамагаў лес...
У 70-я гады жыццё палепшылася. Купілі тэлевізар і шафу з люстрам, радыёлу. Пакупкі былі рэдкія, але і да сёння ўспамінае бабуля пра набыццё сапраўдных матрацаў, якія не трэба было набіваць сенам. Ужо не бяліла яна хату, бо падшылі столь і абклеілі шпалерамі сцены.
Цяжка жылося, але, як ёй помніцца, часта хадзілі ў госці да сваякоў і знаёмых, нават у суседнія вёскі. Падчас гасцявання спявалі шмат песень: шкада, што зараз не ведаюць унукі, як і што спявалі іх сваякі. Калі яны вярталіся дадому, дык гэтак па дарозе спявалі, што можна было заслухацца. Іншым часам і мне шкада, што я не жыў у той час, калі не было чаго есці, але цікава было жыць...
Юлія Алдашкіна
Віцебская вобл., г. Паставы, СШ № 1,11 клас куратар Ігар Пракаповіч
ЖАХ ДАЎЖЫНЁЙ У 9 ГОД
3 Тэрмеза, у якім 15 лютага скончылася афганская вайна для нашых салдат і афіцэраў, везлі зямлю — афганскую. He падобную на наш беларускі жвір. Яна сыпалася ў далонь, быццам попел. Везлі яе для матуль, чые сыны палі на гэтай зямлі, чужой, не роднай... Каб потым паляцець на Радзіму страшным грузам № 200.
Гэтак вярнуўся на бацькаўшчыну і Міхаіл Лапко. Міша, як распавядала маці, рос звычайным хлопчыкам. Скончыў васьмігодку, потым вучыўся на кіроўцу. 3 дзяцінства прывучаны быў да працы. Першыя крокі Міша рабіў у Станелевічах, адсюль яго праводзілі на вайсковую службу. Бацькі Лапко адчувалі сябе добра, калі Міша праходзіў службу ў Беларусі. А потым ён быццам бы знік. Месяц прайшоў, другі — аніводнай вестачкі. Потым бацькі атрымалі ліст ад Мішы: «Прывітанне з Кабула. Служба ў мяне праходзіць па-ранейшаму добра і на старым месцы. Яно і ёсць што напісаць, але не магу. Вось як прыеду дадому, тады раскажу». Для Баляславы Ільінічны і Івана Іванавіча пачаліся доўгія дні чакання, дні пакут і перажыванняў. Яго чакалі ўвосень 1981. Заканчваўся тэрмін службы яфрэйтара Міхаіла Лапко. Раслі надзея і вера, што сын вернецца,
КНІГІ ОНЛАЙН
