Гутаркі з Антонам Шукелойцем
Зянон Пазьняк
Выдавец: Беларускія Ведамасьці
Памер: 144с.
Вільня 2003
Найперш трэба здабыць незалежнасьць. павінна быць вольная Айчына і свая дзяржава. Толькі тады ўзьнікае сэнс у дэмакратыі і зьмест у паргыйнай сісгэме. Тыпова і заканамерна, што ддраджэнец Антон Шукелойць — пасьлядоўнік сялянскага сацыялізму (СР), непрыхільнік камунізму, прыяцель габрэяў, дабрадзеец хадэкаў і пабожны католік — знаходзіў паразуменьне з усімі дзеля шчасьця вольнай Беларусі.
Расейская камуністычная ўлада ў СССР базавала сваю ідэалягічную палітыку на цярпеньнях і перамозе ў 2-й Сусьветнай вайне. Прапаганда давала вывернуты, аднабаювы і ў шмат якіх аспэктах сфальшаваны вобраз вайны. У людзей выхоўваўся жах перад вайной з Захаду, каб яны трымаліся за савецкую ўладу, за СССР і акупацыю КПСС, як за панацэю ад гэтага жаху, зь яюга і нарадзілася савецкая псіхалёгія „абы вайны не было
Усё беларускае, вольнае, нацыянальнае, што не ішло тады поруч з савецкай палітыкай (у тым ліку і размова па-беларуску) аб’яўлялася нацысцкім „ фашысцкім ”, а беларускія дзеячы
і змагары „здраднікамі Радзімы”, „прыслужнікамі фашысгаў
Тут выяўлялася цынічная мэтодыка прапагандысцкай вайны супраць беларускай нацыі.
Фактам ёсьць тое, што гэтая прапаганда і перакручваньне падзеяў і ацэнак 2-й Сусьветнай вайны атруціла галовы цэлым пакаленьням беларусаў. Вынікі яе трываюць па сёньняшні дзень.
У адным з інтэрв’ю докгар Юры Туронак папулярна растлумачыў гэтакім людзям, што „калябарацыяй называюць супрацоўніцтва з ворагам на шюду сваёй дзяржаве і народу. Але асноўнай мэтай беларускіх нацыянальных дзеячоў было стварэньне перадумоваў для аднаўленьняў спрыяльны мамант ліквідаванай балыйавікамі дзяржаўнасьці. Першачарговай задачай лічылася абуджэньне нацыянальнай сьведамасьці народу, арганізацыя беларускай адміністрацыі і войска. Такія памкненьні былі непрыймальнымі для Савецкага саюзу, яны ігнараваліся ягонымі саюзьнікамі ЗША і Вялікай Брытаніяй, а таксама польскім эміграцыйным урадам, зацікаўленым ў аднаўленьні Рыскай дамовы і ў падзеле Беларусі.
Спробы нацыянальных дзеячоў аднавіць нацыянальную дзяржаву, якая павінна была забясьпечыць інтарэсы беларускага народу, ніяк нельга лічыць калябарацыяй у вышэй акрэсьленым сэнсе. Іхняе стаўленьне да Нямеччыны можа трактавацца як нармальнае супрацоўн іш ва ў галіне палітыкі. Таюе супрацоўніцтва было ж прыймальным для СССР у 193941 гг., калі яно адпавядала ягоным інтарэсам. ” 4
Калябарантамі былі якраз шматлікія беларускія кіруючыя камуністы, гэтыя малафеевы ды машэравы, сакаловы ды сьлюныювы, якія нішчылі беларускую мову, школу, ідэі свабоды і прадавалі Беларусь Маскве. Нават на мове размаўлялі масюўскай.
Факты паказваюць, што беларускія адраджэнскія дзеячы і супраціўленцы ня толькі
палітычна супрацоўнічалі зь немцамі дзеля Беларусі, але адначасна і змагаліся зь імі, пра што сьведчыць стварэньне беларускага падпольля („Незалежніцкай Партыі”), ратаваньне габрэяў, закладваньне (незалежна ад немцаў) беларускай агентуры ў савецкіх паргызанах і нямецкай СД супраціўленьне нямецкай пацыфікацыі беларускага насельніцтва і інш. Пра гэта сьведчыць таксама і зьнішчэньне нямецкімі ворганамі беларускіх дзеячоў, якія супрацоўнічалі зь немцамі, бо СД і СС, безумоўна, здагадваліся і, верагодна, што ведалі пра існаваньне беларускага нацыянальнага падпольля.
Дзейнасьць беларускіх адраджэнцаў за часы нямецка-фашыстоўскай акупацыі гэта быў высокі і складаны ўзровень дзейнасьці. Іхняя справа была сапраўдным подзьвігам дзеля Беларусі. Шлях іхны усланы ахвярамі і адзначаны героямі.
Я размаўляў з дзясягкамі гэгых людзей беларускімі афіцэрамі. жаўнерамі, навуюўцамі і купьтурнаасьветнымі дзеячамі. 1 усе яны адзначаюць, шго ў акупацыйны пэрывд 1941—1944 гг, на Беларусі быў самы высокі ўздым нацыянальнай
адраджэнскай актыўнасьці і беларускай лучнасьці змагароў, асабліва сярод моладзі.
* * *
Нічога ня мусіць зьнікнуць бяссьледна і нічога ня згіне ў памяці людзей, што асьвечана любовяй да народу і роднай зямлі. Існуе вышэйшая справядлівасьць, і рана ці позна яна мусіць адкрыцца дзеля працягу праўды.
Ідэалёгія беларускага Адраджэньня існуе ў партыях і ўзвышаецца над партыямі. Бо Адраджэньне для адраджэнцаў гэта пасьвячэньне для Беларусі. Наша гісторыя пацьвердзіла існаваньне такой рэальнасьці. Наша жыцьцё выявіла такіх людзей.
* * *
— Ну, што чуваць на Беларусі? кожны раз пытае мяне Антон Шукелойць, як прыязджаю з Варшавы. Ці жыве Беларусь?
— Жыве Беларусь! I будзе жыць!
(Нью-Ёрк, кастрычнік 2001 верасень 2003 гг.)
Пагоня
СПАСЫЛКІ
1 Стар. в.
2 Стар.13.
Парсіваль, — „Беларускія Всдамаські”, —2001-2002. №1(41)
WEISSRUTHENIEN
Land an den Hiissen, des Krieges Not Hielt dich zerfleischend umfangen;
Dein Acker blieb leer, es wuchs dir kein Brot, Der Samann und Schnitter blieb immer der Tod Nun ist er nach Osten gegangen.
Du aber liegst noch im Friihlingswind, Erzittemd im Wechsel der Zeiten;
In deinen Fluren schafft Weib und Kind,
Der Mann fiihrt den Pflug, das Leben beginnt, Der Zukunft den Grund zu bereiten.
In deine Walder fallt Sonnenschein Und goldener Glanz in die Triften, Ein leises Lacheln stellt wieder sich ein Und warmt und fliesst in die Seelen hinein, Die Menschen des Leids zu entgiften.
Wenn ich in femere Tage schau,
Dann seh ich dich strahlend erwachen;
In allem Scharfen auf Gott vertrau,
Dann wachst aus dem Volk, aus Hur und Au‘
Von selbst das gliickliche Lachen.
Und wir aus dem Reich, wir helfen dir gem
Den Faden des Gliickes zu spinnen;
Damit auch dies Land, der Heimat so fem, Vertrauend auf Deutschland und seinen Stem, Kann Brot und Freude gewinnen.
Karl Kurz
(Minsker Zeitung, —194Z14-15Juni)
Пераклад
БЕЛАРУСІ
Краю між рэкаў, ваенны пажар
Цябе ахапіў і трымае.
Ня даў табе хлеба твой шэры папар, Арагаму й жнеям быў гшёнам злы чар, — Чар сьмерці, што сэрца ня мае...
На ўсход адыйшла яна... Веіры вясны
Табой страсанулі... у полі
Зноў песьцяць зямлю тваю рукі жанчын, Жыцьцё расьцьвітае, нарог баразьніць Ральлю пад шчасьлівую долю.
У лясах тваіх сонца праменьне пляце
I золага сьцеле ў хваінах.
Зноў ціхай вясною сьмяецца твой дзень, I грэе настылыя душы людзей, Атрутыя злом успамінаў.
Стаю, пазіраю ў прышласьці даль,
I бачу тваё расцьвітаньне.
I бачу, як творыш ты, чую амаль,
Як сэрцы народу твайго, як ральля, — Сьмяюцца і радасьцяй зьзяюць.
А мы із Нямеччыны ў новыя дні Ткаць шчасьце табе дапаможам, Бы ўрэшце і ў гэтым, далёкім краі, Што зь верай пры нашым народзе стаіць, Досьць радасьці й хлеба меў кожны.
Карл Курц
(? Беяаруская газэта ў Беластоку, 1942,19ліпеня) Перадрук тэкстаў з архіву А. Шукелойця.
3 Стар. 121, Валеры Буйвал. А дзе ж тыя ваяры? „ Беларускія Ведамасьці", — 2002, №5(45), с.4-5
4 Стар. 134 ..НашаНіва”, — 2002,15 сакавіка.
ПАКАЗЬНІК АСОБАЎ
Абрамава Надзея — 78, 79, 86
Абрамчык Мікола — 66, 85, 90-96, 98, 100-103, 107, 111, 124
Адамовіч Антон — 7, 40, 44, 54, 55, 57, 59, 60, 64, 66, 69, 70, 73, 74, 79, 87,98, 102, 115, 117119
Акінчыц Фабіян — 41,81, 83-87, 90
Акула Кастусь — 76
Альферчык — 82
Андрусішын Паўло — 126
Андэрс 6, 98
Аніська Аўген 35, 43
Анішчык — 92
Антановіч — 72, 81, 109
Арлоў (Дзімітры) — 78
Арсеньнева Натальля 14, 58, 59, 69, 74, 87, 93, 131
Арэхва Аркадзь 55, 105
Астроўскі Радаслаў 6, 35, 41, 59, 71-73, 80-84.
87-95, 119
Бабок — 31
Багдановіч Максім14, 110, 126, 131
Багдановіч Вячаслаў 43, 108
Багдановіч Глеб — 108
Бадунова Палута — 21
Бакунін (Міхаіл) — 14
Балай Іосіф — 105
Баравы — 105
Барановіч Аляксандар12, 14, 17, 19, 43, 50
Бартуль Яўген — 6
Бартуль Франціш 6, 98
Беразоўскі — 77
Бэрнштэйн — 119
Браўн Ж. — 80
Бруздовіч Францішак — 63
Буйвал Валеры — 121
Булгак 84, 85
Булгак Ян 84, 85
Бураўкін Генадзь — 81
Бусел Сяргей 37, 39, 40, 41, 43,44
Бэйлін — 60
Вайніловіч Эдвард -61,63
Васілёк Міхась — 74
Васіль (уладыка) 107, 117
Васькевіч Станіслаў — 106
Вержбаловіч Барбара — 102
Вержбаловіч Галіна — 102
Віер Габрыель 61, 104, 108
Вік Ганс — 87, 89
Вільгельм (кайзэр) 72, 89
Вітушка Міхась 57, 82, 108
Віцьбіч Юрка — 92
Войтэнка Сьцяпан 29, 30, 35, 106, 107
Войтэнка Марыя — 35
Вуйціцкі 32, 33, 34
Гадлеўскі Вінцэнт 25, 28, 36, 72, 73, 77, 79, 80,
83,85, 87, 89, 90, 106
Гадунец — 31
Галушчанка 47, 48, 49
Галяк Леанід 6, 7, 8, 89, 105, 115
Ганько — 86
Ганько Мікола — 86
Гарошка Леў — 80
Гарун (Алесь) 69,106
Геніюш Ларыса5, 92, 94, 97, 101, 102
Германовіч (Язэп) — 29
Гершанок — 60
Гімлер — 68
Глінскі Кастусь 6, 34
Глякоўскі Станіслаў 28, 63, 64, 65
Годбэрг 74, 78, 79-83, 87, 88, 92, 93
Грабінскі Баляслаў — 114
Грамс — 12
Гро Антуан-Жан 121, 126
Грубэ Аляксандар — 110
Грыб Тамаш 21,43, 127
Грын — 117
Грынкевіч Станіслаў — 94
Грынявіцкі (Ігнат) — 101
Грышкевіч Францішак — 44
Жук-Грышкевіч Вінцэнт-98, 100, 102
Гутырчык (Сяргей)118, 119
Гуцька-Дудзіцкі (Уладзімер) 59, 60, 84, 85
Дадэрка Якуб — 64
Данілюк Хведар — 107
Данчык — 126
Дарашэвіч — 119
Дасюкевіч Адам 25, 37
Дубейкоўскі Лявон — 36
Дубоўка Уладзімер — 54
Дучыц — 64
Дэмбіньскі Гэнрык 12, 17
Джарданія 91, 100
Джэвіц Джэкаб — 117
Дзіянісій — 106
Езавітаў Кастусь 21,27
Ермалковіч — 37
Ермачэнка Іван 59, 68, 72, 74, 77, 79-82
Жыдко — 90
Жылка Уладзімер — 125
Забэйда-Суміцкі Міхась 31, 37
Заксаў — 115
Залкінд Эма — 35
Запруднік Янка 77, 118, 119
Захарка Васіль 89, 90, 92, 94, 95, 101
Заяц (Лявон) — 94
Зубковіч — 84
Іваноўскі Вацлаў 65, 68, 70,71, 79, 80, 82, 83,
115, 116
Ігнатовіч Зянон 64, 71, 84
Ігнатоўскі (Усевалад) — 70
Ільяшэвіч Хведар 7, 74
Каганец Карусь 61
Кажан Віталь — 98
Казлоўскі Ул. 84, 85, 87, 88
Калечыц — 82
Каліноўскі (Кастусь) 14, 125, 126
Калодка (Аляксандар) 64, 76
Калубовіч Яўген 87, 88, 92,93, 109
Камінскі 70, 71
Канвіцкі Тадэвуш 19
Кандыбовіч Сымон 87, 92, 98
Караленка Мікола — 87
Кармілкін Уладзімер — 123
Кароль Леанід — 62
Кароль Усевалад 33, 62, 108
Касмовіч Зьміцер 57, 59, 82
Касьцюшка (Тадэвуш-Андрэй) — 129
Касяк Іван -92, 105, 106, 111
Катковіч Анэля 35, 109
Каханоўская (Шабуня) Яніна-43,78,92,126,127
Кач—117
Кашмідар Эрвін 20,21, 35, 36
Керанскі — 101
Керзін Міхаіл 64, 67
Кіпель Вітаўт-71, 85, 119, 132
Кіпель Яўхім 88, 89
Кіпель Зора — 57
КНІГІ ОНЛАЙН
