Мой сябар Дон Кіхот
Аляксей Якімовіч
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 333с.
Мінск 2018
— А мы яму скажам, што той індзеец сам ружу паклаў. Скажам, што знарок выдумляе.
— Непрыгожа так,— не пагадзілася Наташа.— Кляйн індзейца наб’е.
— Хай налупіць. Даносчыкам так і трэба. Мы заступіліся за яго, а ён язык распускае.
— Ты не трашчы,— раззлаваўся Міхась.— Язык распускае... А можа, ён не сказаў і не думае казаць? Чаго ты на яго накінуўся? Пра гэта пасля пагаворым. А цяпер трэба ў разведку схадзіць. Мы тут як з завязанымі вачыма сядзім.
Вельмі спадабалася мне Міхасёва задумка. Сапраўды, годзе сядзець, Кляйна цешыць. Дзейнічаць трэба.
— Правільна,— кажу.— Хадзем на двор, цяпліцу пашукаем. Мне здаецца, што недзе там Кляйн Мікі дрэсіруе. Адчынім дзверы ў цяпліцы — хай у лес Мікі бяжыць. Вызвалім яго. Га?
Я з надзеяй глядзеў на Міхася. Няўжо спалохаецца, адмовіцца?
— Паспрабуем,— сказаў Міхась.
Асцярожна ступаючы, мы пайшлі па калідоры.
У доме было ціха-ціха. Я нават чуў, як тахкала маё сэрца.
«Няўжо не пашанцуе? Няўжо мы не вырвемся на двор? А што, калі Піф-Піф паблізу затаіўся? Вось каб вырвацца!
Павінна ж чалавеку хоць калі шанцаваць»,— адна за адною праносіліся ў галаве думкі.
Нам пашанцавала. Мы выйшлі на двор, спыніліся на ганку, азірнуліся. I на двары нікагутка. Нават палівальшчыкаў чамусьці не відаць.
— Чаго стаіце? — прашаптала Наташа.— Чакаеце Кляйна? Бяжым!
Мы саскочылі з прыступак і пабеглі, як гаворыцца, куды вочы глядзяць. Абы далей ад гэтага страшнага дома. У тую хвіліну нават забыліся, што хацелі цяпліцу шукаць.
Мы беглі, беглі па высыпаных пяском дарожках. А ў скронях стукала: «Хутчэй. Яшчэ хутчэй. Кляйн даганяе».
Нарэшце ўбачылі невялікую палянку. На палянцы стаялі вуллі. Мы спыніліся.
— Тут пчолы,— прагаварыла Наташа.— Можа, тыя, дзікія?
— Тых пчол Кляйн наўрад ці трымае тут,— сказаў Міхась.— Тут звычайныя, свойскія...
— Усё роўна блізка не падыходзьце. Пчолы не любяць чужых.
Калі б Наташа прамаўчала, я, напэўна, мінуў бы гэтую палянку. А пасля гэтых слоў мяне як хтосьці ў плечы штурхнуў: «Яна баіцца — і ты баішся? Памятаеш, як цябе Наташа бабаю ў штанах абазвала? Ідзі».
Усміхаючыся, я падыбаў да вулляў. I Міхась пайшоў са мною. Міхась, які прывык дзейнічаць па прынцыпу: сем разоў адмерай, адзін раз адрэж. Яго, мабыць, таксама хтосьці ў спіну штурхануў. А можа, проста воля яго ап’яніла? Пішуць жа ў кнігах, што воля ап’яняе чалавека, што, вырваўшыся на волю, чалавек робіцца як сам не свой. Відаць, так.
— Куды вы? — крыкнула Наташа.— Вярніцеся.
— Паслухаем, як пчолы дзынькаюць, і вернемся,— весела адказаў Міхась.
Але каля вулляў, як ні дзіўна, не было ніводнай пчалы.
— Хадзі сюды,— паклікаў Міхась Наташу.— Няма пчол. Пустыя вуллі.
— Няма? Вы правяралі?
— Зараз праверу.
У траве ляжаў бамбукавы кій. Міхась узяў яго і рэзнуў па вуллі. Адзін раз, другі.
— Няма. Бачыш?
Наташа нясмела падышла да нас. А Міхась стукнуў кіем па другім вуллі.
— Няма. А ты баялася.
— Дай і я стукну,— прашу Міхася.
— Што, рукі свярбяць? — засмяяўся Міхась.— Бі. Мне не шкада.
Я ўзяў у Міхася кій і грукнуў па бліжэйшым вуллі. Некалькі разоў запар.
— Вылазяць! — спалохана крыкнула Наташа.
Я адчуў, як каля вуха быццам іголкай кальнула. Спачатку падумаў, што Міхась жартуе, чым-небудзь парнуў. Ужо хацеў сварыцца, ды праз імгненне ўбачыў каля самага носа адну пчалу, другую. Я замахаў рукамі. Дарэмна. Зноў як іголкай кальнула. Ужо ў твар.
— Уцякайма! — крыкнуў штосілы.— Пчолы нападаюць!
А дзесьці побач Міхась заенчыў:
— Упякла! Вось дык упякла!
Махаючы рукамі, мы кінуліся наўцёкі. А пчолы, як прывязаныя, кружыліся над намі, злосна гудзелі. Мы ўляцелі ў нейкі куст. Толькі тут перавялі дыханне.
Я глянуў на Міхася і ажно жахнуўся:
— Міхась, у цябе губа, як валейбольная камера.
Зірнуў на Наташу. А ў Наташы ўвесь нос распух.
— Наташа,— кажу,— твой кірпаты нос цяпер да яловай шышкі падобны.
— He паслухаліся мяне,— усхліпнула Наташа.
А Міхась падкалоў:
— Марозік, ты вельмі не радуйся. Вунь як вуха ў цябе разнесла. Быццам слухаўку табе начапілі.
Я пакратаў вуха, паморшчыўся.
— Пячэ. Кляйнавы пчолкі балюча джаляць.
— А ведаеце, пра што я цяпер думаю? — праз слёзы вымавіла Наташа.
Я вырашыў пажартаваць:
— Напэўна, пра сялянскую кілбасу?
— Сам ты сялянская кілбаса,— са злосцю адказала Наташа.— Я пра школу думаю. Як з гэткім носам у школу прыйду?
Наташа заплакала.
«Сялянскаю кілбасою абазвала і яшчэ плача,— думаў я.— Дажыўся! Дзяўчынка сялянскай кілбасою абзывае!»
— Наташа,— паклікаў Міхась.
— He хачу вас слухаць.
Наташа борздзенька ўсхапілася на ногі і вылезла з куста. Мы, вядома, таксама пасунуліся за ёю.
На дарожцы стаялі Кляйн і Піф-Піф.
— А я знарок вас з дома выпусціў,— усміхнуўся Кляйн.— Я ж казаў вам, што эксперымент працягваецца. Што, паказыталі вас мае пчолкі?
«Знарок з дома выпусціў». Вось яно што. А мы радаваліся, думалі: пашанцавала.
— Выдалі вы сябе. Гэты вундэркінд выдаў,— паказаў Кляйн на мяне.— Як ён закрычаў, калі мае пчолкі накінуліся! А казалі: нямы. Я здагадваўся, што вы не з Баварыі. Малайцы мае пчолкі! Думалі, што няма пчолак у вуллях? Раней не было, а сёння адзін рой пасадзіў. Патрывожылі вы яго. Хіба можна па вуллі кіем біць? Хаха-ха...
Кляйн ажно захлёбваўся ад смеху.
— Доктар Кляйн, чаму на вас так часта смех нападае? — нечакана спытаўся Міхась.
— Смех — прыкмета ўпэўненасці. Калі чалавек упэўнены ў сабе, значыць ён жыццярадасны. А калі жыццярадасны, то і смяецца часта,— сказаў Кляйн.
— А хто мы, па-вашаму? Вы ж не верыце, што з Баварыі.
— Беларусы! — прасіпеў Кляйн.— А нямецкія словы вы з акцэнтам вымаўляеце. Вашай настаўніцы трэба двойку паставіць.
— А вашым настаўнікам я адзінку за выхаванне паставіла б,— не сцярпела Наташа.
— За выхаванне? Гм, цікава,— хмыкнуў Кляйн.— A вы вострыя на язык. Гэта я яшчэ раней заўважыў. I калі ў лесе вас сустрэў, і калі нядаўна спрачаліся са мною. Выдала вас ваша выхаванне. А цяпер і вундэркінд закрычаў. Болей доказаў мне не трэба.
Што ж, цяпер можна было не таіцца.
— Доктар Кляйн, а вашы пчолы не дзікія? — запытаўся я.
Мне хацелася суцешыць Наташу. Хацелася, каб не плакала.
— Дзікія ў іншым месцы сядзяць. He хвалюйцеся,— неяк адразу падабрэў Кляйн.— У вас твары такія распухлыя! Я вас вылечу. Зараз вылечу. Кляйн добры. Кляйн вельмі добры. Кляйн дапаможа вам.
Ён адышоў убок, закрычаў:
— Піф-Піф, пачынай апрацоўку.
Мы ўбачылі ў руках Піф-Піфа бляшанку. У такіх бляшанках звычайна прадаюць хларафос. Піф-Піф накіраваў бляшанку на нас. Я адчуў, што на мой твар пырснула чымсьці цёплым, пахучым. Я міжволі заплюшчыў вочы.
— Давай, Піф-Піф. Яшчэ давай! — крычаў Кляйн.
«Усё. Атруціў нас,— падумалася.— Так нечакана. A хацелі людзям Эльдарада дапамагчы...»
Я расплюшчыў вочы, зірнуў на Наташу. Твар у Наташы паружавеў, і нос зноў стаў кірпаты. Зірнуў на Міхася. I з
Міхасёвай губы знікла пухліна. Пакратаў сябе за вуха. He баліць. Дзіва, дый годзе.
- Антыпчалінам мы вас папырскалі,— лагодна прамовіў Кляйн.— Цяпер вы як гурочкі. Вы яшчэ паслужыце мне. Задаткі ў вас ёсць.
«Кажа, што антыпчалінам. Ці магчыма такое? — разважаў я.— Напэўна, магчыма. Вось і ў нас, пішуць у газетах, з адходаў, якія застаюцца ад піўных дрожджаў, такі крэм вырабляюць, які дапамагае хутка невялікія раны зажыўляць. Драпіны, напрыклад. Такі крэм, як пішуць, паляпшае падскурны абмен вугляводаў, вітамінаў і тлушчаў. Значыць, штосьці падобнае і Кляйн вынайшаў. Але чаму ён так зрабіў? Няўжо сапраўды пашкадаваў нас? He. Купіць хоча. Лекамі сваімі. Вось чаму такі добры».
Я выступіў наперад.
— Доктар Кляйн, не спадзявайцеся, што паслужым вам.
— А ты вельмі не задавайся,— зусім не збянтэжыўся Кляйн.— Я без вас абыдуся. Але вось як вы без мяне? Пешкі дамоў не зойдзеш, калі нават выпушчу адгэтуль. Індзейцы дапамогуць? He спадзявайцеся. Яны ўжо аднойчы мне дапамаглі. Навучыліся. Так што мяне слухайцеся. Магчыма, калі-небудзь і дамоў адпушчу. Сіла на маім баку, галубкі. Памятаеце эксперымент з аўчаркай?
- Дык вы і нас хочаце трымаць? Як на тым дроце? — запытала Наташа.
— Хачу і буду.
— He выйдзе па-вашаму, доктар Кляйн,— сказаў Міхась.
Кляйн тупнуў нагою (усё-ткі не вытрымаў):
— Піф-Піф, у камарыны пакой іх. Там паразумнеюць.
Камарыны пакой
На дварэ ўжо змяркалася, калі Піф-Піф прывёў нас у камарыны пакой, як назваў яго Кляйн. Што адразу кінулася ў вочы, дык гэта малюнкі, развешаныя на сценах. На кожным малюнку — камары: жоўтыя, чырвоныя, карычневыя, зялёныя, сінія. Цяжка сказаць, які мастак і чаму гэткімі рознымі колерамі іх маляваў. Нават на акне, адзіным у пакоі, сядзеў тлусты камар, намаляваны чырвонаю фарбаю. Гэты камар прагна пазіраў на нас пукатымі, як у павука, вачыма, выставіўшы ўперад вялізны хабаток.
- Ён да Кляйна падобны,— сказала Наташа.— Бачыце, якое тоўстае ў яго брушка?
Мы засмяяліся.
- Намаляванымі камарамі ўздумаў нас напалохаць,— сказаў я.— Гэта мы як-небудзь перацерпім. Шкада, што ложкаў няма. Давядзецца на падлозе спаць.
- Пераначуем,— пазяхнуў Міхась.— Калі адзін бок намуляем, на другі перавернемся.
— А калі будзе холадна, абаранкам скручвайцеся,— параіла Наташа.— Так цяплей.
У пакоі гарэла яркае электрычнае святло. Я лёг на падлогу, прыжмурыў вочы.
— Міхась, я гульню прыдумаў,— кажу.— Пра камароў будзем расказваць. Я кажу, а ты не згаджаешся са мною, абвяргаеш мяне.
— Можна.
— А мне што рабіць? — запыталася Наташа.
— Ты будзеш суддзёй.
Такую гульню я знарок прыдумаў. Каб Кляйн пазлаваў. Я ведаў, што ён падслухоўвае нас.
— Пачынай,— сказаў Міхась.
— Камары п’юць кроў,— пачаў я.
— Адзін—нуль,— адкрыла лік Наташа.
— Кроў п’юць толькі самкі,— не згадзіўся са мною Міхась.— Самцы п’юць сок кветак. У іх хабаток не такі, як у самак. Ім яны не могуць пракалоць скуру.
— Адзін—адзін,— сказала Наташа.
— Ад камарынага ўкусу свярбіць і баліць цела,— кажу.
— Два—адзін.
- He заўсёды,— прагаварыў Міхась.— Калі камар утыкае хабаток у скуру, болю мы не адчуваем, бо ў атрутнай сліне камара ёсць анестызуючае рэчыва. Так бывае ў час аперацыі.
— Два—два.
Што ж яшчэ пра камароў сказаць? Ага.
— Камары баяцца холаду.
— Тры—два.
Я задаволена ўсміхнуўся. «Выйграў»,— думаю.
А Міхась, як сапраўдная хадзячая энцыклапедыя: