КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— He ўсе. Ёсць на зямлі камар, які не баіцца холаду. Вучоныя нядаўна даведаліся пра яго. Ён у Гімалаях жыве. Нават пры тэмпературы мінус шаснаццаць градусаў ён выдатна сябе адчувае. А лічынкі гэтага камара жывуць у ледзяной вадзе. — Тры—тры,— паведаміла Наташа. Відаць, прайграю. He, не хочацца прайграваць. — Камары жывуць нядоўга. Усяго некалькі дзён. I Міхась не здаецца: — Гімалайскі камар жыве з вясны да позняй восені. — Чатыры—чатыры. — Камар у прыродзе не патрэбны. Ён назаляе чалавеку і жывёлам. — Пяць—чатыры. — Патрэбны,— не згаджаецца Міхась.— Лічынкі KaMapa выводзяцца ў вадзе, і імі кормяцца рыбы. А яшчэ камары — корм для птушак. — Пяць—пяць. Я наморшчыў лоб. Што ж яшчэ пра гэтага праклятага камара прыдумаць? — Здаешся? — пытаецца Міхась. - Надакучыла,— кажу.— Спаць хочацца. Вочы зліпаюцца. Хопіць. — He, не хопіць,— пачуўся Кляйнаў голас.— Хутка вы пагуляеце. 3 камарыкамі пагуляеце. У пакоі патухла святло. Стала цёмна-цёмна. — Добрай ночы, галубкі,— зноў прагучаў голас Кляйна. — Дзякую,— весела крыкнуў я. — Ха-ха-ха...— пачулася ў адказ. Заснуць. Трэба хутчэй заснуць. Каб не чуць гэтага смеху. Заплюшчыў вочы. Прайшла хвіліна, другая. Неспадзявана над галавою запішчаў камар. Я стаіўся, чакаючы, калі сядзе. Піск сціх. Імгненна пляснуў рукою па шчацэ. — Забіў? — спытаўся Міхась. — Мусіць, забіў. — I я раздушыў аднаго. — I мяне кусаюць,— прагаварыла Наташа. Камары гудзелі, як верталёты. Толькі цяпер я зразумеў, чаму гэты пакой Кляйн камарыным назваў. Зусім не таму, што малюнкі павесіў: камароў сюды ён напусціў. Калі святло гарэла, яны дзесьці за малюнкамі хаваліся... Яго б, Кляйна, сюды. Хай бы папяклі... — Хлопчыкі,— усклікнула Наташа,— як абараніцца ад іх? — Наташа, я сваю сарочку скіну. Ты накрыйся ёю,— кажу. — Андрэйка, не трэба. Яны цябе зусім затнуць. — Акно адчынім,— прапанаваў Міхась.— Праз акно павыганяем. Мы з Міхасём падышлі да акна, уперліся рукамі ў раму, а рама ні з месца. — Яно зачыненае,— здагадаўся я. Міхась памацаў рукамі. — He. Відаць, замураванае. Няма зашчапак. Я адступіў далей: — Адыдзіся, Міхась. Шкло нагою выб’ю. — Выбівай. Я разагнаўся, падскочыў, як каратыст, моцна стукнуў падэшваю чаравіка па шкле. Шкло нават не зазвінела. — Браніраванае,— сказаў Міхась. — Ха-ха-ха...— пачуўся Кляйнаў смех.— Добрай ночы. Заўтра наведаю вас. А цяпер пайду бай-бай. Ха-ха-ха... На столі штосьці шчоўкнула. — Апаратуру адключыў,— сказала Наташа.— Адпачывае. А як мы? — Галоўнае — не спаць,— прагаварыў Міхась.— Будзем адбівацца. He спаць... Каб прымушалі, то не заснуў бы. Гэтыя верталёты днём выспаліся. Цяпер да ранку будуць гудзець. Што ж, хай садзяцца. Будзем знішчаць. I чаму яны ўсе такія куслівыя? Няўжо ў пакой толькі самкі наляцелі? Я гучна ляпнуў па правай шчацэ. — Адзін,— пачаў лічыць. — Што? — не зразумеў Міхась. Ляпнуў па левай. — Два. — Што ты лічыш? — Трафеі. Можаш і ты свае шчокі падстаўляць. У мяне рука натрэніравалася. — Цішэй,— прашаптала Наташа.— Хтосьці ў шыбу стукае. Мы глянулі ў акно і ўбачылі на шыбіне чыйсьці расплюснуты нос. — Вось гэта падаруначак! — усклікнуў я.— Нейкі чорт да нас лезе. Наташа тарганула мяне за рукаў. — Ён кліча нас. Чуеш? Мы з Міхасём падышлі да акна. — Я Апельсін, Апельсін,— данеслася глуха, як з-пад вады. Апельсін... Неяк смешна мне стала. Апельсін... Нашым камарам толькі апельсінаў і не хапае. Цікава: чаго гэты Апельсін так упёрся носам у шыбіну, чаго ён хоча ад нас? Няўжо Кляйн яшчэ адзін сюрпрыз падрыхтаваў? — Я індзеец. Апельсін — маё імя, яго мне Кляйн даў. Вы мяне бачылі. Я мост вартаваў. Значыць, гэта той вартаўнік. Мы за яго заступіліся, a ён, відаць, хоча дапамагчы нам. — Адчыніце. Акно адчыніце. Адчыніце... Гэтае акно і з гарматы не праб’еш. — Адчыніце. Пад падаконнікам ёсць кнопка. Націсніце на яе. Я ўкленчыў, пачаў хутка-хутка мацаць абедзвюма рукамі, шукаючы нябачную кнопку. Здаецца, намацаў, знайшоў. Хвалюючыся, націснуў. Акно бясшумна расчынілася. Апельсін прасунуў галаву ў акно. — Спускайцеся за мною. Тут лесвіца. Спачатку Наташа, потым я і нарэшце Міхась злезлі па лесвіцы на зямлю. — Ідзіце за мною. Я вас выведу адгэтуль,— сказаў Апельсін. Ці можна выратавацца ад павука-людаеда? Апельсін прывёў нас у зямлянку. У зямлянцы стаяў стол, збіты з дошак, гарэла газніца. Гэткія газніцы ў наш школьны музей вучні прыносілі. А яшчэ паўз сцены цягнуліся драўляныя нары. На нарах ляжала трава. Апельсін паказаў нам на нары. — Тут будзеце спаць. Так цяпер усе жыхары Эльдарада жывуць. Я пазіраў на гэтыя нары і не верыў, што нарэшце вырваліся з учэпістых лап Кляйна. — Як ты даведаўся, што мы ў камарыным пакоі сядзім? — запытаўся Міхась у Апельсіна. Апельсін прысеў на нары. — Кляйн за намі сочыць, а мы за Кляйнам. Я ўсё пра вас ведаю: і як сабаку адчапілі, і як з Кляйнам спрачаліся, і як вас пчолы пакусалі, і чаму ў камарыны пакой трапілі. Скажыце, праўда, што вы з Беларусі прыляцелі? — 3 Беларусі,— з гонарам адказала Наташа. — Мне Кока-Кола пра Беларусь расказваў,— усхвалявана прагаварыў Апельсін.— Мы з ім раней у лабараторыі працавалі. Я і чытаць, і пісаць, і чарціць умею. Але неяк не дагадзіў Кляйну. Яму цяжка дагадзіць. Вось і паставіў мост вартаваць. А праўда, што ў Беларусі ўсе дзеці вучацца? — He толькі дзеці, але і дарослыя,— сказала Наташа.— У тэхнікумах, у інстытутах, у акадэміях, ва ўніверсітэтах. Такіх дарослых студэнтамі называюць. А летам мы працуем, адпачываем у летніках. Такіх летнікаў у нас многа-многа. — Дзіўна,— прамовіў Апельсін. — А што ж тут дзіўнага? У нас і дарослыя адпачываюць. У вялікіх-вялікіх дамах. Такія дамы дамамі адпачынку называюцца, санаторыямі. Апельсін некалькі хвілін маўчаў. Сядзеў, апусціўшы галаву. Відаць, думаў пра тое, што Наташа расказала. — А вы Кока-Колу бачылі? — запытаўся ён нарэшце. — Як цябе цяпер,— хуценька сказаў я.— Кока-Кола папрасіў, каб дапамаглі вам, каб Кляйнаву лабараторыю знішчылі. Мы з ім на «Яшчарцы» прыляцелі. Банан і Кальмар здагадаліся, што мы з Беларусі. I тады Кока-Кола ўзарваў «Яшчарку». А мы на парашутах спусціліся. Апельсін паківаў: — Кока-Кола быў смелы. Яго Кляйн не любіў. КокаКола хацеў нашым суседзям дапамагчы. — Дык у вас і суседзі ёсць? — спытаўся Міхась. — Ёсць, але мы з імі ніколі не сустракаліся. Чулі пра краіны Лацінскай Амерыкі? — Канечне,— сказаў Міхась.— Ім там нясоладка. Яны бедныя, у іх грошай няма. — А ў нас багацце: каштоўныя камяні, золата. — I вы дапамаглі ім? — запыталася Наташа. Хмурынка прабегла па твары індзейца. — Кока-Кола Кляйну сказаў, што трэба дапамагчы. Кляйн быццам згадзіўся. Загадаў золата і каштоўныя камяні на адну паляну пазносіць. Ніхто не пярэчыў. Пазносілі мы багацце, а Кляйн так зрабіў, што яно ў камяні ператварылася. Цяпер сочым, каб паляна лесам не зарастала. — Хлопчыкі, дык мы спусціліся на той паляне! — усклікнула Наташа.— Гэта «Паляна валуноў». Здагадаліся? — Здагадаліся. А што з таго? — прагаварыў Міхась. — Бяда нас заўтра чакае,— паціху сказаў Апельсін.— Сёння ўначы многія ад Кляйна паўцякалі. Ён хоча зранку павука-людаеда на паляванне выпусціць. Некаторыя там, у лабараторыі, ужо загінулі... Я вырашыў супакоіць Апельсіна. — Палохае вас Кляйн. Няма ў яго павука-людаеда. Яму шымпанзэ Мікі жывот суком прапароў. — Другога людаеда Кляйн вырасціў. Яшчэ страшнейшага. У яго нюх, як у крата. Сапраўды, ад такога павука і пад зямлёю не схаваешся. Крот чуе пах дажджавых чарвей нават праз паўтараметровую тоўшчу зямлі. Але крот чарвямі харчуецца. А павуклюдаед... Ён, вядома, не чарвей будзе шукаць. Ён і нас у гэтай зямлянцы знойдзе. Што ж рабіць? — Калі ў нас на градах крот завёўся,— кажу,— мама ў ягоную нару паклала галаву ад селядца. Крот рэзкіх пахаў не церпіць. А калі і нам селядцамі павука-людаеда адагнаць? — Няма селядцоў у Эльдарада,— развяла рукамі Наташа. Кепска. Вельмі кепска, што няма. Але неяк трэба людзей ратаваць і самім ратавацца. Дык што ж зрабіць? Што яшчэ можна прыдумаць? Я зірнуў на газніцу. — Апельсін, дзе ты гэтую газніцу ўзяў? — У Кляйна яна стаяла. Кляйн прывёз яе, калі ў лабараторыі электрычнасці не было. Ну а пасля я яе сюды прынёс. Тут мой брат жыў, пакуль павук-людаед яго... Апельсін не дагаварыў, нагнуўся і выцягнуў з-пад нараў ёмістую каністру. — Я і газу ў Кляйна ўзяў. Бачыце: цэлая каністра засталася. Я адкрыў каністру, панюхаў газу. — Фу, якая смярдзючая! — Я навучу вас, як павука-людаеда перамагчы,— звярнуўся Міхась да Апельсіна.— Галоўнае — праз мост яго не прапусціць. Вазьміце якія-небудзь анучкі, намачыце ў газу і закапайце перад мостам. Павук абавязкова газу знюхае. Тады і на вяроўцы яго праз мост не перацягнеш. Толькі так закапайце, каб Кляйн не заўважыў. Хітры Міхась. Я здагадаўся пра газу, а ён вучыць... Прафес-сар! Ну і хай вучыць. Хіба будзеш сварыцца? Апельсін узяў каністру. — Кладзіцеся спаць. А я пайду. Мы ўсё-ўсё зробім. He хвалюйцеся. Ішла трэцяя ноч, як мы прыляцелі ў Эльдарада. Ультыматум Спаў я гэтую ноч як пшаніцу прадаўшы. А вось пад раніцу мая родная вёска Парэчча прыснілася. Снілася, як па прыгуменнях скачуць няўрымслівыя вераб’і, шукаючы спажывы, як весела перасвістваюцца ў садах шпакі, як паважна бусел ляціць над агародамі ў бок балота... Я ляжаў і, здаецца, плакаў. А магчыма, гэта проста быў такі сон? Як вы лічыце: ці можа чалавек плакаць у сне? Так мне саснілася. А калі прачнуўся, Міхась і Наташа пачалі смяяцца з мяне. — Ну ты і хроп! — першым пачаў Міхась.— Я думаў, што зямлянка разваліцца. А Наташа: — Калі б павук-людаед пачуў, то набраўся б страху. — Уцякаў бы, як ад газы ці ад селядца,— падтрымаў яе Міхась. Слухаў я іх, слухаў, ды надакучыла. — Я не хроп, а размаўляў,— кажу. Міхась ажно за жывот схапіўся, як пачуў гэткае. — He магу. Авой, не магу... — Чаго качаешся, як кот на печцы? — кажу.— Вучоныя даказалі, што людзі размаўляюць у час сну. Нямецкі вучоны Фрытц Хелд так сцвярджае. Пачытаў бы. Такая мова агульная для ўсіх людзей планеты. Калі чалавек моцна храпе, то ён як бы вызваляецца ад нервовага напружання. Вось і я вызваляўся. Ведаеш, як дасталося мне ў камарыным пакоі? — Авой, не магу! — яшчэ мацней засмяяўся Міхась.— Наш Андрэй з Фрытцам Хелдам у сне размаўляў! А я flyMay: чаго ён так стараецца?