Невядомая вайна супраць Беларусі
Сакрэтная старонка сучаснай гісторыі
Віктар Сіўчык
Памер: 83с.
Мінск 1992
я80;^ бла^
«ыялістам. '^ В.С.) твк1нЬ якім1 дны —
1X да Лг’^ажыццХ^ас^ складУ Вільні 1 тарытарных 1 антыдэмакп^ працяГу 50 гадоў 3 Вільні ляжалі масавыя ЧНЫХ мв*адаў. у аснс вянскага насельніцтва УлаРТаЦЧ^ 1 пеРасяленні ^“саадяль^3*^ ввР“”^"^ва7т^^ '™аш« ,
залася магчымым але 1 над «элымі наролЛ |aC°vНЫМ) людэьні
Гет~£Г»^ SS гF «S~ ^^зноцыі чытача ў патрзбны^ох.’ Я"в ”в 80Льм( Віл™^„аГТ скТр^
B. C. ) такімі,.
a спе
J /раю пасля далучэння і выкарыстаннем ай^"авянізацыі 1 літоўскага 1 слаL™' дэякуючы панаванню ў ссср
Небяспечныя "вірусы".
Нельга атаясамліваяць пастаноўку пытання аб гістарычнай праўдзе з гвалтоўныні метадані вырашэння кіждзяржаўных і міжнацыянальных спрэчак. Аўтары шэрагу публікацый, якія дапускаюць такую блытаніну, садзейнічаюць пераключэнню праблемы э рацыянальнай сферы 1 дамагаюцца, вобразна кажучы, яе "кароткага замыкання” на інстынктах, заснаваных на страху, нянавісці і гвалце. Алв хіба сучасная міжнародная палітыка і практыка не валодаюць іншыні сродкамі, чым гвалт? Вось як яв ацэньваў Шэварднадэв:" 3 аднаго боку, пошук шляхоў да ўэавмаразумвння, пошук канцэптуальных рашэнняў, якія б станавіліся аднолькава карыснымі для ўсіх народаў. . . 3 другога боку узрастанне ўзаемнай раздражнёнасці і недаверу, спробы вырашаць пытанні сілай, незразумелая ўпэўненасць у тым, што свае інтарэсы ножна абараніць незалежна ад інтарэсаў суседзяў" (КП за красавік 1991 г. ). Аднак ёсць уплывовыя сілы, якім выгадна ўтойванне гістарычных фактаў 1 1х фальсіфікацыя, чаму садзейнічав такое запалохванне. Яны імкнуцца захаваць у тайне сапраўдны характар здзелак 2040х гадоў паміж Літвой 1 Расіяй, Літвой, . Германіяй 1 СССР не зза страху пврад нагчымым пераглядам межаў з дапамогай ваеннай сілы. Асноўная прычына ў Іншым. Наследнікі "нвправадных змоў" не жадаюць ачышчэння праэ праўду 1 пакаянне, паколькі не Імкнуцца стаць на шлях пагадненняў з улікан як сучаснага стану гэтых зямель, так 1 гвалтаў, учыненых над насяляючымі іх славянскімі народамі з боку гітлвраўскіх 1 сталінскіх палітыкаў 1 дыпламатаў. Яны ўпэўнены, што сфарміраваная за апошнія 50 гадоў, у асноўным дзякуючы дэзінфармацыі 1 замоўчванню, сістэма палітычных ацэнак 1 грамадская думка ўзмоцняць іх бескампрамісную пазіцыю ў магчымых пврамовах з Расіяй 1 Рэспублікай Беларусь. Нв чуваць галасоў пакая нія ні ў Вільнюсе, ні ў Маскве. Працягвавцца азартная гульня мвчанымі картамі з дававннай калоды. У Маскве гэта робяць у значнай ступені па звычцы, зза нвдасввчанасц1 1 адсутнасці навукова абгрунтаванай Інфармацыі, а часткова зза абыякавасці да канфігурацыі чужых мвжаў. У Вільнюсе новая гульня са старымі картам! дазваляе захаваць "годны" твар дэмакратычнага ўрада новай Літвы ў сусветным грамадствв, не змяняючы пры гзтым сваіх адносін да Беларусі, якія Склаліся ў 20я гады.
Забыццё нашымі палітыкамі пврадвавннай Гісторыі вызначавцца (скарыставм ўслвд за С. Польскім медыцынскую тэрміналог1ю), “вірусам манкурта", які робіць этнас бвзабаронным перад націскам шнатлікіх "вірусаў" не толькі прыроднага паходжання, але 1 створаных у спвцыяльных прапагандысцкIх лабараторыях для масавага ўкаранвння.
Нагадаем у сувязі з гэтым 1 пра "вірус страху", што стаў адным з галоўных сродкаў націску на 1нтэлігенцыю. Трагічны стан грамадства, калі “вірус манкурта" 1 "вірус страху" пранікаюць ва ўсе поры народнага арганізна. Нв вытрымала 1х агрэсіўнага націску. як вынікае з разгледжанага намі артыкула, пэўная навуковая 1 культурная частка нашай 1нтэлегенцыі.
48
49
ЧАСТКА ВОСЬМАЯ
..."Пагоні" не раэбіць, не спыніць, не стрымаць...
Максім Багдановіч
СПРОБЫ РАЗБУРЭННЯ СЦЯНЫ МАУЧАННЯ I ХЛУСШ (ЛаКЦМЕНТЫ 1 МЕРКАВАННІ)
ПРАРЫЎ іНфармацыйнай блакады (Нагчымыя варыянты вырашэння
9 МІНСКУ
Віленскага пытання|
11 студзеня 1992 беларускіх вучоных і
г. "Звязда"
і
* , пісьманніка» v «^ ?адРУКаваць заяву 9 сап^ЧЫНЫ * в,льн| ("Народная гаэма" Уалмп»fn^ СаВвт адносна чмм ™ У а6мвРкавенн1). адбылася ална ч ™ Ў ДРУ<<У. Вярхоўны ЧЫМ 50 год акцый адраджэння 3 п„вршых 33 апошнія болей
абяднання беларускІх₽Этн1чных^Й палітычнай традыцыі ЖвНЫ» пасля 'замы ^эев№ГЬ У адэ,най «3«Р*аве У Кв*арма““йнаПвлітычі(ым збудаванні (“папВ?°М „ У сучасным Бвларусі ) паспелі ўваоваітн Л”' Берлінскай сняны на артыкулы прафесара Я Шыпаева f °ДгУкаў чытачоў а два важкія Э нввяліхіхі ска^чзнЖ^^ Гв^« натэрыялы
Заява ў Вярхоўны савет РВ
Мпярэдн1я₽выШ|₽^ЙІХ^о7анвЖ,ІЫХ рэспублік Беларусь 1 літва 1 няў. што былі ство^ТХіду Шярагу спрзчных пытан
TXLrs^ свай бачаннв гэ'
РасЭТ^ дэ;ржавам1 ‘в₽а«^Т1£^ суседНІН1
рычніка 1939^4«^^ СССР 1 ЛітвоТ^То ^
парушэннем этыхі 1 норм „ЛХЛ^ ««тарэсаў Беларусі f вяліся з Дэлегацый. так, у выХу Ха^ бвЭ удэалУ беларІскіх
прызнала за Літвой права на частку ~ЛП 12чэРвеНя Саввцкая Расія э гарадамі вільня 1 Гродна У заходнебеларускіх зямель раэам
Агульнавядома, ШТО В1ленг«(
бо^ьша?й ч»^! ” 30Ну’ бУКежную э\тніЧНЯ»‘вТМ’ апошн1 я насяоольшай частцы краю 1 » г э'н1чнай Літвой (Летувай)
нШтва не П0равышРала ^^1 літоўскао (летувіскае^ насельк X купьтуры славянсіага свеЛ ЛЯ Маў а«*е™ае мвсца ў
«.р^п, „ „„„, Ір„.ў'«.іі?. SS’’ язт
мно
е TaKi еў.
СанктПецярбург,
Масква, I для ўсходняга славянства на працягу многіх стагоддзяў служыў раскрытай брамай у еўрапейскую цывілізацыю. Дастаткова ўспонніць імя слаўнага сына беларускага народа Францыска Скарыкы і распачатую ім ва Усходняй Еўропе асветніцкавыдавецкую справу, імёны яго прадаўжальнікаў, дзеячаў нацыянальнага адраджэння, старэйшы на тэрыторыі ўсходняга славянства Віленскі ўчіверсітэт, большасць студэнтаў і выкладчыкаў якога былі выхадцамі з беларускіх зямель, і Інш.
У снежні 1920 г. бальшавіцкія палітыканы пацвердзілі свой акт здрады 1 знявагі агулькаславянскіх інтарэсаў на пасяджэнні Лігі нацый у Жэневе. Дэлегацыя Бвларусі ў рабоце Лігі нацый не ўдзельнічала; яе інтарэсы павінна была абараняць дэлегацыя РСФСР, якая фактычна благаславіла акт адлучэння Віленшчыны ад Беларусі. Каб яна праявіла прынцыповы падыход у спрэчках паміж Літвой 1 Польшчай за права валодаць Віленскай і Гродзенскай землямі, тады пытаннв, трэба спадзявацца, было б вырашана на карысць Беларусі, бо тут вызначаўся лёс часткі былой Расійскай імперыі, населенай пераважна беларусамі (а не літоўцамі ці палякамі). Як эасведчыла ў сваёй пастанове Беларуская нацыянальнапалітычная нарада (Прага; 1921 г.), віленскао пытанне было вырашана Лігай нацый без удэелу беларускага народа і нават без фармальнага азнаямлення з яго воляй. .Нарада лічыць пастанову ЛІгІ нацый часовай да маманту склікання вышэйшага заканадаўчага органа БеЛарусі, якому толькі і належыць права вызначыць паўночныя межы Беларусі //Беларускія ведамасці. 1921. 7.//
Рыжскі мірны дагавор (18 сакавіка 1921 г.) быў заключаны па ранейшаму бальшавіцкаму сцзнарыю без удзелу беларускай дэлегацыі I прывёў да чарговага шматкавання беларускай этнічнай■тэрыторыі.
У 2030я гады Вільня была цэнтрам нацыянальнага выэваленчага руху Заходняй Беларусі. Тут знаходзіліся сядэібы ўсіх беларускіх палітычных партый, уключаючы КПЗБ і БСР Грамады, культурнаграмадскія ўстановы і рэдакцыі шматлікіх беларускіх газет 1 часопісаў.
Яшчэ з часоў Скарыны выхадцы з Віленскага краю бралі дзейсны ўдзел у беларускім палітычным 1 культурным руху. 3 Віленшчыны паходэілі такія выдатныя прадстаўнікі беларускай навукі, культуры, літаратуры, грамадскай думкі, як ЛаўрэнціЙ Зізаній ТустаноўскІ, аўтар славянскай граматыкі з' беларускім лексісам, бацька беларускага Адраджэння, паэтдэмакрат Францішак Багушзвіч, выдатны палітычны дзеяч 1 вучоны, аўтар першай граматыкі сучаснай беларускай мовы Браніслаў Тарашкевіч, палітычны дзеяч БНР I БССР Алесь Бурбіс, Тамаш Грыб I інш. Найважнейшым аргументам на карысць беларускасці Віленскага краю з'яўляецца нова яго жыхароў, натуральная беларуская гаворка. Пра беларускія этнічныя карані насельніцтва Віленшчыны сведчыць і традыцыйны беларускі фальклор, які тут бытуе, песні купальскія, жніўныя, вясельныя. Н1 літоўскага, ні польскага фальклору жыхары падвіленскіх сёл не ведаюць.
3 пачаткам 2й сусветнай вайны краіны Прыбалтыкі былі ўцягнуты ў небяспечныя палітычныя гульні, 1 літоўскае кіраўніцтва, прыняўшы правілы гэтай гульні, спадзявалася любыні сродкані здабыць для сябе максімальную карысць. Пасля ўз'яднання Беларусі ў 1939 г. літоўс.кі ўрад заключае дагавор ” аб узаенадапамоэе'' са сталінскім кіраўніцтван СССР (10 кастрычніка 1939 г. ), па ўновах якога зноў быў адарваны і пераДадзены ад Беларусі Літве Віленскі край разак з г. Вільняй у абнен на згоду раэмяшчэння савецкіх ваенных баз на літоўскай тэрыторыі. Гэтая вераломная злзелка была зроблена насуперак вёлі карэннага насельніцтва Віленшчыны, а Літве каштавала дзяржаўнай незалежмасц1. Аднак страта дзяржаўнай незалежнасц1 не перашкаджала новаму камуністычнаму кіраўніцтву Літвы ў альянсе з таталітарным сталінскім рэжымам на працягу болей 50 год праводзіць
50
51
служыць распараджэнне аб увялземні ня ' Апошнін прыкладам можа 1 прыпыненні дзейнасці выбарвдх ррганаў прамога кІравання
Для апраўдання рашзнняў аб пепяпяйч
зямель, што былі прыняты ў 1939 r ₽t „ Л гвв ааходнебеларускіх паўстагоддзя праВодзіада На дзяржайнын ZT. ‘ Берл1не' ужо літыка дэзінфархацыі і хлусні якая пяп» Р°СН мэганакіраваная паўсталявання ў прЭСе і сярод П^йЯ ВЫН‘КІ’ прывяла «
тоўскіх) уяўленняў аб гі^торыі пуска Гя^ (пралі
сін, у прыватнасці аб "уз'ялнаннГ' ш беларускалітоўскіх аднотоўскай рзспублікай У Д ВІльнІ і Віленскага краю з ліі імфархацыйныя’служб^был* XZ^’s с|стэ™ Ў« ідэалагічныя тэрытарыяльных устўпак Літвв v зарлентаваны на апраўданнй час. калі выявІўся^ХХж™ ^ЛТ БеларУс1> Аднак 1 ў тыхі. прадстаўнікі новага ІДэалогіі і прак
аказалі падтрымку Літве ў барацьбв з ££мт££ХУ антыкамуН|Сты, што зуюцца з літоўскімі ўладамі Pj ў штант £ ”& інерцыі сдлідары
ненняў J гістарычнага Ж Bi/e«~~^L®“e^^ іх дачыеле і беларусЛя ”* Т™ЬКІ Р^ейскія.
тыі, кожны па сваіх мескаяанйд^ м ярадстаўнікі дзмакра
старых агульмасаюзных хавдмцый ЛЛР1аЛаў*а^ ісц| ? к1льват£ры Ья поўнай гістарычнай пр^ль стэрэатыпаў, цураючы
Гавораў 1939 гЛф^^ анэнкі ўпамян^х «
даўжаюцв прапагандаваць спрошчаныя пал НаСВВаЯ 1н*аРмаРы1 пра*1 Для двух дагаворных б£«Г™Н™ ! "Л' эрУчныя »°л«