Нёманскі фронт
15-25 ліпеня 1944 года. Баі за Гродна: аналіз падзей, данясенні, успаміны, статыстыка
Дзмітрый Люцік
Памер: 331с.
Гародня 2012
139 Памяць. Гродна. С. 425
140 Маёр Ганс Эгелійн быў ад’ютантам генерала Г.Вейдлінга ў ХХХХІ-м танкавым корпусе. Прыняў камандаванне разведвальным батальёнам у пачатку ліпеня 1944 г„ калі той
прыбыў на фронт. Гл. Robert Wroblewski. Panzer Aufklarungs Abteilung 12.//Militaria XX wieku. № 35. 2010. S. 75.
141 Там жа. S. 73.
142 Там жа. S. 75.
143 Успаміны ветэрана 3-га Гв. кавалерыйскага корпуса І.Я.Паўлава. Машынапіс. Архіў аўтара.
144 Водзйнскйй Д.Душа конногвардейцев. Статья. Рукоппсь.
145 Hinze R. Das Ostfront-Drama 1944. S. 165
146 Oma Морыц Вальтэр Модель (ням. Otto Moritz Walter Model, 24 студзеня 1891 21 красавіка 1945 гг.) — германскі генерал-фельдмаршал. Нарадзіўся ў Генціне, СаксоніяАнхальт, удзельнік Першай сусветнай вайны, затым служыў ў Генеральным штабе (генерал-маёр, 1938 г.). Вядомы як «пажарны Гітлера», прызначаўся на праблемныя ўчасткі фронту, быў асабліва ўдалы ў абарончых дзеяннях. В.Модэль вядомы асабістай адданасцю фюрэру. У 1941-1944 гг. на Усходнім фронце, удзельнічаў у бітве пад Масквой, Курскай бітве, у 1942-1943 гг. утрымліваў плацдарм пад Ржэвам і ў шматлікіх бітвах адбіваў спробы Чырвонай Арміі авалодаць горадам. У сакавіку 1944 года Модэлю прысвоена званне генерал-фельдмаршала. 3 жніўня 1944 г. камандаваў Заходнім напрамкам (змяніўшы Гюнтэра фон Клюге). Патрапіўшы ў апошнія дні вайны ў акружэнне, застрэліўся ў лесе пад Дуйсбургам. Па матэрыялах сайта: Wikipedia, the free encyclopedia. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: http://wikipedia.org.
147 Soldaten, Kampfer, Kameraden. S.13.
148 Гродна ў гады Вялікай Айчыннай вайны. C.118.
149 Robert Wroblewski. Panzer Aufklarungs Abteilung 12.//Militaria XX wieku. № 35. 2010.-S. 76.
iso Цсторпя боевых действпй ордена Ленпна Краснознамённого 3-го Гвардейского Гродненского кавалерпйского корпуса в перйод Велпкой Отечественной войны 19411945 годов. Рукопйсь.С.80-81.
151 Там жа. С. 81.
152 ЦАМА. Ф.58, воп.18002, с.598, л.1
153 Robert Wroblewski. Panzer Aufklarungs Abteilung 12.//Militaria XX wieku. № 35. 2010. S. 77.
154 Памяць. Гродна. C. 422.
155 Памяць. Гродна. C. 422
156 Акаловпч H.M. Освобожденне Белоруссйй. C.361
157 Zur Geschichte der Ordnungspolizei. 11 Lexikon der Wehrmacht. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Zusatz/SS/Ordnungspolizei-R. htm. Дата доступу: 15.10.2010.
158 Памяць. Гродна. С. 420.
159 Дневнпк Е. Карпюка. С. 14.
160 Soldaten, Kampfer, Kameraden. S.18
161 Там жа.-S.18
162 Журнал баявых дзеянняў 50-й арміі Ф. 50 арміі, воп. 9769, с. 323, л. 70
163 Боевой путь 290-й стрелковой дйвйзйй в BOB no освобожденпю городов й сел Белоруссйй. Сайт 34 СШ г. Могілёв. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http:// school34.mogilev.by/content/view/782/12/. Дата доступу: 09.11.2010.
164 ЦАМА. Ф. 33, on. 11458, с.368, л. 4
165 Па матэрыялах сайта: Бйографйческне очеркй о Героях Советского Союза. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_ id=4109. Дата доступу: 14.07.2010.
166 Журнал баявых дзеянняў 50-й арміі Ф. 50 арміі, воп. 9769, с. 323, л. 70
167 Нсторня боевых действнй ордена Ленмна Краснознамённого 3-го Гвардейского Гродненского кавалеряйского корпуса в перяод Велмкой Отечественной войны 19411945 годов. Рукоплсь.С.82.
168 ЦАМО. Ф.58,воп.18002, с.871, л.19. Ф 33, воп.11458, с. 523, л.21
169 цСТорпя боевых действнй ордена Леннна Краснознамённого 3-го Гвардейского Гродненского кавалермйского корпуса в перпод Велмкой Отечественной войны 19411945 годов. Рукопмсь,С.80.
170 Успаміны ветэрана 3-га Гв. кавалерыйскага корпуса М.Г.Гарабчука. Рукапіс.
171 Вннокур М.А. II Я ПОМНЮ. Воспомннанпя ветеранов BOB. [Электронны рэсурс].
- Рэжым доступу : http://www.iremember.ru/mediki/vinokur-nikolay-abramovich/
stranitsa-3.html. Дата доступу: 13.11.2010.
172 Успаміны ветэрана 352-й стралковай дывізіі Папова А.А. Машынапіс.
173 ЦАМА. Ф.58, воп. 18002, с.598, л.1.
174 ЦАМА. Ф.58, воп.18002, с.846, л.5-6.
175 Памяць. Гродна. С. 426 і Soldaten, Kampfer, Kameraden. S. 20.
176 Горелк Г. м Е. Лэхапм! І4лн Ханм на коне. (Дналог воспомннанмй отца м размышленпй сына). ПнтерСамКздат, 2009. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http://ggorelik. narod.ru /LeHaim_W/LeHaim_W4.htm. Дата доступу: 10.10.2010.
177 Успаміны ветэрана 3-га Гв. кавалерыйскага корпуса І.Я. Паўлава. Машынапіс. Архіў аўтара.
178 Гродна ў гады Вялікай Айчыннай вайны. С. 118.
179 Дневннк Е. Карпюка. С. 16.
180 Памяць.Гродна. С. 425.
181 Там жа. С. 425.
182 Боевой путь 290-й стрелковой днвнзнп в BOB no освобожденню городов н сел Белоруссмм. Сайт 34 СШ г. Могілёв. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http:// school34.mogilev.by/content/view/782/12/. Дата доступу : 09.11.2010.
183 Хомуло М.Г. Полк к бою. С. 198
184 Robert Wroblewski. Panzer Aufklarungs Abteilung 12.//Militaria XX wieku. № 35. 2010. S. 77.
185 Хомуло М.Г. Полк к бою. С. 197.
б) Штурм горада Гродна
186 Елнсеев Е.П. На белостокском направленмн. М. 1971. С. 119.
187 Елпсеев Е.П. На белостокском направленнм. М. 1971. С.98,100.
188 Журнал баявых дзеянняў 50-й арміі Ф. 50 арміі, воп. 9769, с. 323, л. 72.
189 Нстормя боевых действнй ордена Ленмна Краснознамённого 3-го Гвардейского Гродненского кавалеркйского корпуса в перпод Велнкой Отечественной войны 19411945 годов. Рукопнсь.С.82.
190 Герой Савецкага Саюза Аўчыннікаў Мікалай Ціханавіч. Пасля ён быў узнагароджаны зоркай Героя Савецкага Саюза.
191 У Гродна ў той час было два масты чыгуначны і аўтамабільны. Адлегласць паміж імі каля 2 км.
192 Глазунов Н. Страняцы жпзнн комбата.// Гродзенская праўда. 1998. Л. 3.
193 Федотов Ф. С. Полк продолжает бой. С. 131.
194 Дарэчы гэты ж кулямёт ўспамінаў і С.Ф.Іваноў з 99-га пантоннага батальёна. У ноч на 15 ліпеня, праводзячы разведку берагоў Нёмана іх абстралялі з кулямёта са званіцы «кірхі» (як назваў касцёл С.Ф.Іваноў) у раёне габрэйскіх могілак (цяпер на іх месцы знаходзіцца стадыён «Нёман»).
195 Федотов Ф. С. Полк продолжает бой. С. 132.
196 Боевой путь 290-й стрелковой дпвнзпн в BOB no освобожденпю городов н сел Белорусснп. Сайт 34 СШ г. Могілёв. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http:// school34.mogilev.by/content/view/782/12/. Дата доступу: 09.11.2010.
197 Боевой путь 290-й стрелковой дпвпзмп в BOB no освобожденмю городов н сел Белорусснм. Сайт 34 СШ г. Могілёв. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http:// school34.mogilev.by/content/view/782/12/. Дата доступу : 09.11.2010.
198 Хомуло М.Г. Полк к бою. С. 209.
199 Журнал баявых дзеянняў 50-й арміі Ф. 50 арміі, воп. 9769, с. 323, л. 20.
200 Еллсеев Е.П. На белостокском направленнн. М. 1971.С. 104.
201 Па матэрыялах сайта: Сайт бронетанковых войск. Кудряшов Антон. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http://www.thl.narod.ru/raboti/saits/rab2005/Kydrysh/sap.htm. Дата доступу : 06.10.2010.
202 Внльчнцкнй Р. Жаркое лето 44-го.// Гродзенская праўда. 2000. 18 ліпеня.
203 Макспмцов М. Дорогамн мужества. Тула, 1968. С. 302.
204 Воспоммнанмя военного связпста Федора Аброснмова. II Велпкой Победе 60! Воспомпнання ветеранов. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http://www.eao.ru/ pobeda/veterans_memories.html. Дата доступу : 13.10.2010.
205 Памяць. Гродна. C.421.
206 Soldaten, Kampfer, Kameraden. S.29.
Раздзел 4.
Стабілізацыя лініі фронту на р. Нёман
а) Узмацненне нямецкай групоўкі на заходнім беразе р. Нёман
207 Soldaten, Kampfer, Kameraden. S. 11,13.
208 Успаміны жыхара вёскі Пушкары Тарасевіча С.К. Аўдыёзапіс. Архіў аўтара.
209 Soldaten, Kampfer, Kameraden. S. 13.
210 Там жа. S. 18, 21. Robert Wroblewski. Grodno 1944. Cz.l S.54.
211 Манн.К. SS-Totenkopf. C. 46.
212 Robert Wroblewski. Grodno 1944. Cz.l S. 53
213 Там жа. S. 53. Дарэчы ступень укамплектаванасці мабільнымі сродкамі ў дывізіі дасягала толькі 42%. Па укамплектаванасці дывізіі танкамі і САУ польскі гісторык Тадэвуш Савіцкі прыводзіць няправільныя лічбы: 68 танкаў T-IV і 68 танкаў T-V «Пантэра», а таксама 21 знішчальнік танкаў Jagdpanzer IV. Гл.: Tadeusz Sawicki. Niemieckie wojska l^dowe na froncie wschodnim. S.181.
214 Тэадор Эйке быў першым камандзірам дывізіі. Ён загінуў 26 лютага 1943 года пад Харкавам.
б) Фарсіраванне р. Нёман Чырвонай арміяй.
215 Успаміны ветэрана разведвальнай роты 369-й стралковай дывізіі А.М.Кузняцова. Аўдыёзапіс. Архіў аўтара Далей група прасунулася да Аўгустоўскага канала. Падчас аперацыі група страціла радыстку.
216 Дарэчы менавіта байцы 2-га батальёна 673-га палка ўстанавілі чырвонае знамя ў Мінску 3 ліпеня 1944 года. Долготовнч Б. ...14 кто-то вывел мелом: “Даёшь Мннск!”// 7 дней. Газета для всей семьн. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: http://7days.beka. by/7days_plus.nsf/All/7C904DAA8E19E8474225730E0047BC70?OpenDocument. Дата доступу: 15.11.2010.
217 Героп страны. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http://www.warheroes, ru/ hero/ hero.asp?Hero_id=965. Дата доступу: 18.06.2010.
218 Долготовнч Б. Хронпка огненных лет II Гродненская правда. 1992. 16 нюля. На самай справе гэта быў не пантон, а грамадзянскі паром, якім, верагодна, і карысталіся немцы.
219 йстормя боевых действнй ордена Леннна Краснознамённого 3-го Гвардейского Гродненского кавалернйского корпуса в пермод Велнкой Отечественной войны 19411945 годов. Рукоппсь,С.82.
220 Клммов А.М. // Я ПОМНЮ. Воспомннанмя ветеранов BOB. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: http://www.iremember.ru/drugie-voyska/klimov-aleksandr-mitrofanovich/ stranitsa-3.html. Дата доступу : 13.11.2010.
221 Панямецкіх дадзеныхўжо 14 ліпеня савецкія войскізанялі в. Баля-Касцельная (цяпер в. Зарачанка), падышлі да Лоек і вышынях паўночней Каўбасак. Гл.: Soldaten, Kampfer, Kameraden. S. 17.
222 Баянов Й.А. Дорогамн фронтового Полесья.//Вечерннй Красноярск. 1997. 8 мая. С. 4.
223 ЦАМО. Ф.58, воп.18002, с.738, л.12
224 Jakuszyn Iwan. Czerwony kawalerzysta. Warzsawa, 2007. S. 123.
225 Soldaten, Kampfer, Kameraden. S. 18.
226 Операцня “Багратнон”. Освобожденне Белоруссмм. C.318
227 Hinze R. Das Ostfront-Drama 1944. S. 166.
228 Маёр Ганс-Георг Герцаг камандзір ІІ/14-га тгп. Група “Герцага”: 2-гі батальён 13-га тгп, 2-гі батальён 14-га тгп, 2-гі дывізіён 116-га ап, 53-ці батальён знішчальнікаў танкаў і дзве роты запаснога палявога батальёна.
КНІГІ ОНЛАЙН
