Падарожжа па краіне беларусаў  Віталь Вольскі

Падарожжа па краіне беларусаў

Віталь Вольскі
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 319с.
Мінск 2006
57.31 МБ
Вада каля малых пакрылася раптам рабізною. Адно з андатранят неяк дзіўна закруцілася і знікла пад вадою. На гэтым месцы ўзнік невялікі вір, па вадзе і разышлося некалькі кругоў. Гэта вострыя зубы разбойніка-шчупака схапілі малога і пацягнулі ў ваду Яно нават і не піснула. Над вадою мільгануў хвост шчупака, і на гэтым усё скончылася. Андатраня з вады не вярнулася. Астатнія не звярнулі на страту ніякай увагі, быццам нічога і не здарылася. Яны па-ранейшаму былі заняты сваімі справамі. Усюды па вадзе плавалі вузкія лісты асакі, абгрызеныя карнявішчы гарлачыкаў, кавалкі сцяблоў рагозу.
Над сцяною трысця бясшумна з’явіўся балотны лунь. Усе андатры нібы па камандзе зніклі пад вадой, пахаваліся ў трысці. Лунь паляцеў далей, і на паверхні вады зноў, нібы па нейкім таямнічым сігнале, з’явіліся круглыя мокрыя галовы і цёмныя спіны звяркоў.
Ворагаў у андатры шмат, але асабліва церпіць яна ад балотнага луня. Хапаюць андатру з паветра і арланбелахвост, і коршак, і канюк. У вадзе андатру можа праглынуць тлусты, непаваротлівы сом. Але тут, у Цно, сом для андатры не страшны, тут вялікіх самоў наогул няма. Вусаты сом ляжыць звычайна, як калода, у глыбокай яме на дне, а Цно — возера мелкае. На беразе звярку трэба асцерагацца лісіцы і тхара. Спрытная і злосная норка небяспечна для андатры і на зямлі, і ў вадзе.
Амаль ніколі не дажывае андатра да старасці. Асноўны ратунак гэтага звярка ад поўнага знішчэння, як і ва ўсіх іншых грызуноў, пладавітасць. Андатра размнажаецца вельмі хутка. Некалькі пакаленняў гэтых заморскіх звяркоў нарадзілася і вырасла тут, на Браслаўшчыне. Яны адчуваюць сябе не горш, як іх продкі ў лясных азёрах далёкай Канады.
Непрыкметна насунуўся змрок і запанаваў над возерам. Цяпер цяжка было наглядаць за андатрамі нават і з блізкай адлегласці.
Я павярнуў байдарку і паплыў туды, дзе з водамі Цно зліваецца Друйка. Наперадзе цямнела Замкавая гара.
3 возера дзьмуў ветрык, і я доўга яшчэ чуў з усіх бакоў плёскат, шоргат і тузаніну звяркоў у трысці.
ЗМЕСТ
Падарожжа ў нязнанае. Якаў Герцовіч	 3
ПАДАРОЖЖА ПА КРАІНЕ БЕЛАРУСАЎ
ПАЛЁТ СКРОЗЬ СТАГОДДЗІ
Паветраныя лайнеры і... кілім-самалёт	 9
Круг над старажытнымі лясамі	12
Круг над знаёмымі рэкамі 	24
Прызямленне першае 	28
Адхіленне ад курсу	41
Круг над Нясвіжам і прызямленне другое 	46
Прызямленне трэцяе	53
Тры кругі над Мінскам	57
Бывай, кілім-самалёт!	68
НА ПРАСТОРАХ БЕЛАРУСІ
Белавежская пушча 	69
Край лясоў, балот і казак	73
Блакітная карона паазер’я 	77
Азёрны край	79
Хто на рыбалку, а хто па грыбы	82
Расказ старога рыбака	87
Перад развітаннем	89
У ЛЯСАХ НАД БЯРОЗАЙ
Паездка ў запаведнік	91
Размова з дырэктарам	94
Бабраня на двары 	97
Арлан-белахвост	99
Па дарозе ў Нешкава 	102
Бабровая хатка	103
Рачныя будаўнікі 	108
Бабры ў Бярэзіне	110
Урочышча Залазы 	115
Перад ад’ездам	116
Знаёмым шляхам	117
Аднаўленне фермы 	119
Сергучоўскі канал 	125
Егерава жонка	128
Рэчка Сергуч	130
Добрыя суседзі	132
Беларуская тайга 	134
Чорны бусел	135
Спатканне з мядзведзем	137
На бузянцы	140
Урочышча «Вокны»	142
«Лейзарава піпка» 	143
Домжарыцкае возера	144
Бабры за работай	149
Ласіныя ямы	153
Лясная трагедыя	157
Ваўкі 	163
Развітанне	167
ЧАЙКІ НАД НАРАЧЧУ
Хутчэй на Нарач!	172
Залаты бераг	173
Беларускае мора	174
На пляжы 	176
На біялагічнай станцыі	178
Варанкі 	180
Чайкі над Нараччу	181
Лунь	182
Каршун і шчупак	186
У рыбгасе	190
Рыбацкі стан	191
Вярнуліся з лову	194
На баркасе	196
Вёска Наносы	197
У знатнага рыбака	198
«Грачуны» ці «кагаркі»	200
Шкодная ці карысная чайка?	201
Зімні лоў	204
Дзіўная рыба 	207
Здарэнне на востраве 	210
Па дарозе на фэст	211
Свята песні	214
Навальніца 	216
На касе 	218
Старыя акопы	223
Сіняя птушка 	225
Гняздо сіваграка	229
Пустальга 	231
Лёс сакалянят	237
«Дзікае месца»	240
На гняздоўі чапляў	244
Рыжая госцейка 	251
Канюкі і ляляк	252
Сарока 	 255
Саракуш 	257
Чорны дзяцел	260
На палянцы	264
Каровы і заяц	268
Гадзюка, жаба і вожык	270
Над абрывам	273
Ліса і гусак	276
Сустрэча з лісой 	278
Стары пастух 	281
Дзядзька Вінцук і яго буслы 	284
Бусляняты вучацца лятаць	287
Паляцелі!	289
Думкі перад вяртаннем у горад	291
HA CIHIX АЗЁРАХ
Індзеец куанеб 	295
Карысны звярок	297
Замкавая гара	298
Перад школай	299
Рэчка Друйка 	302
Па ваколіцах Браслава	304
Возера Цно	309
Малодшы брат бабра	310
Смелы звярок	311
Жыццёвыя клопаты	313
Вольскі, В. Ф.
B71 Падарожжа па краіне беларусаў : нарысы / Віталь Вольскі. — Мінск : Маст. літ., 2006. — 319 с.
ISBN 985-02-0835-Х.
3 мастацкай дасканаласцю, замілавана і шчыра расказвае пісьменнік пра родную краіну, яе прыроду, людзей, уваскрашае яе даўнюю і нядаўнюю гісторыю.
ХДК 821.161.3
ББК 84(4Бен)
Літаратурна-мастацкае выданне
ВОЛЬСКІ Віталь Фрыдрыхавіч
ПАДАРОЖЖА ПА КРАІНЕ БЕЛАРУСАЎ
Нарысы (Скарочана) Рэдактар М. А. Яршова Мастак A. В. Яўмененка Мастацкі рэдактар М. Я. Шкурпіт Тэхнічны рэдактар Л. I. Астрэйка Стылістычныя рэдактары М. А. Паддубская, A. М. Анцытовіч
Падпісана да друку 25.05.06. Фармат 84 х 108 ‘/32. Папера афсетная.
Гарнітура Тып Таймс. Афсетны друк. Умоўн. друк. арк. 16,80.
Улік.-выд. арк. 14,63. Тыраж 2300 экз. Заказ 1608.
Выдавецкае рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Мастацкая літаратура» Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь. Лй № 02330/0056778 ад 17.02.2004.
220600, Мінск, праспект Пераможцаў, 11.
Адкрытае акцыянернае таварыства «Паліграфічны камбінат імя Я. Коласа». 220600, Мінск, вул. Чырвоная, 23.
Раніца была да гэтага часу пахмурная, а цяпер з’явілася раптам сонца і асвятліла сваімі лагоднымі праменнямі і зялёныя схілы ўзгорка, і забалочаную нізіну з кустамі вольхі, і празрыстую ваду. Усё навокал ажывілася, зазіхацела, набыло новыя яркія і свежыя фарбы.
Мне захацелася пабыць тут, паглядзець з узвышша на гэты знаёмы і блізкі сэрцу пейзаж, які заканчваўся на даляглядзе сіняй палоскай возера.