Падарожжа па краіне беларусаў
Віталь Вольскі
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 319с.
Мінск 2006
Вада каля малых пакрылася раптам рабізною. Адно з андатранят неяк дзіўна закруцілася і знікла пад вадою. На гэтым месцы ўзнік невялікі вір, па вадзе і разышлося некалькі кругоў. Гэта вострыя зубы разбойніка-шчупака схапілі малога і пацягнулі ў ваду Яно нават і не піснула. Над вадою мільгануў хвост шчупака, і на гэтым усё скончылася. Андатраня з вады не вярнулася. Астатнія не звярнулі на страту ніякай увагі, быццам нічога і не здарылася. Яны па-ранейшаму былі заняты сваімі справамі. Усюды па вадзе плавалі вузкія лісты асакі, абгрызеныя карнявішчы гарлачыкаў, кавалкі сцяблоў рагозу.
Над сцяною трысця бясшумна з’явіўся балотны лунь. Усе андатры нібы па камандзе зніклі пад вадой, пахаваліся ў трысці. Лунь паляцеў далей, і на паверхні вады зноў, нібы па нейкім таямнічым сігнале, з’явіліся круглыя мокрыя галовы і цёмныя спіны звяркоў.
Ворагаў у андатры шмат, але асабліва церпіць яна ад балотнага луня. Хапаюць андатру з паветра і арланбелахвост, і коршак, і канюк. У вадзе андатру можа праглынуць тлусты, непаваротлівы сом. Але тут, у Цно, сом для андатры не страшны, тут вялікіх самоў наогул няма. Вусаты сом ляжыць звычайна, як калода, у глыбокай яме на дне, а Цно — возера мелкае. На беразе звярку трэба асцерагацца лісіцы і тхара. Спрытная і злосная норка небяспечна для андатры і на зямлі, і ў вадзе.
Амаль ніколі не дажывае андатра да старасці. Асноўны ратунак гэтага звярка ад поўнага знішчэння, як і ва ўсіх іншых грызуноў, пладавітасць. Андатра размнажаецца вельмі хутка. Некалькі пакаленняў гэтых заморскіх звяркоў нарадзілася і вырасла тут, на Браслаўшчыне. Яны адчуваюць сябе не горш, як іх продкі ў лясных азёрах далёкай Канады.
Непрыкметна насунуўся змрок і запанаваў над возерам. Цяпер цяжка было наглядаць за андатрамі нават і з блізкай адлегласці.
Я павярнуў байдарку і паплыў туды, дзе з водамі Цно зліваецца Друйка. Наперадзе цямнела Замкавая гара.
3 возера дзьмуў ветрык, і я доўга яшчэ чуў з усіх бакоў плёскат, шоргат і тузаніну звяркоў у трысці.
ЗМЕСТ
Падарожжа ў нязнанае. Якаў Герцовіч 3
ПАДАРОЖЖА ПА КРАІНЕ БЕЛАРУСАЎ
ПАЛЁТ СКРОЗЬ СТАГОДДЗІ
Паветраныя лайнеры і... кілім-самалёт 9
Круг над старажытнымі лясамі 12
Круг над знаёмымі рэкамі 24
Прызямленне першае 28
Адхіленне ад курсу 41
Круг над Нясвіжам і прызямленне другое 46
Прызямленне трэцяе 53
Тры кругі над Мінскам 57
Бывай, кілім-самалёт! 68
НА ПРАСТОРАХ БЕЛАРУСІ
Белавежская пушча 69
Край лясоў, балот і казак 73
Блакітная карона паазер’я 77
Азёрны край 79
Хто на рыбалку, а хто па грыбы 82
Расказ старога рыбака 87
Перад развітаннем 89
У ЛЯСАХ НАД БЯРОЗАЙ
Паездка ў запаведнік 91
Размова з дырэктарам 94
Бабраня на двары 97
Арлан-белахвост 99
Па дарозе ў Нешкава 102
Бабровая хатка 103
Рачныя будаўнікі 108
Бабры ў Бярэзіне 110
Урочышча Залазы 115
Перад ад’ездам 116
Знаёмым шляхам 117
Аднаўленне фермы 119
Сергучоўскі канал 125
Егерава жонка 128
Рэчка Сергуч 130
Добрыя суседзі 132
Беларуская тайга 134
Чорны бусел 135
Спатканне з мядзведзем 137
На бузянцы 140
Урочышча «Вокны» 142
«Лейзарава піпка» 143
Домжарыцкае возера 144
Бабры за работай 149
Ласіныя ямы 153
Лясная трагедыя 157
Ваўкі 163
Развітанне 167
ЧАЙКІ НАД НАРАЧЧУ
Хутчэй на Нарач! 172
Залаты бераг 173
Беларускае мора 174
На пляжы 176
На біялагічнай станцыі 178
Варанкі 180
Чайкі над Нараччу 181
Лунь 182
Каршун і шчупак 186
У рыбгасе 190
Рыбацкі стан 191
Вярнуліся з лову 194
На баркасе 196
Вёска Наносы 197
У знатнага рыбака 198
«Грачуны» ці «кагаркі» 200
Шкодная ці карысная чайка? 201
Зімні лоў 204
Дзіўная рыба 207
Здарэнне на востраве 210
Па дарозе на фэст 211
Свята песні 214
Навальніца 216
На касе 218
Старыя акопы 223
Сіняя птушка 225
Гняздо сіваграка 229
Пустальга 231
Лёс сакалянят 237
«Дзікае месца» 240
На гняздоўі чапляў 244
Рыжая госцейка 251
Канюкі і ляляк 252
Сарока 255
Саракуш 257
Чорны дзяцел 260
На палянцы 264
Каровы і заяц 268
Гадзюка, жаба і вожык 270
Над абрывам 273
Ліса і гусак 276
Сустрэча з лісой 278
Стары пастух 281
Дзядзька Вінцук і яго буслы 284
Бусляняты вучацца лятаць 287
Паляцелі! 289
Думкі перад вяртаннем у горад 291
HA CIHIX АЗЁРАХ
Індзеец куанеб 295
Карысны звярок 297
Замкавая гара 298
Перад школай 299
Рэчка Друйка 302
Па ваколіцах Браслава 304
Возера Цно 309
Малодшы брат бабра 310
Смелы звярок 311
Жыццёвыя клопаты 313
Вольскі, В. Ф.
B71 Падарожжа па краіне беларусаў : нарысы / Віталь Вольскі. — Мінск : Маст. літ., 2006. — 319 с.
ISBN 985-02-0835-Х.
3 мастацкай дасканаласцю, замілавана і шчыра расказвае пісьменнік пра родную краіну, яе прыроду, людзей, уваскрашае яе даўнюю і нядаўнюю гісторыю.
ХДК 821.161.3
ББК 84(4Бен)
Літаратурна-мастацкае выданне
ВОЛЬСКІ Віталь Фрыдрыхавіч
ПАДАРОЖЖА ПА КРАІНЕ БЕЛАРУСАЎ
Нарысы (Скарочана) Рэдактар М. А. Яршова Мастак A. В. Яўмененка Мастацкі рэдактар М. Я. Шкурпіт Тэхнічны рэдактар Л. I. Астрэйка Стылістычныя рэдактары М. А. Паддубская, A. М. Анцытовіч
Падпісана да друку 25.05.06. Фармат 84 х 108 ‘/32. Папера афсетная.
Гарнітура Тып Таймс. Афсетны друк. Умоўн. друк. арк. 16,80.
Улік.-выд. арк. 14,63. Тыраж 2300 экз. Заказ 1608.
Выдавецкае рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Мастацкая літаратура» Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь. Лй № 02330/0056778 ад 17.02.2004.
220600, Мінск, праспект Пераможцаў, 11.
Адкрытае акцыянернае таварыства «Паліграфічны камбінат імя Я. Коласа». 220600, Мінск, вул. Чырвоная, 23.
Раніца была да гэтага часу пахмурная, а цяпер з’явілася раптам сонца і асвятліла сваімі лагоднымі праменнямі і зялёныя схілы ўзгорка, і забалочаную нізіну з кустамі вольхі, і празрыстую ваду. Усё навокал ажывілася, зазіхацела, набыло новыя яркія і свежыя фарбы.
Мне захацелася пабыць тут, паглядзець з узвышша на гэты знаёмы і блізкі сэрцу пейзаж, які заканчваўся на даляглядзе сіняй палоскай возера.
КНІГІ ОНЛАЙН
