Паўстанне 1863-1864 гг. у Польшчы, Беларусі, Літве і Украіне
гісторыя і памяць
Выдавец: Беларуская навука
Памер: 427с.
Мінск 2014
4. Дебогорий-Мокриевич, В. Воспоминания / В. К. Дебогорий-Мокриевич. СПб.: Книгоиздательство «Свободный труд», 1906. 588 с. Спогади цього сучасника збігаються із свідченнямй іншйх очевйдців [21].
5. Драгоманов, М. П. Историческая Польша и великорусская демократия / М. П. Драгоманов. Киев: Типо-литограф. М. Э. Заездного, 1917. 145 с.
6. Кістяківськйй, О. Ф. Щоденник (1874-1885) / О. Ф. Кістяківськйй. У двох т. / упор. В. С. Шандра (ст. упор.), М. I. Бутич, I. I. Глизь, О. О. Франко. КиТв: Наукова думка, 1994. Т. 1 (1874-1879). 649 с.
7. Марахов, Г. И. Польское восстание 1863 г. на Правобережной Украине / Г. И. Марахов. Киев: Изд-во Киев, ун-та, 1967. 258 с.
8. Никотин, И. А. Столетний период (1772-1872) русского законодательства в воссоединенных от Польши губерниях / И. А. Никотин. Вильна: Тип. Сыркина, 1886. Т. 1. — 390 с.
9. Полное собрание законов Российской империи (далее ПСЗРИ). Собрание 3-е.: в 33 т. Т. 5, отд. 2. СПб.: Тип. II отд. собств. Е. И. В. Канц., 1887.-920 с.
10. ПСЗРИ. Собрание 3-е: в 33 т. Т.6. СПб., 1888. 943 с. Згідно з «Правилами об особых преимуществах гражданской службы в отдаленных местностях, а также в губерниях Западных и Царства Польского» чиновники отримували 50 % до жалування, в іншйх установих 20 %.
11. ПСЗРИ. Собрание 3-е: в 33 т. Т. 6, № 3985. СПб., 1888.-976 с.
12. Сборник правительственных распоряжений по водворению русских землевладельцев в Северо-Западном крае. Вильна: Типография Штаба Виленского военного округа, 1870. 185 с.
13. Центральний державний історйчнйй архів УкраТни у м. Кйеві (далі ЦДІАК УкраТни). Фонд 442. On. 44. Спр. 674.
14. ЦД1АК УкраТни. Фонд 442. On. 50. Спр. 377.
15. ЦДІАК УкраТни. Фонд 442. On. 56. Спр. 330.
16. ЦДІАК УкраТни. Фонд 442. On. 370. Спр. 141.
17. ЦДІАК УкраТни. Фонд 442. On. 370. Спр. 11. Так вважав подільськйй губернатор, який передбачав, що значний розмір жалування звільненйх сприятиме швидкому зайнятті цих місць приТжджими.
18. ЦДІАК УкраТни. Фонд 442. Оп. 370. Спр. 61.
19. ЦДІАК УкраТни. Фонд 442. Оп. 370. Спр. 11.
20. ЦДІАК УкраТни. Фонд 442. Оп. 370. Спр. 208.
21. [Чалый, М.] Записка украинца из времени польского восстания 1861— 1864 года / М. К. Чалый. Киев: Унив. типог., 1869. 61 с.
22. Что такое хлопомания и кто такие хлопоманы И Вестник Юго-Западной и Западной России. 1862. Кн. 11. С. 48-67.
23. Шандра. В. С. Генерал-губернаторства в Украі'ні: XIX-початокXX ст./ В. С. Шандра. КиТв: Ін-т іст. УкраТни НАНУ, 2005. ATI с.
24. Шандра, В. КиТвський генерал-губернатор О. П. Безак та інтеграція ПравобережноТ УкраТни у складі РосійськоТ імперіі’ I В. С. Шандра // КиТвська старовина. 1997. -№ 6. С. 95-105.
25. Щербина, В. I. Нариси з історіТ КиТва, відколй його приеднано до МосковськоТ держави, до початку світовоТ війнй і революціТ (1654— 1914) / В. I. Щербина П Нові студіТ з історіі' КиТва. КиТв: Друкарня УАН, 1926.-С. 45.
Резюме
В. С. ШАНДРА
СОЦИАЛЬНЫЕ И ПОЛИТИЧЕСКИЕ ПОСЛЕДСТВИЯ ЯНВАРСКОГО ВОССТАНИЯ 1863 г. ДЛЯ УКРАИНЫ
Рассматриваются конкретные мероприятия верховной власти Российской империи, применяемые после Январского восстания 1863 г. и направленные на уменьшение польского землевладения в Украине, а также на вытеснение поляков с государственных должностей. Выясняется, какие средства мобилизовала империя, чтобы ее поддержали украинцы. Среди них понижение крестьянам выкупных платежей за землю и возможность приобретать ее на льготных условиях чиновникам местного происхождения, а также привлечение их на государственную службу. Отмечаются также русификация в области кадровой политики государственного управления, в образовании, в ограничении либеральных реформ. Указывается также на появление под давлением польского движения и российской государственной политики социально-культурного движения хлопоманства, с которым связано формирование украинских языка и культуры и их запрещение в 1863 г. Определяется, что создаваемая ситуация существенно замедляла формирование украинской национальной идентичности.
Рэзюмэ
В. С. ШАНДРА
САЦЫЯЛЬНЫЯ I ПАЛІТЫЧНЫЯ НАСТУПСТВЫ СТУДЗЕНЬСКАГА ПАЎСТАННЯ 1863 г. ДЛЯ УКРАІНЫ
Разглядаюцца канкрэтныя мерапрыемствы вярхоўнай улады Расійскай імперыі, якія ажыццяўляліся пасля студзеньскага паўстання 1863 года, і былі накіраваныя на змяншэнне польскага землеўладання ва Украіне, а таксама на выцясненне палякаў з дзяржаўных пасадаў. Высвятляецца, якія сродкі мабілізавала імперыя, каб яе падтрымалі ўкраінцы. Сярод іх зніжэнне сялянам выкупных плацяжоў за зямлю і магчымасць набываць яе на (льготных умовах чыноўнікам мясцовага паходжання, а таксама прыцягненне іх да дзяржаўнай службы. Адзначаецца таксама русіфікацыя ў галіне кадравай палітыкі дзяржаўнага кіравання, у адукацыі, у абмежаванні ліберальных рэформаў. Указваецца таксама на з’яўленне пад ціскам польскага руху і расійскай дзяржаўнай палітыкі сацыяльна-культурнага руху хлапаманства, з якім звязана фарміраванне ўкраінскіх мовы і культуры і іх забарона ў 1863 г. Вызначаецца, што створаная сітуацыя істотна запавольвала фарміраванне ўкраінскай нацыянальнай ідэнтычнасці.
Summary
V. SHANDRA
SOCIAL AND POLITICAL CONSEQUENCES OF JANUARY UPRISING OF 1863 FOR UKRAINE
In the article there are examined the specific measures of supreme power of the Russian Empire, applied after the January uprising of 1863 and directed to reduction of the Polish landownership in Ukraine, as well as on expulsing of Poland from local government. It was found out the facilities mobilized by the Empire to be supported by Ukrainians. Among them the lowering of redemption payments for land for the peasants and the possibilities for the local officials to acquire it on the favourable conditions, and also the attracting them to government service. There are also marked the russification in the spheres of public resources policy, in education, limitation of liberal reforms’ distribution. It is also indicated on appearance of the sociocultural movement of khlopomania under pressing of Polish movement and public policy, with which the forming of Ukrainian language and culture and also its prohibition in 1863 were connected. It is defined that the created situation substantially slowed the formation of Ukrainian national identity.
Паступіў у рэдакцыю 23.12.2013
ЗВЕСТКІ ПРА АЎТАРАЎ
Альховік Мікалай Канстанцінавіч, старшы выкладчык Міжнароднага гуманітарна-эканамічнага інстытута, аспірант гістарычнага факультэта БДУ (г. Мінск), mikolal@tut.by.
Гарбачова Вольга Васільеўна, кандыдат гістарычных навук, дацэнт кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (г. Мінск), gorbatcheva_o@ mail.ru.
Гігін Вадзім Францавіч, кандыдат гістарычных навук, дацэнт, галоўны рэдактар часопіса «Беларуская думка» (г. Мінск), gigin@belta.by.
Дзярновіч Алег Іванавіч, кандыдат гістарычных навук, дацэнт, старшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі (г. Мінск), aleh.dziarnovich@gmail.com.
Доник Александр Николаевич, кандидат исторических наук, старший научный сотрудник Института истории Украины НАН Украины (г. Киев), donnik@ukr.net.
Зянюк Раіса Уладзіміраўна, навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі (г. Мінск), raja.op@gmail.com
Ерашэвіч Аляксандр Уладзіміравіч, кандыдат гістарычных навук, дацэнт кафедры паліталогіі Беларускага дзяржаўнага эканамічнага ўніверсітэта (г. Мінск), erash06@tut.by.
Иванова Татьяна Петровна, кандидат исторических наук, доцент кафедры правоведения Витебского филиала Международного университета «МИТСО» (г. Витебск), ivanovatpl@ rambler.ru.
Иоффе Эмануил Григорьевич, доктор исторических наук, профессор кафедры политологии и права Белорусского государственного педагогического университета имени Максима Танка (г. Минск), valikmazets@mail.ru.
Карев Дмитрий Владимирович, доктор исторических наук, профессор кафедры экономической теории и кафедры всеобщей истории Гродненского государственного университета имени Янки Купалы (г. Гродно), karev-dv@yandex.ru.
Карпов Анатолий Никифорович, кандидат филологических наук, доцент, заведующий кафедрой ОГиСЭД Лесосибирского педагогического института филиала Сибирского федерального университета (г. Лесосибирск, Красноярский край), infotech. lpi@gmail.com.
Касцюк Міхаіл Паўлавіч, акадэмік, доктар гістарычных навук, галоўны навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі (г. Мінск), ii@history.by.
Кравченко Роман Иванович, учитель истории Харьковского лицея № 89, соискатель кафедры истории Харьковского национального университета имени Василия Каразина (г. Харьков), kravc-roman@yandex.ru.
Лазько Рыгор Рыгоравіч, доктар гістарычных навук, прафесар кафедры ўсеагульнай гісторыі Гомельскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Францыска Скарыны (г. Гомель), ryhorlaz@mail.ru.
Луговцова Светлана Леонидовна, кандидат исторических наук, доцент кафедры истории России Белорусского государственного университета (г. Минск), sv.lougovtsova@gmail.com.
Лыч Леанід Міхайлавіч, доктар гістарычных навук, прафесар, вядучы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі (г. Мінск), modernhistbel@mail.ru.
Мазец Валянцін Генрыхавіч, кандыдат гістарычных навук, дацэнт, старшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі (г. Мінск), valikmazets@mail.ru.
Матвейчык Дзмітрый Часлававіч, кандыдат гістарычных навук, загадчык аддзела публікацыі дакументаў Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі (г. Мінск), macviej@mail.ru.
Машковцев Андрей Анатольевич, кандидат исторических наук, доцент кафедры отечественной истории Вятского государственного гуманитарного университета (г. Вятка), wikmall6@ rambler.ru.
Молчанов Владимир Борисович, кандидат исторических наук, старший научный сотрудник Института истории Украины НАН Украины (г. Киев), yakudza68@list.ru.
Новик Наталия Евгеньевна, кандидат исторических наук, доцент, старший научный сотрудник Института истории НАН Беларуси (г. Минск), n.novik@tut.by.
Подпрятов Николай Вячеславович, доктор исторических наук, доцент, заведующий кафедрой общей отечественной истории Пермского государственного национального исследовательского университета (г. Пермь), podpryatovl961@yandex.ru.
КНІГІ ОНЛАЙН
