КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— От, чорт! Далей? — Кавалевіч Ігар Пятровіч. Тысяча дзевяцьсот трыццаць чацвёрты. — Так. Далей. — Цяслюк Віктар Сямёнавіч. Трыццаць восьмага. Ручка ў афіцэра зноў драпае, і ён, павярнуўшыся, рэзка страсае яе ў гэты раз на падлогу. — Цяслюк. Далей. — Фогель Эрна Дзмітрыеўна. Тысяча дзевяцьсот сорак другога. Малодшы лейтэнант узнімае твар. — А вы што — сведка? — Яна ні пры чым,— аб’яўляе Гарбацюк і з зацятым выразам закладвае рукі за спіну. — He. Я пры чым. Пішыце і мяне. Гаспадар пакоя з недаверам пытаецца ў Гарбацюка: — Яна, значыць, не абражала вас? — He. Яна не. Малодшы лейтэнант вагаецца, і Эрна з раптоўнай рашучасцю ў вачах падскоквае да стала. — Пішыце, пішыце! Я яшчэ абражу. Малодшы лейтэнант амаль збянтэжана знізу ўгору глядзіць на яе. У чорных вачах дзяўчыны бунт і рашучасць. Афіцэр, не адрываючы ад яе позірку, вяла страсае ручку. — Фогель?.. — Фогель Эрна Дзмітрыеўна. Тысяча дзевяцьсот сорак другога года нараджэння. Запісалі? А цяпер я скажу. Вёртка крутнуўшыся ад стала на сваіх востранькіх шпільках, япа апынаецца тварам у твар да Гарбацюка. — Вы, нягоднік! Чуеце! Нягоднік і правакатар! Ігар падаецца да дзяўчыны, хапае яе за руку. — Эрна! — Эрна, ды кінь ты! — з другога боку да яе падыходзіць Цяслюк. Ігар ставіць яе з сабой побач. Жывы, рэзка акрэслены твар дзяўчыны гарыць ад абурэння. — А я не баюся! Ваша шчасце, што іх у вас не было. Я б іх сама сарвала. Вы іх няварты. Вы правакатар! — Вы чуеце? Вы чуеце, таварыш малодшы лейтэнант! Я прашу запісаць. Малодшы лейтэнант ускоквае за сталом і, як утрапёны, глядзіць на дзяўчыну. — Замаўчыце! Эрна змаўкае, але ўся аж калоціцца ад узбуджэння. Гарбацюк тыкае ў нас пальцам і крычыць афіцэру: — Вы бачылі? Яны ўсе п’яныя. Прашу запісаць. — Ану, вядзіце сябе прыстойна. Тут не рэстаран,— строга кажа малодшы лейтэнант. Эрна марудна супакойваецца. Абхапіўшы за плечы, яе туліць да сябе Ігар. Я з усяе сілы стараюся стрымацца, каб выглядаць спакойным, хоць адчуваю — маёй вытрымкі хопіць ненадоўга. Хмурачы рэдзенькія броўкі, стаіць малодшы лейтэнант, стаяць міліцыянеры ў парозе. Зацяўшы ў сабе прыкрасць і гнеў, моўчкі стаім мы. Адзін толькі Гарбацюк прыкметна ажыўляецца і ўсё памыкаецца да стала. — Ось, бачыце! Ось, бачыце. Прамыя выпады! Так, так! Урадавыя ўзнагароды ёсць акт Савецкага ўрада. А яна што сказала? Я папрашу ўсё запісаць. Я не дарую. Я гэтыя ўзнагароды заслужыў у баях! — Безумоўна! — парушае напружанае маўчанне афіцэр,— Ніхто не даў права зневажаць тое, што заслужана на франтах Вялікай Айчыннай вайны. 3 акамянеласцю, якая зусім не пасуе да яго маладога твару, ён сядае. Яшчэ раз кінуўшы позірк на Эрну, моцна страсае ручку. — Ну, не ўсё, што блішчыць на грудзях, у баях заслужана,— кажа ў цішыні Цяслюк. Гэты хлопец увесь час трымаецца неяк надзіва роўна і спакойна. На яго поўных сімпатычных вуснах, здаецца, пастаянна блукае дабрадушная ўсмешка. Нібы ўсё, што тут адбываецца, яго ніколечкі не датычыць. Малодшы лейтэнант замірае з занесенай над паперай ручкай. — Вы не мудрыце мне тут... — А я не мудру,— ва ўвесь свой круглявы твар усміхаецца хлопец.— У мяне дзядзька — бацькаў брат — падпалкоўнік у адстаўцы. Усю вайну прасядзеў у Архангельску ў ваенным вучылішчы. Фронту і не нюхаў. А звольніўся — тры ордэны... Малодшы лейтэнант недаверліва хмыкае. — Раскажыце гэта каму-небудзь іншаму. — Дарма не верыце,— кажу я.— Бывае і так. — Бувае,— падтрымлівае мяне старшына. Ён прысланяецца да сцяны і дастае з кішэні партсігар. — Факт! — кажа Цяслюк.— За выслугу год і бездакорную службу. Малодшы лейтэнант павяртаецца да старшыны. — Прахарэнка, у цябе «Шыпка»? Дай-ка адну... Ён раструшчвае канец цыгарэты і, нібы разважаючы аб нечым, усё аглядае нас. Мы ўсе ўставіліся ў яго. Цяпер ён — наш бог, уладар нашага лёсу. I мы адчуваем у ягонай нядаўняй настроенасці супраць нас шчарбінку. Старшына Прахарэнка тым часам раскурвае цыгарэту і ссоўвае на вуха фуражку. Ягоны грубы, немалады твар кранае дабрадушная ўхмылка. — У тыле іх більш давалы, чым на фронце,— з разважлівай дабрадушнасцю кажа ён. Гарбацюк крута павяртаецца да старшыны. — Гэта не daina справа... — Чаму ж не наша? Наша. — Калі не наша, то чыя ж? — кажу я з выклікам.— Гэта што, справядліва па-вашаму, калі ў тылавіка болыл ордэнаў, чым у камандзіра палка? Гарбацюк, гляджу, выклік прымае. Вочы яго загараюцца нядобрым агнём. За сталом ускоквае малодшы лейтэнант. — Спыніць гэтыя размовы! Спыніць зараз жа! Ён зачырванеўся і хвалюецца. Я таксама хвалююся. I ўсё ж шкада, што нам не даюць тут схліснуцца як мае быць. Я б яго вывеў на чыстую ваду... — Таварыш малодшы лейтэнант! Я прашу гэта запісаць у пратакол! — тыцкае пальцам у паперы Гарбацюк. Чырвоны, спатнелы твар яго пыша абурэннем. — Запішам! А як жа? Гэта так не пройдзе! — з пагрозай кажа малодшы лейтэнант і пачынае таропка выкладаць на паперы нашу сутычку. У канцы кожнага радка ён страсае ручку. Гарбацюк з помслівай важнасцю падцінае вусны. Падобна, што ён перамог. — Сволач ты, Гарбацюк! — кажу я з ледзьве стрыманай лютасцю. — Гад! — падтрымлівае мяне Ігар. У ягоных вачах таксама нянавісць да гэтага чалавека. Гарбацюк хоча нешта адказаць, але ззаду праз шырока расчыненыя дзверы ў пакой уваходзяць двое. Абодва афіцэры міліцыі. — Э-э! Што за грубасці? Што за грубасці? Маладыя людзі! Лейтэнант за сталом ускоквае і аддае чэсць. — Таварыш капітан!.. — Так. Што здарылася? — міралюбіва пытаецца капітан і знімае фуражку. Пасля, прыгладжваючы не надта пышныя валасы, глядзіць на мяне.— Па якому праву вы аблаялі гэтага грамадзяніна? —Па праву франтавіка!—кажу я занадта цвёрда і, можа, занадта ўзрушана. Але дабрадушна настроены капітан на мой адказ ніяк не рэагуе. Ён пераводзіць позірк на Ігара. — А вы, малады чалавек, па якому праву? Мусіць, вы-то не франтавік? Шэрыя вочы Ігара робяцца жорсткія, тугія скулы на шчоках выпінаюцца яшчэ болей. — Па праву сына франтавіка. Дарэчы, забітага. Капітан счапляе на жываце пальцы і павяртаецца да Гарбацюка. — Ну, але ж і вы, мабыць, франтавік? Гарбацюк падцягваецца ўсёй сваёй постаццю. — Так точна. Гвардыі маёр запасу. — Ай-я-яй-яй-яй-яй! — прытворна бядуе капітан,— Таварышы франтавікі! У Дзень Перамогі такія абразы! Як вам не сорампа? Што ў вас такое здарылася? Ану, Сямёнаў, дай-ка пратакол. Малодшы лейтэнант падае аркуш паперы і з важнасцю ў тоне тлумачыць: — Палітычныя выпады, таварыш капітан. — Так, так, так... Так,— прыгаворвае капітан і хутка прабягае вачыма па радках пратакола. — Так! Гм! Ды глупства ж гэта! Чапуха! Звычайная склока. Курам на смех... Малодшы лейтэнант збянтэжана хмурыцца і чырванее. — I такім глупствам вы марочыце мне галаву? — урэшце пытаецца ў яго капітан,— Пусцяковая справа. Згодны, Сямёнаў? — Так точна. Я думаў... Рыпаючы новымі ботамі, капітан падступае да нас. — Ну што вы, як дзеці? Ай-яй! Франтавікі! Ці варта зводзіць старыя рахункі? У такі дзень. Ну, можа, што і было ў вайну. Але ці варта тое ўспамінаць? Столькі гадоў... Мірыцеся і — з Богам. Нават і пратакола пісаць не будзем. — He! Пішыце. Калі мы ўжо тут апынуліся, дык усё пішыце, — кажу я. Мяне пыдтрымлівае Ігар. — У нас не проста сварка. Мы прынцыпова... Капітан падыходзіць да яго і спыняецца. — Кіньце вы. Якія там прынцыпы? Ну выпілі і паспрачаліся. Заўтра праспіцёся — самім сорамна будзе. — Мы не п’яныя. — Ну, тады проста вы злыя. Маладыя і злыя. Ай-яй... — Мы не злыя! — кажа Эрна. — Мы за справядлівасць! Павінна ж быць элементарная справядлівасць. — Справядлівасць? Безумоўна. Гэта пахвальна. Чаму ж тады вы зняважылі гэтага грамадзяніна. Ён жа вам у бацькі гадзіцца. — He пра мяне гаворка! — з адценнем пакутніка ў тоне адзываецца ад парога Гарбацюк. — Я дакладваў і прасіў запісаць: яны дапусцілі выпады. Капітан змаўкае і, асцярожна ступаючы блішчастымі ботамі, накіроўваецца да парога. — Якія іменна выпады? — Выпады! — цвёрда вымаўляе Гарбацюк. — Вы разумееце якія. — Хлусня,— кажу я,— Гэтага не было. Капітан спыняецца пасярод пакоя. Вусны яго строга падціскаюцца. — He, было...— фальшыва гарачыцца Гарбацюк,— Я не магу тут пры ўсіх паўтарыць, што ён казаў у рэстаране. Але я напішу... Калі вы не прымеце адпаведныя меры, я напішу куды трэба. Капітан робіцца строгі. Яго тон мяняецца на адрывісты. — Сведкі ёсць? — Я сведка! Я чалавек асаблівага даверу. Гэтага дастаткова. — Вы памыляецеся, грамадзянін. Гэтага недастаткова. Ад гэтых слоў у мяне выбухае зларадства. Ага — праўда за намі. Чорта з два ён нас праглыне! Падавіцца... Ён толькі іграе на нервах. Пракляты рудымент. 3 якой шчыліны вылез гэты змарнелы без людской крыві клоп? Няўрымслівы прыліў гневу і рашучасці падхоплівае мяне з месца і штурхае да расчырванелага потнага Гарбацюка. — Чуў? He тыя часы! Ты трохі спазніўся! Я ледзьве валодаю сабой. Да болю ў арбітах напружваюцца мае вочы. I сціскаюцца кулакі. Ззаду крычыць малодшы лейтэнант: — Грамадзянін! Спыніць! Зараз жа адыдзіце на месца! Але потны Гарбацюкоў твар таксама люцее. 3 лютасцю ён падаецца мне насустрач. — Магчыма! Тваё шчасце. Я спазніўся. А то б я зламаў табе хрыбет! He такім ламаў. Шкада, мала! He ўсім! Засталіся... Mae кулакі раптам робяцца важкімі. У вачах зноў туман, і ў тумане не Гарбацюк — Сахно. Ззаду патрабавальны суро- вы крык, якога я ўжо не слухаю. Нехта падскоквае збоку, каб ухапіць мяне за руку. Але я апярэджваю і, падіаўшы ўсім корпусам, б’ю яго ў сківіцу. Далей — крык, віск. Гарбацюк кідаецца да мяне. Але яго ўжо хапаюць. Мяне хапаюць за рукі раней. Ля пляча насуплены твар старшыны. Я, аднак, не вырываюся. Я яго болей не ўдару. Гэта адзін раз. I — дзіўна — мне робіцца лягчэй. Я хутка спакайнею. Я чую побач адабральнае — «Правілыіа». Гэта Эрна. А ён яшчэ тузаецца з міліцыянеравых рук. Ды дарма. Хлопцы трымаюць моцна. — Гэта безабразіе! Дайце мне начальніка аддзялення! Я буду скардзіцца!.. Моладзь ля сцяны ажыўляецца. — Колькі ўлезе. — Ага, заспяваў Лазара! — Мярцвяк жа! Нябожчык. Труп. Смярдзіць, а не выносяць,— хуценька гамоніць Эрна. — Спадзяюцца, што самі выпаўзуць! — адказвае ёй Цяслюк. Гарбацюка саджаюць у кут на табурэтку. Яго трымае малады міліцыянер. Капітан павяртаецца да моладзі.