Практыкум па жывёлагадоўлі
Выдавец: Ураджай
Памер: 259с.
Мінск 1998
чны прырост масы з 8да 15-месячнага ўзросту:
5 балаў — 1001 г і вышэй
4 балы — 851 —1000 г
3 балы — 701 —850 г
2 балы — ніжэй 700 г
б) жывая маса ў 15-месячным узросце ў залежнасці ад
класа па гэтай прымеце:
5 балаў — жывая маса на ўзроўні класа эліта-рэкорд
4 балы — » » » эліта
3 балы — » » » I
2 балы — » » » II
в) затраты корму на 1 кг прыросту з 8да 15-месячнага
ўзросту:
5 балаў — да 7 кармавых адзінак
4 балы — да 8 » »
3 балы — да 9 » »
2 балы — да 10 » »
г) прыжыццёвая ацэнка мясных форм:
5 балаў — пры ацэнцы мясных форм не ніжэй 54 балаў
4 балы — » » »48 балаў
3 балы — » » » 42 балы
2 балы — » » » 36 балаў
Дадзеныя ацэнкі патомства вытворніка і асобных бычкоў
па паказчыках сярэднясутачнага прыросту, затрат кармоў, жывой масы і мясных форм служаць для комплекснай ацэнкі вытворніка па якасці патомства і бычкоў, якія знаходзяцца на выпрабаванні (табл. 91).
У выніку комплекснай ацэнкі выводзяць класную ацэнку быкоў-вытворнікаў па якасці патомства і бычкоў па мясных якасцях (табл. 92).
Класная ацэнка быкоў дапаўняецца вылічэннем індэксаў: A — па ўласнай прадукцыйнасці, Б — па якасці патомства.
Гэта неабходна для вызначэння катэгорыі быкоў (бычкоў) — паляпшальніка.гпагаршальніка, нейтральнага, а таксама для параўнання племянной каштоўнасці ў розных умовах.
Табліца 91. ІПкала комплекснай ацэнкі быкоў-вытворнікаў па якасці патомства і бычкоў па мясных якасцях
Паказчыкі
Максімальны бал
Каэфіцы* ент
Сума балаў
Жывая маса ў 15-месячным узросце
5
2
10
Сярэднясутачны прырост жывой масы
5
3
15
Затраты корму на 1 кг прыросту
5
2
10
Мясныя формы
5
3
15
Усяго
—
—
50
.Табліца 92. Шкала класнай ацэнкі быкоў-вытворнікаў па якасці патомства і бычкоў па мясных якасцях
Клас
Бальная ацэнка
Эліта-рэкорд
45-50
Эліта
40-44
I
32-39
II
20-31
Індэкс вызначаюць па кожнай прымеце асобна, выражаючы ў працэнтах адносіны паказчыка быка (бычка) да сярэдніх паказчыкаў па ўсіх ацэньваемых жывёлінах.
Пры аднолькавым класе быкоў перавага аддаецца таму, у каго вышэй індэкс. Племянных бычкоў, комплексны індэкс у якіх па ўласнай прадукцыйнасці ніжэй 100, не трэба выкарыстоўваць у племянных гаспадарках і фермах, а таксама для штучнага асемянення. На рамонт уласнага статка неабходна пакідаць бычкоў з індэксам вышэй 120.
Справаздача аб выніках ацэнкі быкоў па якасці патомства і выпрабавання бычкоў па ўласнай прадукцыйнасці з’яўляецца асноўным дакументам для налічэння даплаты да цэнаў пры продажы сыноў быка і захоўваецца з першаснымі матэрыяламі і племяннымі пасведчаннямі.
Пры ўдасканаленні мясных парод жывёлы вельмі вялікае значэнне надаецца паляпшэнню якасці туш і мяса, павышэнню забойнага выхаду. Паколькі прыжыццёвае вызначэнне гэтых паказчыкаў немагчыма, то ў племянных заводах пры ацэнцы асобных быкоў па мясной прадукцыйнасці патомства звяртаюцца да забою гэтага патомства.
Кантрольны забой бычкоў (па тры ад кожнага ацэньвае-
мага вытворніка) праводзяць у 15-месячным узросце. Яны павінны быць тыповымі для групы з жывой масай і ацэнкай экстэр’еру на ўзроўні, сярэднім для ўсёй групы. Пры кантрольным забоі мясную прадукцыйнасць ацэньваюць па забойнаму выхаду і якасці туш.
Ацэнка забойнага выхаду туш: вышэй 55,0% — 5 балаў, 53,1-55,0 4; 50,1-53,0 -3; 49,0-50,0% 2 балы.
Да якасці туш прад’яўляюцца наступныя патрабаванні:
5 балаў — мускулатура туш развіта выдатна, тлушчавы паліў раўнамерны;
4 балы — мускулатура развіта добра, тлушчавы паліў з невялікімі прасветамі;
3 балы — мускулатура развіта здавальняюча, тлушчавы паліў нераўнамерны, сустракаюцца значныя прасветы;
2 балы — мускулатура развіта здавальняюча, тлушчавага паліву няма.
Больш высокую ацэнку атрымліваюць не вельмі тлустыя тушы з большым утрыманнем мякаці на 1 кг касцей. Пры кантрольным забоі комплексная ацэнка быка па якасці патомства праводзіцца па асобнай шкале (табл. 93).
Табліца 93. Шкала ацэнкі быкоў па якасці патомства з улікам вынікаў кантрольнага забою
Паказчыкі
Вышэйшы бал
Каэфіцыент
Агульны бал
Жывая маса ў 15-месячным узросце
5
2
10
Сярэднясутачны прырост жывой масы
5
3
15
Затраты корму на 1 кг прыросту
5
2
10
Забойны выхад
5
2
10
Ацэнка туш
5
1
5
Сума балаў
—.
—
50
Комплексная ацэнка выкарыстоўваецца для вызначэння класа быка па якасці патомства (гл. табл. 92).
Па мясных якасцях патомства ацэньваюць вытворнікаў не толькі спецыялізаваных мясных, але і малочна-мясных і некаторых малочных парод. Для вызначэння паляпшаючага або пагаршаючага ўздзеяння быка на мясныя якасці патомства выкарыстоўваюць у асноўным метад параўнання яго патомства з равеснікамі.
Самастойная падрыхтоўка да заняткаў. Вывучыце асноўныя палажэнні метадычных указанняў “Ацэнка быкоў мясных парод па якасці патомства і выпрабаванні бычкоў па інтэнсіўнасці росту, аплаце корму, мясных формах” (1972 г.).
Заданні для самастойнай работы.
Заданне 1. Ацаніце быкоў герэфордскай пароды па якасці патомства, кіруючыся метадычнымі ўказаннямі па ацэнцы быкоў мясных парод па якасці патомства і інструкцыяй па банітаванню жывёлы мясных парод, на аснове дадзеных табл. 94. Вынікі ацэнкі быкоў-вытворнікаў запішыце па форме табл. 95, 96. Дайце пісьмовае заключэнне аб параўнальнай каштоўнасці быкоў па якасці патомства.
Таб л і ца 94. Характарыстыка прадукцыйных якасцей бычкоў герэфордскай пароды — сыноў розных быкоў
Мянушка, інд. № быка
Сярэдняя жывая маса 1 гал., кг, ва ўзросце
Прырост масы ад 8 да 15 мес
Затрачана карм.адз. ад 8 да 15 мес
Прыжыццёвая ацэнка мясных форм, бал
Забойны выхад тушы, %
8 мес
12 мес
15 мес
усяго, кг
сярэднясутачны, г
усяго
на 1 кг прыросту масы
Леў 215
235
348
456
221
1038
1375
6,22
55,8
-
Жорж 903
228
332
431
203
953
1393
6,86
53,5
54,2
Кум 817
230
335
437
207
972
1402
6,77
54,6
—
Пік 399
242
354
462
220
1033
1373
6,24
56,0
55,8
У сярэднім
234
342
446
213
999
1386
6,51
55,0
—
Табліца 95. Вынікі ацэнкі быкоў-вытворнікаў па якасці патомства
Мянушка, інд. № быка
Паказчыкі ацэнкі патомства
Сума балаў
Комплексны клас па якасці патомства
жывая маса ў 15 мес
сярэднясутачны прырост масы
затраты кармоў на 1 кг
прыросту масы
мясныя формы (прыжыццёвая ацэнка)
забойны выхад тушы
якасць тушы
Таб л і ца 96. Разлік індэксаў ацэнкі быкоў па якасці патомства
Мянушка, інд. № быка
Індэкс, %
жывая маса
сярэднясутачны прырост
затраты кармоў
мясныя формы
кантрольны забой
ацэнка тушы
комплексны
Занятак 18. БАНІТАВАННЕ БУЙНОЙ РАГАТАЙ ЖЫВЁЛЫ МЯСНЫХ ПАРОД
Мэта заняткаў. Вывучыць прынцыпы і набыць практычныя навыкі ў банітаванні жывёлы розных полаўзроставых груп.
Дапаможнікі і абсталяванне. Інструкцыя па банітаванню буйной рагатай жывёлы мясных парод; першасныя дадзеныя аб каровах, быках-вытворніках і маладняку буйной рагатай жывёлы, неабходныя для правядзення банітавання; мікракалькулятары.
Метадычныя ўказанні. Для вызначэння племянной каштоўнасці і прызначэння жывёлы штогод з другой паловы жніўня да кастрычніка ў гаспадарках праводзяць банітаванне буйной рагатай жывёлы мясных парод, акрамя цялят да 6-месячнага ўзросту, валоў, кастратаў і жывёлы на адкорме.
Банітаванне праводзіць заатэхнік-селекцыянер або галоўны заатэхнік з другімі супрацоўнікамі жывёлагадоўлі гаспадаркі, а таксама з удзелам спецыялістаў дзяржплемстанцыі. У асобных выпадках банітаванне можа быць даручана запрошаным спецыялістам і навуковым супрацоўнікам, якія добра ведаюць пароду.
Банітаванню папярэднічае праверка інвентарных нумароў жывёлы, у час якой няясныя або згубленыя нумары ўзнаўляюцца; узважванне жывёлы; правядзенне ў племянных гаспадарках і на племянных фермах прамераў складаў кароў першага і трэцяга ацёлаў, а таксама быкоў-вытворнікаў, якім у бягучым годзе будзе 3 і 5 гадоў; праверка кароў рэктальна на цельнасць і наяўнасць паталагічных змен у палавых органах.
Ацэнку кароў пры банітаванні праводзяць у балах па чатырох паказчыках (табл. 97): 1) малочнасць — не больш 35 балаў; 2) жывая маса — не больш 25 балаў; 3) экстэр’ер і канстытуцыя не больш 15 балаў; 4) генатып — паходжанне (пароднасць, клас маці, клас бацькі, ацэнка бацькі па якасці патомства) — не больш 25 балаў.
Табліца 97 Шкала ацэнкі кароў па комплексу прымет
Прымета
Бал
Малочнасць, клас:
эліта-рэкорд
35
эліта
30
I клас
25
II клас
23
Жывая маса, клас:
эліта-рэкорд
25
Прымета
Бал
эліта
20
I клас
15
II клас
Канстытуцыя і экстэр’ер, клас:
12
па 100-бальнай
па 5-бальнай
шкале
шкале
эліта-рэкорд 85 і больш
4,5
15
эліта 80 — 84
4,0
10
I клас 75 — 79
3,5
6
II клас 70 — 74
Генатып (усяго балаў — 25), клас:
3,0
3
эліта-рэкорд
25
эліта
20
I клас
15
II клас
У тым ліку пароднасць:
13
чыстапародныя
10
IV пакалення
8
III пакалення
7
II пакалення маці, клас:
6
эліта-рэкорд
5
эліта
4
I клас
3
II клас бацька, клас:
2
эліта-рэкорд
5
эліта
4
I клас
3
Бацька ацэнены па якасці патомства,
клас:
эліта-рэкорд
5
эліта
4
I клас
3
Сума балаў
100
Малочнасць кароў ацэньваюць па жывой масе маладняку ў племянных гаспадарках у 6-месячным узросце, у таварных — у 6 —8-месячным (табл. 105). Пры ацэнцы малочнасці маладых кароў мінімальныя патрабаванні зніжаюць пры 1-м ацёле на 10%, пры 2-м — на 5%. Малочнасць кароў 3 ацёлаў і старэй ацэньваюць па дадзеных таго ацёлу, пры якім атрымана цяля з найбольш высокай жывой масай у 6-месячным узросце.
Узнаўленчую здольнасць жывёлы ацэньваюць па дадзеных зоатэхнічнага і ветэрынарнага ўліку. Праводзяць гінекалагічнае абследванне кароў. Больш высокую ацэнку атрымліваюць каровы, якія прыносяць штогод прыплод і маюць добрыя мацярынскія якасці.
Клас кароў па жывой масе, экстэр’еру і канстытуцыі вызначаюць па табл. 104.
3 сумы балаў па чатырох паказчыках атрымліваюць агульны бал па комплексу прымет, на аснове якога кароў адносяць да пэўных банітыровачных класаў.
Банітыровачны клас каровы вызначаюць па 100-бальнай шкале ў адпаведнасці з сумай атрыманых балаў: эліта-рэкорд 81 — 100, эліта — 71 — 80, I клас — 61 — 70, II клас — 51 — 60, някласныя — 50 і менш.
Пры адсутнасц
КНІГІ ОНЛАЙН
