Расследаванні інспектара Сарвы
Сяргей Белаяр
Выдавец: Галіяфы
Памер: 320с.
Мінск 2018
Электрашокавая прылада ўваходзіла ў арсенал Службы бяспекі і супрайь Жогі не ўжывалася, у адваротным выпадку на трупе засталіся б сляды ад электродаў. Няпер станавілася зразумела, якім чынам намеснік Брункта заставаўся
незаўважаным. Радыус дзеяння картрыджа складаў амаль пятнаййайь метраў.
— Вы ўжо не трымайце на мяне зла, калега, што не прыйшоў да вас на дапамогу раней. Трэба было атрымаыь прызнальныя паказанні злачынйы, — Брункт прадэманстраваў Сарву бесправадную відэакамеру, памерам не больш за запалкавую скрынку.
— Як вы даведаліся?
— Вёў назіранне за Ольшакам. У апошні час ён зусім адбіўся ад рук. Геданіст чортаў. Я трываў, колькі мог, але і майму йярпенню ёсйь межы... Наогул я падазраваў яго ў іншым. — Начальнік Службы бяспекі відавочна не дагаворваў. I на тое ў яго меліся свае прычыны. — Вам бы прылегчы, калега. Вельмі дрэнна выглядаейе.
— Мабыйь, варта скарыстаййа вашай парадай... — двое падначаленых Брункта даставілі інспектара ў яго каюту. Слабаснь заявіла пра сябе, ледзь Сарва дакрануўся галавой да падушкі. Апусканне ў сон было падобна на аварыйнае адключэнне.
3 ранійы, а яна для інспектара наступіла а адзінайнатай гадзіне, Сарва адчуў сябе нашмат лепш. Выканаўшы абавязковую ранішнюю зарадку ў некалькі ўрэзаным варыянйе, Сарва адправіўся ў офіс Службы бяспекі. Апетыту не было.
— Як ваша самаадчуванне, калега? — начальнік Службы бяспекі адарваўся ад камп'ютара.
— Гатовы прыступійь да выканання службовых абавязкаў, — не пакрывіў душой інспектар. I адразу ж даказаў гэта: — "Узялі" саўдзельніка Андарагі і Ольшака?
— Вы пра каго? — на твары Брункта адбілася здзіўленне.
— У калідоры я сустрэў арыштаванага, — Сарва скарыстаўся прапановай і апусніўся ў крэсла. — Адштукаваць яго да стану адбіўной маглі толькі за супрайіў пры затрыманні.
— А, гэта вы пра Мізгайлу... Mae людзі тут зусім ні пры чым. Наадварот, ім трэба падзякаваць за тое, што яны выратавалі інжынера ад суду Лінча. Спазніся яны хайя б на пяйь хвілін, атрымалі б яшчэ адзін труп у дадатак да наяўных трох.
— Што адбылося? — занепакоіўся інспектар.
— Памятаейе, учора ў медыйынскі пункт былі дастаўлены дванпайь чатыры чалавекі з харчовым атручваннем? — Рушыў услед ківок Сарвы. — Сёння ноччу памерлі трое, і яшчэ двое дагэтуль знаходзянйа ў рэанімайыі. Медыкі робянь усё магчымае, але шанйы ў панярпелых невялікія.
— I Мізгайла датычны да таго, што здарылася? — ужо ведаючы, якім будзе адказ, спытаў інспектар. I не памыліўся.
— Яго бачылі ўваходзячым на кухню незадоўга перад тым, як адбыўся інйыдэнт.
— I пра гэта толькі зараз успомнілі? — хмыкнуў Сарва. — Няхай так. Але гэта яшчэ не дае падстаў для абвінавачвання Мізгайлы ў атручванні. Ён мог зайсыі на кухню з тысячы прычын.
— Пры ператрусе каюты інжынера была знойдзена прабірка з часйінамі мыш'яку, якім атруйілі рабочых, — выклаў козыр начальнік Службы бяспекі. — Проба Марша аказалася станоўчай.
— А дазвольйе пацікавіцца, што дало вам нагоду для ператрусу?
— He нам, калега. Адзін з падначаленых Мізгайлы заявіў, што бачыўу інжынера прабірку з нейкім падазроным парашком.
— Гэты ваш "падначалены Мізгайлы", ён што, хімік?
— Ён чуў, як інжынер паўтараў "яны адкажуйь за ўсё". На жаль, замест таго, каб прыйсыі да мяне, Рыдван падзяліўся інфарманыяй з таварышамі. А ўжо тыя спагналі на Мізгайлу ўсю злоснь. Добра, што не забілі.
— А вам не здалося дзіўным, што інжынер Мізгайла не спрабаваў пазбавііша ад доказаў, спадар Брункт? Нават клінічны ідыёт не стаў бы захоўваыь у сябе падобныя рэчы. Гэта ж усё роўна, што напісань на ўласным ілбе прызнанне.
— Лічыйе, прабірку яму магді падкінуйь?
— Як казалі старажытныя рымляне, "festina lente". Нельга выключайь і такога варыянту. У любым выпадку неабходна правеcui расследаванне. — Інспектар дастаў планшэтны персанальны
камп'ютар і сыіло. Жадання аспрэчыйь паўнамоытвы Сарвы ў начальніка Службы бяспекі не ўзнікла. — Пакуль Мізгайлу аказваюйь медынынскую дапамогу, я, з вашага дазводу, хайеў бы азнаёміййа з заключэннем аб харчовай інтаксікайыі.
Брункт зайграў вужлакамі, аднак месйа за камп'ютарам усё ж саступіў.
— Калі ласка, запрасійе Рыдвана і ўсіх тых, хто бачыў Мізгайлу на кухні.
— Добра, калега, — начальнік Службы бяспекі ставіўся да той пароды дюдзей, якія любянь трымайь сітуайыю пад кантролем. Самае нязначнае ўмяшальнійтва ў іх дзеянні выклікае ў такіх агрэсію.
Усе сімптомы атручвання "спадчынным парашком" былі ў наяўнасйі: дэлірый, спазм гартані, анёк лёгкіх і дыхальная недастатковасйь, ваніты, спастычныя болі ў жывайе, панос, апёка глоткі, эрозія слізістай абалонкі стрававода, йыяноз, гіпатанія і гемоліз. Ва ўсіх трох выпадках смяротны зыход наступаў з прычыны вострай нырачнай недастатковасйі.
Трупы на фотаздымках выглядалі жудасна. Нядзіўна, што на Мізгайлу напалі.
Да таго часу, калі інспектар скончыў азнаямленне з матэрыяламі, інжынер быў гатовы да допыту. Варта было толькі Мізгайлу пераступійь парог кабінета следчага, у якім з мэблі меліся толькі намёртва прыкручаныя да падлогі пластыкавыя крэслы і стол, як інжынер заявіў:
— Я не вінаваты!
Прыпала яму ладна — некалькіх зубоў відавочна не хапала, што разам з перабітым носам рабіла фразу ыяжкай для разумення.
— Прысядзьйе, спадар Мізгайла, і супакоййеся! Пакуль што ніхто ні ў чым вас не абвінавачвае.
— Але як жа...
— А вы чакалі іншай рэакйыі ад людзей, якія знайшлі ў кішэні вашай курткі прабірку з мыш'яком?
— Гэта не маё! — інжынер ускочыў, і Сарву прыйшлося вокрыкам яго пасадзінь.
— Неадкладна спынійе істэрыку, спадар Мізгайла. Ваш мыш'як ні не ваш, яшчэ трэба будзе разабраййа. А пакуль што адказваййе на мае пытанні.
— Згода, — трымаыь сябе ў руках у інжынера атрымлівалася дрэнна.
— Што вы рабілі на кухні сектара С паміж шаснаццаццю дзесяйню і семнаыйанйю нуль-нуль учорашняга дня?
— Я быў у сваёй дзяўчыны. Сняжаны Одэр. Яна — кухар.
— I спадарыня Одэр можа пайвердзіць вашы словы? — Інспектар акуратна ўносіў адказы ў планшэтны персанальны камп'ютар.
— Зразумела! — Мізгайла адчуў сябе абражаным.
— А хто, акрамя яе? — Пытанне Сарвы прымусіла інжынера задуманйа.
— He ведаю... Мы не афішавалі свае адносіны.
— Гэта значыйь, удваіх вас ніхто ўчора не бачыў? Так?.. Вельмі шкада, спадар Мізгайла. У вас ёсйь здагадкі, хто мог падкінунь вам прабірку? — інспектар уважліва сачыў за мімікай інжынера. — Падумаййе добра. Можа, ёсйь людзі, якія жадаюйь вам зла?
— Паняішя не маю. Я на "Тэра Нове" толькі чатыры месяны.
— Тэрмін, йалкам дастатковы для таго, каб не толькі абзавесніся ворагамі, але і стайь такім для кагосьні... Сведкі сйвярджаюйь, што ад вас зыходзілі пагрозы на адрас пацярпелых. Наколькі гэта адпавядае рэчаіснасыі?
— Бессаромная хлусня! — успыхнуў Мізгайла, аднак ускоквайь не стаў. Толькі сйіснуў кулакі ад злосні.
— Атрымліваейна, Рыдван хлусіць?
— Я ніколі нікому не пагражаў. Гэта не ў маёй звычны.
— А што ў вашых правілах, спадар Мізгайла?.. Падсыпань мыш'як у ежу?
— Я не рабіў гэтага! Колькі разоў можна паўтарань? He рабіў! — з роўнай ступенню верагоднасйі рэакныя інжынера
магла быйь і непадробнай, і гульнёй. Інтуійыя інспектара маўчала. Як і газавы храматограф.
— Для вашай жа бяспекі я вымушаны змяснінь вас пад варту, спадар Мізгайла. Да высвятлення абставін справы, — Сарва найіснуў на кнопку выкліку аховы і папрасіў запрасійь да яго кухара. Дзяўчына з'явілася ўся ў слязах, хойь ад яе і зыходзіў моцны пах настойкі валяр'яны.
— Станіс не мог паступінь так! He такі ён чалавек.
— Людзі бываюйь розныя, спадарыня Одэр. Вы сапраўды падтрымліваейе любоўныя адносіны з інжынерам Мізгайлам?
— Так, — часта-часта заківала кухар, — але змены ў нас розныя, таму і даводзіййа сустракаййа на кухні. А там застаййа самнасам можна толькі ў дапаможных памяшканнях. Аы і не ўхваляе Лесь, калі нас ад прайы адцягваюйь... Але вы не падумаййе чаго, Станіс — добры. Ён жывёл любійь. I дзяней... Што ж няпер будзе?
— Калі інжынер Мізгайла невінаваты, яго вызваляйь і выплайяйь кампенсайыю, а калі не... — інспектар свядома не стаў дагаворвайь. Одэр яму было па-чалавечы шкада, але дзе гарантыя таго, што яна не з'яўляенйа саўдзельнінай? — Пакажыце далоні.
Кухар вынерла слёзы і паслухмяна прайягнула Сарву рукі. Інспектар правёў па ім сілікагелевым алоўкам. Слядоў мыш'яку газавы храматограф не выявіў. Зрэшты, гэта яшчэ нічога не даказвала.
— Спадарыня Одэр, паспрабуйце ўспомнійь, ui набліжаўся інжынер Мізгайла да катлоў, у якіх рыхтуюйь ежу? Можа, дапамагаў вам? Або проста праходзіў міма?
— He, я адпрасілася, і мы адразу сышлі.
— Ён нікуды не адлучаўся? Па малой патрэбе, напрыклад.
— Увесь час быў са мной, — працягвайь допыт Сарва не наважыўся. Істэрыка паступова брала над дзяўчынай верх.
— Вялікі дзякуй вам за супраноўнійтва, спадарыня Одэр. Я абянаю вам разабрайна ва ўсім як мага хутчэй.
— Дзякуй.
Наступным інспектар выклікаў Рыдвана. Слесар Сарву не спадабаўся адразу.
— А прыкідваўся жа йіхонем, гад! — ударыў кулаком па раскрытай далоні Рыдван. — Мала яму далі. Нічога, суд дадасыь. Каб яшчэ смяротнае пакаранне прызначылі, было б зусім добра!
— Раскажыне, пры якіх умовах вы заўважылі ў інжынера Мізгайлы прабірку.
— У PMU гэта было. Электрагенератар "паляцеў", а графік падйіскаў. Мізгайла, калі чарыёж даставаў, прабірку і выпусніў. Я спачатку не зразумеў, што там унутры, але потым пачуў аб атручэнні і адразу ўспомніў, што ён казаў — "яны заплайяць за ўсё".
— Хто "яны"?
— Атрымліваеыца, рабочыя.
— Аднак прама ніякіх прозвішчаў не гучала? Так?.. Так. I пра мыш'як Мізгайла не згадваў?
— Даўно гэта было. Можа, і казаў... — пайіснуў плячыма Рыдван.
— He так ужо і даўно. Успамінаййе! — ад грознага вокрыку інспектара слесар заёрзаў у крэсле. — 3 чаго вы наоугл вырашылі, што Мізгайла збіраеййа атруйійь рабочых мыш'яком?.. Ну?
— Мне распавёў Ольшак.
— Што канкрэтна ён казаў? — Рушыла ўслед паўза, зайягвайь якую Сарва не стаў. — Адказваййе!
— Пра тое, што ў катлы насыпалі мыш'як, і зрабіў гэта хтосьйі, жадаючы адпомсйіць брыгадзе. За што — не сказаў... Я і сапраўды чуў ад Мізгайлы абяйанні палічынйа! I неаднаразова.
— Дапусйім, — прыслабіў націск інспектар, аднак адзнаку ў бланку паставіў. — Хтосыіі яшчэ зможа пайвердзійь вашы словы, спадар Рыдван? — Бачачы ліслівы погляд слесара, Сарва прыйшоўда высновы, што прайягнуйь допыт лепш у іншы раз.