Расследаванні інспектара Сарвы
Сяргей Белаяр
Выдавец: Галіяфы
Памер: 320с.
Мінск 2018
— Так.
— Hi адбывалася падчас палёту стыкоўка ўзначаленага вамі грузавога судна з іншымі судамі?.. Ui падымаліся на борт "Мула" староннія асобы?.. Ui схадзіў хто-небудзь з борта падчас палёту?.. Ui адбывалася адстыкоўка аварыйна-выратавальных капсул?.. Ui адкрываліся кантэйнеры, у якіх перавозіліся золата і срэбра для патрэб "Тэра Новы"?.. Ui карэктаваўся бартавы журнал?
— Так... Так... Так... — манатонна ківаў капітан, не робячы паўз на абдумванне.
— Ui маеце вы нягу да каштоўных матэрыялаў?.. Ui наведвалі вас думкі пра тое, каб разбаганень?.. Ui задаволены вы сваёй праыай?.. На борйе грузавога судна ёсйь людзі з крымінальным мінулым?.. — Піскуроўскі адказваў так, як і павінен быў даваць адказы чалавек, які не мае ніякага дачынення да згубы грузу. — Дзякуй, спадар Піскуроўскі, — інспектар зняў з капітана кайданкі. — Калі ласка, запрасійе да мяне наступнага.
Сарва разлічваў на тое, што хто-небудзь з дзевяйярых членаў экіпажа павінен абавязкова ў чымсьйі пракалоыйа, аднак нічога падобнага не адбылося. Усё паказвала на тое, што падначаленыя Піскуроўскага не вінаватыя. Зрэшты, злачынства магло быйь здзейснена і без іх ведама.
— Спадар Брункт, няхай у экіпажа возьмуць сліну, кроў і мачу на аналіз. Пазногці і валасы таксама тэставаыь. — Інспектар унёс новыя даныя ў планшэтны персанальны камп'ютар.
— Шукайь, як я разумею, трэба наркатычныя рэчывы?
— Вы маейе райыю. I прасачыце за тым, каб узоры не былі падменены.
— Добра, калега, зраблю, — сімпатыі да Сарвы ў начальніка Службы бяспекі не дадалося ні на ёту. — Тэхнікі скончылі здыманне інфармайыі з "нагаворшчыка".
— Выдатна, — інспектар утыркнуў флэш-назапашвальнік у USB-раздым і хутка адшукаў папку з інфармацыяй, якая была знята з эксплуатайыйнага рэгістратара "Мула-CCLXXXVI". Недапушчальных дзеянняў або эвалюйый не здзяйснялася. Нішто не паказвала і на тое, што з бартавым самапісйам праводзілі якія-небудзь маніпуляйыі. Апошняе, дарэчы, яшчэ трэба было праверыйь. — Nihil... Камеры відэаназірання ў трумах маюнна?
— He, калега, — адазваўся Брункт, які вярнуўся.
— He было першапачаткова ui зняты?
— He было.
— У такім выпадку даваййе агледзім трум, у якім захоўваліся каштоўныя металы.
— Mae людзі ўжо зрабілі гэта. Ніякіх слядоў узлому. Складваейна ўражанне, што золата і срэбра ў іх ніколі і не было.
— Падазраейе махінайыі на Зямді, спадар Брункт?
— Усё можа быйь.
Інспектар прызнаў, што начальнік Службы бяспекі мае рацыю, і сказаў:
— Я адпраўлю радыёграму камісару Айнбунду. Зямлю мы праверым, а вось на йэрэры — няма каму. Пакуль яшчэ хтонебудзь здолее туды дабраййа... Der Teufel steckt im detail. Паказвайпе, дзе перавозілі золата і срэбра, спадар Брункт.
"Мул-CCLXXXVI" будавалі па тыпавым праекйе з невялікімі мадыфіканыямі — трумы грузавога судна нагадвалі пчаліныя соты. Да разгрузкі не прыступалі — яны ўсе былі запоўнены кантэйнерамі, якія мелі форму додэкаэдра. Ніякай дадатковай ахоўнай сістэмай соты не абсталёўваліся.
— Атрымліваейна, што падабранйа да кантэйнера не складала ніякай йяжкасйі, — перад сотамі з абкрадзеным додэкаэдрам дзяжурылі супраноўнікі Службы бяспекі. — Але для гэтага трэба дакладна ведань, у якім з іх захоўваюййа каштоўныя металы. Маркіроўка даволі спеныфічная...
Сарва зрабіў некалькі фотаздымкаў з розных ракурсаў. Бачных пашкоджанняў кантэйнер не меў. Гэта напіхвала на думку аб тым, што ў злачынйы меўся не толькі ключ з лічбалітарным кодам, але яшчэ і пламбіратар. Першым пад падазрэнне трапляў Піскуроўскі. Ён мог дзейнічайь і апасродкавана.
— А пра кантакты экіпажа на Нэрэры мы даведаемся толькі праз некалькі гадзін... Чаму ж у іх брудна так? — здзіўленне інспектара было выклікана тонкім пластом касмічнага пыду і крупінкамі пяску на падлозе. Складвалася ўражанне, быййам на борйе не прыбіралі прайяглы час. А ў іншых адсеках панавала чысйіня.
Перш чым прыступійь да агляду кантэйнераў, Сарва апусйіўся на калені — калі ў пылу і заставаліся сляды, падначаленыя Брункта іх затапталі. Выйягнуўшы магутную лупу,
інспектар пачаў з кантэйнера з золатам. Запорная накрыўка, замок, сйенкі. Нідзе ніякіх слядоў узлому.
— Ідэнтыфікайыйны нумар супадае... А што другі кантэйнер?.. Тут усё тое ж самае, — Сарва найягнуў на рукі аднаразовыя латэксныя пальчаткі, паколькі эксперты ўжо паспелі апраыавайь паверхні пры дапамозе магнітнага дактыласкапічнага парашка. —Усталявалі, каму належань адбіткі пальйаў?
— Так, калега. Капітану і яшчэ двум членам экіпажа.
— I тут пыл ды пясок, — выказаў здзіўленне інспектар, калі прамень святлодыёднага ліхтара слізгануў па дне додэкаэдра. — Што б гэта магло значыйь?
— А павінна?
— Хто ведае, спадар Брункт, — выкарыстоўваючы хімічна ўстойлівую лыжку для проб, Сарва акуратна напоўніў змеснівам абодвух кантэйнераў грыперы і, пазначыўшы, схаваў у чамаданчык. Для аналізу хопійь і звычайнага мікраскопа.
Якіх-небудзь старонніх прымешак у додэкаэдры газавы храматограф не выявіў. Інспектар скрупулёзна агледзеў соты, падлогу, столь і сыены. Калі ўтрум і пранікалі, то толькі праз дзверы.
— Дапусйім, "як" мы разабраліся, а вось "куды"? — варыянтаў мелася мноства, і на тое, каб разабраць іх усе, патрабаваўся час. — Экіпаж пакуль што падляжыйь ізаляйыі... Мне трэба падумайь.
Сарва вярнуўся ў лабараторыю.
— Аднаму такую справу не пракруйійь, а дзялінь на дзевянярых — накладна... — аналіз проб ад разумовай дзейнасыі не адыягваў. Інспектар дзейнічаў машынальна, не задумваючыся пра тое, што робінь. Такім жа адпрайаваным рухам прытуліўся да акуляра. — Нічога сабе!
Пясок аказаўся зусім не зернямі горных парод, а формай жыцця.
Па адвечнай звычйы Сарва падвергнуў вынікі паўторнай праверйы, шкадуючы аб тым, што на "Terra Nova" адсутнічае электронны мікраскоп.
Вынікі пайвердзіліся.
Адчуваючы задавальненне ад раскрытай справы, інспектар звязаўся з начальнікам Службы бяспекі.
— Знайшлі зніклыя золата і срэбра, калега? — у голасе Брункта гучала іронія.
— Так, — проста адказаў Сарва.
— Так? — іронію змяніла здзіўленне. — I дзе, дазвольйе панікавійна?
— Я прааналізаваў пробы пылу і пяску з трума "Мула". Гэта не зусім пыл і не зусім пясок.
— Бягу! — праз некалькі хвілін начальнік Службы бяспекі быў у лабараторыі.
— Перш за ўсё зірнійе сюды, — інспектар саступіў месйа за мікраскопам.
— Я мала што ў гэтым разумею, калега, — прызнаўся Брункт, толькі на імгненне прытуліўшыся да шырокавугольнага акуляра з павелічэннем у двацйайь крат.
— Перад вамі, спадар Брункт, невугляродная форма жыйня, — патлумачыў Сарва, — дзе ў якасйі структураўтваральнага атама выступае крэмній. Крэмній знаходзіййа ў той жа групе перыядычнай сістэмы хімічных элементаў, што і вуглярод, што абумоўлівае падабенства іх фізіка-хімічных уласйівасйяў. Крэмній здольны ўтварайь палімерныя ланнужкі, у тым ліку і белковападобныя...
— Ui нельга не гэтак дэталёва? — паморшчыўся начальнік Службы бяспекі.
— Калі коратка, гэта сілан — злучэнне крэмнія і вадароду, якое з'яўляеййа аналагам алкана, гэта значыйь злучэння вугляроду і вадароду.
— Няхай сілан, няхай нешта іншае. Чаму вы вырашылі, што яно мае дачыненне да згубы золата і срэбра?
— Я знайшоў у крэмнійарганічных малекулах часнінкі аргентуму і аўруму.
— Каштоўныя металы могуйь з'яўляййа часткай іншапланетнай біяхіміі, калега. Мы ж наогул нічога не ведаем пра
чужую форму жыцця. Рэчыва ў Сусвейе зусім неабавязкова павінна падпарадкоўваййа вядомым нам законам хіміі.
— 3 гэтым йяжка спрачаййа, спадар Брункт, калі б не адно "але" — прапорныі і вагавае ўтрыманне аргентуму і аўруму ў крэмнійарганічных малекулах супадаюыь. Азевяцьсот дванйайь пятая і сямсот пяйідзясятая пробы адпаведна. Больш за тое, у іх прысутнічаюйь яшчэ і мікрачасніны сплаву, з якога выраблены кантэйнеры.
— Гэтыя мікрачасйіны маглі трапійь унутр пры судотыку, — не здаваўся начальнік Службы бяспекі.
— Пры нармальных умовах, а казайь аб йеплавой дыфузіі ў трумах "Мула" не даводзінна, спатрэбілася б занадта шмат часу нават на тое, каб золата, срэбра і керамічна-металічны матэрыял дасягнулі б таўшчыні хойь бы ў некалькі мікрон. Тут відавочна не абышлося без малекулярнай рэкамбінайыі. Сіланы запазычалі малекулы для выжывання. Гарызантальны перанос генетычнага матэрыялу...
— Вы захапляейеся, калега.
— Прашу прабачэння, спадар Брункт. Золата і срэбра спатрэбіліся сіланам для супраыьстаяння экстрэмальным умовам пасялення. На Зямлі падобных арганізмаў не сустракаейна, а гэта азначае, што з'явійна на борйе "Мула" яны маглі толькі з адкрытага космасу.
— He самае лепшае месйа для пражывання.
— Камусьйі і Зямля можа здайыа непрыдатнай для жыййя, спадар Брункт... Генетычная рэкамбінайыя — выпадак не такі ўжо і рэдкі. Тыя ж Tardigrada, йіхаходкі, у стане крыптабіёза здольны вытрымайь страту дзевяноста дзевяні прайэнтаў усёй вадкасйі ў арганізме на прайягу некалькіх гадоў. Палова асобін выжыве, атрымаўшы дозу гама-выпраменьвання ў пяйь тысяч грэй, у той час як для чалавека смяротна ўжо пяць-дзесянь. Ыіхаходкі здольныя выжыйь на прайягу дваййайі месянаў у вадкім кіслародзе і восем гадзін — у вадкім геліі. Некаторыя віды вытрымліваюйь йіск да шасйі тысяч атмасфер. Да экстрэма-
філаў ставяіша і Rotatoria Bdelloidea, і Alvinella pompejana, і Rana sylvatica...
— Ааволі прыкладаў, калега.
— Падазраю, праоэс генетычнай рэкамбінайыі аналагічны гарызантальнаму пераносу ў Tardigrada, а менавіта — пранікальнасйь клеткавай мембраны і абалонкі ядра нават для буйных малекул...
Бачачы, што інспектар збіраеййа прайягнуйь, Брункт пайікавіўся:
— Але чаму золата і срэбра, калега? I з-за чаго акрамя пяску так шмат пылу?.. Гэта што, адходы жыййядзейнасйі сіланаў?
Хіба што сляпы не звязаў бы між сабой пясок і пыд.
— Баюся, для таго, каб дайь адказ на ваша пытанне, маіх ведаў будзе недастаткова, спадар Брункт. Прыйдзеййа звярнуййа па дапамогу да спеныялістаў.
— У такім выпадку, можа быйь, вы скажане, адкуль сіланы ўзялася на борые судна? Наколькі я зразумеў, перасоўваййа самастойна яны не ў стане.
— А вось пра гэта мы спытаем у капітана Піскуроўскага.
12-16 сакавіка 2016 гола
ФАЛЬШЫВАл ПАМЛЦЬ
Капітан "Мула-CCLXXXVI" Барбер Піскуроўскі ў суправаджэнні супраыоўніка Службы бяспекі аўтаномнага комплексу "Terra Nova" з'явіўся праз чвэрйь гадзіны і з парога лабараторыі заявіў:
КНІГІ ОНЛАЙН
