Рэпрэсаваныя медыцынскія і ветэрынарныя работнікі Беларусі
Леанід Маракоў
Выдавец: Медысонт
Памер: 904с.
Мінск 2010
В Гомельской больннце больных, в том чнсле детей, выпнсывалм, как только температура снлжалась до 38 градусов. А что было делать, не класть же трех на одну койку. В Жлобннском, Лепельском, Хойннкском р-нах, да м во многнх другнх отсутствовалн рентгенаппараты. He было пх даже в Борнсовском районным туберкулезном (!) ділспансере. Чтобы сделать рентгенограмму, больным необходнмо было ехать в Мннск. Платнть за проезд не такне уж маленькне деньгм. Ну, вы помнчте — бесплатная меднцмна... С туберкулезом в вагон поезда — н на Ммнск...
1 Как правнло, вдвое меньшую, чем у «уполномоченного» чекнста с 2 классамл сельской школы.
2 Когда рассказал про ужасные факты, в которые самому тяжело верплось, одному 90-летнему бывшему мелкому партмйцу п пацменту такой «больннцы», думал, что увпжу удпвленне, что человек возмутнтся, скажет: это преувелмченле, такого не было. Но ответом старнка был уднвлен сам: «Для меня вы не открылн Амерпкл...». Удлвляет н то, что комнсснм, которые в 1933—38 почтн ежегодно навеіцалн это учрежденне, делалм выводы — ужас! — н... Н все оставалось по-прежнему...
В Дзержннском, Копыльском, Плеіценнцком (все Ммнской обл.), Лельчнцком, Россонском (на 40 мест — 46 тысяч населенмя района1), Ушачском (все Внтебской обл.), Туровском (Гомельской обл.; на 25 мест — 28 тысяч населенля района) н во многлх другнх районах, в том чмсле н Могмлевской обл., в середнне 1930-х гг. на 1 000 человек не выходмло н одного койко-места. Что называется — ура Советской властм! Представляете, еслм нз жнтелей этнх районов самой «свободной» страны заболеет даже однн мз тысячн, так это еіце не значнт, что его положат в больннце на койку. Может н на полу оказаться. Как повезет. Классное леченне... Двадцать лет Советской властм... В СССР районные больннцы с окнамн co стеклом вперемешку с фанерой, но без, простнте, каналнзацнм, нзвестной с дохрмстнанскмх времен, а у заклятых капмталнстов на 5-й авеню Манхэттена отмечают как раз 5-ю годовіцмну стронтельства 102-этажного стнля ар-деко небоскреба Эмпайр Стейт Бнлдннг (Empire State Building). Такой уж в СССР был велнкмй подьем, а у буржуев велнкая депрессня...
Н, конечно же, надо вспомннть о кадрах, которые «решалн все». Суражсклм районным отделом здравоохраненмя управлял начальнмк пожарной частн Орлов, Бешенковмчсклм — днректор столовой Хннмч, Бормсовсклм роднльным домом — заведуюіцмй его хозяйством, Дубровенской больннцей — фельдшер... В лечебных учрежденнях от отсутствня большкнства лекарств м медмкаментов умнрало столько людей, что врачн не успевалн счнтать покойннков... Как уже говорнлось, унмчтоженне больных путем неоказання нм помоіцн. Больные не моглм работать, не моглн прннестн днктатору длвнденды, а значнт, подлежалм спнсанню-мстребленлю. Нстребленмю подлежалл н особо актнвные спаснтелн больных, те, кто в нечеловеческнх условнях, как мог, спасал нх. 14 не нмело значенмя, саннтарка это была, медсестра, главный
’ В декабре 1933 плюс 43 больных днзентерней (по БССР более 4000), смертность от которой в БССР достмгала 25 %.
врач госпнталя нлн заведуюіцнй кафедрой лечебного факультета.
В справочнмке как раз м прнведены бнографмн (нлм краткне сведення) тех спаснтелей. Это репресснрованные врачм госпнталей, больннц, днспансеров, родмльных домов, полмклнннк, меднцмнскнх пунктов н консультацйій, армейскмх частей, мест заключення; сотрудннкн Народного комнссармата здравоохранення областных, городскнх, районных медмцннскнх, саннтарных, ветермнарных ннспекцнй н учрежденнй; заведуюідме медйцмнскммм н ветермнарнымн лабораторнямн, саннтарно-эпндемнологнческммм станцмямн, пунктамн здравоохранення, меднцмнскммн м ветермнарнымм пунктамм, аптекамн; ветермнарные н саннтарные врачм, фармацевты, стоматологн, зубные техннкн, санмнструкторы, дезмнфекторы, медсестры, акушеркн, фельдшеры, ветерннарные фельдшеры, саннтаркм н саннтары, служаідне меднцмнскнх учрежденнй; заведуюіцне кафедрамм, профессора, доценты, преподавателм н студенты медмцннскнх н ветерннарных вузов, учнтеля м учаіцнеся среднмх спецмальных меднцннскнх м ветерннарных учебных заведеннй, а также родственннкн репрессмрованных н те, что проходнлн с ннмн по одному делу. Всего более 1 500 персоналмй1, средм которых полтысячн врачей, более 200 медсестер, около 600 ветерннарных работннков (что требует отдельного нсследовання), несколько сотен мх родственнмков, блнзкях н тех, кто проходнл с нммм по одному групповому делу.
’ По нацпональному составу: белорусы — 738 чел. (48,55%); полякп — 331 чел. (21,8%); еврен —203 чел. (13,4%); русскме — 168 чел. (11%); украпнцы — 25 чел. (1,65%); латышп — 18 чел. (1,18%); лмтовцы —13 чел. (0,86%); немцы 9 чел. (0,6%); чехн, эстонцы — по 2 чел.; грузнны, венгры, казахн, молдаване, татары, французы, чувашм — по 1 чел.; неопределенной нацпональностм — 4 чел.
АБАЛЕВІЧ (0Б0ЛЕВ14Ч) Сымон Сымонавіч [1894, в. Вайнюнцы Новааляксандраўскага пав. Ковенскай губ., цяпер Браслаўскі р-н Віцебскай вобл. — ?], зубны тэхнік. 3 польскай сялянскай сям’і. Атрымаў сярэднюю медыцынскую адукацыю. Працаваў у мяст. Відзы Браслаўскага р-на. Быў жанаты, меўдвое дзяцей. Арыштаваны 13.12.1939. Асуджаны 19.8.1940 асобай нарадай НКВД за «антысавецкую агітацыю» да 5 гадоў ППК. Этапаваны ва Ухта-Іжэмскі лагер НКВД Комі АССР. Вызвалены ў верас. 1941 па амністыі для польскіх грамадзян (пастанова прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 12.8.1941). Далейшы лёс невядомы. Рэабілітаваны 30.11.1989 пракуратурай Віцебскай вобл. Асабовая справа А. з фотаздымкам захоўваецца ў архіве УКДБ Віцебскай вобл.
АБРАШКЕВІЧ (АБРАШКЕВНЧ) Аляксей Якаўлевіч [9.3.1913, мяст. Копысь Горацкага пав. Магілёўскай губ., цяпер Аршанскі р-н Віцебскай вобл. — ?], навучэнец. 3 бел. сялянскай сям’і. Да арышту студэнт Мінскага медыцынскага інстытута. Арыштаваны 26.3.1933 у інтэрнаце інстытута па вул. Студэнцкай. Асуджаны 23.5.1933 тройкай НКВД за «сувязі з польскім агентам» да 8 гадоў ППК. Далейшы лёс невядомы.
3 А. Абрашкевічам праходзілі па адной групавой справе (№ 23909-с; захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі), асуджаны і рэабілітаваны (23.6.1989 пракуратурай БВА): студэнт Мінскага медыцынскага інстытута Мазур Фёдар Трафімавіч, калгаснік калгаса «Бальшавік» Мінскага р-на Кулік Фама Лявонавіч (н. ў 1885), дзесятнік будаўніцтва на ст. Калодзішчы каля Мінска Мазур Аляксандр Ігнатавіч (н. ў 1910), дворнік Белкаапсаюза ў Мінску Мазур Ігнат Рыгоравіч (н. ў 1889).
АБУХОВІЧ (ОБУХОВІ4Ч) Казімір Баляслававіч [1883, мяст. Шчучын Лідскага пав. Віленскай губ., цяпер райцэнтр
Гродзенскай вобл. — 13.1.1938, Магілёў (?), турма НКВД], фармацэўт. 3 сям’і польскага службоўца. Атрымаў сярэднюю медыцынскую адукацыю. Працаваў загадчыкам аптэкі ў мяст. Бялынічы Магілёўскага пав., цяпер райцэнтр Магілёўскай вобл. У 1919 у арміі Калчака. Быўжанаты, меўдзіця. Арыштаваны 23.8.1937. Асуджаны 9.12.1937 пастановай НКВД СССР і пракурора СССР як «агент буржуазнай Польшчы» да ВМП. Расстраляны ў адну ноч з больш чым 100 жыхарамі Магілёва і Магілёўскай вобл., сярод якіх — загадчык ветэрынарнай лячэбніцы Сакалоўскі С., фельчары Губкевіч I., Севярнеў М., інжынер шклозавода «Кастрычнік» Лухверчык Прохар Мікалаевіч (н. ў 1909; атрымаў вышэйшую адукацыю), выкладчык педагагічнага вучылішча Воран Іосіф Іосіфавіч (н. ў 1889; падрабязней гл.: Рэпрэсаваныя...), настаўнікі Бруек Аляксей Пятровіч (1890), Кунтыш Іларыён Сямёнавіч (1889), Мароз Павел Аляксандравіч (н. ў 1890), пра ўсіх падрабязней гл.: Рэпрэсаваныя... і інш. Рэабілітаваны 24.4.1975 трыбуналам БВА. Асабовая справа А. № 9518 захоўваецца ў архіве УКДБ Магілёўскай вобл.
АБУХОЎ (ОБУХАЎ) (ОБУХОВ) Барыс Аляксандравіч1 [1902, в. Чорнае Цвярской губ., цяпер Цвярская вобл., Расія — 31.10.1937, Мінск, турма НКВД], навуковец, педагог. 3 рускай сялянскай сям’і. Атрымаў вышэйшую медыцынскую адукацыю. Працаваў загадчыкам кафедры анатоміі Віцебскага ветэрынарнага інстытута. Быўжанаты. Арыштаваны 25.4.1937 у Віцебску па адрасе: вул. Ленінская, 47. Асуджаны 30.10.1937 як «член шпіёнскай арганізацыі» да ВМП з канфіскацыяй маёмасці. Расстраляны. Рэабілітаваны 17.11.1956 ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР. Асабовая справа А. № 6609-п захоўваецца ў архіве УКДБ Віцебскай вобл.
1 Гл. таксама: Рэпрэсаваныя...
АБЯЛЬЧУК (АБЕЛЬЧУК) Яўгенія Ануфрыеўна [1899, Мінск — ?], медсястра. 3 сям’і бел. службоўца. Атрымала сярэднюю медыцынскую адукацыю. Працавала старшай медсястрой у 1-й хірургічнай паліклініцы Мінска. Была замужам, гадавала двое дзяцей. Арыштавана 4.6.1937. Асуджана 11.11.1938 тройкай НКВД за «шпіёнскую дзейнасць» да 10 гадоў ППК. Далейшы лёс невядомы. Рэабілітавана 31.3.1989 пракуратурай БВА. Асабовая справа А. № 21916-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.
2.11.1930 на чыгуначнай станцыі Талька Пухавіцкага р-на Мінскай вобл. арыштаваны бацька траіх дзяцей, стрэлачнік ст. Асіповічы, цяпер Пухавіцкага р-на Мінскай вобл., Абяльчук Ануфрый Іванавіч (н. ў 1876 у в. Ракашычы Мінскага пав., цяпер Уздзенскі р-н Мінскай вобл., у бел. сялянскай сям’і), верагодна, бацька Я. Абяльчук. 25.11.1930 асуджаны калегіяй АДПУ за «антысавецкую агітацыю» да 3 гадоў пазбаўлення волі. Далейшы лёс невядомы. Рэабілітаваны 28.12.1989 пракуратурай Мінскай вобл. Асабовая справа А. № 28866-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.
АГІНСКАЯ (ОГННСКАЯ) Лілія Пятроўна [1908, Віцебскі ці Аршанскі пав. — 8.2.1938, Мінск, турма НКВД], медсястра. 3 польскай сям’і. Працавала ў бальніцы пры чыгуначнай ст. Віцебск. Арыштавана 17.12.1937. Асуджана 20.1.1938 пастановай НКВД і пракуратурай СССР як «член контррэвалюцыйнай арганізацыі» і за «антысавецкую дзейнасць» да ВМП. Расстраляна.
3 А. праходзілі па адной групавой справе (№ 13008-п; захоўваецца ў архіве УКДБ Віцебскай вобл.), асуджаны, расстраляны і рэабілітаваны (7.10.1964 трыбуналам БВА): Аніч Ян Францавіч (н. ў 1891), шавец арцелі «Красная Звезда», Бароўскі Сцяпан Казіміравіч (н. ў 1892), рабочы магазіна «Рыбзбыт», Бразулевіч Іосіф Станіслававіч (н. ў 1909), улраўляючы справамі Гаркамгаса, Галькоўскі
Павел Іванавіч (н. ў 1892), рабочы макароннай фабрыкі, Дамброўскі Уладзімір Іванавіч (н. 1895), рабочы фабрыкі «Красный Октябрь», Казачэнка Браніслава Анатолеўна (н. ў 1902), таваразнаўца базы Швейзбыта, Кучынская Вольга Міхайлаўна (н. ў 1900), машыністка Райземаддзела, Кучынскі Гектар Казіміравіч, загадчык медпункта макароннай фабрыкі, Ліцінскі Леанард Ігнатавіч (н. ў 1901), механік Віцебскага ветэрынарнага інстытута, Мацкевіч Антон Аркадзевіч (н. ў 1915), рабочы фабрыкі імя Кагановіча, Ушалаў Іосіф Сцяпанавіч (н. ў 1871), ахоўнік раённага аддзела сувязі, Юшкевіч Іван Адамавіч (н. ў 1906), рабочы Белдзяржбуда.
КНІГІ ОНЛАЙН
