Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
БУБЛЫ мн. Вытаптаная паша. На бублах пасуць коні, трэба гоўцы ў кусты пагнаць. Бешанкі Лід.
БУБНАЧЫ мн. жарт. Дробныя дзеці. Xaj jix з гэтымі бубначамі, калі я jix пагадўю? Сялец Смарг.
БУБНІСТ м. Бубнач. Сам Васіль бубніст, на вечарынках прыгожа ррая на бўбне. Янканцы Ашм.
БУБНб н. Бубен. Мне купілі бубнб, Ваня іграя на гармдніку, а я набубнё. Смільгіні Вор.
БУБЫР м. зборн. Дробная рыба. Улодцы быў адзін бубыр, ніяка)рыбы болый ні было. Коцькі Дзятл.
БУВАЛІШНІ прым. Дасведчаны, бывалы. Бувалішнія людзі не)кія ямчэ]шыя, вось Хведар бувалішні чалавек, шмат чаго вёдая. Варона Астр.
БУГАІ мн. Буякі. Прынёсла поўны кош бугаёў. Жодаўка Ашм.
БУДАВАТЫ прым. Моцна складзены, каржакаваты. Хоць малы, але будаваты, не скранёш яго з ног. Варакомшчына Дзятл.
БУДАР м. Бідон адстойваць малако. Асьцярбжна з бударбм, каб унізе шкла ні пабілі. Трабы Іўеўск.
БЎДЗЕНЬ (бўдзянь) м. Будзённы дзень. На бўдзянь німа як ехаць у гбрад, бо рабдты шмат. Новы Двор Свісл.
БУДНЁВЫ прым. Будны.уЯлкшыю пбрцеў буднёвы дзень. Стараўшчына Шчуч. БЎДНІК м. Будзільнік. Бўднік стаяў, і я спазьнілася. Рагалішкі Астр. (Раголішкі)
БУЗАВАЦЦА незак. неадабр. 1. Штурхацца, перашкаджаць. Чаго вы бузўяцеся? Хочаце, каб выпхнулі вас адсюль? Парачаны Лід.
БУЗАВАЦЦА незак. неадабр. 2. Псавацца. Нашто пячы шмат скварак, каб бузаваліся? Чарнелі Іўеўск. (Чарнэлі)
БУЗЛУК м. Падкова. Каваль нам зрабіў добры бузлўк для каня Коцькі Дзятл. БУЗОЎНЫ прым. Непаслухмяны. Бузбўны ў цябе, Хрысьця, хлбпяц расьце. Байкі Слон.
БУІЦЬ незак. Гусці. Палядзі, нехта прыёхаў, чуяш, машына бурць. Багданаўцы Шчуч.
БЎЙДА ж. Выдумка, легенда. Усяле распусьцілі пра Маню такую бў)ду, што аж захварэла. Кавалі Ваўк. Пра наша возяраячула цікавую 6yjdy. Дайнава Вор. БУКАТЫ прым. Поўны, тоўсты. Карова прышла з поля букатая, добра падёла. Кладнікі Іўеўск.
БУКЁТНІЦА ж. Ваза для кветак. Нарві букет кветак, пастаў у букётніцу. Мураваная Ашмянка Ашм.
БЎКСА ж. 1. Бручка. Вось-вось сьнег налягая, а ў нас яшчэ бўкса не выбрана. Падвялікае Дзятл.
БЎКСА ж. 2. Выдзеўбаная бочка. Бўксы выдаўбалі з калбды. Урцішкі Іўеўск.
БУЛАВАТЫ прым. перан. 3 вялікаю галавою. Toj булаваты па)шоў у госьці да кума. Прэціма Шчуч.
булАк м. Сточаны нож. Грыбы зьбіраць бяры булак, бо без булака прынясеш поўны кош сьмёця. Савані Свісл.
БУЛАЎНІК м. Чарот. У булаўніка чорныя булавы навярхў растуць. Макараўцы Бераст.
БЎЛБАТКА ж. 1. Бурбалка. Дзеці змыла бўлбаткі пускалі. Валеўка Навагр.
БЎЛБАТКАж. 2. Лопух. Зноў бўлбатка расьце каля плдту. Буйкі Дзятл.
БУЛДАВЁХА ж. Чорная шышка чароту. Дзёці любяць гэтыя булдавёхі, гуляюць з)імі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
БУЛЁНІК м. Булён. На вячэру наварыла вам булёніку. Сонічы Гарадз.
БУЛЕНІЦЦА, БУНАВАЦЦА незак. Сварыцца, хвалявацца. Дось табе булёніцца з ё/, што вы ні падзялілі? Заборцы Астр. Яны, праве, век бунўюцца, зноў учора бунаваліся цэлы вёчар. Макараўцы Бераст.
БУЛЫЖНЯК м. Брук. Каля нас тут булыжняк, то машыны грукбчуць па булыжнякў дзень і ноч. Гольні Бераст.
БУЛЬБАВЁННЕ (бульбавёнё) н. Бульбоўнік. Бульба збуяла, бульбавёнё вёлько. Дзегцяры Шчуч.
БУЛЬБАТЫ прым. Таўстатвары. От яе дзіцятка бульбатае, яг бацька. Новы Двор Свісл.
БУЛЬБЯНІСКА (бульбяніско) н. Бульбянішча. На бульбяніску пасёялі пшаніцу. Аўсяніца Шчуч.
БЎНАЧКА ж. памянш. да БЎНКА БЎНДА ж. Доўгая начная сарочка. Злажы нанач бўнду, каб цяплё] было спаць. Хацькоўцы Ваўк.
БЎНКА ж. Збан. Пералі малако ў бўнку, xaj кісьня. Агароднікі Маст.
бунчукавАць незак. Сваволіць. Хлбпцы надто бунчукавалі ў клубе, а потым пасёлі і слухалі пёсьні. Падбалоцце Зэльв.
БУРАЧАНІСКА (бурачаніско) н. Поле, дзе раслі буракі. Сёньня на бурачаніско гоўца пагналі, там ддбро паядўць. Макараўцы Бераст.
БУРАЧАНКА, БУРАЧКА ж. Брага з буракоў. Як прыёхалі да нас дзядзька з дзядзіна), напіліся бурачанкі і запёлі ўсе мы, весяла было. Каменка Шчуч. Прыехалі да нас госьці, мы fix частавалі бурачка). Голі Слон.
БУРБУЛЁЦЬ незак. Кіпець. Вада даўно ўжо бурбуліць у цаганё, заварва] зацёрку. Сураж Іўеўск.
БЎРВАЛАК м. Кавалак. Адрэж бўрвалак сала і зеж з хлебам, ні шкадў), адрэж добры бўрвал. Бершты Шчуч.
БУРДАЛЁВЫ прым. Бардовы. Купіла сабе бурдалёвую шалінбўку з фрэнзьлямі. Цярэшкі Ваўк.
БУРЗДЭКНУЦЦА зак. іран. Упасці. Вядро як бурздэкнулася на пол, так палўда ; пасьталася зь яго. Вароны Шчуч.
бурлАшкі мн. Вялікія кавалкі лёду на рацэ. Глянь, як бурлашкі плывуць па рацэ, хўтко рэчка станя. Сонічы Гарадз.
БУРЛІШЧЫ прым. Няўстойлівы. Дзень які бурлішчы, пагода сёньня бурлішчая, то дождж ідзе, то сьнег валіць. Падгалішкі Шчуч.
БУРМАШЫСТЫ прым. Грувасткі, вялікі. Вяпрўк бурмашысты стаў, сыты у катусё. Пліса Навагр.
БУРНЁЦЬ незак. Бурліць. Ноччу добра чуваць, як бурніць рака. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
БУРНЭЛЬКА ж. Дзядоўнік. Бурнэлька расьце на мяжы, яе цяжка вырываць. Сонічы Гарадз.
БЎРТА ж. Цацка. Нітка з прывязана) костачка) закрўчваяцца, а як раскрўчваюць, то бўрта гудзе; бўрту да канца прычапілі і daedj гудзёць, а Раксіха як выскачыць з хаты ды за рмі. Галімшчына Іўеўск.
БУРУЗНІЦЬ незак. Невыразна гаварыць. Стары сьпіць і бурузьніць сабе нешта пад нос. Галавічполе Шчуч.
БУРЎКАЦЦА незак. Бадацца. Вот нялюдзкая карбва, лезя бурўкацца. Рахавец Навагр.
БЎРЧА ж. Журчанне вады ў рацэ пры хуткай плыні. Бўрча вялікая ў нашаі рэчцы, аж пара валіць. Заполле Кар.
БУРЧАК м. 1. Вір. Заплыў на саму глыбіню, тут у бурчак папаў, каб не сусёдзі, то ўтапіўся б. Дубна Маст.
БУРЧАК м. 2. Кладка цераз рэчку. Каля наша) сенажаці добры бурчак, нават можна пераносіць капіцы. Хорашава Навагр.
БУРЧАК м. 3. Гатунак гароху. Гэты год добры ўрадзіў бурчак. Гольні Бераст.
БУРЭЙКА ж. Кішэнны ліхтарык. Вазьмі бурэ]ку, пасьвяці мне ў хлявё. Парачаны Лід.
БЎСЛАВА РЭПА спалуч. Раска. Hi лезь у ваду, там шмат бўслава) рэпы, яшчэ кардсты яко) набярэсься. Бершты Шчуч.
БУСЛЯЧЫ прым. Буслаў. Бусьлячае гняздо зусімужо старбя. Урцішкі Іўеўск.
БУТАЛЬКОВЫ прым. Цёмна-зялёны. Купіла сабе буталькбвага матэрыялу на спадніцу. Семернікі Ашм.
БЎТЛЫ прым. Гнілы, спарахнелы. Нёкалькі бярвёньняў зусім бўтлыя, узруб jix не пакладзёш. Клімавічы Зэльв.
БУХАВАТЫ прым. Сярдзіты, надзьмуты. Не)кія бухаватыя там усе сядзёлі, то я j не пабыла зь /імі, a najшла дахаты. Пераганцы Вор.
БУХЁТКА ж. Глыбокая яма ў рацэ. He плывёця на бухётку, у нас на бухётцы ўтапіўся адзін чалавёк. Сонічы Гарадз.
БУХІКАЦЬ незак. Кашляць. Цэлу ноч нешта мая малая бухікала, мусіць, лёду насмакталася Галімшчына Іўеўск. БУХНЁВІЧЫХА ж. Гатунак бульбы, назва ад прозвішча гаспадара. На вячэру варым бухнёвічыху, бо яна сыпкая і смачная. Вялікая Нявіша Шчуч.
БУХОНЫ прым. Пульхны, мяккі. Якія бухоныя блінэ ты сьпякла, во дббро! Мачуліна Ваўк.
БЎХТА ж. перан. Скарабачанае лязо касы ад няўмелага кляпання. Тыяшчэ ня ўмёяш кляпаць, бачыш, якіх бўхтаў нарабіў, павучыся кляпаць, паўзірй]ся, як людзі клеплюць. Макараўцы Бераст.
БУХЦЁЦЬ незак. Бурчаць. Hi бухці, Васіль, нялюблю слўхаць. Каменка Навагр. БУЦЯНЧЫКІ мн. Бусельнік. Вунь буцянчыкі растўць, нарвем буцянчыкаў і панясем дахаты. Буйкі Дзятл.
БУЦЯЎЁ н. Бацвінне. Наламі буцяўя і daj сьвіням. Гейстуны Ашм.
БЎЧНА прысл. Густа, ураджайна. Сёлетаўсё бўчна расьце, картбфлі бўнклі панасыпаям. Андрэевічы Ваўк.
БУШАЦЦА незак. Бадацца. Наша карбва не бушаяцца, яна спак6)ная. Уша Кар.
БУШЛІВЫ прым. Бадлівы. Бушлівая карбва нікдму ні да густу, яе збываюць. Гагарына Навагр.
буявАць незак. Буяніць, сваволіць. Усю ноч нашы хлопцы буявалі каля рэчкі. Лагады Шчуч.
БУЯЛ Ы прым. Густы, добра прарослы. Картбфлі буялыя паўсхбдзілі, трэба ўжо абганяць. Дакудава Лід.
БЫБАЛ м. Тоўстая папера. 3 быбалу зрабіў прыгбжую рашчбсніцу. Кадзішкі Лід.
БЫВАЛІШНІ прым. Даўнейшы. У бывалішнія часы людзі жылі шмат горш, чым цяпёр. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы)
БЫДЛІНА ж. Жывёліна. Мне яшчэ быдліну трэба прагнаць у пбле. Дабраўляны Смарг.
БЫКІ (быкё) мн. Буякі. Быкё ў багнё растуць, рхяшчэ завуць п’яніцы. Загор’е Кар.
БЫЛОШАЧКА мад. сл. Было. Даўне) ні былбшачка ні ў каго кахляных пёчаў. Куклічы Свісл.
БЫЛЬНІК м. Бульбоўнік. 3 дачко] быльнік пажалі, тохутко картбфлю капаць бўдзям, яг быльнік ні жаты, то цяжко капаць. Дубна Маст.
БЫЛЯ-ЯК прысл. Абы-як, нядбайна. Ёнрббіць быля-як, абы лічылася, што ні сядзіць склаўшы рўкі. Каліноўская Свісл.
БЫСТРАРЎКІ прым. Хуткі ў рабоце. Жонка ў тваўго сына быстрарўкая, добра робіць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
БЫСЬКА ж. Малое цяля. Загані быськуўхлеў. Дубавая Гарадз.
БЫЦЦА незак. Жыць, існаваць. Даўнё) адным панам добра былбся, а цяпер кбжны так жывё. Данюшава Смарг.
БЫЧКІ мн. Буякі. Гэты годулесе бычкі добра ўрадзілі. Пагарэлка Кар.
БЭБНІЦЬ незак. Струменіць, ліць без перастанку. Усю ноч дождж бэбніў яг з вядра. Зенявічы Навагр.
БЭГІ мн. Плечы. Вазьмі ты малога на бэгі, xaj ні равё. Навасады Вор.
БЭЗАЦЬ незак. Гаварыць абы-што. Бэзае не)кую бязглўзьдзіцу, аж слўхаць брыдка. Прудзяны Шчуч.
БЭЗНІЦЬ незак. Трызніць. Як захварэў, то бэзніў без памяці. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
БЭЙБУС м. Лайдак. Глядзі, брат, каб сын у цябе ні рос як бфбус, трэба да рабдты прывучаць. Ятвезь Дзятл. (Яцвезь)
БЭЙСАЦЬ незак. Гуляць. Наш Юзік ні любіць бэфаць, сёньня цэлы дзень рабіў на фёрме, памагаў маці карбў даглядаць. Плябанаўцы Ваўк.
БЭЙСЦІЦЬ незак. Лаяць, сварыцца. Чаго яе бэісьціш, яна ж і так стараяйца. Прудзяны Шчуч.
БЭМБЛІ мн. 1. Аглоблі. Бэмблі зламалісяў возе, трэба жяк наладзіць воз. Цянюкаўшчына Іўеўск.
БЭМБЛІ мн. 2. Парэчкі. У нас усе з бэмбляў вараць варэньне. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
БЭНДАЦЬ незак. Гаварыць абы-што. Хваціць табе ўжо бэндаць, так абрыдла слухаць. Масушыны Свісл.
БЭРЖА ж. Трыбухатая жывёла. Ідзе ўжо наша бэржа, напасьвіў каровы дббра, усе ідуць, як бэржы. Пліса Навагр. БЭРЛА (бэрло) н. Пустазелле. Трэба гэтаё бэрло вывясьці з агарбда. Забалацце Кар.
БЭСА м. і ж. зневаж. Дурань. Сядзіць гэты бэса, нічога не бачыць, што рббіцца ў хаце. Дудзічы Дзятл.
БЭСТА (бэсто) прысл. Дрэнна. Oj, як ты, сынок, напісаў бэсто, вучыцелька табе паставіць два. Новы Двор Свісл.
БЭСТЫ прым. Дрэнны. Тво] хлбпчык такі бэсты, ні пасядзіць на месцы, а ўсё лазіць па кутках. Новы Двор Свісл.
БЭТКІ мн. Ігліца. 3 хваіны бэткі як нападаюць, mo jix грабўць на пбдсьціл жывіне. Каробчыцы Гарадз.