Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ВЁХЦЯ ж. Вехаць. Вёхця для пасўды з хвашчаюрббіцца. Каробчыцы Гарадз. ВЕЦЬ ж. Пладаносная частка сцябла аўса ці проса. Вець аўса такая цяжкая. Кладнікі Іўеўск.
вечавАць незак. Доўга жыць. Moj стары яшчэ вячўя, ямуўжо за вбсімісят гадбў ідзе. Дамброва Астр.
ВЕЧАРНІЦА ж. Жанчына, якая ідзе на вячоркі з работаю. Ужо вечарніцы да нас ідуць з кудзёлямі. Шаўдзіні Лід.
ВЕЧАРНІЦЫ мн. Вячоркі. На вечарніцах былі дзяўчаты і хлбпцы, хоць удзень і нарабіліся, але гуляць прышлі. Валынцішкі Вор.
ВЕЧАРЫЦЦА незак. Вечарэць. Ужо вечарыцца, ці ні пара нам дахаты зьбірацца, папбцямку ні дабярэмся праз лес. Бершты Шчуч. вешчавАць незак. Абазначаць, абяцаць. Як неба заружавёе на захадзе слбнца, то гэта будзе вешчаваць ддбрую пагоду. Роскаш Навагр.
відАк м. Дыванок. Відак тут трэба прыбіць, a то сьцяна бярэцца. Апіта Іўеўск.
ВІЖ м. Хітрэц. Яго бацька быў добры віж, адно каб сабе больш былд. Валокі Кар.
ВІЖАВАТЫ прым. Хітры, няшчыры. Віжаваты гэты хлбпяц, німа чаго яму віжаваць за Рэня), ніха] ідзе, куды хоча. Кашалёва Навагр. (Кашалева) ВІЖАЛ м. Непаседа, гарэза. Такое дзіця ўрэднае, вірдтны віжал такі, на месцы ні пасядзіць. Вараны Бераст. ВІЗІКАВАЦЬ незак. Вызіраць. Чаго гэтояны візікўюць там? Акачы Слон. візітавАць незак. Абследаваць. Дактдрка мяне не візітавала, дала ўкол і ўсё сёньня, учора яна мяне добра візітавала. Пераганцы Вор.
ВІЛАВАТЫ прым. Танканогі. Высокі яе чалавёк, вілаваты, дбўгія і тднкія ногі мая. Каробчыцы Гарадз.
ВІЛЬГОТЫВАЦЬ незак. Добра жыць. За бацькам яму можна добра вільгбтываць. Бялюнцы Вор.
ВІЛЯВАТЫ прым. Несумленны, хітры. 1 ў каго ён такі ўрадзіўся віляваты, абы каб сабе дббра. Гейстуны Ашм. віндавАцца незак. Круціцца, кружыцца. Hi круціся ты, бо галава будзя віндавацца. Крапіўніца Свісл. вінцарАда ж. Брызентавы плашч. Псівел ні зна)ш6ў сваё] вінцарады, забыўся, дзе павёсіў. Коцькі Дзятл.
ВІНЬ м. Шэрань, ыей.Віням пакрыліся ўсе дрэвы, будзя добры ураджф, як узімку часты вінь. Касцянева Шчуч. ВІРГАЦЦА незак. Брыкацца. Hi трэба віргацца, табе зрббяць зашчык і бўдзяш здардвы. Малыя Эйсманты Бераст.
ВІРЛАВОКА (вярлавока) ж. Сава. Я вярлавбку ніколі ні бачыла, адно чўла, як крычыць. Пятровічы Іўеўск.
ВІРЛО н. зневаж. Чалавек з дрэнным зрокам. Вірлд ты сьляпбя, куды ты Ідзеш, трэба ж лепш прыглядацца і трымацца дардгі. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ВІРОТНЫ прым. Падобны да. Каб і ні знаў, хто такая і чыя яна дачка, то паглядзіш і адразу скажаш, што гэта дзёўчына віротны бацька, Самёнава дачка. Вараны Бераст.
ВІРОШКА ж. Чыжык (дзіцячая гульня). Цэлымі днямі наш Міша прападая на вірбшцы, разам з Янкам ганяюць вірбшку. Раготна Дзятл.
ВІШКА ж. Дубец, сук. Усё двбрышча закідалі вішкамі. Лычкаўцы Шчуч.
ВІЯЧКА ж. Завіруха. Ужэ трэці дзень віячка на дварэ, з хаты ні вьрсьці. Дзеркачы Зэльв.
ВЛОЧКА ж. Ваўняныя ніткі. У мяне ёсьць влбчка рбзнага кбляру. Курылавічы Маст.
ВОБАРЦЕНЬ м. Акраец, луста. Адрэзала сабе дббры вббарцень хлеба, прынесла сала, пасьнедала як трэба. Ханявічы Свісл.
ВОБМАРАК (вбммарак) м. Непрытомнасць. Мамо, мянеўсёроўнаяк вбммарак водзіць. Крышылоўшчына Кар. ВОГАРАДКІ мн. Збітыя дошкі на дно і бакі воза. Трэба вбгарадкі зрабіць, a то заўтра гно] вазіць пачнем. Уша Кар.
ВОГЛЕ прысл. Увогуле. Недастача ў краме ёсьць, але малая, то вбгле гэта добра. Бердаўка Навагр.
ВОДАЛЕЙ (вбдаляй) прысл. Воддаль. Я вбдаля] стаяла, усё бачыла, але ні чула нічбга. Зарудаўе Маст.
ВОДБАЧ прыназ. 3 боку, каля. Там рэчка вбдбач гумна, то па жардзіне пяро]дзеш на moj бок. Ханявічы Свісл.
ВОДВЕДКІ, ВОТВЕДЫ (вбтвяды) мн. Наведанне парадзіхі. Мама najшла ў вбдведкі да суседкі. Дубавая Гарадз. Мая баба на вбтвяды да Мары/і по)дзя. Шылавічы Слон.
ВОДДЗЕЛ (вбддзял) м. Клас. Moj хлопчык ужо ў чварты вбдзьдзял nojдзя в восяні. Навасады Вор.
ВОДЗЕКА прысл. Тут, вось. Вбдзека яна стаяла, а потым па)шла. Навасяды Іўеўск.
ВОДЛЕ (водля) прысл. Каля. Ляж водля міне, цяпле) будзя. Нача Вор. ВОЖАХ м. Дзяржанне ў качарзе, вожаг. Трэба качаргу лепш начапіць на вбжаг, a то скідаяцца. Нагорнікі Дзятл. ВбЖКА ж. Ляйчына. Конь упутаўся і вбжку парваў. Трабы Іўеўск.
ВОЗДЗЕКА, ВбЗДЗЕ прысл. Тут. Вбзьдзека лес вялікі быў, а цяпер голо. Стукалы Маст. Калісьці вбзьдзе канюшня была. Дубавая Гарадз.
вой м. Быстрак, хуткая плынь. Купаіцеся каля берагу, не выходзьця на самы во), там вадо/ панясе. Цырын Кар.
ВОКА н. перан. Лаз у склепе. Зрабіў ты вдка замалоя, чуць пралезьці з кашому пограб. Гнесічы Навагр.
ВОЛЕК (воляк) м. Паддіва, соус. Нарабіла вбляку і абліла картоплю, то паелі са смакам. Казіміраўка Гарадз. (Казіміроўка)
ВбМПІЦЬ, ВбНПІЦЬ незак. Турбавацца, непакоіцца. Hi вбмтш ты, дзіцятка, пра навўку, усё каб адно гуляць. Жодзішкі Смарг. Moj брат пра мяне вбнпіць, каб здарбў быў. Эйгерды Іўеўск.
ВОМШАР м. Імшанік. Блудзілі мы блудзілі, пакуль на вбмшар ні вы/шлі. Нагорнікі Дзятл.
ВОНАКА прысл. Вунь, там. Вбнака наш mama на трактары гарэ поле. Корнадзь Свісл.
ВОПАДЗЕНЬ м. Гультай. Гэты вбпадзень нялюбіць мнбга рабіць, а больш паспаць. Шылавічы Слон.
ВОПУСЦЕНЬ м. Нелюдзімы, самотны чалавек. Hi хадзі ты да таго вбпусьценя, ён людзё) барцца, усё каб аднамў сядзёць у хаце, ні да кагб не зьвярнўцца. Налібакі Навагр.
ВОРАТУ прысл. Моцна, голасна. Ад страху вдрату закрычаў, усіх перапужаў, гэта ж яму падалбся, што гарыць хата. Вугольнікі Шчуч.
ВбРАХ м. Капец, бурт. Капалі картбфлю і сыпалі ў вбрах, потым звазілі на станцыю, a то на фёрму. Заполле Маст.
ВОРЫЎНІК м. Цёплы дождж пад ворыва. Пад вбрыўнік добра гараць, ycej пыл прыбівая і зямля мякчэя. Сімакава Кар.
ВОСЕКА (вбсяка) часц. Вось. Вбсяка ляжыць твая хўстка. Навасёлкі Свісл. Вдсяка наш цялюк лезя ў шкбду, адгані яго хутчэ). Новы Двор Свісл.
ВбСЛАНКА ж. Дошка-бакоўка для воза. Да} мне cBajix вбсланкаў зьёзьдзіць па торф. Турэц Кар.
ВОТМАЛАДЗЬ ж. Дзяцінства. Наш старызусімзьдзяцінеў, у вбтмаладзь ідзеўжо, мае восімдзісят год, а на вясельлі скача з маладымі. Чэхі Астр.
ВОТРЫНЫ мн. Адкіды пры ачышчэнні зерня. Каля гумна ляжыць цэлая куча вдтрынаў, то перанясі сабе, будзядобра каровя запарваць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ВОЎДЗЕНЬ м. Авадзень. Аётам тут мнбго вбўдзеняў, карбвам ад jix цяжка бараніцца. Загор’е Кар.
ВОУК м. перан. Калючы наморднік для цяляці, каб не ссала каровы. Зрабі ваўка цяляці, каб не ссала карову, ужо яно вялікае, а над каровуўсё падлазіць. Бешанкі Лід.
ВОХЛАНКІ мн. Шматкі, кавалачкі. Падмяці ты вдхланкі, што малы накідаў, a то пра)сьці нельга па хаце ў нас. Швяйляны Астр.
ВбШУСТ м. Ашуканец. Гэдакі вбшуст люббга правядзё, а сва]го даб’ёцца. Дварэц Дзятл.
ВбШЧУПАМ прысл. Вобмацкам. Было цёмна, але я вбшчупам знаішла нажніцы. Накрышкі Дзятл.
вбшы мн. перан. Бярозка (трава). Да) кардве паёсьці вбшаў, сыцё) бўдзе. Андрушоўцы Шчуч.
ВРЎБЕЛЬ (врўбяль) м. Жэрдка заціскаць сена на возе. Каб ні забыліся выўзяць врўбяль з саббю. Юшкавічы Свісл.
ВСТЫДНА прысл. Сорамна. Мне было так встыдна, што ні мела куды вачэ) дзець. Сенкіняты Іўеўск.
ВТАРАК м. Другі рой. Poj втарак выхбдзіць праз сем-восім дзён пасьля первака. Каробчыцы Гарадз.
ВУГЛЁЦЬ незак. Згараць да ўтварэння вугалю. Ужо вуглёюць дрбвы ў печы, выгарні крыху і настаў патэльню, яёшню сьпячэм. Лелюкі Іўеўск.
ВУГНЯВІЦЬ незак. Капрызіць. Чаго ты вугнявіш? Аддам я тво] ровар. Панара Смарг.
ВУДбЎЕ н. Вудзільна. 3 гарэшніка дббрае вудбўе зрббім. Чэхі Астр.
ВЎЗАВАЛАК м. Планка, якая злучае ўперадзе бакавыя часткі воза. Вўзавалак павёрху вбза накладаяцца ўпёрадзі. Каробчыцы Гарадз.
ВУЗЛЯК м. Клунак. Што мне рабіць? Забьілася вузьляк CBoj у машыне. Налібакі Навагр.
ВЎЙМА прысл. Вельмі шмат. У нашага дзёда вўіма грбша) былб, то
ўсе параздаваў унўкам. Таншчына Смарг.
ВУК м. Воўк. У нас вук украў гавёчку. Руда Яварская Дзятл.
вуяАнка ж. Кароткае паліто без ваты. Дастань мне з куфэрка нбвую вуланку. Пліса Навагр.
ВЎЛБАК м. лаянк. Дурань. Ах ты вўлбак, сядзіш і ня бачыш, што дзёці пабеглі ў сад. Таншчына Смарг.
ВУЛЁЎЧЫК м. Драўляная скрынка на ножках у выглядзе століка. Харбшы наш вулёўчык, што хдчаш палажы, дзеці тудэ нелазяць. Клешнякі Шчуч. ВЎНЯЧЫ часц. Вунь. Вўнячы j наша карова ]дзе. Хорашава Навагр.
ВУРЗНЎЦЬ зак. груб. Стукнуць нагою. Нілезь да каня, боможа вурзнўць. Беняконі Вор.
ВУС м. Жэрдка, якая паказвае глыбіню ракі. Па/дў папраўлю вусэ на рэчцы. Малая Воля Дзятл.
ВЎСНЕ (вўсня) прысл. Наўмысна. Hi злу] на міне, я табе вўсьня сказала праўду. Малыя Пугачы Шчуч.
ВЎТЛЫ прым. Тонкі, худы. Moj зяць нё]кі зусім вўтлы. Клімавічы Зэльв.
ВЎТРАЧКАМ прысл. Раніцою. Я вўтрачкам да цібе за]дў. Гейстуны Ашм.
ВУХРЭННЕ н. Павучанне. Заўсёды дзядзька з сварм вухрэньням лёзя. Буйкі Дзятл.
ВЎШКІ мн. Клёцкі з мукі і бульбы. Звары, маці, сёньня вўшкаў. Валеўка Навагр.
ВЎШЛЫ прым. Дасціпны, разумны. Рыгбр у нас вўшлы хлбпяц, што ні cnbimaj, дббра раскажа. Лагады Шчуч. ВЫАПЛЯТАЦЬ зак. перан. Набіць. Сусед сёньня ceajzo хлопца добра выаплятаў. Клешнякі Шчуч.
ВЫБАЙСЦІЦЬ зак. Вылаяць. За гэтыя вывяды трэба выбаісьціць яго ддбра, каб ні ўтыкаў CBajzo носа, куды ні трэба. Раганічы Шчуч.
ВЫБАНІЦЦА зак. Вымыцца ў лазні. Звадзіў бы ты выбаніцца дзёда ceajгд. Валеўка Навагр.
ВЫБАРКА ж. Вянок цыбулі. Трэба выбарку на печ павёсіць, каб пакапцілася. Ліхасельцы Гарадз.
ВЫБАРСАЦЬ зак. Разблытаць, вылучыць. Пачакб), трэба нітку скарэ] выбарсаць. Янавічы Навагр.
выбАчвацца незак. Шанцаваць. Калі мне выбачвалася узяць каня да рабдты, быў вёльмі рады. Мір Кар.
ВЫБІТНА прысл. Выразна. Наш целявізар выбітна паказуя ўсё. Заборцы Астр.
ВЫБІТНЫ прым. Выразны. Літары такія выбітныя, што за вярстў ўбачыш. Заборцы Астр.
ВЫБІЦЬ зак. Абклеіць шпалерамі. Андрукбва Маня выбіла ўчора хату фа/на) шпалёра). Гуршчына Іўеўск.
ВЫБРАХАЦЦА зак. Абрасіцца. Дзе ты так выбрахаўсё, што ўсф мбкры. Малькавічы Маст.
ВЫБРУХІТАЦЬ зак. Вытаптаць, спустошыць. Тваё сьвіні Moj гарод выбрухіталі, то што гэта бўдзе? Малькавічы Маст.
ВЫБРЫЗГВАЦЦА незак. Рассыпацца ніткамі па незарубленых краях. Гэта паркаль надто ўжо выбрызгваяцца. Мітраполь Навагр.
ВЫБУБНІЦЬ зак. Выпіць залпам. Цэлы кўбак вады выбубніла, як прышла з пбля. Куклічы Свісл.
ВЬІБУХНУЦЦА зак. перан. Прагаварыцца. Ты тблькі глядзіне выбухніся, што я ў вас быў. Бердаўка Навагр.
КНІГІ ОНЛАЙН
