Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
БЭХНУЦЬ зак. Стукнуць, ударыць. Сьцеражыся таго дўрня, бо можа бэхнуць па лббе. Раганічы Шчуч.
БЭЧЫЦЦА незак. Быць не ўважлівым да каго-небудзь. Я да яго гаварў, а ён бэчыцца, слухаць ні хоча. Лозкі Дзятл.
БЭЧЫЦЬ незак. Гаварыць невыразна. Унук ужо што-кбльвек бэчыць, ты паслўхаў што-небудзь разьбярэш. Брузгі Гарадз.
БЭШМЫ мн. Абутак, звязаны з вяровачак. Мнемама спляла бэшмы. Касцянева Шчуч.
БЭШТАЦЬ незак. зневаж. Лаяць. Тво) мужыкучбра бэштаў мяне перадусімі людзьмі. Каробчыцы Гарадз.
БЯГЛІВЫ прым. Хуткі. Якоя тваё дзіця бяглівая, адно j глядзі, каб на бяду ні напарблася. Уша Кар. Наша Воля такая бяглівая, адно Ваня можа яе перагнаць. Збляны Лід.
БЯДНОЦТВА н. Беднасць. Мы ў бяднбцтве пааставаліся пасьля сьмерці бацькі, цяпер усе павырасталі, жывуць добро. Каробчыцы Гарадз.
БЯДРОНКА ж. Божая кароўка. Бядрбнка рабёнка на лісьцях сядзіць. Каробчыцы Гарадз.
БЯЖКОМ прысл. Бягом. Да станцыр пусьціўся бяжкдм за татам. Юбілейная Свісл.
БЯЗВЎХАЯ субст. прым. Куслівая муха. Бязвўхія надто кусаюцца. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
БЯЗДОМНІЦА ж. Зязюля. Бяздбмніца куё, вёстку пра жыцьцё падаё. Дабраўляны Смарг.
БЯЗЛЫДНЫ прым. Бязладны. Што за бязлыдны чалавёк рббіцца, як злуёцца. Гейстуны Ашм.
БЯЗЛЮДНЫ прым. Скрытны. Наш сусёд такі бязлюдны, у яго ні гавбркі німа, ні слбва. Гарнастаевічы Свісл. БЯЗОДПНУ прысл. Без адпачынку. Мама па цэлых днях бязбдгіну працуя на фермі, ё) прэмію даюць. Пяляжын Зэльв.
БЯЗРЎПАТНЫ прым. Нядбалы. Як ты будзяш жыць, такі бязрўпатны? Любянцы Вор.
БЯЛЁНЧЫК м. Ландыш. Харошыя бялёнчыкі ў вас у агарбдзе. Буйкі Дзятл. БЯЛЁНЫ прым. Забелены малаком. На вячэру наварыла бялёнага сўпу. Бярозаўка Лід.
БЯЛІЦЦА незак. Мыць бялізну. Я сёньня цэлы дзень бялілася, аж рукі баляць. Шчарбавічы Маст.
бяльмАч м. Вірлавокі чалавек. Чаму moj бяльмач на цябе паглядаў, ён цябе зная? Вараны Бераст.
БЯЛЬЧЫЦЬ незак. Знімаць скуру з забітай жывёлы. Авёчку зарэзаў, цяпер буду бяльчыць. Панарка Смарг.
БЯЛЯНКА ж. Вязка баравікоў. Мама панёсла бялянку грыббў прадаваць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) БЯРНІСТЫ, БЕРВЯНІСТЫ прым. 3 суцэльнага бярвення. Ад агароду ў нас бярністая сьцяна. Макараўцы Бераст. У нас бервяністы зруб у калбдзесі, а ў jix цымантбвы. Гольні Бераст.
БЯСКІШКІ прым. Худы. Пракбпіха зусім бяскішкая стала, як і чалавёк яе бяскішкі. Малая Воля Дзятл.
БЯССПРОСНА прысл. He папрасіўшы, самастойна. Mae дзеці нічога бясспрбсна ні бярўць. Гейстуны Ашм. БЯССТЫДНЫ прым. Бессаромны. Бясстыдны саўсім]іхны хлопяц, гблы ходзіць па вўліцы, адны трусы на ём. Кашалёва Навагр. (Кашалева)
D
ВАВЯЧКІ (вавячкё) мн. Авечкі. Выганя) сваЦх вавячдк, xaj вавячкёўдуць у пбля. Куклічы Свісл.
ВАГАЛКА, ВАГАНКА ж. Арэлі. Дзёцям павёсілі вагалку, xaj вагаюцца. Валокі Кар. Ідзі пашўга]ся трошкі на ваганцы, пакуль вячэра зварыцца. Бародзічы Зэльв.
ВАГАН м. Начоўкі. Прынясі сюды Bazan, буду мыць пялюшкё. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ВАГАННЕ н. Акучванне (абгортванне) бульбы. Мы заўтра по)дзям на ваганьне, будзям вагаць картбплю. Калеснікі Бераст.
ВАГЕР м. Пах. У садзе такі вагер кветак дае ў нос. Сімакава Кар.
ВАДА ж. Звычка. УМарылі была адна вада: любіла прыбраць добра ў хаце. Жалудок Шчуч.
ВАДАНОС м. Труцень. Якмнбга вадандсаўу вульлі, mo jix звбдзяць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ВАДЗІЦЦА незак. Сварыцца. Учора яна са ceajiM Ясям вадзілася да ночы. Чарнелі Іўеўск. (Чарнэлі)
ВАДЗЮРЫ мн. Доўгія боты. Трэба ж ісьці вадзюры абуць, a то на балдце мбкра. Падгаі Ашм.
ВАДЗЯНІЦА ж. Бабёр. Вадзяніца жыве ў вадзё, хаткі сабе ставіць. Ведравічы Дзятл.
ВАДЗЯНКА ж. 1. П’яўка. Вадзянкамне ледзьунагу неўпілася. Явар Дзятл.
ВАДЗЯНКА ж. 2. Гатунак сакавітай слівы. У нас многа вадзянак у гэтым гбдзе, але яны не гадзяцца на варэня. Якімавічы Слон.
ВАЖАНЁ н. Дзіцянё вожыка, важаня. Важь'іха з важанём вы)імла з-пад куста, тамуяемалыя важаняткі. Лукі Кар.
ВАЖГАЦЦА незак. Прагінацца. Ты cmoj пакуль на бёразе, я пера)дў, a потым ты, бо кладка важгаяцца. Каменка Навагр.
ВАЖГІНЯЦЦА незак. Калыхацца, гушкацца. Важгіняліся, важгіняліся і зламалі дбшку. Гальшаны Ашм.
ВАЖНЕ (важня) прысл. Добра, удала. Важня пашыта твая сукёнка. Нача Вор.
ВАЖНЁЦКА (важнёцко) прысл. Добра, удала. Важнёцко мы справу вырашылі, а ты не прышбў, цяпер сам падўма/ як лепш зрабіць. Валосаўка Навагр.
ВАЖЎК м. Дзіцянё вожыка, важаня. Яжыха прывбдзіць чатэры-пяць важукбў. Бражэльцы Вор.
ВАЖЫНЯЦЦА незак. Катацца. Цэлы дзень дзёвачка важынялася на саначках, пакуль захварэла. Дубнікі Астр. ВАЗАВЫ прым. Патрэбны для воза. У цябё вазавы кбшык добры, яку пана. Загор’е Кар.
ВАЗАЎНЯ ж. Вяроўка падціскаць воз з сенам. Як пазычыў суседу вазаўню, mo j цяпер аддаё, згубіў, кажа. Каты Смарг.
ВАЗНІЦА м. Хлопец з дружыны маладога. Вазьніца наладзіў пераёзд маладбга да маладб), і сам вазьніца добра гуляў са сваею сванька). Андрушоўцы Шчуч.
ВАЗОННІЦА ж. Посуд для хатніх кветак. Як паёдзяш на базар, то купі мне тры вазбньніцы. Падрось Ваўк.
ВАЗЬМІЦЬ зак. Узяць. Трэба капоту вазьміць з саббю чысьцё]шую, каб адзець там. Мураваная Ашмянка Ашм. ВАЙДАВАЦЬ незак. Сварыцца. Мая баба ўсю раніцу на мяне ва)давала,
што ні за)шоў да дачкі, яг быў учора ў горадзе. Крывічы Іўеўск.
вайждАцца незак. Хістацца. Чаго ты ваіждаясься, як хворы, мо бамць што? Вярэйкі Ваўк.
ВАЙЦІЦЦА незак. Крыўдзіцца. Чаго ты ваіцісься на мінё? Я табе нічого дрэннага не зрабіў. Сонічы Гарадз.
ВАКАНІЦЫ мн. Аканіцы. Закры) хіба нанач ваканіцы, ні так вёцяр хату астўдзіць. Вострава Слон.
ВАКАРЎШКІ мн. Збор моладзі ў хаце. Прыхбдзь на вакарўшкі, маё бацькі на гбсьці паёхалі, то мы сабярэмся адны і пагуляям. Масцяны Астр.
ВАКУРАТ прысл. Акурат. Вакурат тыўдобры час прышдў, нашыўсеўжо ўхаце, то пагавбрым. Кальчычы Кар. валавАць незак. Спяваць пад вокнамі на Вялікдзень, славіць вясну. Але ж учдра валавалі цэлую ноч, спаць не давалі. Сіняўшчына Іўеўск. ВАЛАВОДА ж. 1. Вяроўка навязваць жывёлу на пашы. Куды ты валавбду падзёў, карову трэба вёсьці пасьвіць. Сухая Даліна Гарадз.
ВАЛАВОДА ж. 2. Валтузня. 3 гэтым дзіцем адна валавдда, то павязўць з сабою, то зноў пакінуць у нас. Уша Кар. ВАЛАВОДДЗЕ н. Вяроўка навязваць жывёлу на пашы. Наша карбва і без валавбдзьдзя }дзе ддбра. Верашчакі Свісл.
ВАЛАВОДЫ мн. Няроўна спрадзеныя ніткі. Валаводамі не]кімі спрала, то грўба, то тднка, нярбўна спрала. Касцянева Шчуч.
ВАЛАГОННІК, ВАЛАЧОЎНІК м. Валачобнік. Прышлі да нас валагоньнікі і сыгяваюць, а я плачу, бо ні знаю, дзе мо) сын, што паехаў у сьвет. Падрось Ваўк. Трэба што-небудзь валачбўнікам прышыкаваць, як прыдуць. Каліноўская Свісл.
валакАць незак. Цягаць, насіць. Што за ніразўмная дзіця! Валакая
ўсе цацкі з дбму, параздаё дзецям і задавблена. Кадзішкі Аід.
ВАЛАКОННЫ прым. Велікодны. Прыр шбў святы дзень, то ўжо дзёці будуць валакбнныя я]ца зьбіраць. Гута Дзятл.
валАндацца незак. Бадзяцца. Зноў ты, сынбк, валандоўся ледзь не ўсю ноч, пара табе жаніцца і жднкуў нашу хату прывёсьці. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ВАЛАСЯНІЦА ж. Нарыў на пальцы. Паляц ycej пачарнёў, напэўна, валасяніца ў мянё. Тоўсцікі Маст.
валАць незак. Клікаць. Валёрыка як станяш валаць, дык нікблі ні давалаясься, за гульнё; нічога не чўя. Макараўцы Бераст.
валачАй м. Валацуга. Есьць людзі валачаё, якія валбчацца па сьвёту німавёдама чаго, у нас жыве адзін такі валачаў аднёкуль здалёк прыёхаў. Каробчыцы Гарадз.
валачбА ж. Спяванне валачобных песень. Як п6)дуць, бывала, у валачбў, то ўсе) вёчар і ноч хбдзяць, жадаюць добрага ў хату, славяць вяснў і вялігдзень. Вострава Слон.
ВАЛАЧОНА н. Велікоднае яйка. Ідзі сюды, Moj унўчак, я табе велікбднае валачбна прынёсла. Сухая Даліна Гарадз.
валашАйка ж. Трава. У наслясбкгуста нарбс валашаікаю. Аагады Шчуч. валашАць незак. Палягчаць (кастрыраваць). Бацька па]шоў парасята валашаць. Сямёнавічы Дзятл.
ВАЛАШКбВЫ прым. Васільковы. Купіла сабе валашкдвую кофту. Руда Яварская Дзятл.
вАлен,валь м. Вэлюм. Як адзёня вален, дык такая нрыгджая стала, як сбнеіка. Падрось Ваўк. Вот прыгбжа Марыська, Паўлюкбва нявёстка, у валі ўсе надто яе панаравілі.. Данілавічы Дзятл.
ВАЛЁРЫЯ ж. Незалежнасць, свабода. Яны далі сварм дзёцям такўю валёрыю, што скора яны на галбвы бацькам стануць. Сыраваткі Смарг.
ВАЛІЗА м. і ж. перан. Гультай. Праваляўся ў садкў цэлы дзень гэты валіза, кажа, уяго выхддны дзень, так нічбга не зрабіў. Крывічы Іўеўск.
ВАЛІШЧА н. Месца высякання лесу. 3 валішча прывёзьлі смаляныя карчэ, то будзя на падпал добра. Каробчыцы Гарадз.
ВАЛКАВЛТЫ прым. Сыраваты. Яшчэ сена валкаватая, німа як браць. Дакудава Аід.
ВАЛКАВАЦЦА незак. Качаць бялізну. Я валкавалася і прасавалася цэлую раніцу, цяпер іду рабіць на поле. Лелюкі Іўеўск.
ВАЛКАЎНІЦА ж. Плоская качалка качаць бялізну. Маю валак і валкаўніцу качаць хўсьця, а што танчэ/ша, то нявёстка ўцюжыць. Каробчыцы Гарадз.
ВАЛКАЎНЯ ж. Бульбяная каша. Валкаўню я сёньня перасаліла, німа як ёсьці. Раманавічы Шчуч.
ВАЛНЯНЫ прым. Ваўняны. Купіла нбвую валняную сукёнку, сыну купіла валняны касьцюм. Шаптуны Іўеўск. ВАЛОКАНСКІ прым. застар. Велікодны. На першы дзень Вялікадня наша моладзь даўне) цэлую ноч сьпявала валакбнскія пёсьні, хддзячы пад вбкнамі па сялу, цяпер то валбканскія нёсьні ні сьпяваюць, ёсьць ндвыя прыгбжыя пёсьні. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая)
ВАЛбКАЦЬ незак. Спяваць велікодныя песні. На вяліканац даўне) хадзілі валбкаць у чужўю вёску. Клінчаны Гарадз.
ВАЛОКІ мн. перан. Шнуркі. Маё старыя валбкі ў чаравіках парваліся, трэба нбвыя валбкі зацягнўць. Кракотка Слон.
ВАЛОЎНІК м. Пуня. Наш валбўнік трэба перабудаваць, цячэ, сена гніё. Прылукі Кар.
ВАПОЦІЦЬ незак. Уцяпляць. Мы павінны валбціць хату, бо скора зіма. Вераскава Навагр.
ВАЛТЎЖНІК м. Гарбар. Занясі аўчыны да валтўжніка, xaj вырабіць, то пашыяш сабе на зіму кажўх. Касцянева Шчуч.
ВАЛТЎШНІЦА ж. Жанчына, якая любіць хадзіць па хатах. Таўіся нікблі дома ні сядзіць, такая валтўшніца, цягаяцца па хатах. Налібакі Навагр. ВАЛЎНЦІЦЬ незак. зневаж. Выдумляць. Надто ж jix Ясь умея валўньціць, не разьбярэш, дзе праўда, дзе мана. Навасёлкі Іўеўск.
валыкавАць незак. Хадзіць па хатах. От німа чаго яму рабіць, то валыкўя ад хаты да хаты. Ківанцы Вор.
ВАЛЫНІЦЬ незак. Гультаяваць. Як прыёхаў Стась да бацькбў, ні стаў валыніць, аувесь час працаваў, памагаў бацьку на сенаваньні і на жнівё. Саленікі Кар.
КНІГІ ОНЛАЙН
