Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
БАРАДАСТЫ прым. Няголены. Прывёзла Кіяўчына Рэня нёкаго барадастаго хлбпца. Клёны Навагр.
БАРАДАЧ м. Конік. Злаві барадача, пасадзі ягб на барбдаўку сваю, і яна згіня. Сіняўшчына Іўеўск.
БАРАДАЧЫ мн. Хвошч. Уся бўльба зарасла барадачамі. Баравікі Іўеўск. БАРАНІШКА ж. Зімовая шапказ аўчыны. Мбда па)шла цяпёр: зімб) хбдзяць без баранішак. Падбалоцце Зэльв.
БАРАНОЎКА ж. Баранаванне. У нашым калгасеўжо даўнб баранбўку пачалі. Уша Кар.
БАРАНТЭСІЦЬ незак. іран. Гаварыць пустое. Ужо пачаў барантэсіць, ні
барантэсь ты быля-чагб! Шылавічы Слон.
барАнчык м. Кулік. Учбра бачыў баранчыка на лўзе, кажуць, баранчык травў сёе. Урцішкі Іўеўск.
БАРВІНбК м. Барвенак. Барвінбк, як ягаднік, у лёсерасьцё. Каробчыцы Гарадз. _
БАРКО н. Плячо. Закінь мяшбк на баркб, толягчэ) бўдзя нёсьці. Дзеркачы Зэльв.
БАРКОЎНЫ прым. Аранжавы. Нёба вёчарам былб баркбўнае, заўтра пагдда бўдзя. Старчаняты Іўеўск.
БАРЛЯЧЫ мн. Боцікі. Набрала вады ў барлячы, бо ужо старьія, працякаюць. Кладнікі Іўеўск. Бацька з матKaj паёхалі ў гбрад, барлячы мне купілі. Падгалішкі Шчуч.
БАРМЎШКА ж. Цура. Маму, зрабімне бармўшку. Во, бармўшку зрабіла, а ёсьці ні хбчаш. Грынкі Свісл.
БАРТНЬІ прым. Борцевы. У бартным дуплё знаішлі пчаліны мёд, зусім сьвёжы быў, мўсіць, пчблы перасадзілі на пасяку. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы)
БАРТЎЛЬ м. Дажджавы чарвяк. Як павыпаўзаюць увёчары бартулі, назьбіраяш у пачачку, узаўтра рыбу пб]дзям лавіць на бартулі. Залессе Смарг.
БАРЎЛІКІ мн. Квас з бульбы. Вы ёлі калі барўлікі? Гэта квас з картбплі, вёльмі смачны. Крапіўніца Свісл.
БАРЎШЧЫ прым. Бадлівы. Гэты баран барушчы, сьцеражысяягб. Нілезь пад карбву, бояна барўшчая, усе баяцца яё. Бубны Гарадз.
бАрчык м. Ворчык. Барчыка забыліся ўзяць, ён нёдзя ляжаў за хлёвам, пабяжы вазьмі барчык. Прылукі Кар. БАРЫЛКА ж. Балея. Бялізну памыяш у барылцы. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
БАРЫШНІЦЬ незак. перан. Нічога не рабіць, адпачываць. Ты ўжо прыёхала
да маткі барышніць на лёта? Сценявічы Слон.
БАРЭЙДА ж. Вялікая рэч. Гэта баpajda за}мая шмат мёсйа, яг газ нам правядўць, то прыдзецца выкідаць печ. Краснае Бераст.
БАСАК м. Добры нюх. Ну j басак у цябё, здалёк смачны абёд чўя. Вараны Бераст.
БАСТРЫК м. Рубель, гнёт. Як вёзьлі сёна, дык узяў бастрык зламаўса, накладалі зноў. Шчанец Шчуч.
БАСЯКА прысл. Без абутку. He бёга) басяка, бо парэжаш нбгі. Цярэшкі Ваўк.
БАТЎХ м. Пуга. Дзед зрабіў мне батўх, каб я гўсі пасьвіў. Вострава Слон.
БАТЭЖЫЦЬ незак. груб. Біць. Учдра Паўліна батэжыла CBajzo хлбпца. Градаўшчызна Астр. (Градаўшчына) БАЎЛЯЦЦА незак. Бавіцца. Дзе ты так дбўга баўляўся? Скоўдзічы Слон. БАЎНА прысл. Гулліва, дурасліва. Дбма баўна час правялі, купаліся, хадзілі ўлес. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) БАЎСАКІ мн. Сухарыкі. Смачныя баўсакіў цябё, мама. Кавалі Бераст.
БАЎТАК м. Жэрдка з тоўстым канцом, багор. Баўтакбм б’юць у вадзё, кабрыба ]шла ў пралбмку. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
БАЎТРЎК м. зневаж. Тупы, някемлівы чалавек. Бацька разўмны, а сын такі ж баўтрўк. Вугольнікі Шчуч.
БАХАВАТЫ I БУХАВАТЫ прым. 3 вялікім жыватом. Кутлі затакрдк кардву бухаватую, але малака дббра даё. Налібакі Навагр.
БАХЎР м. зневаж. Пазашлюбнае дзіця. От гэтыя бахурэ, нівбднага сада німінўць,усюдыўлёзуць. Саленікі Кар. БАЦВІНІСТЫ прым. Ураджайны, з добрым бацвіннем. Маё буракё надто бацьвіністыя на агарбдзе. Куляшы Шчуч. БАіДЬКАВІЗНА ж. Спадчына па бацьку. Бацькавізну дзяліць бўдуць, пры-
ёхалі дзёці па бацькавізну. Бершты Шчуч.
БАЮКАЦЬ незак. перан. Гаварыць манатонна. Кблькі ж ты бўдзяш баюкаць аднб і тбя? Сямёнава Ваўк.
БАЯВЁЙ прысл. Лепш. Сьцяпэн рббіць баявё) за бацьку. Маня баявё) сьпявая за сястрў. Кадзішкі Лід.
БАЯР м. Анучнік; асоба, якая прымае ўтыльсыравіну. Нёшто баяр даўнб ні паяўляяцца ў сялё, трэба сбды кутць на блінэ. Рудзевічы Зэльв.
БЕГІ мн. Гульні. Кабрабіць што, так ягб німа, аднб яму бёгі на ўме. Калантаі Ваўк.
БЁДКА ж. Тачка. Бёдка старць за хлявбм, прывязігліны на бёдцы. Любары Лід.
БЁЖКІ прысл. Бягом. Мо бёжкі і дагбніш jix, бо нідаўно яны пашлё. Каробчыцы Гарадз.
БЕЗГАЛбВІЦА ж. зневаж. Бязглуздзіца. Напіўся і гавбрыць нё)кую безгалбвіцу. Сімакава Кар.
БЕЗДАРОЖЫЦА ж. Дрэнная дарога. Цяпёр такая бездарбжыца, што ні вы)сьці, ні выяхаць. Сонічы Гарадз.
БЁЗІКІ мн. іран. Вочы. Куды ты ўставіў сваё бёзікі? Кухары Маст.
БЕЗУЗЯТАЧНЫ прым. Немеданосны, дрэнны час збіраць мёд. Калі дождж, то безузятачна пара для пчол, німа нёктару, пчблы сядзяць у вульлі. Каробчыцы Гарадз.
БЕЗУЛАДНА прым. Нерухомы. Нёшто яг зрдбіцца, так станя рука безуладна зусім. Кухары Маст.
БЕЗУСТАННЯ (бязустання) прысл. Няспынна. Бязустаньня рабіў цэлы дзень, але ж скбнчыў усё. Міжэвічы Слон.
БЕЛАБІЛЁТНЫ прым. Вызвалены ад вайсковай службы. Мо]муж быў белабілётны, ягб ні бралі ў вб)ска, так і пражыў ва/нў каля хаты, памагаў парцізанам. Сімакава Кар.
БЕЛАГРЎДКА ж. Аастаўка. Белагрўдкі каля хаты зрабілі гняздб. Старое Сяло Зэльв.
БЕЛІНЯ ж. Белата. Шэрага за)ца дббра відаць на белінё сьнёгу. Андрэевічы Ваўк.
БЁЛКІ прым. Прыгодны для пабелкі; які добра беліць. Такі дббры мел папаўся, надто бёлкі, хапіла паўвядра ўсе сьцёны пабяліць, бёлка крэ)да дббра бёліць. Самаравічы Зэльв.
БЕЛЬМАВАТЫ прым. 3 бяльмом на воку, слепаваты. Наша карбва на аднб вбка бельмавата. Жорнаўка Ваўк.
БЕРАЗНЯНКА ж. Сёмуха. На Беразьнянку мы з табб) пд)дзям у гбсьці да Сьцёпы. Раготна Дзятл.
БЕСПАГОДДЗЕ н. Дрэннае надвор’е. Беспагбдзьдзе завялбся, дождж і дождж. Каробчыцы Гарадз.
БЕСПЯРЭСЦІХУ прысл. Несціхана. Дождж лье беспярэсьціху катбру парў. Бубны Гарадз.
БЁССІБЯ I БЁССІБА прысл. Незамкнута. He малёнькая дзяўчынка, а хату кінула бёсьсіба, ні замкнўла. Панара Смарг.
БЕССУСТРЭЧНЫ прым. Самотны. Mae жыцьцё бессустрэчнае, нікбга ні чакаю, ніхтб ні прыёдзя да мянё. Чамброва Навагр.
БЕСТАВАЛОСЫ прым. Проставалосы. Чамў ты з лазьні ідзёш беставалбсы? Завельцы Астр.
БЕСТАЛКОВІЦА ж. Неахайніца. Hi хадзі ты da moj бесталкбвіцы, шчэ забрўдзісься. Таншчына Смарг.
БЗІКЛІВЫ прым. Запальчывы. А ббжа жмо), які бзіклівы, і слбва яму ні скажы/Вароны Шчуч.
БЗЫКАТОРА ж. Страказа. Палянь, як тут бзыкатбр мнбга на бёразе. Монтаўты Свісл.
БЗЫКАЦЬ, БЗЫНІЦЬ незак. Сярдзіта гаварыць, злаваць. Мая старая ўсё бзыкая, як дзе затрымаюся. Кайшоў-
ка Кар. Moj яг бзыкая іншы раз, то німавёдама дзе дзявацца. Дашкавічы Свісл. Hi бзыніты на мянё, дббра будзям жыць, пажывёш і ўбачыш. Бандары Дзятл.
БЗЫЯЦЬ незак. Звінець. Нёшто пчблы бзыяць, мўсіць, дождж бўдзя. Каняўцы Зэльв. Бзырць без канца гэта мўха над вўхам. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
БІБА, БІМБА ж. Гулянне. Учбраў сталбва) вясёлая біба была, пёлі, танцавалі, гулялі дапазна. Сіняўшчына Іўеўск. Як сына жаніцьмеш, то бімбу рабіць бўдзяш. Бабіна Гарадз.
БІБЎЛ м. Кардон. Ці ня знб)дзяцца ў цябё кавалачак бібўлу, трэба заставіць шыбку, пакуль шкла дастану. Біцеўцы Шчуч.
БІБУЛОВЫ прым. Кардонны. Прымі бібулбвую скрынку, адсўнь яё ў кут. Водла Бераст.
БІВАКІ мн. Чаравікі. Сёньня аддала сваё бівакі ў рамбнт. Прудзяны Шчуч. БІЁМІНА м. і ж. Гультай. Паляц з пальцам не стыкнё за цэлы дзень біёміна гэта, трэба прывучаць да раббты. Трахімавічы Дзятл.
БІ'МБУС I БІМБУСЬ, БІНДЗЮГАЙ м. Гультай. Нічбга ні хдча рабіць гэты бімбусь, гб)сая цэлымі днямі. Цярэшкі Ваўк.
БІЖДЖбЛ м. Чмель. Hi страш малбга біжджблам, біжджбл бзыііць, гудзё, але ні кусаяцца, ні джаліць. Барава Іўеўск.
БІЛА (біло) н. 1. Спінка ложка. Разьдзёнься і павёсь адзёжу на біло. Морына Іўеўск.
БІЛА (бі'ло) н. 2. Паліца. Занясі сьмятану пастаў пакуль на біло, пбтым яўсклеп пастаўлю. Лаўна Маст.
БІЛА (бі'ло) н. 3. Аконная рама. Hi стўка]у шыбу, бо пабёш, біўбіло, каб пачўлі. Гольні Бераст.
БІНДАВАЦЬ незак. Гультаяваць. Цэла лёта ён біндаваў, аж пакўль у вб)ска
ні ўзялі, там ягб прывўчаць да раббты. Ятвезь Кар.
БІНДАС м. Склют (сякера абчэсваць бярвенне). Біндасам адкдлваюць тбўстыя трэскі, а пбтым ужо сякёpaj вычэсваюць гладка. Нагародавічы Дзятл.
БІНДУСІСКА (біндусіско) н. Высокі чалавек. За гэтым біндусіскам ні ўгбнісься, такі біндусіско ў трактар мбжна запрэгчы. Падбалоцце Зэльв. БІТАЧКА ж. 1. Густа тканая набіваная хустка. Мая маці дала мне бітачку. Янавічы Навагр.
БІТАЧКА ж. 2. Звязка выбраных канопляў. Вазьмі бітачку канапёль і нясі з пбля. Касцянева Шчуч.
БІТУКОВЫ прым. Цяжкі ў выхаванні. Дзёці ў Пашкі надто бітукбвыя. Пераганцы Вор.
БІТЎШЧЫ прым. Брыклівы. Бітўшчага каня пўтаюць, а калі карбва бітўшчая, mo j карбву пўтаюць. Занямонь Навагр.
БІЧКАВАЦЦА незак. Трывожыцца, непакоіцца. Няма чагб табё бічкавацца, не бічкўўся, Лёна, у цябё яшчэ ўсё напёрадзе. Бабіна Гарадз.
БІЧОЎКА ж. Скураная прывязка. Я рабіў дббрыя бічбўкі на цапь'і, як малацілі цапамі. Завельцы Астр.
БІЯК м. Біч, ударная частка цэпа. Біяк прывяжы да цатльні. Сонічы Гарадз. БІЯНКА ж. Бойка. Масло зьбілі, то вынясі біянку, a то бўдзя стаяць німавёдама дакўль. Рудня Свісл.
БЛАГА (благо) прысл. Кепска, дрэнна. Чамў ты так благо памыла пасўбу? Вераскава Навагр.
БЛАЖЫЦЬ незак. Ванітаваць. Ад зялёных яблыкаў маль'іх аж блажьіла. Каробчыцы Гарадз.
бландавАны прым. Заблытаны. Бландаваны клуббк малая насіла, цяпёр ні разьбярўся зь /ім. Самаравічы Зэльв.
БЛ ЁКЛА прысл. Дрэнна. Чамў ты выглядаяш так блёкла, мошто баліць? Дашкавічы Свісл.
БЛЕНТАЦЦА незак. Блытацца каля рук, перашкаджаць. Hi блёнта]ся пад рукамі, ідзі адсюль. Заляшаны Ваўк.
БЛЕХАЦЬ I БЛЁКАЦЬ незак. Плюхаць. Наштд ты блёкаяш вадў? Усе; мокры стаў. Адэльск Гарадз.
БЛІЖЫЦЦА незак. Набліжацца. Унь хмара бліжыцца сюды, каб хаця кбнкі злажыць! Цінявічы Маст.
БЛІЗГАЦЬ незак. Міргаць. Чагб ты блізгаяш вачамі, ці што папала ў вбчы? Данілаўцы Ваўк.
БЛІЗНАВАТЫ прым. Няроўна вытканы з пропускам нітак. Блізнавата палатнб ў цябё, блізна пашпэціла (паморшчыла) ycej кўжаль. Духаўляны Ваўк.
БЛІЗНІЦЬ незак. іран. Выдумляць. Сядзе і блізьніць быля-штб. Каробчыцы Гарадз.
БЛІНОЎНІЦА ж. Дзежка. Замясіла ў блінбўніцы цёста. Догі Шчуч.
БЛІСКбНЦЫ, БЛІСКбТНЫ прым. Бдіскучы. На сукёнцы шоўк вёльмі бліскбнцы. Яцукі Дзятл. У бліскбтных гўзіках ні фа)но выглядая касьцюм, трэба перашыць. Новы Двор Свісл. БЛОНД м. Памылка. Нарабіла я блбнду, як ткала пдсьцілку пёршы раз. Клешнякі Шчуч.
БЛОТНІК м. Металічны абруч на коле ровара. Як пбцямку праёхаў па брўку, так саўсём блбтнік сагнўўся. Трэба выправіць блбтнік ды ёхаць у дарбгу. Меляховічы Зэльв. (Мелехавічы) БЛОШКА ж. Бярозка (пустазелле). Уся бўльба услана блбшка). Гудзінішкі Вор.
КНІГІ ОНЛАЙН
