Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
АДУДЗЁНЧЫЦЬ зак. Аддзякаваць. Пазыч мне картдплі, я табе за гэта ўдўбальт адудзёнчу. Вярэйкі Ваўк.
АДЎЖЫВАННЕ н. Ачуньванне. Вось і прышло да цябе адўжываньне, паёдзяш унўкаў глядзёць. Любянцы Вор. АДЎЖЫЦЦА зак. Адолець, справіцца. Д а зімыўнас адўжылісяўсе з рабдтаў Бабраўнікі Астр.
АДУМЫСЛЯ прысл. Наўмысна, спецыяльна. Тады мы адумысьля не najшліў сялб, бо там былі нёмцы. Войстам Смарг.
АДЎРА ж. Клопат. 3 гэта) малб) адна адура, куды мне з ёю дзёцца?Кайшоўка Кар.
АДУРУНДОВЕ прысл. Абавязкова. Адурундбве трэба купіць парашкў і намачыць пбсьцілкі. Каты Смарг.
АДХАЙКАЦЬ, АДХАЯЦЬ зак. Выратаваць. Гэта ж трэба, залёз у балбта і ні выбавіцца, ледзь адхфкалі яго. Цвербуты Лід. Як захварэў з вбсяні, то ледзь да вясны адхаялі ад сьмёрці. Буцілы Лід.
АДХАЛЁПІЦЬ, АДХЛЯБЁНІЦЬ зак. Раскрыць, расчыніць. Чаму ты адхалёпіў дзьвёры і cmajitu на хбладзе? Варанкі Шчуч.
АДХАЛЁПЛЕНЫ (адхалёпляны) дзеепрым. Адчынены. Чамў ты дзьвёры адхалёпляныя аставіў? Шчарбавічы Маст.
АДХІСНЎЦЦА зак. Адвярнуцца. Што j то сталася, неяк раптам Васіль
адхіснўўся ад яё, такая ж гаваркая, дббрая яго дзёўчына была. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
адхлАшчы прым. Прагны. Такі ж адхлашчы паршўк, ні адыдзя, пакуль ні выліжа ўсё. Каробчыцы Гарадз.
АДХЎКАЦЦА зак. Адагрэцца. Так замёрзла, што ні адхўкаюся ніяк. Ааўрынавічы Свісл.
АДХУКАЦЬ зак. Адагрэць. Дзёці знар шлі сінічку, хацёлі адхўкаць, а яна ніжывая. Саленікі Кар.
АДЦВІЧЫЦЬ зак. Насварыцца. Учбра бацька яго дббра адцьвічыў, што пдзна пры]шбў. Негрымава Навагр.
АДЦЫГЛЯВАЦЬ зак. Пакараць. Я цябё зараз як адцыглюю, то бўдзяш знаць. Уша Кар.
АДЦЮЦЬКАЦЬ зак. зневаж. Адлупцаваць. Бацька як адцюцькаў, то цяпер слўхаяцца яго. Біскупцы Лід.
АДЦЯГНЎЦЬ зак. перан. Выклепаць. Во дббро касу адцягнўў, кбсіць, як брь'ія. Сухінічы Маст.
АДЧАХВОСЦІЦЬ зак. зневаж. Насварыцца. Наш прадсядацяль так адчахвбсьціў Ганўлю, што яна аж плакала. Івашкаўцы Бераст.
АДЧВАЛІЦЬ зак. іран. Адламаць. Васька адчваліў хлеба і пабег на вўліцу да дзяцёў Негрымава Навагр.
АДЧУЖАНІЦЦА зак. Зрабіцца чужым. Усё дзёці адчужаніліся адяго, як жаніўся на старасьці другі раз. Пятрэвічы Зэльв.
АДЧЎЖВАЦЬ незак. Рабіць чужым. Трэба запрасіць Мікблу да нас на сьвята, пасядзімяклю 'дзі, a то за раббта) ніколі ні пагавбрыця, ні трэба, ўіванка, адчўжваць людзёў Урцішкі Іўеўск. АДЧУЖЫНІЦЬ зак. Аддаліць. Як перастаў бацька даваць грбшы бяз мёры, дык і адчужыніўfix ад сібё. Лелюкі Іўеўск. АДЧЭПНА (адчэпно) прысл. Нядбайна. Юзік дык усё адчэпно рббіць. Загор’е Кар.
АДШАЛЯХАЦЬ зак. Збудаваць. Аяньце, якўю дббрую хату Павал адшаляхаў. Міхалкі Свісл.
АДШАСТАЦЬ зак. 1. Адшумець, сціхнуць. Ужо вясна, адшасталі зімдвыя вятрэ. Кавалі Смарг.
АДШАСТАЦЬ зак. 2. Пабіць. Так адшастаў вёнікам сабаку, што j ні адзываецца цяпёр. Зарой Дзятл.
АДШКАДОЎВАЦЬ незак. Разлічвацца за шкоду. Як ты разваліў Moj плот, то табё ж і адшкадбўваць прыдзецца. Шчорсы Навагр.
АДШТЫЛІЦЬ зак. Адвязацца. Як прычапіўся moj дзядзька да ма/го чалавёка, то было аніяк ні адштыліць. Дубатоўка Смарг.
АДШУКОЎВАЦЬ незак. Знаходзіць. Пад кўрыца) гусяняты вывяліся, то ўчдра пакуль адшукбўвалі гусянят, кўрыца не адхбдзіла ад бёрага. Шылавічы Слон.
АДШЧЫКНЎЦЬ зак. Адрэзаць.Нясунь ты рукі пад нож, бо яшчэ адшчыкнў паляц. Асіпаўцы Вор.
АДЫЛІ прысл. Потым. To хадзіў да нас патрбху, адылі зусім зьнік. Чэхі Астр. АДЫмАл КА, АДЫМАЧКА, АДЫМКА, АТЫМКА ж. Ануча для гаршкоў. Угблыя рукі чыгун не бяры, апячэсься, адымалкаі здыміяго. Дзехамля Навагр. Ужоадымачка зусім парвалася Міхайлоўшчына Ашм. Куды гэта мая адымка дзёлася? Мядзюны Ашм. Дачўшка, дастань атымкаю патэльню. Віктасіна Астр. АД'ЯДА м. і ж. Злы чалавек. Ён тдлькі ад’яда душы, на ліха такі чалавёк, што ад’ядая сэрца. Шаптуны Іўеўск. АЕРКА ж. Вавёрка. Дзёці аёркузлавілі ўлёся. Ятвезь Дзятл. (Яцвезь)
АЖАГІ мн. Качарэжнік. Вазьмі з ажагаў качаргў, патаўчы картбфлю. Навасады Вор.
АЖАЖЎРЫЦЦА зак. іран. Паўпівацца. Учора Moj Сымон як ажажўрыўся, mo j сёньня сьпіць. Буйкі Дзятл.
АЖПР м. Ёрш. Нашы малыя прынёсьлі з рэчкі ажгіроў. Кладнікі Іўеўск. ажыгАнец м. Свавольнік. Jix хлбпяц такі ажыганец, на нікбга не зважая. Альберцін Слон.
АЖЭВІСТЫ прым. 3 рознаю прорасцю. Ёсьць прбстаярэдзька, а ёсьць ажэвістаяз чбрнымі паскамі. Чэхі Астр.
A3 м. Хвароба ўсяго цела. У наша) сусёдкі аз, усё калі баліць. Валеўка Навагр.
азАднік м. Заднік. У цябе ў ббтах азаднікі асёлі. Біскупцы Лід.
АЗГРЫЗЛ Ы прым. Бурклівы. Сьцяпан чалавек азгрызлы, сам не супакеріцца і другім ні дасьць супакбю. Цяглевічы Зэльв.
АЗДУБЛЁЦЬ зак. Змерзнуць. Аздублёла я чысто, стбячы на дварэ. Гуршчына Іўеўск.
АЗЁМАК м. Плошча зямлі 4-5 га. Пад прбса занялі невялікі азёмак. Васілевічы Гарадз.
АЗЁМКАВАТЫ прым. 1. Каржакаваты. Гэта па)шбў наш трактарыст, азёмкаваты, шырбкі у плячах. Ярэмічы Кар.
АЗЁМКАВАТЫ прым. 2. Які старэе. Мая сіла азёмкаватая, трымаюся, пакуль не сышла яна. Лукі Кар.
АЗЗЯЦЬ зак. Засляпіць ад ззяння. Як выпаў сьнег, аж азьзяла вочы ад сьвятла. Загор’е Кар.
АЗІЯТНЫ прым. Злы. Такі гэты Антбсь азіятны, дрэнно яму будзя ў чужых людзях, ніхто ні сьцёрпіць яго штук. Кухары Маст.
АЗЫРА ж. Непагадзь. Такая азыра на дварэ, азыра сёньня, xaj бог крыя. Парачаны Лід. Куды цябе нясе такбю азыраю? Кадзішкі Лід.
АЗЫРЛІВЫ, АЗЫРНЫ, АЗЫРЫСТЫ прым. Халодны. Дзень быў азырлівы, цяжка былб картбфлю выбіраць. Парачаны Лід. Накладзі куффку, надта азырны дзень. Касілаўцы Лід. Пала-
віна сакавіка, a старць азырыстая надвбр’е. Падбалоцце Зэльв.
АЗЫРНА прысл. Золка, холадна. Надта азырнаў полі, як кардўкіхбдзяць? Красноўцы Лід.
АЗЯБА ж. Дрыжака. Як азяба вбзьмя, лекацёць пачынаяш, на буракбх пералекацёла ўся. Каробчыцы Гарадз. АЗЯБЁЛЫ прым. Застылы, халодны.
У цябе надто азябёлыя рўкі, пагрэ) каля печы. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
АЗЯРНІК м. Кулік. Сёньня чўла, азярнік крычаў на балдця. Біскупцы Лід. АЗЯРНЫ прым. Азёрны. Васіль, лянь, якбга я азярнбга шчупака злапаў у вбзяры, ён сіні, сіня] афарббўкі. Морына Іўеўск.
АЗЯРНЯЦІЦЬ зак. Засеяць зернем. Няма чым азярняціць лёшку, мо картбплі пасадзіць? Поразава Свісл.
АЗЯРЭДА ж. Азярод. Moj Мікбла зрабіў нбвую азярэду сушыць снапэ. Філіпаўцы Шчуч.
АЗЯЦЬ зак. Узяць. Немцы азялі ма)го старбго рабіць у Гярманію, вярнўўся праз чатэры гады зусім слабы. Міхалішкі Астр. Азьмі кош, схадзі па грыбы. Сінькі Смарг.
АКАВЫ займ. Які. Акавы прыгбжы jix хлбпяц. Сценявічы Слон.
акалавачАць незак. Дранцвець. Я ўжо старая, як варў вячэру, мае нбгі акалавачаюць. Варонча Кар.
АКАЛЁНДАЦЬ зак. Дагледзець. Слабая ўжо наша маці, нават сама сябё ні можа акалёндаць. Кухары Маст. АКАП м. Капеж. Чаго ты cmajiiu на дажджэ, ідзі пад акап, каб ні змок. Гольні Бераст.
АКАПЎСЦІЦЦА зак. перан. Памерці. Учбра наша сусёдка акапўсьцілася, дбўго хварэла. Юбілейная Свісл.
АКАРЧЭЦЬ зак. Скарчанець. На вўліцы такі мароз, што акарчэць мбжна. Градаўшчына Астр.
АКАСІЦЦА зак. Накасіць. Я ўжо акасіўся, цяпер, сындк, магу памагчы табё. Буйкі Астр.
АКАШАРЫЦЬ зак. Вымыць, вычысціць. Ужо я ўсю пасўду акашарыла пасьля вясёля. Шылавічы Слон.
АКВЯЛІЦЬ зак. Набіць. Я сам бы гэтых сабак аквяліў, каб у мяне быў у руках які кол ці ланцўг. Руда Яварская Дзятл.
АКЗЭФІЯ ж. Памінкі. Унасзаўтра бўдзя акзэфія па маме. Грабяні Гарадз.
АКЁЖАЦЬ зак. Ачуняць. Усе дўмалі, што наш стары памрэ, аж акёжаў патрбху. Ясенавіца Ваўк.
АКЁНКА н. Акенца. Majcmap высбка нёяк зрабіў акёнка. Подзітва Вор.
АКІДАНІКІ, АКІДАНЦЫ мн. Градкі. Акіданкі рабіць цэло горо, сярэдзіна баліць. Корнадзь Свісл. Ужо пара рабіць акіданцы, падсбхло трбхі. Ганчары Свісл.
акірАчыць зак. Засядлаць. Тагб каня ні усякі акірачыць, трэба сіла. Сураж Іўеўск. Moj малы дык акірачыць рбвар ды ёдзя сабе памалёньку. Лелюкі Іўеўск.
АКЛАДА ж. Вокладка. Прынясі унь тую кніжку з сіня] аклада). Морына Іўеўск.
акладАць незак. Біць. Як вазьмў хлўдзіну, як стану акладаць, то папбмніш, якма}гб слбва ні слўхаць. Навасёлкі Лід.
АКЛАДНІЦА ж. Дошка, якую кладуць па баках воза. Ты мне забыўся пакласьці на воз акладніцу. Лаўрынавічы Свісл.
АКОЛА прысл. Вакол. Акбла шкблкі бёгаюць дзёці. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
АКбПЕЦ м. Слупок. За дзень паставілі вбсім акдпцаў на плот. Падбалоцце Зэльв.
АКбРАК м. Абцас. Дачка купіла тўфлі на высбкум акбрку. Забалацце Кар.
АКРАЗ прысл. Якраз. Гэты касьцюм табё акраз, як на табё шылі. Пагарэлка Кар.
АКРАІНА ж. Край. Нёшта акра)іна мёсяца ў тумане, мўсіць, адліга бўдзя. Лаўрышава Навагр.
акрАюшак м. Акраец. Які акраюшак смашны, на nacnbimaj. Налібакі Навагр.
АКРОПНЫ прым. Жудасны. Такія былі акрбпныя нёмцы, што ні расказаць, забівалі дзяцёў палілі.. Станчыненты Смарг.
акрывАнка ж. Коўдра. Акрыванка мая ддбрая, ніякаго хбладу ні чўю ўсю ноч. Загор’е Кар.
АКРЫЙКА ж. Верх страхі. Ускінь на акры)ку трбхі кастрыцы, каб ні працякала. Урцішкі Іўеўск.
АКРЫЛЁЦЬ зак. Вырасці (пра пер’е ў крылах птушкі). Дзікія качкі ў канцы лёта ліняюць, а пакўль акрылёюць, дык хлбпцы jix лапаюць рукамі. Дакудава Лід.
АКРЭЙПАЦЦА зак. Выздаравець. Мая бабка была хвбрая, але йяпер акрэ)палася. Падгаі Ашм.
акулАчыць зак. Раскулачыць. Нашаго сусёда акулачылі былі і выслалі, але цяпер вярнўўся. Даўгінава Кар.
АКЎТАЦЦА зак. Апрануцца. AKymajся цяплё), бо халаднб на дварэ. Багданаўцы Шчуч.
АКЎТВАЦЦА незак. Апранацца. Сёні можна не акўтвацца надто, сбнца дббра сьвёціць. Савані Свісл.
АКЎТНІ прым. Карэнны. Умяне двух акўтніх зуббў ужо няма. Шылавічы Слон.
АКЎЦЦЕ (акўццё) н. Акоўка. Угэтых лыжах нбваё акўцьцё, бўдзя ддбро катацца. Мілявічы Маст.
АЛЁМБІК м. Дрэнны самагон. Нікўды ні варты meoj алёмбік, вылі] яго ў Алёсевую сажалку. Мілошавічы Слон.
АЛЁНІХА ж. Саміца аленя. Алень а алёніха) і з аляняткам вы)шлі былі з лёсу на прагал. Нагорнікі Дзятл.
АЛ Е н. Пашана. Чаму ё) цяпёр няжыць, алёўсюдымая. Крычнікі Іўеўск.
АЛІНГЁРКА ж. Жаночае паліто на восень. На тваё) дачцы фа)ная алінгёрка. Навасёлкі Зэльв.
альвАрачка ж. Посуд для алівы. Пада; мне ж шкафчыка альварачку, трэба рбвар змазаць. Войстам Смарг. АЛЮЦЁЦЬ зак. Азвярэць. Нёмцы ў ва)нў былі зусім алюцёлі, хвбрых людзёў старых і дзяцё] жывымі палілі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
АЛ Я Н ДРА, АЛ Я Н ДЭРКА ж. Карова галандскай пароды. Сусёдка купіла кардву аляндру, дўжа намалакб добрая. Гадзілуны Астр. Даўнё} у нас была карбва аляндэрка, малака давала дббра, хадзіла па Алексюкбвым пблі, паша была дббрая. Турэц Кар.
КНІГІ ОНЛАЙН
