Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
АЛЯРМ м. Крык. Штоты алярм такі узьняла, цябе ж ніхтб ня пытая. Ханявічы Свісл.
аманАрак м. Пінжак. Бацька наклаў аманарак і па)шбў пасьвіць кбні на Алясбўшчыну. Негрымава Навагр. АМБЭРАК м. Абэрак (танец). Moj стары даўнё) умеў дббра танцаваць амбэрак. Станчыненты Смарг.
АМЁЖАК м. Узмежак. Пустазёльле вынбсьце на амёжак. Выгода Маст.
АМЁЛІНЫ мн. Адкіды. Паёдзь забяры амёліны, яны блізка каля малатарні. Біскупцы Лід.
АМЎРАК м. Прымурак. Нёшта наш амўрак сёньняхалбдньк Сакавічы Іўеўск. АНАВІЦЫ мн. Кальсоны, споднікі. Купіла сыну цёплыя анавіцы. Бершты Шчуч.
анАгдай, анагдАйчы, АНАДОЎНІ прысл. Нядаўна. Анагда], як прышла да нас цётка і сядзіць, мне трэба абыхбдзіцца, а яна сядзіць. Некрашы Іўеўск. Анагдаічы прыхбдзіў да мянё сватацца
ўдавёц, )леяяго выгнала. Навасады Вор. Анадбўні гэта былб, яшчэ ні пра)шлб нядзёлі. Залесаўцы Навагр.
АНАЗОЛЬНЫ прым. Свавольны. Дзёціўнашу) вёсцы дббрыя, але ёсьць і некатбрыя аназбльныя, бацькіjix мала за )імі глядзяць. Камлявічы Слон.
АНАРОВЫ прым. Ганарысты. Тадзік быў анарбвым юнакдм, такім і цяпер застаўся. Барташы Шчуч.
АНАРТНЫ прым. Наравісты. Наш конь быў анартны, аднагд бацькі слўхаўся. Догі Шчуч.
АНГЁЛЬКА ж. Рахіт. У гэтаго дзіцяці ангёлька, яно зусім крывбё, ні можа хадзіць. Крывічы Іўеўск.
АНГЁРКА ж. Кароткае жаночае паліто. Накладзі ангёрку, то бўдзя цяплё). Ходараўцы Лід.
АНДАЛОТ м. Дурань. Такбя сказаць на бацьку можа тблькі такі андалбт, як ты. Грамавічы Шчуч.
АНЁГДЫ прысл. Даўно. Анёгды і мы былімаладыя, анёгды гэта былд. Навасады Вор.
АНЁГДЫСЬ прысл. Аднойчы. Анёгдысь сустрэў вашу Вблю ў гбрадзе, то ні пазнала. Юрчуны Астр.
АНЁЛЬСКА ж. застар. Багач (свята). Анёльска ў сярэдзіне вёрасьня ў нас заўсёды. Урцішкі Іўеўск.
АНЕМАГЧЫ (анямагчы) зак. Аслабець, занемагчы. Сёлета я зусім анямагла, цяжка хадзіць мне. Мір Кар. АНЁЖ часц. Няўжо ж. Пбідзям на пбля разам. Анёж я застанўся адна? Данілавічы Дзятл.
АНІГДЫ прысл. Ніколі. Анігды не была ў том лёсі, магў заблудзіць. Галімшчына Іўеўск.
АНІЧАГЁНЕЧКА займ. Зусім нічога. Гэты хлбпяц анічагёнечка ні вёдаў. Жорнаўка Ваўк.
АНІЯСАЧАК м. Падушачка. Аніясачак ляжыць на канапе, вазьмі падкладзі пад гблаў. Малінаўка Астр.
АННО часц. Толькі, адно. У ва)нў аннд ляжаш спаць, ужо чўяшузрывы, аннд вбкна ляскаюць ад узрываў. Слабодка Астр.
АНТАЛАХ м. Бочка ад піва. Мы з яблыкаў зрабілі пбўны анталах сбку. Васілевічы Гарадз.
АНТРЫВОЛЯ ж. Воцат. Трэба ўліць антрывблі ў боршч, бўдзя смачнёў Кукалкі Ваўк.
АПАВУЦІНІЦЬ зак. Забрудзіць. Ты зар дзі da jix, палядзі, як жывўць, жонка апавуцініла ўсю хату, анно ляжыць, брацца ні за вошта ні хбча. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) апАдлівы прым. Хворы. Валікз дзяцінства ў нас такі ападлівы. Воля Дзятл.
АПАЛАЙКІ, АПАЛІЧЫ мн. Начовачкі.
У апалаіках ляжыць цёста, бўдзям пячы пірагі. Амбілеўцы Шчуч. Стары зрабіў апалічы апалаць зёрня. Байкі Слон.
апАлак м. Кавалак. Прынясі з камбры апалак сала. Сямягі Шчуч.
апалАнка ж. Рэшата. Трэба 6 былб мукў перасёяць на блінь'і, ды апаланка парваўшыся. Белазораўцы Іўеўск. (Белазёраўцы)
АПАЛЕНДРАВАЦЬ (апаляндраваць) зак. Пабываць, абгледзець. Апаляндравала ўсе) сьвет, а дадбму часу няма зьявіцца. Крышылоўшчына Кар. 3 канца ў канёц апаляндравала лес і нічбга не зна)шла, яшчэ няма грыббў. Івязянка Дзятл.
АПАЛІТЎРА ж. Эмаляваная накрыўка. Рандэляк пацёк, бо апалітўра злёзла. Куклі Вор. У мамы зўбы баляць, бо апалітўры няма ўжо. Паляны Ашм.
АПАНВА, АПОНАЎКА ж. Патэльня. На маё) апанвё прыгарая усё. Харашэвічы Слон. Апбнаўка з салам на прьіпячку, бяры пасьнёда/. Дзяляцічы Навагр.
АПАНЁЛЫ прым. Гультаяваты. Што ты такі апанёлы стаў, што ; грабёль паднёсьці не хбчаш. Свіслач Гарадз.
АПАНЁЦЬ зак. Разгультаіцца. Ці ты апанёла, што картбплі ні хбчаш зварыць? Свіслач Гарадз.
АПАНОЎ м. Патэльня. Чаму ты не пячэш блінбў? Ужо ж апанбў гарыць. Ладзенікі Навагр.
АПАНЫРАЦЬ зак. Засумаваць. Цётка зусім апанырала, як сын паёхаў з дбму. Нагорнікі Дзятл.
АПАРА ж. Хлебнае цеста. Баба замясіла апару, а сама пашла. Жукоўшчына Дзятл.
АПАРАЗІЦЬ зак. Парушыць. Ты ізнбў апаразіў балячку, то калі ж яна загбрцца? Лагады Шчуч.
АПАСЛЁДНІ прым. Апошні. Кбжны дзень на раббту ён апасьлёдні прыхбдзіць. Шаўдзіні Лід. Прышлі мы ў апасьлёднюю хату, пасядзёлі, адпачылі і па)шлі. Міхалішкі Астр.
АПАСТЫЛІЦЦА зак. Пасварыцца. Як прыёхаў, то ўжо з усімі людзьмі апастыліўся. Галавічполе Шчуч.
АПАСТЫЛЫ прым. Сварлівы. Ну ж і апастылы ўдаўся яе сын, на ўсё сялб адзін такі. Старое Сяло Зэльв.
АПАТНЁЦЬ зак. Запатнець. Вбкны зусім апатнёлі, марбз адваліўся. Зарудаўе Маст.
апАтрыць зак. Дагледзець. Маці прыхбдзіць да дачкі штодня, апатрыць усё, а ўвёчары ідзё дахаты. Альберцін слон.
АПАЧЫ (апачэ) мн. Ачэпы, апошнівянок зруба. Сёньняўжо апачэ лажыць бўдуць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) АПЁЧАНЫ прым. перан. Жвавы. Унь тво] апёчаны танцўя, усіх дзяўчат замарыў. Казіміраўка Гарадз. (Казіміроўка)
АПЁШЧАНЫ дзеепрым. Распешчаны. Гэтыя ўнўкі надта апёшчаныя, рб-
бяць мала, больш ядўць і сьпяць. Ярэмічы Кар.
АПІВбНЯ ж. Півоня. Уцябёпрыгбжыя апівбні каля акна растўць. Забалацце Кар.
АПІВбШ м. П’яніца. Ужо па)шбў moj апівбш, ашываяцца каля людзё/, каб выпіць з кім. Хілякі Бераст.
АПІВбШЫНА м. і ж. П’яніца. Павалбкся ўжо апівбшына дахаты, але малая радасьць ад яго ў хаця. Замасцяны Ваўк.
АПКА ж. Гафтачка. Ці ў цябё апка парвалася, што спадніца з’яжджая? Галімшчына Іўеўск.
АПЛАВЎХІ прым. Даўгавухі. У jix на фёрме нё)кія аплавўхія сьвіньні. Каты Смарг. Аплавўхі харбшыя сьвіньні, трэба j сабё зсцмёць аплавўшку. Каробчыцы Гарадз.
АПЛАЗАВАНЫ дзеепрым. Абкораны, абчасаны. Бярвёньні аплазаваныя ляжаць ужо гатбвыя, ужо цесьляры бўдуць складаць хату. Уша Кар. Усе штўкі аплазаваныя, за раніцу аплазаваў тры бервяны. Уша Кар.
АПЛАШЭЦЬ зак. Пагоршаць. Як пастарэла, дык аплашэла зусім. Дашкаўцы Маст.
АПЛЁНТАЦЬ зак. 1. Закруціць, спавіць. Аплёнта) дзіця ў пелюшкі і палажы ў лджачак. БешанкіАід.
АПЛЁНТАЦЬ зак. перан. 2. Закахаць. А ты мянё аплёнтаяш, маю сям’ю заблўтаяш. [з песні.] Бешанкі Аід.
АПЛЁСКАНЫ дзеепрым. Забруджаны. Як ты вышла на гўліцу на людзі? Teoj жа кафтан аплёсканы. Кіэрнадзь Свісл.
АПЛЁЧКІ мн. Спіна, лапаткі. Кбсьці павыпіраліся ў цябё на аплёчках, трэба лепш сябё глядзёць. Каробчыцы Гарадз.
АПЛбШКА ж. Памылка. У жыцьці аплбшка бывая, што j ні прадбачыш. Кукалкі Ваўк.
аплугавАць зак. Акучыць, абгарнуць. Ужо бўльба падрасла, трэба яё аплугаваць, бо пбтым перарасьцё. Белазораўцы Іўеўск. (Белазёраўцы) АПОРВАЦЬ незак. Страсаць садавіну. Апдрваіця сабе сьпёлыя ігрўшы, наце жардзіну, апбрваіця сабе яблыкі. Выгода Маст.
АПОЎЗІК м. Гультай. Дзе гэты апбўзік зрббіць што тдлкам? Парачаны Лід. АПОЦЕМКІ (апоцямкі) мн. Змярканне. Пакуль скднчылі дакбпкі, то ўжо j апбцямкі насталі. Урцішкі Іўеўск. АПРАБВАЦЬ ж. Настольніца. УСтэпкі на сталёя бачыла прыгбжую апрабваць. Якавішкі Астр.
апрагАцца незак. Адпачываць. Пбзна ўжо, ідзі апрагацца дахаты. Трокенікі Астр.
АПРАГЧЫСЯ зак. Загінуць. Кардва ждрла картбплю на буртах, пакуль ні апраглася. Жодзішкі Смарг.
апрАнвацца незак. Апранацца. Апранва)ся дббро, бо халаднб на дварэ. Каробчыцы Гарадз.
апрандавАць незак. Паважаць. Надта ж вы, дзёткі мае, нічога не шкадўяця, нікдга не апрандўяця. Пугачы Шчуч. АПРАНІСЯ, АПРАНІХА ж. Адзенне. Сёдня на гўліцы марбз, накладзі якўю апранісю. Раганічы Шчуч. Схадзі вазьмі апраніху ў цёткі, a то зімна будзя пачакаўшы. Лаздуны Іўеўск.
апрАтваць незак. Апранаць. Xaj апратвая тваё палітд, цяплё) бўдзя ў дардгу. Загор’е Кар.
апрАўка ж. Вокладка. Што гэта ў цябё кніжка без апраўкі? Сыраваткі Смарг.
АПРЫЧ прысл. 1. Асобна. Маці жывё апрыч ад сына, цяпер маладыя хбчуць жыць сшрыч. Студзенікі Свісл.
АПРЫЧ прыназ. 2. Акрамя. Апрыч дзёда ў хаце нікбга не былд. Пескаўцы Лід. Апрыч гэтаго мне падарылі капу. Лаўрынавічы Свісл.
АПРЫЧНА прысл. Асобна. Нашы дзёці цяпёр апрычна жывўць ад нас. Пугачы Шчуч.
АПСОМ, АПСЭСАМ, АПЦЭСАМ прысл. Неадчэпна, нахабна. У jix такі сабака, што апсбм кідаяцца на чалавёка. Стараўшчына Шчуч. Ён жа лез апсэсам, то што Мані было рабіць, як ні ўцякаць. Навасёлкі Шчуч. Гэты Васіль агшбсамлёзя да наша/Вдлі Шаўдзіні Лід. АПЎГАЦЦА зак. Абліцца. Паглянь, як яна апўгалася, аднб вядрб прынёсла і гэтак апўгалася. Падбалоцце Зэльв. АПЎДЗІЦЦА зак. Спалохацца. Так апўдзіўся сабакі, што так і стаяў на сьнягў, пакўль маці ні прывяла ўхату. Раганічы Шчуч.
АПЎНДРЫЦЬ зак. іран. Успушыць, узадзьмуць. Ня ежмнбга яблык, a то апўндраць цябё. Накрышкі Дзятл.
АПЎХЛІК м. Падбярозавік. Маё дзёці набраліўлёсе шмат апўхлікаў. Зарачаны Свісл.
апуцавАты прым. Круглатвары; здаровы. Вёркіўнук такі апуцаваты, а тво) нёкі нідалўгі. Мігова Гарадз.
АПЭТРЫЦЬ зак. Абрэзаць. Кдсы своё апэтрыла, цяпёр хбдзіць, як хлбпяц. Вігушкі Іўеўск.
АПЯШАЛЫ прым. Нясмелы, сарамлівы. Віцька jix зусім апяшалы, ні з воднаі дзёўчына) пагаварыць ні мбжа. Сыраваткі Смарг.
АРЖбНІСКА (аржоніско) н. Іржышча. Аржбніско такдя травяністае, карбвы парм дббра хбдзяць. Салтанішкі Вор.
АРОХ м. Гарох. Трэба паёхаць накасіць арбху. Засецце Дзятл.
АРТОЛІС м. Араты. Наш артбліс гарэ адзін, далі каня ямў. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
АРШАЧбК м. Гаршчок. У менё аршачбк быў, пара разбў зварыла картбфлі і рассыпаўся. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
АРШЫНОВЫ прым. Аршынны. Прынясі мне аршынбвы кдлічак вазбн падпёрці. Міхайлоўшчына Ашм.
АРШЭТНІК м. Вілы для гаршкоў. Паламаўся аршэтнік, німа чым выцягнуць гаршка з пёчы. Новая Бярэзіна Іўеўск. (Новая Беразіна)
АРЭПТАМ прысл. Знянацку. Арэптам выскачыў сабака, дык прышлбся jiM уцякаць. Старое Сяло Зэльв.
АРЭШКАВЫ прым. Светла-аранжавы. Люблю арэшкавы кбляр, уміне арэшкавая сукёнка была. Ятвезь Кар.
АСАБОЎКА ж. Таксі. Галюня, ты najдзі на асаббўку, я таксама ёхала на асаббўцы. Почарня Іўеўск.
АСАДЗІНА ж. Правал, яма. Там такая асадзіна, што цябё з машына) праглынё. Брузгі Гарадз.
АСАЛАПЁЦЬ зак. Асалавець. Вясёльнікі асалапёлі ад стдмы, патаўкліся па хаце і па]шлі спаць. Шчорсы Навагр.
АСАЧКА ж. Асака. Наклалі воз асачкі і прывёзлі на пбдсьціл. Негрымава Навагр.
АСЕМЯНІЦЦА зак. Зрабіцца сямейным. Вот ужо і наш Уладзік асемяніўся, сабё жбнку прывёз. Мацешыцы Навагр.
АСЁННІК м. Паліто на восень. Наша Вбля купіла сабе новы асёньнік. Навасёлкі Лід.
КНІГІ ОНЛАЙН
