Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
АБЛОЖНІК м. Працяглы дождж. Цяпер аблбжнік часта нрахддзіць, бо ўжо вбсянь. Сіманы Аід.
АБЛЯПЁШАНЫ дзеепрым. Забруджаны. Тваё палітб ззаду абляпёшано гразёю. КрышыдоўшчынаКар. Скіда)гэтыя а6ляпёшаныяма]ткі, сухіяўскладзі. Самаравічы Зэльв.
АБЛЯТАЦЦА зак. Вылецець на пробу. Маё вўльлі адзін за другім абляталіся. Залесаўцы Навагр.
АБЛЯШАНЫ дзеепрым. Абазначаны. Унь відаць стрэхі, абляшаныя сбнцам, туды і ідзёця. Зарой Дзятл.
АБЛЯШЫЦЬ зак. Абазначыць. Ужо на грудках абляшыла зямлю, тоўжо там мбжна ўскапваць лёшкі. Гута Дзятл.
АБМАНТАЧЫЦЬ зак. Абкасіць.Абмянтачыўміне сусёд, на ддбрую капіцу сёна былд б. Шылавічы Слон.
АБМАТЛАШЫЦЬ зак. Абтрэсці. Учбра нёхтаабматлашыўнашуяблынку. Сімакава Кар.
АБМАЎЛЯЦЬ незак. Абгаворваць. Тарасіхаабмаўляяўсіх, былякагб. Каробчыцы Гарадз.
АБМЁШВАЦЬ незак. Араць перад пасевам. Сёня абмёшваў плўгам зямлю пад пасёў. Кладнікі Іўеўск.
АБМІРАКА м. і ж. Чалавек, які часта губляе прытомнасць. ўіххлбпяц часта абмірая, у вёсцы адзін такі абмірака. Крывічы Іўеўск.
АБМІШКАВАЦЬ зак. Вышукаць, знайсці. Наша малая абмішкавала цукёркі і ўсе паёла. Загор’е Кар.
АБМОЎЗЛЫ прым. 1. Слізкі, мокры. Нёкіх ты грыббў абмдўзлых прынёс, ажу рўкі ніўзяць. Багданаўцы Шчуч.
АБМОЎЗЛЫ прым. 2. Марудны, павольны. Наш сусёд абмбўзлы, нікўды не пасьпяшыць. Камянчане Іўеўск.
АБМЫЛІЦЬ зак. Абысці, абмінуць. Абмылі гэты камянь, a то плугё палбміш. Гарнастаевічы Свісл.
АБМЭРХНУЦЬ зак. Знасіць, страпаць. Што за дзяўчына, нову спадніцу ужэ пасьпёла абмэрхнуць. Дубароўшчына Дзятл.
АБНАРАВІЦЦА зак. Стрымацца, пачакаць. Абнаравіся ты пасьля апярацы)і, чаго ты скачаш? Запрудзяны Вор.
АБНАХАБЕЦЬ зак. Зрабіцца нахабным. Нёмцы былі так абнахабялі, што ўсё чысто з хаты забіралі, а людзё/ нашых забівалі. Ханявічы Свісл. АБНЯДЗЁЛІЦЬ зак. Прыбраць да нядзелі. Трэба яшчэ хусьця палакаць, памыць дзяцёў абнядзёліць усё ў хаця. Сімакава Кар.
АБбХАЦЦА зак. Аб’есціся. Аж аббхаўся, гэтак смачна пад’ёў. Лагады Шчуч. АБПАСЫНКАВАЦЬ зак. Папасынкаваць. Валя, ідзі абпасынкў) памідбры. Мацеевічы Бераст.
АБПЛЮХАНЫ дзеепрым. Змочаны дажджом. Тата прышбў дахаты ўсёнькі абплюханы. Еўлашы Шчуч.
абражАць незак. Прыбіраць, выконваць абрад над нябожчыкам. Няббжчыка ў нас абражаюць палатнбм, пакрываюць ндгі, кладўць квёткі. Каробчыцы Гарадз.
АБРАІЦЬ зак. Параіць. Людзі абрарлі мне ддбрую жбнку, век буду дзякаваць. Сімакава Кар.
абрАнец м. Абраннік. Зіна сва]гд абранца прывёзла да бацькбў, бўдзя вясёльля. Морына Іўеўск.
АБРАСКОШАНЫ прым. Выдатны, шыкоўны. Сад у саўхбзя такі абраскбшаны, што хочаш там знб)дзяш. Чэхі Астр.
АБРбНЧКА ж. Пярсцёнак. УМаніабрднчка дарагая, аж вбсімдзісят рублёў каштўя. Караняты Астр.
АБРбХАЦЦА зак. Забрудзіцца. Як па)дў сьвіням даваць, такусёнька абрбхаюся. Юбілейная Свісл.
абрыджАцца незак. Сварыцца. Hi хачў абрыджацца, нават былб 6 з кім. Сніпаўшчына Ашм.
АБРЫДЗІЦЦА зак. Правініцца, аскандаліцца. Абрыдзіўся ты на ўсё сялб,
паслўха], што пра цябелюдзі кажуць. Пасуцічы Зэльв.
АБРЫДНІЦА, АБРЫНДАНІЦА ж. Неахайная жанчына. От абрыдніца, усю спадніцу абляпала гразёю. Дакудава Лід. Лепш памы)ся, абрынданіца ты. Бубны Гарадз.
АБРЫДНЫ прым. Абрыдлы. Сёньня лье абрыдны дождж, трэбаўхаця сядзёць. Варанкі Шчуч.
АБРЫЦЦА зак. Скінуцца. Наш Яська абрыўся з пёчы, пабіў галавў, цяпёр хварэя. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
АБРЭЗКІ мн. Боты без халяваў. Халявы абрэзалі, як шылі ндвыя боты, a ў абрэзках хбдзім каля хаты. Каробчыцы Гарадз.
АБСАДОВІЦЦА зак. Асвойтацца. Нашы дзёці абсадбвіліся ў вас і гуляюць на ганку. Сонічы Гарадз.
АБСАЛАШЫЦЬ зак. Абакрасці. Яе так абсалашылі, што нічога ні засталбся. Гуршчына Іўеўск.
АБСАРВАВАЦЬ зак. Абгледзець. Картбплі дббра растўць, учбра абсарваваў, хаця каб замаразак ні ўпаў. Самаравічы Зэльв.
АБСМЫКАНЫ дзеепрым. Абскубаны. Угэтаго каняхвост карбткі, некі абсмыканы. Данілавічы Дзятл.
АБСУДОБІЦЦА зак. Упэцкацца, стаць не падобным да сябе. Абсудббісса каля сьвінё] за цэлы дзень, што сам сябе ні пазнаяш. Гожа Гарадз.
АБСУЧАСНЕНЫ (абсучасняны) дзеепрым. Абноўлены. Наша Уша абсучасьняная стала, ёсьць новы сьвінарнік на тысячы сьвінё), магазін, вялікая школа. Уша Кар.
АБСЫЛАЦЬ незак. Пасылаць падарункі. Марысіна Валя абсылала ўсю радню маладбга шбўкам і шэрсьцю. Шылавічы Слон.
АБТАТЎРЫЦЦА зак. Разгультаіцца. Jix Ванька гэтак быў абтатўрыўсё,
што ні за што брацца ні хацёў. Загор’е Кар.
АБТбРКАЦЬ зак. Абсадзіць. Каля хаты абтбркала квёткі, xaj цьвітўць. Явашыха Іўеўск. (Залясоўшчына) АБТУЛЯНКА; АБХІНбЎКА ж. Вялікая цёплая хустка. Цётка абкрыяцца абтулянка) і ідзё паціху, машыны трўбяць, а яна нічбга ні чўя. Івашкаўцы Бераст.
АБТУЛЯЦЦА незак. Накрывацца. Абтуляліся пбсьцілкамі і былб цёпла спаць. Каробчыцы Гарадз.
абувАкі мн. Абутак. Трэба пачьісьціць абувакі і )сьці ў клуб. Кавалі Бераст.
АБУВАННЕ (абуване) н. Абутак. Тут на маю нагў німа абуваня, паёдуўгбрад. Сонічы Гарадз.
АБУГбНЯ ж. Палетак пад пасеў. Гэта абугбня пад буракі пб)дзя. Уша Кар.
АБУДЗІЦЬ зак. Падсмажыць, падрыхтаваць да частавання. Пармлімы da jix на сьвяжаніну, а яна пячднкі абудзіла і падала на стол. Крычнікі Іўеўск. АБУХАВАТЫ прым. іран. Недасціпны. Moj Аляксандра трохі абухаваты ў матэматыцы. Валосаўка Навагр. АБУЯЦЬ зак. Адурманіцца (ад паху багуну). Як пахбдзіш па багбньніку, дык абуяяш так, што галава закрўжыцца. Валеўка Навагр.
АБХВАЦІЦЦА зак. Аб’есціся. Як абхвацілася карбва на бураках, дык да віцінара ганялі. Загор’е Кар.
АБХІЛІЦЬ зак. Закласці. Мая Маня дык абхіліла ніз спадніцы, каб была карацё]шая. Лелюкі Іўеўск.
АБХбДКА ж. Догляд жывёлы. Во як крычаць сьвіньні, трэба абхбдку рабіць. Валынцішкі Вор.
АБХРЫСТАЦЦА зак. Забрудзіцца. У цябе абхрыстаўся нёрад ycej кашўлі. Чарнэлі Іўеўск.
АБЦЁРПЕЦЦА зак. Прызвычаіцца. To хацела аграндмка выяхаць, а потым
абцёрпялася і рдбіць у нас другі год. Уша Кар.
АБЦІРКІ мн. Абіркі, адкіды. Addaj абціркі сьвіням, xaj ядўць. Кладнікі Іўеўск.
АБЦЬІБНІЦЬ зак. іран. Абрэзаць. Во як абцыбніў валасэ, німа за штоўчапіцца. Навасады Вор.
АБЦЯЖКІ мн. Адкіды пры трапанні лёну. Прынёсла з сўшні рэзгіны абцяжкаў на пддсьціл. Вайшнарышкі Ашм. АБЦЯЖЫЦЦА зак. Абцяжарыцца. Цяпер ужо я ні сьпяваю, бо абцяжылася дзёцьмі, то кабуправіцца хоць зь рмі. Ханявічы Свісл.
АБЦЯМНЁЦЬ зак. Быць заспетым поцемкамі. У дардзе мы абцямнёлі, прыёхалі пдзна. Данюшава Смарг.
АБЧбРА ж. Вулей. Нашы абчбры стаяць у нас у садзя. Навасёлкі Шчуч. АБЧЫХРЫЖЫЦЬ зак. іран. Абрэзаць. Яна ўжо чысто свае косы абчыхрыжыла. Эйсманты Бераст.
АБШАЛЮХАНЫ дзеепрым. Брудны. У яё дзёці фа)ныя, а сама абшалюханая хбдзіць, іякяемужык цёрпіць! Кальчычы Кар.
АБШАМСТАЦЬ зак. Абрэзаць. Стары даглёдзяў яблынкі, абшамстаў усё сухбя гольлё. Рыскі Гарадз.
АБШАРГАНЫ дзеепрым. Заношаны. Наклаў у лес абшарганую камзэльку і дббра было. Вароны Шчуч.
АБШАРГАЦЬ зак. Занасіць. Мікбла вельмі абшаргаў ceoj новы касьцюм, ні пазнаць, што увёсну купіў. Рагачоўшчына Шчуч.
АБШАРПАНІЦЦА зак. Абадрацца. Абшарпанілася чысто, трасучы яблыкі. Свіслач Гарадз.
абшАснуцца зак. Спатыкнуцца. Hi абшасьніся, бо там камёньне аднб. Ліпкунцы Вор.
АБШВЭНДАЦЦА зак. Абнасіцца. Абшвэндалася наша Збся і нічдга ндвага накладаць ні хбча. Нізяны Ваўк.
АБШЛЮПАНЫ прым. Разгублены, няўважлівы. Нёшта ты ходзіш такі абшлюпаны, кажы, што там у цябе сталася? Валеўка Навагр.
АБШТЎЧЫНЕНЫ дзеепрым. Занядбаны, недагледжаны. Дзёці ў jix былі ўсе абштўчыненыя, мусіць, так яны )ім патрэбны былі. Канвелішкі Вор. АБШЫВЁНЬ м. Кажух, пацягнуты сукном. Маю такі цёплы абшывёнь, што ні замёрзну. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
АБЫЛЯ-КУДЫ прысл. Куды-небудзь. Абыля-куды najdy, каб час забавіць. Пескаўцы Лід.
АБЭБЧЫЦЬ зак. Набіць. Хацёла дачкў абэбчыць унбчы, што пбзна прышла, ды пашкадавала. Крывічы Іўеўск.
АБЭЙСЦЕ н. Абыходжанне.Айяеабэ;сьця нбгі мбжна выцягнуць, нікблі нічбга ні зварыць, ні прыгатўя. Кладнікі Іўеўск.
АБЭЙШЧАНЫ дзеепрым. Узяты пад увагу. Кбля Дабралбзін быў абэрмчаны мужчынамі на сенажаці, бо ён надта хітры, станавіўся там, дзе лягчэў Гута Дзятл.
АБЭЛГА ж. Нагавор. Толькі аднохбдзіць ды на ўсіх абэлгі наводзіць. Лагоды Шчуч. (Лагады)
АБЭРДЖНЯ ж. Вялікая бочка. Перастанаві абэрджню ў moj кутдк, заўтра бўдзям капўсту шынкаваць і саліць. Крышылоўшчына Кар.
АБЭРЖА ж. Хата вялікага памеру. Чорт яе напаліць, такую абэржу, тут на дзень воз дроў трэба. Гольні Бераст.
АБЭРЛЮФТ м. Фортка. Адчыні абэрлюфт, xaj павёя халбдным павётрам. Юшкавічы Свісл.
АБЭЦНЕ прысл. Зусім. Сколькі ты яму ні гаварь'і, каб ні курыў, ён абэцне ні панімая. Падбалоцце Зэльв.
АБ'ЯДА м. і ж. груб. Абжора. Што гэта за аб’яда, нікдлі ні наёсца, яг бы ён з галбднага краю. Роскаш Навагр.
АБЯЗВІНІЦЦА зак. Апраўдацца. Ня прышлбся ямў абязьвініцца, на пяць гадбў засудзілі, што наёхаў на чалавёка. Чэхі Астр.
АБЯЗНОЖЫЦЦА зак. Захварэць на -ногі. Наша баба зусім абязнбжылася, ні мбжа праз xdmy праісьці, нбгі баляць. Баброўнікі Вор.
АБЯСІНЕЦ (абясіняц) м. Самадур. А гэты абясіняц патурая дзёцям, здурэў на старасьці чалавёк. Нязнанава Навагр.
АБЯЧАЕК (абячаяк) м. Абруч. Рассбхлася ббчка, і абячаяк ні памдг, бо без вады стаяла. Лабзова Маст.
АБЯЧЭЙКА ж. Абруч. Урэшаце лбпнула абячэ)ка, то трэба нацягнўць нбвую. Каты Смарг.
АВІР, АГІР м. Аер. Авір на падлдгу пасыпалі, кабухаціпахлахарашэ. Бершты Шчуч. Прынясі агіру з балдта, каб на падлбгу паслаць. Калантаі Ваўк.
АВОДЗЕКА (авбдзяка) прысл. Тут. Авбдзяка ляжыць твая хўстка. Жыровічы Смарг. (Жыровіцы)
АВЫНЬ прысл. Вунь, там. Авынь ваш Коля да сусёда па]ш6ў. Паўлава Слон. АГАДАЦЬ зак. Здабыць, прызапасіць. Агадалі трдхі грбшаў сыну пашлём. Бераставіца Бераст.
АГАЛОШВАЦЬ незак. Абвяшчаць. Сёня Вёрка агалдшвала ўсіх, каб прышліў клуб на сабраня. Нагорнікі Дзятл. АГАНЬКОВЫ прым. Чырвоны. Узаўтра кўпіш аганькдвых нітак, зрдбіш сабе аганькбвы свэтар. Доўгая Шчуч. АГАРКАВЁЦЬ зак. Агоркнуць. Нашы гуркі агаркавёлі, мусіць, сушы баяцца. Гернікі Дзятл.
АГДЬІ прысл. Раней. Агды яго жднка была вёльмі прыгджая. Трокенікі Астр. АГЁР м. Жарабец. Д ббры агёру калхбзе ста)іць на cmajHi. Свіршчына Астр. АГІЖАЦЬ зак. Ажыць, павесялець. Адразу агіжаў, як сказалі, што маці прыёхала. Стараўшчына Шчуч.
АГЛАБЛЁВЫ прым. Развітальны, апошні. Трэба зрабіць аглаблёву, вып’ям аглаблёву і п6)дзям. Данілаўцы Ваўк. Зрббім з табб) аглаблёвы рэўс і дахаты. Раганічы Шчуч.
КНІГІ ОНЛАЙН
