Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ГРЎМЖА м. Мянёк, мянтуз. Малымо] трохі грўмжы навўдзіў і прынёс на вячэру. Міхнічы Смарг.
ГРУШЭЛЬ м. Хрушч. Вечарамі ў нас над клёнамі грушалі лётаюць. Баравікі Слон.
ГРЫБАВАЦЬ незак. Збіраць грыбы. A nxmaj гадзіне мўшу ўстаць, каб najсьціў бор грыбаваць. Жодзішкі Смарг. ГРЫБАВІК, ГРЫБАСЁЙ, ГРЫБНІК м. Цёплы дождж. Пасьля грыбавіка ў лесе гэталькі грыббў, што зьбіраць ахбта. Шылавічы Слон. Гэтыя дні грыбасё] ішоў, цяпер людзі пб/дуць па грыбы. Сімакава Кар. Такі фа)ны грыбнік прармбў, то хадзілі па грыбэ. Дубна Маст.
ГРЫВІЦЬ незак. Дрэнна касіць. Касёц з цябё называяцца! Адно грывіць, напакідаў грываў. Панямонь Навагр. ГРЫВЯНКА ж. Вяроўка, якою прымацоўваюць аглоблі да саней. Прынясі грывянку, xaj прывяжа аглбблі да санёі і ёдзя. Бершты Шчуч.
ГРЬІДЗЕЛЬ (грыдзяль) м. Аапата. Пасьля ва)ны картбплю ўсё пад грыдзяль саджалі., кбня) ні былб. Кавалі Бераст.
ГРЫЖАНКА ж. Бручка. Паглядзі, якая грыжанка ў нас урадзіла дббрая. Мягавічы Іўеўск.
ГРЫЗУНЁЦ м. Пярэдні зуб. У маё) Лёдзі ўжо грызунцы калываюцца, пэўна, вывальвацца бўдуць. Малінавая Смарг.
ГРЫСКА ж. Гулянка. П6]дзям сёньня на грыска, у тую нядзёлю на грыску былі нбвыя кавалёры. Гернікі Дзятл. ГРЬІЎДА ж. Праточная канава. Учора наш дзядзька злавіў у грыўдзе аж пяць шчупакдў. Лапухова Слон.
ГРЭГА ж. Моцны ўсходні вецер. Але ж і грэга мдцна дзьме сёньня. Коцькі Дзятл.
ГРЭЙМА прысл. Імгненна, хутка. Як прышлімузыкі, хлопцы грэ)ма кінуліся гуляць. Шылавічы Ваўк.
ГРЭЦНА прысл. Буйна, кавалкамі. Можна грэцна сячы буракі кардвя, кашто так ужо мажджўліш. Гейстуны Ашм.
ГЎДЗІЦЬ незак. Абгаворваць. Каб ты паслўхала, што пра цябе людзі гўдзяць. Лунна Маст.
гудравАта, грузавАта прысл. Няроўна. Унўчка вучылася прасці, напрала гэдак грудавата, але ж навучылася. Цацкі Лід. Яг жа ты грузавата напрала! Мядзюшы Вор.
ГУЖбВЫ прым. Жылаваты, цвёрды. Ад cmapoj карбвы мяса гуждвая, трэба ддўга варыць. Граўжышкі Ашм.
ГЎЖТА ж. Невядомае месца, дзе нясуцца куры. Пашука]ця гўжты, там бўдзя шмат яек, бо нясёцца курыца дббра. Байканы Астр.
ГУЗАРОБКА ж. Посуд з бяросты. Вазьмі гузарббку, назьбіра/ дзіцяці трохі маліны. Буйкі Дзятл.
ГЎЗКА ж. Вузялок. Мне баба дала з ca6oj гўзку гарэхаў. Чэхі Астр.
ГУК м. Кныр. Наш гук, мўсіць, здбхня, бо нічдга ні есьць. Цацкі Лід.
ГЎЛТА ж. Гняздо, дзе нясуцца куры. Зрабі курам гўлту, a то ні маюць, дзе нёсьціся. Газа Астр.
ГУМЕНКІ мн. Дарога за гумнамі. От, нек ні na-людзку ў нас: вясёля гумёнкамі ёдзя. Малое Сяло Шчуч.
ГУМЁННІК м. Дамавік, які жыве ў гумне. У нас гумёньнік ня жыў, бо гумнб было пустбя, гумёньнікаў багатыя выдумалі. Падрось Ваўк.
ГУМЁННІЦА ж. Поле за гумнамі. Нашы капаюць карпдплі на гумённіцы. Міжэвічы Слон.
ГЎНДЗЕ часц. Вунь. Гўньдзе дббрая трава, мбжна касіць, кардву трдхі пакбрміш. Карабы Ашм.
гундравАта прысл. Няроўна. Гэтак ты гундравата напрала, нікўды ні варта. Панарка Смарг.
ГЎНІ мн. Чаравікі. Тваё гўні стаяць у куткў, устутся і ідзі да бабы. Нагародавічы Дзятл.
ГУР м. 1. Саматканае палатно. 3 гўру даўнё) сардчкі шылі, не выбёльвалі, як цяпёр. Гольні Бераст.
ГУР м. 2. Фабрычныя ніткі. Трэбо гўру купіць, буду ткаць дыванэ. Грабяні Гарадз.
гуравАць незак. 1. Узнімаць на ўра. Сёньня на дажынках гуравалі брыгадзіра нашаго. Дубароўшчына Дзятл. гуравАць I гурувАць незак. 2. Узвышацца. Гэта дошка стала гуруваць, яе трэба прыбіць на мёсца. Негрымава Навагр.
гурАлі мн. Танец. Учора я з ўіванам танцавала гуралі. Кемейшы Вор.
ГУРАЧКАВЁННЕ, ГУРКАВІННЕ, ГУРКАЎНІСКА (гуркаўніско) н. Сцяблы агуркоў. Памалу выбіра) гуркі, ні паламі гурачкавёньня. Міжэвічы Слон. Hi тапчы гуркавіньня, бо гуркі ні будуць расьці. Агароднікі Маст. Гуркаўніско усё пасбхло, дажджэ ні )дуць. Макараўцы Бераст.
гурбАн м. Узгорак. Наша хата старць на гурбанё, пакўль прынясёш вады на гэты гурбан, дык надарвёш. рўкі. Загор’е Кар.
ГУРЛ/іАТКА ж. Бабка (грыб). Я нашла ўжо гурматку і лісіцы. Буйкі Дзятл.
ГУРНЎЦЬ зак. Пайсці гуртам. Як гурнўць на кірмаш людзі, то як мурашкі ў мурашніку. КадзішкіЛід.
ГУРОЧНІК м. Сцяблы агуркоў. Гурбчнік вялікі, але гуркбў яшчэ няма. Піронім Слон.
ГУСЁЛКА ж. Жанчына, якая даглядае гусей. Ганьдзя рббіць гусёлкаў даглядая гўсі. Дубароўшчына Дзятл.
ГЎСКІ мн. 1. Здобнае печыва. Трэба гўскі сыіячы на вясёле. Новае Сяло Ваўк.
ГЎСКІ мн. 2. Балотная расліна. Гўскі цьвітўць белым цьвётам, мы часто рвем гўскі. Сімакава Кар.
ГУСЦЯК м. Густы лес. Дзе лепш знар сьці грыб, як ні ў гусьцякў, у гусьцяк як п6]дзяш, то прынясёш грыббў. Віктасіна Астр.
ГУТАЛІНІЦЬ незак. Чысціць гуталінам. Чамуты ні гуталініш свае ббты, завэдзганыя якія. Самаравічы Зэльв. ГЎТНІК м. Неслух. Гўтнік гэты, ішпо гавары, што ні гавары, яму ўсёрдўна. Вялікая Палонка Дзятл.
ГЫРКАЛА (гыркало) н. Буркун. Ну j сьвёкар яго, oj гыркало! Шылавічы Слон.
ГЫЧКА ж. Бурачнік. Паідў наламаю гычкі сьвіням. Грамавічы Шчуч.
ГЭДАЗНА, ГЭДАЛЕЗНА (гэдалязно) прысл. Шмат. Аж вбчы разьбягаюцца, гэдазна ягад у леся. Крышылоўшчына Кар. Дождж быў, дак
гэдалязно вады прыбылд. Хорашава Навагр.
ГЭДАЧКІ займ. Такі. Гэдачкі слабёнькі хлбпчык пасьля хварббы. Данілавічы Дзятл.
ГЭЗЛЫ прым. Нядужы. Наш гэты хлбпчык надто гэзлы. Біскупцы Лід. ГЭЙДАЦЦА незак. Гушкацца. Наша Марыся па)шла ўжо гэ)дацца. Ківанцы Вор.
ГЭК ВО прысл. Добра, выдатна. Гэк во жывём цяпёр. Заберазь Іўеўск.
ГЭЛЬЦАЦЬ незак. Праводзіць час не дома. Як прыёхаў, то ўсё гэльцая па вёсцы, дома ні пасядзіць. Мацёшыцы Навагр. (Мацешыцы)
ГЭМКА ж. Гатунак белай бульбы. Садзім гэмку, вёльмі гэмка смачная. Мір Кар. ГЭНДЗЕ прысл. Там. Гэньдзе псцшбў твоіхлбпяц. Цянюкаўшчына Іўеўск. ГЭНДЛІК м. Напільнік. Схадзі да сусёда, прынясі гэндлік. Лунна Маст.
ГЭНУДЫ прысл. Туды. Гэнуды ні nojдзяш, застанёсься тут. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) гэсты займ. Гэты. Гэсты тавар ляжыць у нашуі лаўцы даўно. Крышылоўшчына Кар.
ГЭТАГбДНІ, ГЭТАРОЧНЫ прым. Сёлетні. Гэтагбдня цяля пярэзімак, перазімавало. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ГЭЦНУЦЬ зак. Скокнуць. Ішоў da jix і ня ўглёдзяў сабакі, moj яг гэцнуў з буды, думаў, што разарвё мяне. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
д
дабАвак м. Дадатак. О, ён добра есьць, зьесьць і папросіць дабавак. Шылавічы Слон.
ДАБАВІЦЬ зак. Прынесці. Надто ж цяжкі мех, лёдво да ямы дабавіла гэту картдплю. Бабіна Гарадз.
ДАБІТНА прысл. Разумна, талкова. Ты мне ўсё дабітна раскажы. Гарані Смарг.
ДАБІТНЫ прым. Разумны. Дзядзька наш дабітны чалавёк, каб тво) хлопяц быў такі дабітны. Новая Жыжма Іўеўск.
ДАБОРНЫ (доббрны) прым. Добра падабраны. Гэта школа пастрбяна з добдрнагалёсу. Малыя Эйсманты Бераст. ДАБРАСЁЙ м. Цёплы густы дождж. Во па/шдў дабрасё) ка жыта, на грыбы. Грандзічы Гарадз.
ДАБРЎСЕНЬКІ прым. Вельмі добры. Дабрўсенькі касьцюм кінуў насіць, бо ні мддны. Новы Двор Свісл.
ДАБРЫСКА н. Набытак, дабро. Дабрыска таквёля нажылі, а як састарыліся, тоўсё пакінулі дзёцям. Марозавічы Дзятл.
ДАБРЫЦЦА безасаб. незак. Добра сябе адчуваць. Тату сёньня дабрыцца, аўчора было кёпско. Янцавічы Лід. ДАБРЭННЫ прым. Выдатны. Такі дабрэнны гавёс у jix і кунюшына, што ; бачыць такога ні давялося ранёў Адэльск Гарадз.
ДАВЯСЁЛКІ мн. Частаванне праз тыдзень пасля вяселля. У другўю нядзёлю прыхбдзьця да нас на давясёлкі. Рупейкі Ваўк.
ДАГАЛЬТАВАНЫ прым. Модны, дэкальтаваны. У дачкі надто дагальтаваная сукёнка, усе хваляць. Пераганцы Вор.
ДАГОДЛІВА прысл. Ласкава. Усім дагбдліва скажа слова, панараўная ўсім яе дачка. Нагародавічы Дзятл.
ДАЖДЖАНКА ж. Вясёлка. Добры дажджавік прармбў, на небе паказалася дажджанка, то ўжо будзя пагбда. Збляны Лід.
ДАЖДЖЭВІЦА ж. Дажджлівае надвор’е. Такая дажджэвіца на дварэ, куды ты по)дзяш? Чырвонае Сяло Зэльв.
ДАЙМАН м. Розум. Жывёшты сварм да)манам, нікога слўхаць ні хдчаш, то глядзі, каб ні памыліцца. Галімшчына Іўеўск.
ДАЙМОМ прысл. Прагна, залпам. Літар вады да)мбм выпіў пасьля рабдты. Мілявічы Маст.
ДАКАЛОТКІ мн. Сканчэнне абівання лёну. Дакалдткі як зрдбім, схбдзім памыямся на вбзяра. Вілейшы Свісл. ДАКАНЦОЎВАЦЬ незак. Канчаць. Бацька даканцбўвая касіць сваю дзялку. Купіск Навагр.
ДАКАЦЁПАЦЬ зак. Дабрацца, дайсці. Дзед Базыль ледзь да лазьні дакацёпаў. Міхалкі Свісл.
ДАЛАВАЦЬ незак. Валіць, сячы лес. Ужо мало чаго далаваць у нас лёсу, ycej павысякалі. Ханявічы Свісл.
ДАЛАВІНА ж. Каляіна. Далавіны кбламі прарэзаны, машынамі парббляны далавіны. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ДАЛБАНЫ дзеепрым. Выдзеўбаны. Ранё) ні было рамачных вўльляў, а далбаныя былі, далбаныя вўльлі называліса ббрці. Каробчыцы Гарадз.
ДАЛІКАТАР м. Ганарысты чалавек. Еўчын сын такі далікатар, зрм ні загавдрыш па душы. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ДАЛІГіАН мад. сл. Далібог. Даліпан, яна вбзьмя вас на кватэру, адно папытсцця. Таншчына Смарг.
ДАЛЬНАЗОРАЦ м. Дальназоркі чалавек. Moj сын дальназдрац урадзіўся, з дббрымі гачамі. Морына Іўеўск. далягАць незак. Трывожыць, непакоіць. Можа, табе што далягая, бо каб ні далягала, то ні стагнаў бы. Пагараны Гарадз. ДАМАВАЦЬ незак. Быць дома. Гэля ўсё дамўя, усюраббту па дому рббіць. Кальчычы Кар.
ДАМОЗГЛЫ прым. Разумны. Наш настаўнік такі дамбзглы, што ўсе да яго )дуць за napadaj. Ясенавіца Ваўк. ДАМбЎНІК м. Дамавік. Бабўля казала, што ў хатах жыве дамбўнік, але яго ніхтб ні бачыць. Догі Шчуч.
ДАН м. Дождж. Дану доўго ні былб, то ўсё пасбхло. Цянюкаўшчына Іўеўск. ДАНЦО н. перан. Накрыўка. Вазьмі данцб, накры) дзяжў. Стукалы Маст. ДАПАДКбВЫ прым. Слабы, нядужы. Ядзьвіня век была дападкдвая, німа дзіва, што памёрла так скбра. Сялец Смарг.
ДАРЖНІК м. Адгароджанае месца каля хлява. Удзёнь карову ў даржнік заганяям. Мір Кар.
ДАРЫВА н. Спор (удача), шчасце. Табё каб дарыва само ў рўкі бёгла, ніяка) затлўмы знаць ні хбчаш. Масілавічы Слон.
ДАРЬІЎЧ А прысл. Урыўкамі. Moj стары гэта ўсё зрабіў дарыўча вечарамі. Янканцы Ашм.
ДАСАДЗІНЫ мн. Канец пасадкі бульбы. Ну, дзякуі вам, што прышлі на дасадзіны к нам сёньня, то ўсё скбнчылі. Сакольнікі Свісл.
ДАСТАВІЦЦА зак. З’явіцца. Наша баба даставілася на вясёльле, вельмі яе прасілі прьцсьці. Бершты Шчуч. дастарчАць незак. Дакучаць. Гэта малая сваё) бабе добра дастарчая. Кукалкі Ваўк.
дасціпАлка ж. Дручок. Валера наш трохі лянўяцца вучыцца, каб стаяў над каркам з дасьціпалкаў то можа ; вучыўся блепш. Грамавічы Шчуч.
ДАСЭНІ мн. Узоры. Марбз дасэні намаляваў на вбкнах. Каробчыцы Гарадз.
КНІГІ ОНЛАЙН
