Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ДАСЭНТ м. Узор. У Ткачбвага Яся фар ны дасэнт тасёмкі на сарбчцы. Паташня Іўеўск.
даталявАць зак. Дагадзіць. У гэта) сям’і цяжка даталяваць, кабусё было дббра. Градаўшчына Астр.
ДАТАЧЫЦЦА зак. Дакрануцца. Тблькі хацеў датачыцца да цябе, а ты азірнўўся. Руда Яварская Дзятл.
датварАць незак. Сваволіць. Што дзёці толькі ні датваралі, яг бацькі паёхалі. Вярэйкі Ваўк.
датыкАльні, датыкічы мн. Ніткі, абрэзаныя на кроснах пасля ткання. Асталіся дбўгія датыкальні, яшчэ можна мяшкё /імі шыць. Мір Кар. Датыкічы трэба абрэзаць, кбнчыла датыкаць. Бершты Шчуч.
даўбавАты прым. Дурнаваты. Старэ]йлы fix сын надта дабітны, а меншы даўбаваты. Доўгая Шчуч.
ДАЎБЯНІЦА ж. застар. Выдзеўбаная з дрэва труна. Для мілбга трунў рдбяць, длямянё даўбяніцу. [з necniJBepцялішкі Гарадз.
ДАЎГАПЯЛІСТЫ (доўгапялісты) прым. Высокі. У Мані брат надта даўгапялісты. Ятаўтавічы Іўеўск. Сын сусёда доўгапялісты такі, з наша] Лена) гуляя. Асава Вор.
ДАЎГАХВОСТКА ж. Сарока. Унь на плоце сядзіць даўгахвбстка, крўціць хвастбм. Пагарэлка Кар.
ДАЎГЎН м. Вужака. Сёньня я даўгуна спалбхаласяў леся, як выпаўз на пень. Дубароўшчына Дзятл.
даўжА,даўжняж. Дошчачка, якою закрываюць уваход у вулей. Трэба najcbuy даўжб] закрыць вўляў Бершты
Шчуч. Ужо на даўжні паказаліся першыя пчблы. Шчанец Шчуч.
ДАЎЗЁРНЫ, ДАЎЗЁРАЗНЫ прым. Вельмі доўгі. У нас даўзёрны чварак пабудавалі пад сьвініняц. Мсцібава Ваўк. Летам які даўзёразны дзень. Алекшыцы Бераст.
ДАФАКТОВЫ прым. Хваравіты. Накладзі што цяплё)ша, каб ні захварэў, ты ж такі ў мяне дафактбвы хлбпяц. Новы Двор Свісл;
ДАФАРЭНЦЫЯ ж. Клопат. От нарабілі сваты нам дафарэнцыіі. Бліканы Астр.
ДАФІЛЯДА ж. Дэманстрацыя. Мы з старым былі разам на дафілядзе. Уша Кар.
ДАХбЖЫ прым. Цікаўны. Дахбжаму дзядзьку далі знаць, каб ні лез, куды ні трэба. Раганічы Шчуч.
ДАХОЎКА ж. Дошка пакрываць страху.Прывёзьлі дахдўкі, будзям стрэху крыць у хляве. Рагозніца Маст. дацікавАць зак. Даглядзець. Хвядбс дацікаваў, што яго Ганка хадзіла да маці, вельмі pad быў. Зарудаўе Маст. ДАЦЦА зак. Пагоршаць. За гэты год Ганна зусім далася. Парачаны Лід.
ДАЧАПАЦЬ зак. Дайсці. Маці паціху ходзіць, дачапая яшчэ да дачкі і назад прыдзя. Парэчча Гарадз. дачварАць незак. Сваволіць. До дачвараць тут, ідзёця дахаты, бо позна. Зарой Дзятл.
ДАЧОХАЦЬ зак. Дайсці. За якую гадзінумалыя дачдхалі аж дарэчкі, добра, што ні пататліся. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) даштамавАць зак. Дапасаваць да фігуры, добра пашыць. Волька ўмея ўсё даштамаваць, як добра ў цябе рукава даштамбваны. Дубароўшчына Дзятл. ДВАЙГЎ ліч. Двое, дваіх. Ужо маю два]гў хлбпцаў. Крамяніца Зэльв. дваццАтка ж. Паляўнічая стрэльба. Дваццатка на дзіка ні пд)дзя,
тут трэба дббрую двухствблку. Барава Іўеўск.
ДВОРЫШЧА н. Падворак. Выгнала на двбрышча карову, а яна ні хацела Ісьці ад цяляці. Міхалішкі Астр.
ДВУЛЕТАК м. Жывёла двух гадоў. У сусёда была жарабіца двулётак. Заполле Гарадз.
двухрАднік м. Музыка, які іграе на двухрадковым гармоніку. Учора нар лёпш іграў двухраднік. Янканцы Ашм. ДВУХСКІБОВЕЦ м. Параконны плуг. Бўдзям гараць двухскіббўцам, бо даюць пару кдня]. Завельцы Астр.
ДЖВбГАЦЬ незак. Моцна стукаць. Хлбпяц сбўдаяцца туды-сюды Ьы Ьжвбгая дзьвярамі. Кемяны Шчуч. джургАвы прым. Рухавы. Наш mama хоць стары, але джургавы яшчэ. Старое Сяло Зэльв.
джыглявАць незак. Моцна дзьмуць. Вёцяр джыглюя па нагах, зачыні дзьвёры. Малыя Масушыны Свісл. джырАбы мн. Вязаныя шыдэлкам стракатыя шкарпэткі. Зьвязала малбму джырабы, xaj бёгая па хаце. Капцёўка Гарадз.
ДЗВІЧКІ мн. Дзверцы. Закры) бо можа дзьвічкі ад пліткі, a то ўвесь дух на хату валіць. Гейстуны Ашм.
ДЗВЭНГАЦЬ незак. Надакучліва гаварыць адно і тое. Hi дзвэнга; мне над вўхам, ідзілепш прасьпіся. Жылі Іўеўск. ДЗЕВЯНЦІНЫ мн. Памінкі на дзявяты дзень пасля смерці. Сёньня najdy на дзевянціны даМані. Падрось Ваўк.
ДЗЕД м. перан. 1. Першы сноп жыта. Прынёсла дзёда, паставіла на ндкуці. Крычнікі Іўеўск.
ДЗЕД м. перан. 2. Слуп, які падпірае бэлькі ў гумне. Трэба нбвага дзёдаўкапаць пад перакладзіны. Каты Смарг.
ДЗЕД м. перан. 3. Кавалак дошкі, прыбітай да калоды, на якой трэплюць лён. Прыбі дзёда, транаць лён буду. Гольні Бераст.
ДЗЁДЗВІЛЬ м. Балотная расліна. Бацька прывёз з балота дзёдзьвілю. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ДЗЁЖЫЦЫ мн. Дубовая дзежка. Воля, прынясі дзёжыцы, буду рашчыняць хлеб. Кемейшы Вор.
ДЗЕЛЬ прысл. Дзе-небудзь. Ты дзель палажы гэтыя грўшы, xaj дасьпёюць. Сухмяні Гарадз.
ДЗЕНЬДОБРЫЦЦА незак. Вітацца. Новы аграндм дзеньдббрыцца з усімі. Бабраўнікі Астр.
ДЗЕРАВЯКІ мн. Абутак на драўлянай падэшве. За пбльскім часам мы нёкалі насілі дзеравякі. Біскупцы Лід.
ДЗЕРАВЯНКА ж. Чорнагалоў (расліна). Дзеравянку напарыць, то добра памагая ад жывата. Лелюкі Іўеўск.
ДЗЕРАЗАЦЦА незак. Гарэзіць. Малыя дзеразўюцца каля рэчкі, ловяць адзін аднагб. Верашоўшчына Слон.
ДЗЕРКАЧАВАТЫ прым. Жылісты, моцны. Такая дзеркачаватая ]іхмаці, хоць старая. Сімакава Кар.
ДЗЕРЦЬ ж. Дзірван. На вырабляна] дзёрці надта добра расьце капўста. Бабіна Гарадз.
ДЗЕБЕНЬКІ прым. Цвердаваты. Панцак яшчэ дзёбенькі, xaj паварыцца. Старыя Нягневічы Навагр.
ДЗЁГНІСТЫ прым. Рыжы. Пахварбавала мяшкі і вышлі не]кія дзёгністыя. Зарэчаны Свісл.
ДЗЁРЗКА (дзёрзко) прысл. Рашуча. Ты маладая настаўніца, дзяржы сябе дзёрзко, то дзеці будуць слўхаць. Загор’е Кар.
ДЗЁРЗКІ прым. Стройны, статны. Во дзёрзкая дзёўка пашла. Біцеўцы Шчуч. ДЗЁЎБАЛА м. і ж. Упарты, тупы чалавек. Ужо такбя дзёўбала ўдалбся, нічога ні зрббіш з jiM. Монтацішкі Смарг.
дзівавАць незак. Аглядаць. Тата ддўга дзіваваў нашу хату. Старчаняты Смарг.
ДЗІВАВІДНЫ прым. Удалы. Хлбпчыка мая дачка, але ж і дзівавідны, яшчэ такога j не бачыла. Цырын Кар.
ДЗІВОСІЦЦА незак. Дзівіцца. Усе дзівбсіліся, калі стары расказваў пра ва]нў. Пятровічы Іўеўск.
ДЗІГІМ м. Дзёран. Такіждзігімтам, што капаць нельга. Станчыненты Смарг.
ДЗІМАЦЬ незак. Дзьмуць. Як пачнё дзімаць вецяр, накрыяш малому галавў. Шылавічы Слон.
ДЗІРВОНКА ж. Сенажаць пасля выпасу. Усе дзірвднкі загаралі, німа дзе кардвы пасьвіць. Пераганцы Вор.
ДЗІРНЫ мн. Замёрзлая гразь. Уся дарога ў дзірнах, німа як ёхаць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ДЗІ'РСА ж. Прса (пустазелле). Па жыце расьцё дзірса, але яе звддзяць. Бершты Шчуч.
ДЗІСКАВАЦЬ незак. Араць зямлю пад яравыя пасевы. Нашы сусёдзі ў калгасе дзіскавалі поле ўжо другі раз. Парачаны Лід.
ДЗІЦЮРНО (дзяцюрно) н. Юнак. Moj унук вунь які ужо дзяцюрнб вырас. Галімшчына Іўеўск.
ДЗІЧ м. Бародаўка. У маё} дзёвачкі на пальцы вырас дзіч. Бабраўнікі Астр.
ДЗЫБАТЫ прым. Даўганогі. Дзыбаты які вырас, на такога дзыбатага касьцюмхоцьзаказва). Заполле Маст. ДЗЫГАЎКА ж. Скакуха. Дзіво што перадзыгнўла дзыгаўка такая, хваціць табе дзыгаць, a то ногі забаляць. Сімакава Кар.
ДЗЫГЎН м. Посцілка з порту. Выткала сабе дзыгўн, добра на ложак заслаць. Квасоўка Гарадз.
ДЗЫЛЫНГАЦЬ незак. Званіць. Чаго ты дзылынгаяш, ажувушахзьвініць. Шылавічы Слон.
ДЗЮБЬІ (дзюбэ) мн. Чорныя зярняты ў просе. От гэтых дзюббў много ў прбсе, ні абярэсься, адны дзюбэ. Загор’е Кар.
ДЗЮГНАСТЫ прым. Паласаты. Дам табе дзюгнастага пбяса заперазацца, будзяш, як пан. Зарудаўе Маст.
дзюжыць незак. Струменіць. Але ж дождж дзюжыць сёня, ні вы)сьці з хаты. Нагорнікі Дзятл.
ДЗЮРАЁМ прысл. Струменем. Завяжы яму паляц, a то кроў дзюраём цячэ. Зарой Дзятл.
ДЗЮРКАЦЁЦЬ незак. Ліцца. Нізнарбк ступіў на шкло і ногу разрэзаў, кроў стала дзюркайёць. Бершты Шчуч.
ДЗЮРЧЫК м. Струменьчык. Як прарубіў бярбзу, то сок дзюрчыкам паліўся. Уша Кар.
ДЗЯВОЧНІК м. Вечарына ў дзяўчыны перад вяселлем. На дзявдчніку болый за ўсё дзяўчат зьбіраяцца і пяюць. Падрось Ваўк.
ДЗЯДНА ж. Жонка брата. Наша дзядна надто ддбрая, усім усё купляя, сваё) маці дбрыць усё. Бершты Шчуч. дзяжыць незак. 1. Біць дзягаю. Учора CBajzo хлбпца хацела дзяжыць, але пашкадавала. Падвялікае Дзятл.
дзяжыць незак. 2. Доўга ісці. Дождж дзяжыць ужо цалюткі дзень, носу ні высунуць. Бершты Шчуч.
ДЗЯКЎНЯ ж. Гультайка. У нашым рбдзе нікблі дзякўні ні было і ня бўдзя. Стукалы Маст.
дзянбчны прым. Дзённы. Дзянбчная сардчка цямнё)шая за спбднюю. Каробчыцы Гарадз.
ДЗЯРБбНІК, ДЗЯРЎН м. Блін з дранай бульбы. Надзёрла бульбы і напяку дзярббнікаў. Швейляны Астр. (Швяйляны) Мама напякла дзярунбў. Падгаі Ашм.
дзяўбавАты прым. Недасціпны. На працы Ромка спбрны, а ў гавдрцы дзяўбаваты. Гейстуны Ашм.
ДЗЯЎЧЎР м. Хлапчук, які сябруе з дзяўчатамі. А гэты дзяўчўр зноў тут сядзіць з мармі дзяўчатамі, во маладзёц! Драгічаны Ваўк.
ДЛЯКАЦЦА незак. Ленавацца. Длякацца Moj бацька нікблі ні мог, а рабіў і рабіў. Таншчына Смарг.
ДЛЯЦЦА незак. Затрымлівацца. Але ж ты дляўся доўга там у Вбсіпа. Загор’е Кар.
ДНІЧОК м. Дзянёк. Прышбў новы днічбк, панядзёльнічак. Галаўнічы Гарадз. ДОБНІЦА ж. Добрая драўніна. Дуб вязўць на пільню, дббніца ўдалася, камель вялікі. Каробчыцы Гарадз.
ДбБРЫЦА ж. Правы бок тканіны. На дббрыцу гэты матэрыял вельмі прыгджы. Мір Кар.
ДбДНІЦА ж. Досвітак. Дбдніца была халодная сёньня. Крычнікі Іўеўск.
ДОЛЕЦЦА (доляцца) незак. Дужацца. Дава) дбляцца, хто з нас дужэ)шы. Баравікі Іўеўск.
ДОСВЕТНІК м. Дождж перад раніцаю. Унадзіўся дбсьветнік, кожны дзень ідзё. Міжэрычы Зэльв.
ДбСЕЎКІ мн. Сканчэнне сяўбы. Дбсеўкі ў наз бўдуць на тым тыдні. Падрось Ваўк.
ДбЎБАЦЬ незак. Паціху ісці, дыбаць. Наш стары дбўбая шчэ недзя, покуль дабярэцца дахаты. Кавалі Лід.
ДбХЛІК м. Хваравіты чалавек. Наш плямёнік такі дбхлік, хіба з такіх дбхлікаў будзя што, калі ні лячыцца. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы) дрАба ж. Худая, недагледжаная жывёла. Гэта ні карбва, а нека драба перахлябіста. Лугавая Іўеўск.
ДРАБІЦА ж. Садовая лесвіца. Драбіца наша ні высбкая, але яблыкі на ё) дббра зьнімаць. Крычнікі Іўеўск.
ДРАБНАВІДЫ прым. Хударлявы. Які ў цябехлбпчыкдрабнавід^ МіхалкіСвісл. ДРАБЦІ мн. Трохзубая матыка. Драбці трэба паглядзёць, будзям картбплі капаць. Чырвонае Сяло Зэльв.
ДРАБЧАК м. Воз на сена, салому. Запражы каняў драбчак, паедзям прывязьці сена. Новае Сяло Ваўк.
ДРАБЯЗНІК м. Столь з жэрдак у хляве. Трэба новы драбязьнік слаць, гэты зусім кёпскі, цячэ ў дождж. Бершты Шчуч.
ДРАЗАЎНЫ прым. Пашчапаны. Пад лава] ляжыць дразаўная лучына, як тухня сьвет, то палім. Лелюкі Іўеўск. дразгА ж. Лучына. Баруць палёна, вышчэпваюць дразгё. Каробчыцы Гарадз.
КНІГІ ОНЛАЙН
