Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
драмАк м. Хвост. Вазьмі абяры драмак, тут многа мяса на ём. Водла Бераст.
ДРАПЁЖЫЦЬ незак. Мучыць. He пушча] гэтаго сабакі, a то будзя драпёжыць тва]го кбціка, рады ні дасі. Загор’е Кар.
ДРАПОЎКА ж. Адзенне з баваўняных нітак. Адзёла новую драпдўку і па]шла да дачкі. Шчорсы Навагр.
ДРАПЎЗА ж. Матыка. Азьмі драпўзу і ідзі картбплю кстаць. Еўлашы Шчуч.
ДРАГІУЗІЦЬ незак. Баранаваць. Сёньня трэба драпузіць бульбу. Старчаняты Іўеўск.
ДРАПУЗЫ мн. Вілы з загнутымі канцамі скідаць гной. He забўдзь драпузы ўзяць, будзя лягчэ] гно] скідаць. Сухінічы Маст.
дратавАць незак. Зацягваць дрот у лыч свінням. Усе paHej сьвінё] дратавалі, каб сьвіньні ня рылі, каб двор харбшы быў. Дварэц Дзятл.
ДРАЎЛЯНІКІ мн. Абутак на драўлянай падэшве. He было чаго насіць даўнё), то хадзілі ў драўляніках. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ДРАЦЁН м. Неапрацаваная зямля. Pane] на драцёне не расло, а цяпер там жыта сеюць. Карашава Шчуч.
дрАча ж. Мёрзлая зямля. Зіма ўжо, а сьнегу німа, усюды відаць драча. Буйкі Дзятл.
дрАчыцца незак. 1. Капрызіць. Чаго ты драчысься цэлы дзень? Крычнікі Іўеўск.
дрАчыцца незак. 2. Дражніцца. Карова барўшчая, бо драчыліся з малою і прывучылі барбцца рагамі. Каробчыцы Гарадз.
ДРбГЛЫ прым. Азяблы. Ты, пэўна, дрбглы, лезь на печхуцянка, пагрэ]ся. Мір Кар.
ДРОМ м. Зараснік. Праз гэты дром і кўрыца не пралёзя. Цырын Кар. дрывАлька ж. Дрывотня. Зачыні дрывальку, каб сьнегу ні навёяла. Бярозаўка Аід.
ДРЫВОЦЕНЬ м. Дрывотня. Бяжы на дрывдцень, прынясі сухіх дроў. Сімакава Кар.
ДРЫВОЦІСКА (дрывоціско) н. Дрывотня. Схадзі на дрывбціско, набяры дрэўкаў. Вугольнікі Шчуч.
ДРЫГЛЯВАЦЬ незак. Дрыжаць, калаціцца. Чаго табе тут дрыгляваць на марбзе, яшчэ прастўдзісься, ідзі ў хату. Вялікае Туроўе Астр. дрыжАчка ж. Квашаніна. На сьвята дрыжачкі трэба зварыць. Жылі Іўеўск.
ДРЫЖЫЛЬ м. Дрыгва. Нідалёка тут дрыжылі ў леся, ні пападзёця на яго. Дубароўшчына Дзятл.
дрындавАць, дрындаць незак.
Гуляць. Я.к вечар, дзейі дрындўюць на выгане. Сураж Іўеўск. Добра жывёцца дзеўцы, дрындўя цяпер, а як замуж вы]дзяш, то гэтага ні бўдзя. Нявіша Шчуч.
ДРЫНКЛІВА прысл. Балюча з ламанінаю. Як пажнёш, бывало, дык рукі так дрынкліва ўсю ноч баляць, што j не засьнёш. Цырын Кар.
ДРЫПОЎКА ж. Ваўняная хустка. А табе гэтая дрыпдўка ]дзе да твару. Нягневічы Навагр.
ДРЫПСАКОМ прысл. Вельмі хутка. Коні бёглі дрыпсакбм, бо доўга стаялі. Зачэпічы Дзятл.
ДРЭЗГА ж. Лучына. Нешта сьвятло згасла, запалім дрэзгу, xaj бўдзя сьвя-
тлд, мама пёркі дрэ, будзя падўшку рабіць. Бастуны Вор.
ДРЭНЧКІ мн. Пустыя размовы. Што ён гавбрыць, то гэта ўсё дрэнчкі. Каменная Русота Гарадз.
ДРЭНЧЫЦЬ, ДРЭНЧЫЦЦА незак. Мучыцца, хварэць. Нёчага дзіця дрэнчыцца, маўчыць, вочкі сумныя. Мураваная Ашмянка Ашм. Дрэнчыць маё сэрцо, мусі, кепско будзя, усё нутро дрэнчыць. Савічы Шчуч.
ДУБАЛЬТАВАЦЬ незак. Паўтараць адно і тое ж. Я сва]му хлопцу дубальтавала, дубальтавала, а ён панімаць ні хоча. Навасёлкі Лід.
ДУБАСОЮ прысл. Дыбам. Гэты конь станбвіцца дубасдю, як яго кранеш біць. Вярэйкі Ваўк.
ДУБЁЛЫ прым. Скалелы. Маё рўкі дубёлыя, ні магў завязаць мяха на марбзе. Ханявічы Свісл.
ДЎБІЦА ж. Выдзеўбаная бочка. Нанасілі вады ў дўбіцу, будзям агарбд паліваць. Чэхі Астр.
ДЎБЛІК м. Дзяцел. Чўяш, недзя тут блізка дўблік стўкая. Пятровічы Іўеўск.
ДУБЛЯНКА ж. Месца, дзе мочаць каноплі, лён. Цяпер на дублянкі забыліся, бо лён адразу на завбд вбзяць. Касцянева Шчуч.
дубцавАты прым. Высокі. Дубцаваты блёкат расьцё ў нас на балбцістых кўпінах. Белазораўцы Іўеўск. (Белазёраўцы)
ДУБЭРА ж. Гатунак бульбы чырвонага колеру. Прынясі паўмяха дубэры, пасадзім з краюшку. Шаўдзіні Лід.
ДУГНЎЦЦА зак. Выбрыкнуцца. Конь як дугнўўся капытбм мне ў калёна, mo j пачаў я хварэць. Гаўя Іўеўск.
ДУДУЦЁК м. Чыгунок. Каша ў дудуцькў старць, і бульба зварана. Трокенікі Астр.
ДУКАВАННЕ н. Навучанне. Зараз здурэяш ад гэтаго дукаваньня, аж па начах сядзіш. Буйкі Дзятл.
ДУЛАТЫ прым. Здаровы, поўны. Наш зяць зрабіўся такі дулаты, фа]ны. Крапіўніца Свісл.
ДУМАЎЕ н. Труна. Прбсіць сусёд думаўё зрабіць нельга адказаць, маці ўяго памёрла. Мір Кар.
ДУНАЙ м. Запечак. Палажы кажўх у дуна), xaj ляжыць да халадбў. Нагорнікі Дзятл.
дурбАць незак. 1. Думаць, разбірацца ўва ўсім. Ты дурбаў галавбў як лепш зрабіць справу. Жылі Іўеўск.
дурбАць незак. 2. Ісці, хадзіць. Наш бацька на работу дурбая за пяць кіламётраў. Даўгялы Вор.
ДУРЭЦ м. Свавольнік. Наш Коля ні дурэц, маці слухая, бацькі барцца. Навасёлкі Слон.
ДУХАМ прысл. Хутка. Дава)ця дўхам дапблям гэты pad і по)дзям дахаты. Свіслач Гарадз.
ДУЦЬКО н. Крыўдлівы чалавек. Во ўжо некі дуцько ўрадзіўся, слова ні можна сказаць. Конна Зэльв.
ДУЧАЙ м. Дзірка ў верхнім камені жорнаў. У дуча] засыпаюць жыта ў ждрны. Макараўцы Бераст.
дыбАты, дыбАсты, дыгАты прым. Даўганогі. Палядзі, які дыбаты хлбпяц прыёхаў на музыкі. Бязводна Зэльв. Але ж і дыбасты наш аграндм’. Везнавец Дзятл. Дббра] парбды Барнатбвічы, дыгатыяўсе. Панямонцы Лід.
ДЫГУСЬ м. Высокі чалавек. От выцягнуўся дыгусь, большы за бацьку. Гурнофель Шчуч.
ДЫЛІНА, ДЫЛЁЎКА ж. Тоўстая дошка. Дыліна на вбкны выпілбўваяцца, скрыні рббяць на вбкны. Каробчыцы Гарадз. Каляхаты скінулі дылёўкі на падлбгу. Вераскава Навагр.
дыльдавАць незак. Нічога не рабіць. Німа калі дыльдаваць, цэлы сьвет рабдты іўхаце, і на пблі. Каты Смарг.
ДЫМАВІК м. Комін. Ля дымавіка дым чорны ідзе, каб сажа ні загарэласяхаця. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы)
ДЬІМКА ж. перан. Дыван, вытканы ў клетку. Мне наравіцца дасёна zamaj дымкі, гэта бабўля выткала маладб) дымку. Лылойці Смарг.
ДЫМЛЯРКА ж. Дымар. Хацеў ужо сёньня najcbui да пчол, але не зна)шбў дымлярку. Шчанец Шчуч.
дынкбвы прым. Квяцісты. Oj, якая ў цябе хўстка дынкбвая! Трокенікі Астр.
ДЫРБА прысл. Сагнута, нахілена. Я ні магу рабіць дырба, бо ў мяне баліць галава. Азяраны Дзятл.
ДЫРГАЦЬ незак. Тузаць. Пачаў за вярбўку дыргаць, а яна ні паддаёцца. Сонтакі Іўеўск.
ДЫРДАВАТЫ прым. Высокі і худы. Міша наш дырдаваты, яГ бацька, вырас такі дырда. Дакудава Лід.
ДЫРДАЛА н. Маслабойка. Пазычмне cBajzo дырдала масла зьбіць. Хвасты Іўеўск. (Лутавая)
ДЫХАВІНА ж. Дыхавіца. Дыхавіна ў карбвы вялікая, галбдная прышла. Сонічы Гарадз.
ДЬІХАЛА (дыхало) н. 1. Аёгкія. У вар нуў таты было прабіто дыхало, але вылячылі. Глядавічы Маст.
ДЫХАЛА (дыхало) н. 2. Дыхавіца, месца надстраўнікавага суплёту (сонечнага спляцення). Hi можна біць у дыхало, бо можна забіць чалавёка. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) дыхтавАць незак. Разумець. Наш Валёра ўжо нешта дыхтўя, хоць і малы. Кемелішкі Астр.
ДЫХТОЎНЫ прым. Добры. Справіў сабе дыхтбўныя боты, то ; мароз мне ні страшны. Снігяны Смарг.
ДЭКІЛІ мн. Бакавыя дошкі воза. Закладзі ў воз дэкілі, вазіць гно) паёдзям. Каты Смарг.
дэля ж. Доўтая суконная світка з капюшонам. Вазьмі з сабо) дэлю, бо будзя дождж. Масцяны Астр.
ДЭНАК м. Днушка. He рэж на стале скварку, а вазьмі дэнак і парэж. Подзітва Вор.
ДЭРБА ж. абразл. Высокая тонкая жанчына. Нека дэрба яго жбнка, ніяKaj красы, адно нбгі дбўгія. Мір Кар. ДЭТАЛЁВЫ прым. перан. Спрытны. Ну ) дэталёвы jix хлопяц, што хбчаш зрдбіць, да ўсяго здатны. КадзішкіАід. ДЭФАКТбВЫ прым. Слабы, хваравіты. У насу вёсцы адзін хлбпяц дэфактбвы, дык яго ў во)ска ні ўзялі, але ўсё сам рббіць і зарабляя добра. Васілевічы Слон.
Е
Е незак. Ёсць. У мяне е грбшы, ці ехлеб умагазіне? Чырвонае Сяло Зэльв.
ЁДЗЕРКА-ВЁДЗЕРКА ж. Божая кароўка. Ёдзерка-вёдзерка, што будзя: дождж ці пагода? Пескі Маст.
ЁДЗІВА (ёдзіво) н. Ежа. Уjix усякаго ёдзіва, калі ні прыдзяш, мусіш паспытаць і пад’ёсьці. Лелюкі Іўеўск.
ЁДКА прысл. Смачна. Ёдка павячэралі, у цёткі зварано ўсё так ёдка. Каробчыцы Гарадз.
ЁЖКІ, ЁШЧЫ прым. 3 добрым апетытам. Такбга ёжкага парсюка кутла, што як на дзіво ўсё есьць. Ры-
бакі Смарг. Такого ёшчаго паршука мёлі, хутко правіўсо. Каробчыцы Гарадз.
ЁМНІК I ЕМНІК м. Чапяльнік. Зусім зламаўся ёмнік, трэба новы зрабіць, німа як патэльню вымаць з печы. Задворанцы Ваўк.
ЁРЫК м. Хмызняк. Ёрык у нас за вёска) блізка, можна вёнікаў наламаць. Коцькі Дзятл.
ЕШЧАВІК м. Агурок, прыдатны да ежы. Увбсянь як выбіраям агуркі, то асобна складаям ешчавікё і асобна семянікё. Гута Дзятл.
Е
ЁГЛІЦЬ незак. Прыбіраць, мыць. Сёньня цэлы дзень ёгліла, аж пахарашэло ў хаце. Шылавічы Слон.
ЁКНУТЫ прым. Дурнаваты. Абы-што пачаў гаварыць, ёкнуты, відаць, хлбпяць. Сакольнікі Свісл.
ЁЛАЧКА ж. Хвошч. Косьцік прынёс цяляці цэлы кош ёлачкі. Мядзюны Ашм.
ЁЎЗАЦЦА незак. Рухацца, круціцца. Але ж ні мінўты ні пасядзіць гэта дзіця, ўсё ёўзаяцца. Лагады Шчуч.
ЖАБАНЦОВЫ прым. Цёмна-зялёны. У міне сукёнка жабанцбвага кбляру. Фалькавічы Лід.
жАбіна ж. Планка паміж жорнамі. Жабіну адзяваюць на ніжні камянь з верхняга камяня жбрнаў. Урцішкі Іўеўск.
ЖАБРО н. Сіла, магутнасць. Ну / жабрд ў Мікблы, пяцярьіх паваліў. Біцеўцы Шчуч.
ЖАБУРАНЁЦЬ незак. Кіснуць, губляць добры смак. Жабуранёя ўся страва ў печы, як задоўга пастарць. Куляўцы Шчуч. (Кулеўцы)
ЖАВІНЫ мн. Ажыны. Насып мне жавін, пакаштўю. Куляўцы Шчуч. (Кулеўцы)
ЖАГІНЁІ мн. Азярод. Усё дажджэ )дуць, сёно на жагінёях і то пачарнёло Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЖАК м. Хлопчык, які ходзіць па хатах на Вялікдзень па фарбаваныя яйкі. Адзін жак najiuoy ад нас, другія жакі прышлі, адно даваць Я)кі. Дзягенева Астр.
ЖАЛАБАВАЦЬ незак. Насіць жалобу. Як мужык у Галёны памёр, яна доўга жалабавала. Клепачы Бераст.
ЖАЛАБЛІВЫ прым. Жаласлівы. Мая дачка вельмі жалаблівая, як што скажы, то/ плача. Кашубінцы Гарадз.
ЖАЛАГіАЦЦА незак. груб. Моцна крычаць. Сьціхні ты, чаго ты жалапаясься, дзяце/ папужаяш. Свілы Вор. ЖАЛЬНА прысл. Жаласна, пяшчотна. Што гэта за птўшачка так жальна ў садзе пяё? Баяры Гарадз.
ЖАЛЮК м. Бандыт. Жалюкё быліўнас па лясах пасьля ва]ны, ад нёмцаў засталіся, але jix вылавілі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЖАЛЯЗНЯК м. Чыгун, у якім тушаць мяса. Як прышлі з гуляня, цэлы жалязьняк мяса зьёлі. Кемелішкі Астр.
ЖАМКІ мн. Печыва. Я кожны ть'ідзянь купляю жамкі сыну, як прыдзя з раббты, так жаманіць jix, ажно nadasaj. Трабы Іўеўск.
ЖАМЯРНЯ ж. зборн. Д зятва. Уjix цэла хата жамярнё, адно пад адным. Ліпнікі Слон.
ЖАНДАРбВЫ прым. Сіне-зялёны. Палыпо маё жандарбваго цьвету, і жандарбвы шаль купіла сабе. Жылічы Гарадз.
КНІГІ ОНЛАЙН
