Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЗАВІСЬ ж. Шаты, вецце. Там у jix пад завісьсю бэза сядзяць маладыя пары да раніцы. Сіманы Лід.
завішавАць зак. Застацца няскошаным. Адзін год вёльмі багата сенакбсаў завішавала, усё дажджэ juuii. Васілевічы Гарадз.
ЗАВОДЛІВЫ прым. Задзірысты. У наuiaj чарадзё, гэта ж праўда, дзьве завддлівыя каровы усіх разганяюць. Паперня Лід.
ЗАВОЙ м. Вясельны ўбор маладой. Маладая адзела прыгбжы завб). Дзягенева Астр.
ЗАВОНЯ ж. Сажалка. Мы на завбні бялізну палбшчам. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЗАВбРГВАЦЬ незак. Нарываць. Ступёнь прабіў на шкло, так надто завдргвая. Макараўцы Бераст.
ЗАВУЗЛІЦЬ зак. Завязаць вузлом. Тата ў мех наклаў ігрўш, завузьліў і панёс да бабы. Урцішкі Іўеўск.
завылічАць незак. Галасіць. Але ж Ганна і завылічала па даццэ, аж тут было чуваць. Некрашы Іўеўск.
ЗАВЭНДАЦЦА зак. Запрацавацца, стаміцца. Мама за дзень зусім завэндалася, нават вячэраць ні захацёла. Варанкі Шчуч.
ЗАВЯДЗЕНКА ж. Звычай. Гэту jix завядзёнку, каб выпіць, я вывяла, ні будуць у мяне паварбчвацца з бутэльKaj. Турэц Кар.
ЗАВЯДОМІЦЬ зак. Паведаміць. Завяддміў брат аб вясёльлі, каб канёчня былі. Каробчыцы Гарадз.
зАга ж. Пякотка. Мяне надто зага пячэ, трэба да дбктара схадзіць. Багданаўцы Шчуч.
ЗАГАЛАМОЎЖАНЫ дзеепрым. Вызублены. Мая сякёра зусім загаламбўжана, трэба наварыцьукўзьні Поразава Свісл.
ЗАГАМАВАЦЬ зак. 1. Прытармазіць. Hi мог ён загамаваць машыну, такія калддбы, а ён прэ, як шалёны. Заляшаны Ваўк.
ЗАГАМАВАЦЬ зак. 2. Заняць, запоўніць. Але ж і людзё) у магазіне, загамавалі дзьвёры, ні улёзці. Лагады Шчуч. зАганка ж. Загадка. Сёньня нам у школе загадвалі вельмі цікавыя заганкі. Грамавічы Шчуч.
ЗАГАНЎЦЬ зак. Зажадаць. Як загануў, то хоць з нёба дастань яму тых кніжак. Дарагабушка Зэльв.
загАпіцца зак. Зазявацца. Пагаварыла мінютку з Волька] і загапілася, ні бачыла, калі стары moj па]ш6ў дахаты. Шчарбавічы Маст.
ЗАГАРОДДЗЕ н. Дарога за агародамі. За загардддзем у нас ужо калгаснае пдле. Кошчыцы Шчуч.
ЗАГАРЭЛЬЧАЦЬ зак. Загарэць. Так загарэльчала на бураках, аж аблазіла скура. Каробчыцы Гарадз.
ЗАГЁЛЗАЦЬ зак. Закілзаць. Загёлза) каня, каб ні панёс з усіх чатырбх. Турэц Кар.
ЗАГІЖЭНЕНЫ (загіжэняны) дзеепрым. Недагледжаны. У яго ў стаўні быў адзін конь, і moj загіжэняны. Еўлашы Шчуч.
ЗАГіЖЭЦЬ зак. Зазлаваць. Чаго ты так загіжэла, аж зачырванёлася ўся. Ваверка Лід.
ЗАГЛУШ ж. Глуш. Жылі мы ў заглушы каля лёсу, а цяпер перасяліліся ў сялб. Нача Вор.
ЗАГЛЫША м. і ж. Сквапны чалавек. Moj сусед заглыша ні daj бог які, усё яму мала. Сімакава Кар.
ЗАГЛЮЗНУЦЬ зак. Сапсавацца. Сала, мабыць, заглюзла, бо было мала прасбляна. Кракотка Слон.
ЗАГНЁМБІЦЦА I ЗАГНЭМБІЦЦА зак.
Замарыцца. Хдпіць, жанкі, ужэ загнэмбіліся, так рдбячы, трэба адпачыць. Негрымава Навагр.
ЗАГНЮШВАЦЬ незак. Прыгнятаць, прыніжаць. У ваўнў нёмцы загнюшвалі нас да сьмёрці, але ж і фашыстам дасталдся, калі пагналі jix, як сабак. Уша Кар.
загнячАць незак. Загортваць жар у печы. Загняча) у пёчы, і трэба ўжо ]сьці рабіць. Дубна Маст.
ЗАГбНКА ж. Запужванне звера. Пачына) загбнку, заганя] вбўка. Сонічьі Гарадз.
ЗАГОЎЗАНЫ дзеепрым. Забруджаны. Я ж цябе ў чысто адзёла, а ты ўжо зноў загбўзаны. Шчарбавічы Маст.
ЗАГРАБЁННЫ прым. Саматканы. Гэта заграбённая сукёнка дббрая да раббты. Бярозаўка Лід.
ЗАГРАНЫ прым. Аплоднены. Кладзі пад кўрыцу заграныя я]кі, ні загранае я]цб ні кладзі, кураня ні вы)дзя. Рудня Свісл.
ЗАГУМЁНКА ж. Сцежка каля гумнаў. Вядзі каня па загумёнцы, бліж^ будзя. Лелюкі Іўеўск.
ЗАГУМЁННЫ прым. Які жыве за вёскаю. Toj загумённы дзяцюк бўдзеўжо жаніцца. Хамічы Зэльв.
ЗАГЭЗЛЫ I ЗАГЁЗЛЫ прым. Завялы. На яблыні нёкія загёзлыя лісты, суш такая. Буцілы Лід.
ЗАДАВАЛА (задавало) м. і ж. Задавака. Вунь па)шла задавало, як прыёхала, ні з кім гаварыць ні хбча. Данілавічы Дзятл.
ЗАДАВАЛЁНЫ дзеепрым. Узрадаваны. Дзядзька быў задавалёны пачастўнкам. Гуршчына Іўеўск.
ЗАДАРОЖАНЫ дзеепрым. Здарожаны. Тата прыёхаў усёнькі задарбжаны, xaj адпачыня. Навасады Вор.
ЗАДАРЭМНА (задарэмно) прысл. Без платы, задарма. Задарэмно ён табе ні бўдзя рабіць. Шылавічы Слон.
задАтны прым. Удалы. Задатны ў jix хлбпяц, што хбчаш зрббіць. Забалацце Кар. Задатнае парасё ку-
піў, так есьць і расьцё дббра. Асіпаўцы Вор.
ЗАДАЎП' прым. Даўгаваты. Задаўгія ў цябе фіранкі, трэба адрэзаць. Макараўцы Бераст.
ЗАДЗЁШАВА прысл. Танна. Задзёшава ты аддаў ceajzo барана, рублёў дваццаць мог узяць. Міжэвічы Слон. ЗАДЗЮБАНЫ прым. перан. Брудны. Стары сядзіць над чыгундм бульвы такі задзюбаны, адно вбчы блішчаць. Шылавічы Слон.
ЗАДЛУЖОВАЦЬ незак. Баранаваць поле пасля першага ворыва. У пёршым разе задлужбўваюць, а ў другі раз жыта сёюць. Сонічы Гарадз.
ЗАДЛЯЦЦА зак. Затрымацца. Я ні задляўсо, мамянтально вярнўўсо дадому. Цярэшкі Ваўк.
ЗАДРЫМЎЧАНЫ дзеепрым. Зарослы. Там цяжка пра]сыіі, увесь бёраг задрымўчаны кустбўем. Доневічы Іўеўск.
ЗАДРЫНДАНЫ дзеепрым. зневаж. Забруджаны. Вечно задрынданая хбдзіць гэта Здся. Кальчычы Кар.
ЗАДРЭНЧЫЦЬ зак. Пажадаць. Бацька задрэнчыў, каб адно выяхаць у горад з дбму. Уша Кар.
ЗАДЎШНЫ прым. Жалобны, хаўтурны. На задўшны дзень трэба схадзіць на мбгілкі. Клінчаны Гарадз. На Дзядызадўшную вячэру спраўляюць. Грандзічы Гарадз.
ЗАДЭКА м. і ж. неадабр. Задавака. Такі задэка ў jix сын, у каго ён толькі ўдаўся. Рудзішкі Смарг.
ЗАДЭЧЫЦЬ зак. Запраторыць. Дзе ты хўсту задэчыла? Аніяк ні магу знаісьці. Роткавічы Смарг.
ЗАЁДЗІ мн. Болькі на вуснах. У Majzo хлдпчыка заёдзі на губах абсёлі, ні можа адкрыць рбціка. Жупраны Ашм. ЗАЁННА (заённо) прысл. Агульна, заадно. У нас вілкі на гно) з сусёдам заённо. Шылавічы Слон.
ЗАЕГЛІЦЬ зак. Замазаць, пазатыкаць. Пакуль усе сьцёны заёгліла, mo j цёмно стало. Шылавічы Слон.
ЗАЁРЗАНЫ дзеепрым. неадабр. Змучаны, стомлены. Бацька /дзе заёрзаны з рабдты, як гусак. Дубінка Гарадз. ЗАЕХАЦЦА зак. Задыхацца, стаміцца. Oj, як ты заёхаўся, чаго ты гэтак бег? Дакудава Лід.
ЗАЁХЛІЦЦА зак. неадабр. Забрудзіцца. Глянь, як тваё дзіця заёхлілася. Кайшоўка Кар.
зажАтак м. Першы сноп. Учора пачаліжаць, зажатак прынёсьлі ў хату. Мікелеўшчына Маст.
ЗАЖМЁНІЦЬ зак. Натрудзіць сярпом руку ў час жніва. Надто руку зажмёніла, як жыто жала. Саленікі Кар.
ЗАЖУРАВІ'НЕЦЬ зак. Пакрыцца журавінамі. Казала Марыля, ужоўсё балбта зажуравіняло, по)дзям заўтра, то набярэм. Урцішкі Іўеўск.
ЗАЗДРОНЫ прым. Імклівы да чаго-небудзь. Стары Ясь вельмі заздрбны на добры садбк, даглядаяяго. Хілякі Бераст. ЗАЗІМІНЫ мн. Першыя халады. На зазіміны цягаям на гарышча яблыкі, закрываямрадзюжкамі, салбма). Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) ЗАЗІМІСТЫ прым. Пахудзелы за зіму. На нашу кардву страшна глянуць, зусім зазімістая стала, ледва ногі цягая. Шылавічы Слон.
ЗАЗІМКАВАТЫ прым. Які баіцца холаду. Які ты зазімкаваты, яшчэ ні такхаладнб, а тымёрзнеш. Бірулічы Гарадз.
ЗАЗІПАНЫ прым. Запыханы, змораны. Мая ўнўчка зазіпаная прыбёгла ўхату і адразу на печ. Мацвееўцы Ваўк. зазнАйцы прым. Сябелюбівы. Уjix сям’і ўсе такія зазна)цыя, бо бацька зазна)цы. Сямёнава Ваўк.
ЗАЗРОНІЦА ж. Скнара. От ужо зазрбніца, у самб] ягад заваліся, а табе ні дасьць. Васілевічы Слон.
ЗАЗРОНЫ прым. Хцівы. Гэты малы ні быў бы то зазрбны, набраў поўны рот суніц, ледва лыгнўў. Галаўнічы Гарадз.
ЗАЙВАНЕЦ м. Печыва з мукі, маку і яблыкаў. У нас пякўць за)ванцы, мак ці яблыкі ў цеста кладуць і загдртваюць. Каробчыцы Гарадз.
ЗАЙДЗЁНЫ прым. Сярдзіты, суровы. У наша] Галі мужык надта заўдзёны. Раклевічы Дзятл.
ЗАЙЦЫ (зайцэ) мн. Верхні сноп аўса ў мэндліку. Авёс у кідкі вяжуць, адзін сноп вёрхні ставяць за)цэ. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЗАКАБЫРЗДАЦЦА зак. неадабр. Спатыкнуцца. Малбя цяля яшчэ нядўжае, закабырздаяцца і ўпадзё. Вараны Бераст.
ЗАКАКАРЭЧАЦЬ зак. неадабр. Заганарыцца. Дзядзька Патап закакарэчаў і не глядзіць ні на кога. Варанкі Шчуч.
ЗАКАЛБАТДНЫ прым. Заклапочаны. Маці вельмі закалбатаная, усё дўмая аб Васілю. Марцянаўцы Ваўк. ЗАКАЛЁНЫ прым. 1. Заядлы, зацяты. Алёна закалёная баптыстка, людзё) нашых ні любіць. Малая Воля Дзятл. ЗАКАЛЁНЫ прым. 2. Здаровы. Moj Валёра закалёны, ні мардзу, ні хдладу ні ба)іцца. Міхалкі Свісл.
ЗАКАМАРАК, ЗДКАРМАК м. Адгароджаны ў сенцах закутак. У нас закамарак адгардджаны ў сёнях. Касцянева Шчуч. Паставілі кўфар у закармак, хоць там пахня тухліна]. Тэлькаўшчына Іўеўск.
закамАрачак м. Патаемнае месца. Грдшы схавала ў самым закамарачку, і то знармбў! Першамайск Шчуч. (Першамайская)
ЗАКАНДРЭЧЫЦЬ зак. груб. Забіць, замучыць. Што тут за дзіва, што ката закандрэчыў, ён і цябе можа закандрэчыць, такі зьвер. Савічы Шчуч.
ЗАКАНДЭЧВАЦЦА незак. іран. Любіцца, мілавацца. Oj, якая цяпер маладзёж, перад людзьмі закандэчваюцца ў бёлы дзень. Гута Дзятл.
ЗАКАНОЗЛІВЫ прым. Упарты, настойлівы. Такі яё Васіль заканбзьлівы, усёна сваёмхоча паставіць. Пескаўцы Лід.
ЗАКАПЯНКІ мн. Белыя жаночыя валёнкі з нашытымі ўзорамі. Маё закапянкі вельмі цёплыя. Лешчаняты Смарг.
ЗАКАРАНЯЦЦА незак. перан. Асядаць на адным месцы, укараняцца. Як хто да нас прыбўдзя, так і закараняяцца, нікўды ўжо ні хоча ёхаць. Рымдзюны Астр. У нас ужо закараняяцца кбмплекс жывёлагадбўлі, ні то што было дагэтуль. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ЗАКАТРЎПІЦЬ зак. Забіць. Нашы мужчыны парсюка закатрўпілі, сланіна на цэлу далднь. Сенцяняты Смарг. ЗАКАТЎШНІК м. Катух. Мы для парасят зрабілі закатўшнік, парасяты ў закатўшніку. Негрымава Навагр. ЗАКАЦКЁЛЕНЫ дзеепрым. Забруджаны. Недзя ты jmoy па гразі, касьцюм ycej закацкёлены. Клінчаны Гарадз.
ЗАКАЯНЫ прым. Чэрствы, нячулы. Вот закаяны чалавёк, сва)го дзіцяці ні чўя, як плача. Навасады Вор.
ЗАКВЁЧВАЦЬ незак. Упрыгожваць кветкамі. Дзяўчата заквёчваюць машыну, паёдуць на фесьціваль. Церахавічы Зэльв.
зАквіт м. Цвіль. На хлёбе зьявіўся заквіт, трэба яго пасушыць. Сонічы Гарадз.
ЗАКВІТНУЦЬ зак. Зацвісці. Скбра заквітнеў нас півднія. Байканы Астр. ЗАКЁРЗАЦЬ зак. Заездзіць. Зусім закёрзалі гэтаго каня, xaj адпачнё дзень. Валеўка Навагр.
ЗАКІДВАЦЬ незак. Прыпраўляць. Саладўху варылі з мукё, закідвалі мёд,
яна рабіласа салбдкаў Каробчыцы Гарадз.
ЗАКІДЧЫКІ мн. Пастка на рыбу з лазы. Хлбпцы зрабілі на рыбу закідчыкі, закінулі нанач. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЗАКІЖЭНЕНЫ дзеепрым. Недагледжаны. Глядзі, якоя гэта парася закіжэненае. Багданаўцы Шчуч.
ЗАКІНДРЫЧЫЦЬ зак. неадабр. Забіць, зарэзаць. Цялўшку сваю нам прышлбся закіндрычыць, як нагу зламала. Багданаўцы Шчуч.
КНІГІ ОНЛАЙН
