Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЗАРАСАВАНЫ прым. Расквечаны. У нас зараз ycej сад зарасаваны. Еўлашы Шчуч.
зарасавАць зак. Зацвісці. Ля, як харашэ зарасавала пасбля. Ханявічы Свісл.
ЗАРАШОЦІЦЬ зак. Закрыць уваход у вулей. Трэба зарашбціць ляток у вульлі на зіму. Загор’е Кар.
ЗАРВАЛКІ, ЗАРЫЎКІ мн. Пачатак прыбірання лёну. Мяне паклікалі на зарвалкі, рукамі рвалі лён. Любянцы Вор. Сёньня зарыўкі прфшлі ддбра, пачалі рваць лён. Старчаняты Іўеўск. ЗАРВЁННЫ прым. Які пасля мыцця збягаецца. Купіла матэрыялу, памачыла, а ён такі зарвённы, што ўжо нічога ні пашыяш. Бастуны Вор.
ЗАРГАТЫ прым. Лупаты. Маладыя совы вельмі заргатыя Каробчыцы Гарадз. ЗАРЎБА ж. Круг на рагах каровы. Скблько зарўбаў у карбвы, стблька ё; год. Бершты Шчуч.
ЗАРЎФКА ж. Яркая тканіна. Купіла сабе сіня/ зарўфкі на сукёнку. Кузьмы Іўеўск.
ЗАРЫВАЦЬ незак. Запускацца. Наша благая карбва, на чатыры месяцы зарывая. Панара Смарг.
ЗАРЫЖЭЦЦА зак. Загарэць. Во, як парабіў на сбнцы, дык хоць зарыжэўся, a то быў зусім бёлы. Каты Смарг.
ЗАРЭЦКІ, ЗАРЭЧНЫ прым. Які жыве за ракою. Зарэцкіяўжо агарбды пачалі садзіць. Монтаўты Свісл. Зарэчныя суседзі ўжо апдшні стог ставяць. Мыто Лід. ЗАСІЛІЦЬ зак. Зачэрпаць. Ідзі памажы мало] вады засіліць у калбдзесі. Сінькі Смарг.
ЗАСІНЯ прысл. Да ночы. Сёньня засіня рабілі, пакуль ні скднчылі гачкаваць бураке. Каробчыцы Гарадз.
ЗАСКАК м. Слясак клямкі ад дзвярэй. Нехта бразнуў заскакам дзьвёры, лянь, хто там. Уша Кар.
ЗАСКАРЎПЕЦЬ, ЗАСКАРЎБЦІ зак. Па крыцца тонкім лёдам. Вада за ноч у вядрэ заскарўпела. Русота Гарадз. Рэчкаўжо заскарўбла. Каты Смарг. засквАрка ж. Прыправа з сала або мяса. Заскварка, баба, у цябе сёньня кёпская. Сонічы Гарадз.
ЗАСКВАРЧЫЦЬ зак. Заскварыць. Хваціць ужо сядзёць, ідзі булён заскварчы, вячэраць бўдзям. Буйкі Дзятл.
ЗАСКЁМА м. і ж. 1. Упарты чалавек. Гэты заскёма, што задўмая, так і зрббіць, ні глядзіць, што потым бўдзя. Макараўцы Бераст.
ЗАСКЁМА ж. 2. Клопат, абуза. Отужо гэта дзіця, заскёма на маю галаву. Касцянева Шчуч.
ЗАСКЁМА ж. 3. Сталярныя ціскі. Ідзі, Яська, да дзеда, xaj склёрць планку і ў заскёму вбзьмя, то будзя трымацца. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ЗАСКЁМІСТЫ прым. Задзірлівы. Наш Васіль заскёмісты, з рм да трох ні гавары. Улазы Маст.
ЗАСКЛЕПАВАЦЬ (заскляпаваць) зак.
Замазаць. Дастаў цыманту і заскляпаваў трбхо падмўрак. Нізяны Ваўк.
ЗАСКЛЁПКА ж. Рамка з мёдам. Гэта рамка засклёпляна, пчолы ўжо зрабілі засклёпку. Урцішкі Іўеўск.
ЗАСКЛЯПІЦЬ зак. Зрабіць скляпенне печы. Ужо Казік зрабіў скляпіў печ, шчэ комін вывясьці і ўсё. Чэхі Астр. ЗАСКРЫНАК м. Скрынка ў куфры. У заскрынку ляжаць нажніцы. Лаздуны Іўеўск.
ЗАСЛУГбВАНЫ дзеепрым. Узнагароджаны. Наш бацька прышбў з варіы заслугдваны, грўдзі аж блішчалі. Павіланцы Вор.
ЗАСМАРГА ж. Зашмарга. Завяжы мяшок на засмургу, трэба мбцна засмаргнўць, каб засмарга ні адхддзіла. Новы Двор Свісл.
ЗАСМУГОЛЕНЫ (засмугбляны) дзеепрым. Забруджаны. Hi хбча, каб дзеці былі засмугбляныя, мыя часто ceajix дзётак. Кайшоўка Кар.
ЗАСПАІЦЬ зак. Пакласці спаць. Мама панёсла заспарць Анютку. Клюшчаны Астр.
ЗАСПРЫДНА прысл. Па парадку, запар. Бяры заспрыдна картбфлю, ні выбіраў Замасцяны Шчуч.
ЗАСПРЫНЖАВАЦЬ зак. Абагнаць акучнікам бульбу. Пад вечар думаю заспрынжаваць картбфлю. Пескі Маст. зАстаранка ж. Застаронак. Мы ўжо пбўную застаранку сена налажылі. Падгаі Ашм.
ЗАСТАЎНІ мн. Вароты. Зачыні застаўні,боя najdy дахаты. Міцькавічы Слон. ЗАСТАЎНІЦА ж. Засланка. Пада] застаўніцу, зачыню печ. Гута Дзятл.
ЗАСТРАМКА ж. Стрэмка. Загнаў застрамку ў паляц і дастаць цяжко, баліць. Загор’е Кар.
ЗАСТРбГА ж. Перашкода. Там у нас вы)шла застрбга з пераёздам, трэба было na/сьці назад. Догі Шчуч.
ЗАСТРЭШВАННЕ н. Застрэшша. Унас пад застрэшваньнем верабякі вядўцца. Бершты Шчуч.
ЗАСТУДЗЁЛЫ прым. Халодны. Ужо ні носім бялізну палакаць на рэчку, вада застудзёлая надто. Рось Ваўк. ЗАСТУПІЦЬ зак. Зацяжарыць. Наша Стэпка ўжо заступіла, к вясьнё павінна дзіця прыкаціць. Пагор’е Кар. ЗАСУЛІЦЬ зак. Дамовіцца пра кошт. Засуліў сусёд грдшы, каб мы зрабілі яму зруб за лёта. Каробчыцы Гарадз. ЗАСЦЕНІЦЦА зак. Зацягнуцца. Хмараміўсё неба засьцёнілася, мусі, дождж будзя. Нагорнікі Дзятл.
ЗАСЦЁНЧЫН прым. Які за сценкаю. Ля, засьцёнчын сьвет зусім цьмяны, лямпачка слабая. Заляшаны Ваўк. Засьцёнчын лджак убраны дыванбм, там дачка сьпіць. Боблава Ваўк.
ЗАСЦЮДЗЕНЕЦЬ зак. Замерзнуць. Пахўка) яму на рўчкі., бач, як засьцюдзёнялі. Лелюкі Іўеўск.
засцябАць зак. Груба зашыць. На тваю сарбчку, засьцябала трохі рукава, паносіш на раббту. Гібулічы Гарадз.
ЗАСЫЧОНЫ дзеепрым. Засалоджаны. Гэта вада засычбная мёдам, то пеця на здарбўя. Паперня Аід.
ЗАТАКРбК прысл. Пазалетась. Затакрбк былі вялікія маразы, што сады павымярзалі. Бярэзіна Іўеўск.
ЗАТАКРбШНІ прым. Пазалеташні. Мы ў гэту весну церлі яшчэ затакрбшні лён, што ні здалі ранеў Белазораўцы Іўеўск. (Белазёраўцы) затарАнчыць зак. Занесці, зацягнуць. Панапіхала ў мех зёльля, ледзь затаранчыла дадому. Дубатоўка Смарг. затаўкАць незак. Прыпраўляць страву. Мы тым салам цэлу зіму затаўкалі капўсту. Семернікі Ашм.
ЗАТАЧЫЦЬ зак. Закрыць. Затачы дзьвёрку, бо надта дўя ў ногі. Бярозаўка Лід. Затачыў дзірку, то вада ўжо ні цячэ. Руда Яварская Дзятл.
ЗАТОМЛІВЫ прым. Злапомны. Во які затбмлівы чалавек, як скажаш ні па
яго, то ; пазірая з-пад ілба. Жодзішкі Смарг.
ЗАТОРЫЦЦА зак. Прыпыніцца. Машыны затдрыліся на месцы, бо ўпёрадзе сьцялёжыўся воз з дрывамі. Гута Дзятл.
ЗАТОРЫЦЬ зак. Перапыніць. Каровы затбрылі гуліцу, xaj npojdyu,b, тады паёдзяш. Зарой Дзятл.
ЗАТРАВЁЛЫ прым. Зарослы травою. Затравёлая картбпля зусім, трэба ўжо палбць. Дайліды Іўеўск. Сусёдзі павыягджалі, то падвбркі затравёлыя, пустыя стаяць. Стральцы Гарадз.
ЗАТРОШАНЫ дзеепрым. Запарушаны. У хлбпца затрбйіанае вока, пабег да дбктара, затрбс сабе вока. Сонічы Гарадз.
ЗАТРУДЗЕВАЦЁЛЫ (затрудзявацёлы) прым. Застылы. Ідзі ёсьці, a то картдплі ўжо затрудзявацёлыя. Данілавічы Дзятл.
ЗАТЎЖАНЫ прым. Сумны. Яе нявёстка вельмі затўжана па мужыкў, бо пабыў дзень і зноў паёхаўу лагеры. Рудня Свісл.
ЗАТЎКАНЫ дзеепрым. Запалоханы. Скажы ты, Ёўка, чаму ў цябе такая затўканая дзяўчынка расьце? Гэта ж нядобра. Пятралевічы Слон.
ЗАТЎЛА ж. Абарона, падтрыманне. Добра табе, калі ў цябе мбцная затўла ёсьць, а як мне аднб) з дзёцьмі? Сімакава Кар.
ЗАТЎЛАЧАК м. Запечак. Узатўлачку слбнчык старць, каб лазіць на печ. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) затчАскі мн. Запінкі. Усукёнку табе трэба яшчэ ўшыць затчаскі. Квасоўка Гарадз.
ЗАТЫЖЫЦЬ зак. груб. Прымусіць. Я цябе ўсёроўна затыжу да вучэньня, ты ні будзяш гультаём, яны нікому ні патрэбны. Пераганцы Вор.
ЗАТЫКІЧЫ мн. Калкі ў валу кроснаў. Трэба, каб затыкічаў зрабіў ты мне,
бўду кросна ставіць, дыван трэба выткаць. Багданаўцы Шчуч.
ЗАТЫНАВАЦЬ зак. Спалохаць. Чаго ты крычыш? Ціха ты, шчэ дзіця затынўяш. Масцяны Астр.
ЗАТЭХЦІЦЬ зак. неадабр. Засунуць, падзець. 1 дзе затэхцілі дзеці маю хўстку? Нідзе ні бачу. Чуркі Ашм.
ЗАЎГАДЗЕЎ, ЗАЎГАДЗЯ прысл. Загадзя. Заўгабзёў прыгатаваў вўды, каб з збрка) ісьці ў рыбу. Лагады Шчуч. Заўгадзя ўсё парабіла, каб на танцы зьлётаць. Лелюкі Іўеўск.
заўжАліцца зак. Засумаваць. Наша мама вельмі заўжалілася па Сярбжу, яго так далёка паслалі служыць у вбф ску. Некрашы Іўеўск.
заўзімАцца незак. Сварыцца. Вашы бабы надто заўзімаюцца на мужчын, што пбзна прыхддзяць, а мая баба ні заўзімаяцца на мяне, калі крыху спазьнюся. Гаранцы Вор.
ЗАЎРАНЁЎ прысл. Вельмі рана. Заўранёў хлопцы пашлі касіць, бо пагода старйь дббрая. Навасады Вор.
ЗАЎЦЁНТНЫ прым. Упарты. Ну чаму ты такі заўцёнтны, каб быў мякчэ)шы, табе б самому было лепш. Вараны Бераст.
ЗАЎЦЬ прысл. Заўсёды. Заўць ты робіш ні так, як трэба, а як табе хбчацца. Вярэйкі Ваўк.
ЗАЎЧАРЫХ прысл. Заўчора. Заўчарых езьдзілі па расаду, учора вечарам пасадзілі. Каты Смарг.
ЗАЎЧЭСНЕ (заўчэсня) прысл. Заўчасна. Заўчэсьня палажыла дроў у печ, усё наладавала і па)шла. Некрашы Іўеўск.
зафуравАць зак. Запоўніць. Яму зафуравалі картбфля) давёрху, хопіць сабе і скаціне. Урцішкі Іўеўск.
ЗАФЭНДАНЫ дзеепрым. зневаж. Неахайны. За старасьць ні караюць, а што зафэнданы ходзя, то сам вінаваты. Гейстуны Ашм.
ЗАХАЛОНУЦЬ зак. Замерзнуць. Накладзі рукавіцы, a то рукі захалбнуць, маро вялікі. Шутавічы Смарг. ЗАХАМРЫЦЦА зак. іран. Укруціцца. Наша баба захамрылася ў дарбгу, адно вочы відаць. Сялец Смарг.
ЗАХІБАНЫ прым. Худы, слабы. Учора прыхбдзіў да нас ваш дзед захібаны, як тая жэрдка. Самаравічы Зэльв. захітАць зак. Заківаць. Яна захітала галаво), што ўсё разумёя, а казаць нічога ні магла ўжо. Касцянева Шчуч.
захіхлАчыць зак. Задраць уверх. У цябе хўстка захіхлачана, чаму ты так захіхлачыла хустку. Пархімаўцы Бераст.
ЗАХЛІСТВАЦЬ незак. Заліваць. Такі дождж, што захлісгпвая вочы, нічога ні можна бачыць. Нагорнікі Дзятл. ЗАХОДАЦЦА зак. Замарыцца Як захбдаясься за раббтаю за дзень, дык сьпіш моцна. Буцілы Лід.
ЗАЦІНА м. і ж. Капрыза. Ну ; заціна тво) хлбпчык, бач, што вытварая. Вензавец Дзятл.
зацінАць незак. Пачынаць. Завірўха заціная сваю песьню, усю ноч будзя выць. Таншчына Смарг.
ЗАЦІНЛІВЫ прым. Капрызны. Такая дачка мая зацінлівая, слова ня выцягняш, як затнёцца. Баравікі Слон. ЗАЦУКРАВЁЦЬ зак. перан. Папрыгажэць. Твая дачка зацукравёла, відаць, што добра ё) жывёцца. Драглёўцы Ашм.
ЗАЦЯЦЦА зак. Сапсавацца. Нешта зацяўся замбк, ледва аччыніла дзьвёры. Гурнофель Шчуч.
ЗАЧЎБІЦЬ зак. Схапіць за валасы. Пачака), ось зачўблю я цябе, што ты тады засьпяваяш? Пяскі Бераст. ЗАЧЎХАНЫ дзеепрым. Неахайны. Што ты такізачўханы ходзіш, апраніся na-людзку, усяго ж хапая. Новы Двор Свісл.
ЗАЧЫР м. Паз у нізе бочкі. У зачыр устаўляюць дно ў кадўсцы. Манчыцы Свісл.
ЗАЧЭЗЛЫ прым. Худы. На базары прадавалі некіх зачэзлых парасят, нашы будуць лёпшыя. Ракавічы Шчуч.
ЗАЧЭПКІ мн. Заляцанне. Ужо зачэпкі робіць ваш Алесь да наша/ Мані. Ярэмічы Кар.
ЗАЧЭПНЫ прым. Дакучлівы. Гэты Казік такі зачэпны, нікога не мінё, каб ні насьмяяцца. Салтанішкі Вор. ЗАШАРГАНЫ прым. Стары, паношаны. На цябе такі зашарганы кафтан, адно страх глядзёць, каб ты новы наклаў, то быў бы фа)ны хлбпяць. Куляўцы Шчуч. (Кулеўцы)
ЗАШАРЭЦЦА зак. Развіднець. Як зашарэўся ранак, дык і пашлі ўсе па грыбы. Нагародавічы Дзятл.
ЗАШТЫРБАЦЦА зак. Знясілець. Я ўжо так заштырбалася, што німагу ног цягаць. Куляўцы Шчуч. (Кулеўцы) ЗАШЧАПІЦА ж. Зашчапка. Хата была зашчэпляна на зашчапіцу, нам ніхто ні адкрыў дзьвёры. Данілавічы Дзятл.
КНІГІ ОНЛАЙН
