Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЖАНДбВЫ прым. Дзяржаўны. Ён вёдая жандбвыя справы, я адразу пазнала, што ён жандбвы чалавёк. Самаравічы Зэльв.
жарАтак м. Жар. Занясі жаратак у трысьцёнік, бо там вельмі хбладна. Дубатоўка Смарг.
ЖАРЛІВА прысл. 1. Горача. На дварэ вельмі жарліва, дале) ісьці ні можна. Баяры Гарадз.
ЖАРЛІВА прысл. 2. Жаласна. Маці так жарліва вычытала, што ўсе плакалі. Грандзічы Гарадз.
ЖАРЛОЧНЫ прым. Прагны да ежы. Moj паршўк гэты год такі жарлдчны, што ні daj паёсьць. Падгай Вор.
ЖАРбЎКА ж. 1. Электрычная лямпачка ў кішэнны ліхтарык. Учоры купіў жарбўку, а надвячбрак згубіў, нідзе ні 3Hajdy жарбўкі, цэнтры е, a што з jix зрббіш? Самаравічы Зэльв.
ЖАРОЎКА ж. 2. Загнетка. Вуглі загарні ў жарбўку, то будзя цяплё] у хаце. Кальчычы Кар.
ЖАРЫ прым. Рыжы. У нас быў жары конь, вельмі вясёлы, усе яго любілі. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы)
ЖАЎТУГА ж. Жоўты рамонак. Жаўтуга расьце на санажаці, там мнбга жаўтугі. Данілавічы Дзятл.
ЖАЧКА ж. Жняярка, камбайн. Як прышла к нам жачка, та лягчэ) жыць стала бабам. Стукалы Маст.
ЖАЧОК м. Стары калека. Пашлі ўжо нашы жачкі, хто па грыбы, хто па ягады, у хаце не сядзяць. Сімакава Кар. ЖВАЙКА ж. Жвачка. Карбва наёлася, цяпер жваўку жуё. Сімакава Кар.
ЖВАЦІСТЫ прым. Тоўсты. Мікола які стаў жвацісты, работа ддбраяў яго, то чалавёк рады. Каменка Навагр.
ЖВІДКІ прым. Гнуткі. Як сабака забрэша, адгані яе жвідкім дубцбм. Міжэвічы Слон.
ЖВІРАНКА ж. Жвіровая дарога. Нашу жвіранку зусім размыла, цяжка ехаць цяпёр. Кухары Маст.
ЖВІРЧАК м. Жвір. Дзе камні ляжаць уполі, тамжвірчак, нікблі нізагбрваюць поля. Каробчыцы Гарадз.
ЖВЯЛЁЙШЫ прым. Жвавейшы.Жвялёрйаму ўсюды лепя) жыць. Збляны Лід.
ЖГАЦЬ незак. Хутка ісці. Каваліха, ля, вунь тво) сын жгая сюды. Магуны Вор.
ЖЛАКТАЦЬ незак. Прагна піць. Карбвы як стануць жлактаць ваду, то ні адагнаць jix ад ракі. Лагады Шчуч.
ЖЛОБ м. Яслі. Наша кардва добра есьць сёчку, насьіплю цэлы жлоб і зьесьць усё. Юрчуны Астр.
ЖМІНТАВАТЫ прым. Скупаваты. Трохі жмінтаватыя былі нашы сваты, але нічбга, жыць было мбжна. Пераганцы Вор.
ЖМОНЯ м. і ж. Скнара. Сусед наш такая жмбня, уяго трэба доўга прасіць, каб выпрасіць што. Бубны Гарадз.
ЖМЎРЫК м. Нябожчык. 3 наша) вёскі ўчора другбга жмўрыка панесьлі на мбгілкі. Пагараны Гарадз.
ЖМЫЧНА прысл. Смачна. Ну j жмычна есца пасьля раббты. Гейстуньі Ашм.
ЖНІУКА ж. Жніўная песня. Бабанькі, зацягням жніўку, каваліха, пачыHdj! Буйкі Астр.
ЖбРАВЕЛЬ м. Журавель (у калодзежы). Гэты жбравель яшчэ Moj дзед рабіў. Кавалі Бераст.
ЖОРКІ прым. Прагавіты. У нас жбркая скаціна, жбркая карбва, ждркі баран. Кладнікі Іўеўск.
ЖОРЛІВЫ прым. Скупы. Уjix надта ждрлівыя ўсе, цяжка ў jix што ўзяць ці пазычыць. Гейстуны Ашм.
ЖРЭЛА (жрэло) н. Дупло. Уmoj вярбё такоя жрэло, што чалавёк схавацца мбжа. Сімакава Кар.
ЖЎЖЛА ж. зборн. Вусені беляна-капусніка. Жўжла ўсю капўсту зьёла, што рабіць дык ні вёдаю. Вігушкі Іўеўск.
ЖЎЖМА ж. Пук трасты. Сусёдка прынёсла адну жўжму на подсьціл. Догі Шчуч.
ЖУЖМб н. Пук трасты. Жужмб гальля прынес дадбму на падпал. Загор’е Кар.
ЖУРАЛО н. Крыніца, ручай. Улесе недалёка цячэ журалб, і смагу можна прагнаць. Савані Свісл.
ЖУРАВА ж. Бераг ракі, дзе мыюць бялізну. Гкцдзьм на журавў мыць вбркі. Касцянева Шчуч.
ЖУРБОЦІЦЦА незак. Клапаціцца. Дзёці ні чым ні журббціліся, увесь клопат на бацьках быў, усяго jiM хапала. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ЖЎРКА м. 1. Бацян. На лузе хбдзіць жўрка, ловіць жаб. Догі Шчуч.
ЖЎРКА м. 2. Страва са свіной крыві. На абед вам зварыла жўрку, паясьце жўркі. Гадзілуны Астр.
ЖЎХІ прым. Глухі (без вокнаў). Жўхі бок хаты ў нас з агарбду, жўхая сьцяна завуць, калі ў сьцянё німа вбкен. Вострава Слон.
ЖУЧКОВЫ прым. Цёмна-чырвоны. Жучкбвы касьцюм сабе пашыла, і сукняўдачкі жучкдва. Гаранцы Вор.
ЖЫВАПАСАГ м. Пасаг жывёлаю. Ужывапасаг мне бацька аж дзьве карбвы даў. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ЖЫВЁЦ м. Лён-сырэц. Гэты лён жывёц, неапрацаваны яшчэ. Залесаўцы Навагр.
ЖЫГАЛА н. Лом. Жыгала ляжыць у сенцах, прынясі жыгала, трэба лёд абабіць. Коцькі Дзятл.
ЖЫГЎТКА ж. Крапіва. Так узялася жыгўтка расьці каля нашых гарддаў, ні пра/сьці. Варняны Астр.
ЖЫДКА прысл. Хутка. Во як жыдка пабёгла, а казала, што ногі баляць. Біцеўцы Шчуч.
ЖЫДКАВАЦЬ незак. Гнуцца, выгінацца. Адась умёя жыдкаваць, яго ні злбвіш. Біцеўцы Шчуч.
ЖЫДКІ прым. Гнуткі, рухавы. Ну j жыдкі тво) хлбпяц, ледва за рм упраўлялася пасьпяваць. Заполле Лід.
ЖЫЖАЛЬ м. Попел. Каваль выбраў жыжаль з гбрану, калі уголь згарэў, астаўся жыжаль. Касцянева Шчуч.
ЖЫЖбМКА ж. Балотца. У жыжбмцы вада цёплая, можна ндгі памыць. Гуршчына Іўеўск.
ЖЫЛА ж. Паласа сенажаці. Цэлы ранак. на жыля касіў, наша дзялка на жылі. Бабіна Гарадз.
ЖЫЛЛЕ-ПАЖЫЛЛЕ н. Усё цела. Нейтш баліць усё жь'ільле-пажь'ільле, мусіць, прастыў недзя. Залесаўцы Навагр. жым м. Макуха. Жым добра карбвя запарваць зь сёчкаў добра есьць. Налібакі Навагр.
ЖЫМРЫЦЬ незжЕаў.Цалюткі дзень, як паробіць усё, то ; жымрыць, дзіва што тбўстая. Залесаўцы Навагр.
ЖЫРБЎЛЬ м. Перавясла. Салдму зьвязала тужэ] жырбулём, прыціснула дббра. Гольні Бераст.
ЖЫРВОТА м. і ж. Непераборлівы ў ежы чалавек. Я маю мала клбпату, каб накарміць усіх, такія ўсе ў мяне жырвбты, што дам, тб j зьядзяць, добра ядўць, без разбдру. Сонічы Гарадз.
ЖЫТНЕЎКА ж. Пітво з жытняй мукі. Жытнёўка ддбрая вы)шла, на парадзіны кумбў пачастўям жытнёўка). Каробчыцы Гарадз.
ЖЫЦЁЙНЫ прым. Практычны, запаслівы. Васіль наш жыйё)ны чалавёк, у яго ўсягб ёсьць, усягб хапая. Ягаднава Смарг.
ЖЫЦЦЁЙШЫ прым. Неабходны. Трэба сьпярша рабіць жыцьцёрмую раббту, а тое пбтым зробім. Збляны Лід.
ЖЫЧКІ мн. Спрадзеныя і пафарбаваныя ваўняныя ніткі. У мяне тканы пдяс з CBajix жычак. Каробчыцы Гарадз.
жычкбвы прым. Ярка-чырвоны. У пбяся утканыя жычкбвыя ніці, як ткалі дываны, то некі жычкбвы пас утканы быў. Геранёны Іўеўск.
ЖЫЧНЫ прым. Прыгожы. На маладбм быў жычны касьцюм. Цяглевічы Зэльв.
ЖЭГЕРЫ мн. Падстаўка сушыць сена. Раскінь бульббўнік на жэгеры, xaj сдхня. Масцяны Астр.
ЖЭКНУЦЬ зак. іран. Сказаць, выказацца. У нас Ваўцяхдвічыха як жэкнула на сабрані пра п’яніц, тоўсе)паёхалі са сьмёху. Валынцішкі Вор.
ЖЭРАЎЛА (жэраўло) н. Комін. Жэраўло трэба пачысьціць, бо сбпухі много. Макараўцы Бераст.
3
ЗААЛАДЗІЦЬ зак. Пакрыць грудамі замёрзлай гразі. Як даў марбз, зааладзіла дарбгу, ні праёхаць. Сонічы Гарадз.
ЗААСЯНЕЛЫ прым. Познавосеньскі. 3 заасянёла] атавы па добра) пагбдзе можна дббрыя вазэ два сёна прывёзьці. Міжэвічы Слон.
ЗАБАБОНСКІ прым. Забабонны. От, ня слўха) ты гэтыя забаббнскія казкі. Пераганцы Вор.
ЗАБАБЎЛА м. і ж. зневаж. Абібок. У Збсі мужык такі забабўла, якога сьвет ні бачыў, але ж некалі вбзьмяцца за рбзум. Данілавічы Дзятл.
ЗАБАЖЭННЕ (забажэнё) н. Частаванне ў сувязі з канцом будоўлі хаты. Тато, у нас заўтра будзе забажэнё, прыхбдзьця да нас на забажэнё. Казіміроўка Гарадз.
забалявАць зак. іран. Захварэць. Наш mama забаляваў, у поля ні najшоў, ні пагнаў карбвы, бо нядўжы. Раклевічы Дзятл.
ЗАБАРВЁЦЬ, ЗАБАРВОВЕЦЬ зак. Заружавець. Ужо вішні забарвёлі, хутко пасьпёюць. Нагорнікі Дзятл. Падыма)ся, сынок, ужо забарвбвяў ранак. Шылавічы Слон.
ЗАБАТНЯК м. Руплівы чалавек. Мікола то забатняк, пра ўсё клапбціцца, а жонка яго так сабе. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЗАБАХ прысл. Нечакана. Тут забах госьці прыёхалі, забах і дачка наёхала. Міжэвічы Слон.
ЗАБІБЎЛІНА м. і ж. зневаж. Гультай. Авоў яна толькі ўстала, гэта забібўліна, каліўсезработы jdyub. Гарадзечна Навагр.
ЗАБІБЎЛЬСКІ прысл. Пагардліва. Лянь, як ён да нас усіх ставіцца так забібўльскі. Дубна Маст.
заблукАцца зак. Зайсці выпадкова. Заблукаўся да насу ноч нёкі незнаёмы, і пусьцілі ў хату. Камянчане Іўеўск.
ЗАБРбДЖВАЦЬ незак. Пратоптваць мяжу. Забрбджва), сынок, граніцу, бо яшчэ перашкашў сусёда, будзя нядббра. Каменка Навагр.
ЗАБРУКАВАіДЦА зак. Пабудавацца. Міхась ужо забрукаваўся, ухбдзіны спраўляя. Скоўдзічы Слон.
ЗАБРЫНДбХА ж. зневаж. Неахайная жанчына. Гэта не гаспадыня, а забрындоха, чаго гэта забрындбха да цябе прычатлася? Лозкі Дзятл.
забулдыгавАты, забулдыжны прым. Нязграбны. Ну j забулдыгаваты jix Міцька, як таўкач. Моцеўцы Шчуч. Хоць і вялікі jix Антось, але забулдыжны, надта ня кіняцца ўперад за каго. Хрустава Свісл.
ЗАБЭЛЬКА ж. Гарышча. У нас на забэльцы мышы завяліся, трэба, каб кот jix паганяў. Вугольнікі Шчуч.
ЗАБЭСЦІЦЦА зак. неадабр. Заганарыцца. Як паёхаў Міхал ад нас у горад, дык забэсьціўся, нос задраў. Пагарэлка Кар.
ЗАБЭСЦІЦЬ зак. неадабр. Запэцкаць. Ля, малаяўжоўсю сукёнку забэсьціла. Жылі Іўеўск.
ЗАБЭШЧАНЫ дзеепрым. Запэцканы. Дзе ты быў, што прышоў такі забэшчаны, адно вочы блішчаць, мабыць, тарпу вардчаў. Куляўцы Шчуч. (Кулеўцы)
ЗАБЯЛЯНКА ж. Зацірка з малаком. Мама зварыла забялянку, дык елі аж надто. Чэхі Астр.
ЗАБЯЛЯЦЬ незак. Прыпраўляць страву малаком. Забяля] клёцкі, яны ўжо зварыліся. Галавічполе Шчуч.
ЗАБЯРЭСКА ж. Рамка з мёдам. Падымігэту забярэску і занясіў хату, будзям мёд гнаць з забярэскаў. Кладнікі Іўеўск.
ЗАВАДЫЯЦКІ прым. Гарэзлівы. Надта некі хлопяц завадыяцкі ў jix расьцё. Раманавічы Шчуч.
заважАць незак. Перашкаджаць. Дачўшка, ідзі сабе пагуля), ні заважа) мне. Міхалкі Свісл.
ЗАВАЖЫНЯЦЦА зак. Закалыхацца. О, лянь, жыта заважынялася, які вёцяр узьняўся. Ракавічы Шчуч.
ЗАВАЛАК м. Завала ў хляве. Ты хлеў закры; завалкам, каб карова ні сышла. Негрымава Навагр.
завалАць зак. Запрасіць. Нашы дзеці нас на дзень раджэньня завалалі. Фальваркі Астр.
зАвалкі мн. Ангіна. У маё) дачкі часта былі завалкі. Буцілы Лід.
зАвань ж. Месца заплыву рыбы ў час паводкі. Палянь, колькі рыбы за]шло ў завань. Лелюкі Іўеўск.
зАвараці мн. Месца павароту аратага з плугам. Hi cmojты на заварацях, бачыш, коні пужаюцца. Мішкіні Астр. ЗАВЁДЗЕНЫ дзеепрым. Які ў стане сваркі. Нашы сусёдзі ўжо даўно завёдзеныя праз дзяце]. Данілавічы Дзятл. ЗАВЁРТ м. Вяроўка заціскаць воз. Ідзі вазьмі каля сьцяны завёрт, трэба ўціснуць воз. Буйкі Дзятл.
зАвесь ж. Язычок у дзвярной клямцы. Завесь падымая клямку. Каробчыцы Гарадз.
завівАць незак. перан. Ставіць канюшыну ў кучкі. Калгасьнікі нашы дзісь завіваюць канюшыну. Крышылоўшчына Кар.
ЗАВІНЯТКА н. Малое дзіця. Дачка ўзяла сваёзавінятка і па]шла да сьвякрдві паказаць cmapoj унўка. Ізабелін Ваўк.
ЗАВІРЫЧ м. Клін пярэдняга навоя ў кроснах. Папраў завірыч, каб навд] добра )ійоў. Бершты Шчуч.
КНІГІ ОНЛАЙН
