Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЗГАРА ж. Самагонка. Нё)ка} згары паставіла, mo j піць ніхто ні хацёў. Залесаўцы Навагр.
ЗГАРКАВЁЦЬ зак. Набыць горкі смак. Уся капўста згаркавёла ў гэтым гбдзе. Валэйшы Вор.
ЗГВІНДАВАЦЬ зак. Крануць з месца. Ніяк ні магу згвіндаваць гэты кўфар, ён вельмі цяжкі. Геруцева Свісл.
ЗГЁРДЗІЦЦА зак. неадабр. Памерці. He дажыў, бедны чалавёча, згёрдзіўся. Навасады Вор.
ЗГІВАНЫ прым. Сагнуты. Што ты зрббіш з гэтага згібанага Ьроту? Гута Дзятл.
ЗГІМЕННЕ (зп'менё) н. Гібель. Німа на гэтаго гада згіменя. Бародзічы Зэльв.
згламаздАць зак. груб. Скамбінаваць, сабраць. Трэба згламаздаць што паёсьці zamaj прбрве. Збляны Лід.
ЗГЛЎЗДЗІЦЬ зак. груб. Здурэць. Ты што, ужо зглўзьдзіў, гавбрыш боньдзьштб. Лунна Маст.
ЗГНЭМБІЦЬ зак. Змарнаваць. Кёпска сьцены пафарбавалі, аднб фарбу згнэмбілі. Самаравічы Зэльв.
ЗГОВАРЫ мн. Заручыны. Паёдуць заўтра нашы ў згдвары да Лёдзі. Нястанішкі Смарг.
ЗГОДНЕ (згбдня) прысл. Мірна, добра. Янызгбдня жывуць. Каробчыцы Гарадз.
ЗГбЛАЛУ прысл. Паспешліва. Ясь згблалу ні разабраўса, у чым справа. Клінчаны Гарадз.
ЗГОМТАНЫ дзеепрым. Сабраны абыяк. Усе завіхаліся на сенаваньні, як паўшоў дождж, сено было згбмтано. Эйгерды Іўеўск.
згон м. Канец. На згдне лета дббра ў грыбы хадзіць. Гута Дзятл.
зграбАч м. Крук скідаць гной. Ты зграбач забыўся ўзяць, чым зграбаць бўдзяш? Макараўцы Бераст.
ЗГРАБКІ мн. 1. Рэшткі. Гэта, пэўна, ўжо зграбкі, болый сьнегу ні будзя, бог палаткі зьмятая. Каменная Русота Гарадз.
ЗГРАБКІ мн. 2. Мякіна. Салдму ўбралі, засталіса зграбкі. Каробчыцы Гарадз.
ЗГРАМАЗДЗІЦЬ зак. Пабудаваць. Умянехата даўнё]шая, упяродяшчэ зграмазьдзіў. Маствілішкі Ашм.
ЗГРАНАТАВЁЦЬ зак. Пасінець. Адкрыку гэта дзіця згранатавёла, а маці ўсё ня )дзе. Даўгялы Вор.
ЗГРАЧбМ прысл. Неадчэпна. Зграчбм дзеці лёзуць да дзёда, ніяк jix не адгбніш, любяць ягб. Новы Двор Свісл.
ЗГРЫБЧЫЦЬ зак. Узяць. Згрыбчу я ў цябе гэты кош, а ты moj бяры. Міжэвічы Слон.
ЗГРЫЗЕНЫ (згрызяны) дзеепрым. перан. Расхваляваны. Адзін зладзюгман страшыў нас пры нёмцах, a Moj чалавёкмаўчаў згрызяны. Гудагай Астр. ЗГРЫЗЛІВЫ прым. Сярдзіты. Moj не згрызьлівы Мікбла, мы добра з )ім жывём. Вугляны Смарг.
ЗГРЫЗбНЫ, ЗГРЫЗОТНЫ прым. Зласлівы. Ад яго ні пачўяш ніколі згрызбнага слова, залаты чалавёк. Ханявічы Свісл. Згрызбтныя клёнічы ў jix ні пачўяш, жывуць як людзі. Нагорнікі Дзятл.
ЗГРЫЗЦІСЯ зак. перан. Пасварыцца. Hi хачу згрызьціся з мужыкбм, каб і было за што, Hixaj усё добра бўдзя. Савічы Шчуч.
ЗГРЭБАЦЬ незак. Браць. Гэта паны стараліся згрэбаць сабе больш дабра. Лычкаўцы Шчуч.
ЗГРЭБЛЫ прым. Скалелы. Рукі мае зусімзгрэблыя адхбладу. Парачаны Лід. ЗГЎБІСТЫ прым. Шкодны. Згўбісты градусе пасёвы загубіў, усёзмарнаваў. Самаравічы Зэльв.
ЗГЎБЦА м. Злыдзень. Баба расказвала, што ў jix быў нёкалі такі згўбца, як прыдзяўхату, цыганскі дым напўская, і бярэ, што захбча з хаты. Парэчча Гарадз.
ЗГУГОНЧАНЫ дзеепрым. Сагнуты. У хаце нікога, адно сядзіць бёдны згугднчаны стары. Лагады Шчуч.
згуравАць зак. Падужаць. Наша Збрка можа згураваць вашу Аысўху, такая ўжо збрб]ная карбва. Гудзінішкі Вор.
ЗГЎРЦІЦЦА зак. Згуртавацца. Там ужо згўрціліся даяркі, трэба ехаць па малакб. Табала Лід.
ЗГЭЙШАЦЬ зак. Знасіць. Мацёўча, мая дзявбдна, так згэ]Шала сукёнку, што брыдко глядзець. Стукалы Маст. згэлк м. Віск, лямант. Ясыхбджу з двара, як кблюць паршука, ні магу слўхаць таго згэлку. Дзешкаўцы Свісл.
ЗГЭПАНЫ дзеепрым. зневаж. Зроблены абы-як. У jix крывая хата, бо згэпаная ніздатнымі маўстрамі. Навасёлкі Ашм.
ЗДАВЕ (здавя) прысл. Здаўна. У нас здавя вбдзяцца дббрыя ганчары. Урцішкі Іўеўск.
ЗДАРОЎЧАСЦЬ ж. Сіла. Ужо ні тая мая здарбўчасць, як ране) была. Варакомшчына Дзятл. Здарбўчасьць ні рбўная, бацька здарбўшы за сына, хоць гадоў мая парадачна. Навасёлкі Ашм. ЗДАРЭМА прысл. Дарма, марна. Ён гэта не здарэма рабіў, а за грбшы, разлічыліся як трэба. Баяры Шчуч. ЗДАЎМЁЦЬ зак. Пастанавіць, намерыцца. Каб мне лепш здаўмёць, як зрабіць з xamaj, ці гэту перасыпаць, ці на ндвую ўзьбірацца. Загор’е Кар. здАўніцца зак. Задаўніцца. Ужо здаўнілася тбя, што было пры дзядбх, мы ні пбмнім таго. Новы Двор Шчуч.
ЗДЗЁЛУХА ж. Рукадзельніца, працаўніца. Вось у вас нявёстка зьдзёлуха, такія пекныя блюзкі вяжаць. ВойстамСмарг.
ЗДЗІВІЦЬ зак. Сурочыць. Баба кажа, што, мўсіць, зьдзівілі маё дзіця, не сьпіць, грўдзі ні бярэ, мо вбка якое зашкбдзіла, але трэба дактбрку прасіць прьўсьці да дзіцяці. Сонічы Гарадз.
ЗДЗІЧЫЦЬ зак. Спалохаць. Мянемоцна зьдзічыў сусёдаў сабака, аж перахварэла. Пагарэлка Кар.
ЗДбГАД м. Здагадка, меркаванне. У маці даўно быў здбгад, што дачка
з сусёдавым хлбпцам дрўжыць, змалку зналіся. Варняны Астр.
ЗДРАБЁЖАНЫ дзеепрым. Патаптаны. Як npajuiM тут карбвы, тоўвесь ячмёнь здрабёжаны стаў. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ЗДРАДЗІЦЕЛЬ м. Ашуканец. Гэты здрадзіцель з цэлага сьвету падманіў нашага добрага чалавёка. Касцянева Шчуч.
здрАстваваць незак. Паважаць. Кёпска, сынок, што ты адно сябе хочаш знаць, нікога ні хочаш здрастваваць. Семернікі Ашм.
ЗДРбЖНА прысл. Холадна. Вясна такая, што ні адзёняш, ўсёрбўна здрбжна. Бачанцы Ваўк.
ЗДРЫЛЯВАЦЬ зак. неадабр. Стаптаць. Дзёці здрылявалі мбрхву, што ; паглядзёць німа на што. Віктасіна Астр.
ЗДРЫМЦЁЦЬ зак. Згаснуць. Вунь зорка здрымцёла, ты бачыў? Куляшы Шчуч.
ЗДРЭНЦВІЦЬ зак. Вывіхнуць. Бабка Крысьця здрэнцьвіла сабе рукў. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) ЗДЎМАЦЬ зак. Узгадаць. Усягб, што было ў жыцьці, ні дасі рады здўмаць. Каробчыцы Гарадз.
ЗДУМЁЦЦА зак. Збянтэжыцца. Я аж здумёлася, што гэта яна кажа? Вігушкі Іўеўск.
ЗДУМІЦЦА зак. Дадумацца. Я/ ні здумілася, штоўсёгэта таквы)дзя. Гейстуны Ашм.
ЗДЎХА ж. Залеж, паклад. Што там на mojздўсе надўмаюць пасёяць?Мпнікі Шчуч.
ЗДЎЦЦЕ (здўццё) н. Запор. Карова захварэла, у наша) каровы здўцьцё, яе абдулб. Бабынічы Слон.
здым м. перан. Адлёт птушак у вырай. У бацянбў ужэ здым пачаўся. Малыя Пугачы Шчуч.
ЗДЫРДЗІЦЬ зак. зневаж. Украсці. Вот чалавек, ні з чым ні разьмінёцца,
усё здырдзіць, што ўбачыць. Гейстуны Ашм.
ЗДЫТЫНАВАНЫ дзеепрым. Збянтэжаны, сарамлівы. Збўшн мужык добры, але не)кі здытынаваны. Карабы Ашм.
ЗДЫТЫНАВАЦЦА, ЗДЭТЫНАВАЦЦА зак. Збянтэжыцца. Што ж ты, ува)шоў у хату і здытынаваўся! Мураваная Ашмянка Ашм. Уладзя, як убачыў вашу дзёўчыну, аж здэтынаваўся. Васеўцы Ашм.
здыхлявы прым. груб. Худы. Здыхлявы кабан наш у гэтум году. Купіск Навагр.
ЗДЫХТАВАЦЬ зак. Зразумець, скеміць. Маладзёц, сама здыхтавала, што да чаго. Масцяны Астр.
ЗДЭБА ж. Худоба. Пасьля зімы шмат здэбаў выхбдзіць у поля. Касцянева Шчуч.
ЗЁВА ж. Зеў у кроснах. Малбя зёва, чаўндк ні нрахддзіць зусім. Багданаўцы Шчуч.
ЗЕЛЕНЯКІ (зелянякі) мн. Зялёнкі. У лесе цяпер много зелянікдў, усе памнбгу прынбсяць. Прудзяны Шчуч.
ЗЁЛЬНІЦАIЗЯЛЬНІЦА (зельніца) ж. Абрадавае свята. На зельніцу насілі зеля сьвяціць. Почарня Іўеўск.
ЗЕЛЯНЁЦ м. Абрадавае свята. BaeKa дачакаласа зелянца і паёхала да дачкіў гбсьці. Мілявічы Маст.
ЗЕЛЯНІЦЦА незак. Выглядаць зялёным. Унь як зеляніцца наша вёска, сады ў кбжнага ля хаты. Урцішкі Іўеўск.
ЗЕЛЯНЦОВЫ прым. Светла-зялёны. Сьнег сышоў, трава зелянцдвая стала, зелянцбвая поля ўсё. Стараўшчына Шчуч.
ЗЕЛЯПАЦЬ (зяляпаць), ЗЯПАЦЬ незак. Крычаць. Hi трэба так зяляпаць, чаго тызяляпаяш наўсёгбрла? Брыдка ж так, людзі будуць сьмяяцца зь цябё. Дварчане Іўеўск. Ціха ты,
ты так зяпаяш, што аж на вўліцы чутнб. Багданаўцы Шчуч.
ЗЕМБАВАТА прысл. Халаднавата. Адзява]ся цяплёў бо на дварэ зембавата. Дайнава Вор.
ЗЁМБІЦЬ незак. Марозіць. На дварэ добра ўжо зёмбіць, хутко зіма падыр дзя. Дайнава Вор.
ЗЯМЛЯНІК м. Дажджавы чарвяк. Пасьля дажджў выпаўзаюць зямлянікё, гэта дббрая насадка на шчупакбў. Гольні Бераст.
ЗЕРАЗНЯНКА ж. Чырвоная мурашка. Зеразьнянка надто балюшчо кусаяцца. Бершты Шчуч.
ЗЁВАЦЬ незак. Пазяхаць. Трэба закрываць рот, як зёваяш, каб ні было брыдка. Кухары Маст.
ЗЁЛЫ мн. Зёлкі. Узімку мароз быў, як хлдпчык захварэў, баяліся везьці да дбктара па хдладзе, то зёламі парлі малбго. Макараўцы Бераст.
З'ЁМШЧЫК м. Фатограф. Прыёхаў у вёску зьёмшчык, то ўжо раббты яму будзя. Ярнева Зэльв.
З'ЁЎЗІЦЦА зак. Затупіцца. Габэляк зьёўзіўся, заўсём дошкі ні бярэ. MiroBa Гарадз.
ЗЁХАЦЬ незак. Блішчэць. У сватаўноваў хацеўсё аж зёхая. Кухары Маст.
З'ЁХЛІЦЦА зак. Памарнець, пастарэць. Як памёрла жднка, наш дзядзька зусім зьёхліўся. Галімшчына Іўеўск. ЗЖАБУРЭЛЫ прым. Перакіслы. Малакб зжабурэлае, як вбцат стала. Паперня Лід.
ЗЖАХНЎЦЦА зак. Скалануцца, задрыжэць. Як убачыла столькі мэнкі людзе) у кінё, то аж жжахнўлася ад страху. Гагарына Навагр.
ЗЖАХНЎЦЬ зак. Перастаць балець. Трбхі жжахла маярука, a то ж ні магла яе падняць. Грабяні Гарадз. зжым м. Прылада выраўноўваць патроны. Сусёд, пазыч мне зжыма, najdy заўтра на за)ц6ў. Барава Іўеўск.
ЗЗАПРЫТНА прысл. Па парадку, не выбіраючы. Бяры кашу ззапрытна, ні выкалўпва) скварак. Бабіна Гарадз. ЗЗОСНУ, ЗбСНУ, ЗЭСНУ прысл. Спрасонку. Я ззбсну j ні разглёдзіла яе мужыка, так рана яны выяхалі, але, кажуць, прыгбжы. Івашкаўцы Бераст. Некі ты збснуяк ні сво). Міхалкі Свісл. Схапілася зэсну, ні зная, што рабіць, хўцянька апранўлася і пабёгла, заўсёды барцца спазьніцца да сваўіх цялят. Навасады Вор.
ЗЗЯБЛЫ прым. Змёрзлы. Зьзяблыя рукі і ногі маё, ледва сьцёпліліся на печы. Чэхі Астр.
ЗІГРАТЫ прым. Пярэсты. Бабця купіла мне зігратага матэрыялу на каптан. Кадзішкі Лід.
зікАць незак. Злосна гаварыць. Дх нявёстка лагбдная, ні будзя зікаць на старь'іх, усімяна панараўная. Ліпнікі Шчуч. ЗІМНІК м. Мароз. Такі зімнік моцны прыціснуў, што аж рэчка замёрзла. Загор’е Кар.
ЗІМНІНА ж. Студзень, квашаніна. Мама наварыла з ног зімніны, хадзі пакаштўяш. Сонічы Гарадз.
ЗІМНЯК м. Сенажаць пасля зімы. Гані карбвы на зімняк, можа, трбхі пахбдзяць. Кемейшы Вор.
ЗІМОРДА ж. Балотная трава. Сена навёсну ні стаё, то скаціну на зімбрду ганяям. Бершты Шчуч.
ЗІМОЎКА ж. Сініца. Ужо па плбце скача зімбўка, халады пачўла. Пагарэлка Кар. ЗІРКАЧ м. Чалавек з вострым зрокам, зіркаты. Гэты зіркач усё здалёк убачыць. Квасоўка Гарадз.
ЗІХАТКІ, ЗІХбТНЫ прым. Бліскучы. На Купальле хадзілі глядзёць на зіхаткбя слбнца. Сонічы Гарадз. Ня трыма/ дзіцяці супраць зіхбтнага слбнца, бо асьлёпня. Дэмбрава Шчуч. 3 КОПТУРАМ прысл. Шмат, з верхам. Прынёсла вамягад вядрд з кбптурам. Нагародавічы Дзятл.
КНІГІ ОНЛАЙН
