КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Дыялектызм. Слова або моўны зварот якога-н. дыялекту ў літаратурным творы. к. Чорны перасцерагаў пісьменнікаў ад празмернага захаплення дыялектызмамі і жаргонамі, якія засмечваюць мову твора. /. Кудраўцаў. ДЫЯЛЕКТАЛАГІЧНЫ // ДЫЯЛЕКТНЫ // ДЫЯЛЕКТЫЧНЫ Дыялекталагічны. Які мае адносіны да дыялекталогіі. Я. Ф. Карскі падаў і абгрунтаваў ідэю стварэння беларускага дыялекталагічнага атласа. Беларуская дыялекталогія. Дыялёктны. Які мае адносіны да дыялекту. Дыялектныя асаблівасці ствараюць цяжкасці пры перакладзе твораў пісьменніка. Полымя. Дыялектычны. Які мае адносіны да дыялектыкі; заснаваны на дыялектыцы. Дыялектычны метад. Дыялектычная філасофія. Няправільна. Колькасная перавага коласаўскага слоўніка [перад «Слоўнікам мовы Пушкіна»] тлумачыцца тым, што ў ім шмат слоў дыялектычных (трэба: дыялектных), мясцовых, абласных. I. Навуменка. ДЭБЕТ // ДЭБІТ // ДЭБЮТ Дэбет. Левая старонка прыходна-расходных кніг, куды заносяцца ўсе паступленні, а таксама даўгі і расходы па дадзенаму рахунку; проціл. крэдыт. Тое, што Дудка паспеў запісаць за паўгода баявой дзейнасці, заняло дзве тоўстыя бухгалтарскія кнігі, разграфленыя па старонках на крэдыт і дэбет. I. Навуменка. Дэбіт. Колькасць вадкасці (нафты, вады і пад.) або газу, якая даецца свідравінай за адзінку часу. Штучную інтэнсіфікацыю здабычы трэба весці вельмі асцярожна, бо празмерна высокая закачка вады можа спачатку даць вялікі дэбіт паліва, а потым яго рэзка знізіць і сапсаваць. Р. Гарэцкі. Дэбют. I. Першае выступленне артыста на сцэне. Для дэбюту мне далі ролю прынца ў інсцэніраванай казцы Андэрсена «Прынц і жабрак». ЯРамановіч. I! Першае публічнае выступленне ў якой-н. галіне дзейнасці. Хоць мае літаратурныя дэбюты на рускай мове былі досыць удалыя, я ўсё ж перайшоў на беларускую мову. 3. Бядуля. 2. Пачатак шахматнай ці шашачнай партыі; першыя хады. 3 самага пачатку гульні, яшчэ ў дэбюце, грасмайстар захапіў ініцыятыву і захаваў яе да канца партыі. Звязда. ДЭБІТОР // ДЭБЮТАНТ Дэбітбр. Даўжнік прадпрыемства, арганізацыі, установы. Адны плацілі акуратна, другія цягнулі бог ведае колькі, і мы ніяк не маглі збавіцца ад даўжнікоў, ці як у нас казалі, дэбітораў. Я. Скрыган. Дэбютант. Той, хто дэбютуе, упершыню выступае на сцэне. Пад пільным позіркам касіра-чыгуначніка я адчуваў сябе, як артыст-дэбютант на сцэне. С. Анісаў. ДЭГЕНЕРАТЫЎНАСЦЬ // ДЭГЕНЕРАЦЫЯ Дэгенератыўнасць. Наяўнасць прымет выраджэння, дэгенерацыі. 3 першага ж погляду нельга было не заўважыць, што чалавек гэты з яўна выражанай дэгенератыўнасцю. Дэгенерацыя. Пагаршэнне біялагічных і псіхічных прымет арганізма. С і н о н і м: выраджэнне. Паняцце агульнай і частковай дэгенерацыі ўведзена акадэмікам A. М. Северцавым. БелСЭ. ДЭЗІНСЕКЦЫЯ //ДЭЗІНФЕКЦЫЯ Дэзінсёкцыя. Знішчэнне шкодных насякомых спецыяльнымі сродкамі. Дэзінсекцыю робяць супраць узбуджальнікаў і пераносчыкаў інфекцыйных хвароб чалавека, жьівёл і раслін, свірнавых шкоднікаў і інш. БелСЭ. Дэзінфёкцыя. Знішчэнне заразных мікробаў спецыяльнымі сродкамі. Сінонім: абеззаражванне. Удзень Сцяпан зрабіў агляд у яслях, праверыў усіх суседніх дзяцей, дапамог фельшарыцы зрабіць дэзінфекцыю і акуратна цераз тры гадзіны наведваў хворага. I. Шамякін. / ДЭКАДАНС Ц ДЭКАДЭНТ // ДЭКАДЭНЦТВА Дэкаданс. Тое, што і дэкадэнцтва. Сатырычныя вершы [Крапівы] былі накіраваны супраць тых, хто спрабаваў перанесці ў нашу паэзію прыёмы паэтыкі дэкадансу. Ю. Пшыркоў. Дэкадэнт. Прадстаўнік, прыхільнік дэкадэнцтва. Ацэнка Купалы і Коласа даецца Горкім у плане проціпастаўлення іх народна-дэмакратычнай паэзіі ўпадніцкай, антыграмадскай паэзіі дэкадэнтаў і сімвалістаў. В. Івашын. Дэкадэнцтва. Упадніцкі кірунак у буржуазным мастацтве і літаратуры канца 19 і пачатку 20 ст., які характарызуецца крайнім індывідуалізмам, фармалізмам, пропаведдзю «чыстага мастацтва». У рускай літаратуры плынь дэкадэнцтва найбольш праявілася ў пачатку 20 ст. ДЭКАРАТЫЎНЫ // ДЭКАРАЦЫЙНЫ Дэкаратыўны. 1. Які служыць для ўпрыгожвання; звязаны з афармленнем сцэны. Дэкаратыўныя тканіны. Дэкаратыўнае афармленне. 2. перан. Разм. Ненатуральны, штучны; паказны. Сіратліва, як бы яно не натуральнае, а зробленае, дэкаратыўнае, вісіць над сопкамі халоднае сонца. /. Шамякін. Дэкарацыйны. Які мае адносіны да дэкарацыі. Дэкарацыйны склад. ДЭКЛАМАТАРСКІ // ДЭКЛАМАЦЫЙНЫ Дэкламатарскі. Які мае адносіны да дэкламатара. Дэкламатарскія здольнасці. Дэкламацьійны. Які мае адносіны да дэкламацыі. Андрэй таксама спяваў у хоры, удзельнічаў у дэкламацыйным гуртку. М. Хведаровіч. ДЭМАБІЛІЗАВАНЫ // ДЭМАБІЛІЗАЦЫ Й НЫ Дэмабілізаваны. у знач. наз. Звольнены з арміі па дэмабілізацыі. У Гомелі што ні дзень, што ні гадзіна — радасць: вяртаюцца дахаты дэмабілізаваныя. А. Пальчэўскі. Дэмабілізацыйны. 1. Звязаны з правядзеннем дэмабілізацыі. У штабе батальёна ўсе былі заняты новымі, прыемнымі клопатамі — дэмабілізацыйнымі. Звязда. 2. перан. Які характарызуецца паніжэннем актыўнасці, піль насці, спадам энергіі. Дэмабілізацыйны настрой. ДЭМАНСТРАТЫЎНЫ // ДЭМАНСТРАЦЫ Й НЫ Дэманстратыўны. 1. Задзірлівы, знарок падкрэслены; дэманстрацыйны (у 3 знач.). Дэманстратыўны адказ. Дэманстратыўныя паводзіны. 2. Звязаны з дэманстрацыяй — ваеннай аперацыяй, якая мае на мэце адцягнуць увагу праціўніка ад месца галоўнага ўдару. Адна рота трэцяга батальёна, якім камандаваў старшы лейтэнант Гусеў, агнём і дэманстратыўнымі дзеяннямі скавала праціўніка з фронту, а тым часам астатнія дзве абышлі з флангаў і ўдарылі ў тыл. А. Капусцін. Дэманстрацыйны. 1. Які мае адносіны да дэманстрацыі — масавага шэсця. Дэманстрацыйная калона. Дэманстрацыйныя лозунгі, заклікі. 2. Заснаваны на паказе, дэманстрацыі — наглядным азнаямленні з чым-н., публічным паказе чаго-н. Дэманстрацыйная зала. Дэманстрацыйная ўстаноўка. 3. Задзірлівы, знарок падкрэслены; дэманстратыўны (у / знач.)- Дэманстрацыйныя паводзіны. Дэманстрацыйная абыякавасць. ДЭФЕКТНЫ // ДЭФЕКТЫЎНЫ Дэфёктны. Пашкоджаны, сапсаваны; з дэфектам. Значна палепшылася паліграфічнае афармленне друкаванай прадукцыі, знізілася колькасць дэфектных экземпляраў кніг, якія паступаюць у гандлёвую сетку. Звязда. Дэфектыўны. Ненармальны; з фізічнымі або псіхічнымі недахопамі. Было модна насіць міні-спадніцы — і асобы жаночага полу, як на нейкіх дэфектыўных людзей, пазіралі на тых, хто хадзіў у доўгай спадніцы. ЛіМ. Е, Ё , ЕВАНГЕЛІЧНЫ // ЕВАНГЕЛЬСКІ Евангелічны. Які апіраецца на евангелле, зыходзіць з яго. Евангелічная секта. Евангелічная абшчына. Евангельскі. Які мае адносіны да евангелля, заснаваны на ім. 3-за боязі, што гэтая нянавісць магла б прывесці да злачынства, за якое была б «вышка», ён і пацягнуўся да бога, да евангельскіх запаветаў, да вучэння Ісуса Хрыста. /. Шамякін. ЕДКІ // ЯДКІ Ёдкі. 1. Які раз’ядае, разбурае што-н. хімічна; які выклікае моцнае фізічнае раздражненне. Абапал дарогі дагаралі хаты, і ўдушлівы едкі смурод пажарышчаў раздзіраў грудзі. В. Быкаў. 2. перан. З’едлівы, калючы. I смех там быў, былі і жарты, і кпіны едкія, і злосць. Я. Колас. Ядкі. Разм. Які са смакам есца, ахвотна паядаецца; смачны, пажыўны. Атава там ужо адрастаць пачала, а трава ядкая, спажыўная. ЯКолас. ЕДНАСЦЬ //ЯДНАННЕ Ёднасць. Адзінства; агульнасць, супольнасць; суцэльнасць, непадзельнасць. Вялічка — ціхі, ураўнаважаны, засяроджаны ў самім сабе, моцны разуменнем сваёй праваты, сваёй еднасцю з роднай зямлёй. Полымя. Яднанне. Цесная сувязь; адзінства; згуртаванасць. Вялікая Айчынная вайна, узнятая нямецкімі фашыстамі, навочна паказала нам, што ў нашай дружбе, у яднанні славянскіх народаў — наша непераможная сіла. ЯКолас. ЕДЗІСТЫ // ЕДНЫ Ёдзісты. Які ўтрымлівае ў сабе ёд. А ты ляжыш на пляжы і поўнымі грудзьмі ўдыхаеш ёдзістасалёны пах водарасцей, выкінутых на бераг марскім прыбоем. М. Чавускі. Ёдны. Які мае адносіны да ёду. Ен у спіртавым растворы пад назвай ёдная настойка прымяняецца ў медыцыне як добры абеззаражваючы сродак. Хімія. ЕЛКА // ЕЛКА //ЯЛІНА Елка. Вечназялёнае хваёвае дрэва з конусападобнай кронай. Тут верх асіны круглалісты сплятаўся з хвоямі, з дубамі, а елкі хмурымі крыжамі высока ў небе выдзялялісь, таемна з хвоямі шапталісь. ЯКолас. Ёлка. 1. тое, што і елка. Башлыкі адзелі ёлкі з снегу і стаяць сплючы. П. Панчанка. 2. Елка, ссечаная і ўпрыгожаная к Новаму году. Весяліцца каля ёлкі дзетвара шчаслівая. Н. Гілевіч. Яліна. Высокая елка. Старыя хвоі і яліны, высока кінуўшы галіны, глядзелі хораша, любоўна. Я. Колас. ЁЛАЧНЫ // ЯЛОВЫ // ЯДЛОЎЦАВЫ Елачны. Які мае адносіны да навагодняй ёлкі. Колькі гоману, радасці, вясёлай мітусні! I ў кожнага ў вачах гараць, пераліваюцца ёлачныя агні. М. Лынькоў. Ялбвы. 1. Які мае адносіны да елкі (яліны). I такая цішыня стаяла ў лесе, што, здавалася, чуваць было, як шарахцяць на яловых лапках сняжынкі. М. Лынькоў. 2. Зроблены з елкі (яліны). На даху толькі што паставілі сухія яловыя кроквы. С. Грахоўскі. Ядлбўцавы. Які мае адносіны да ядлоўцу. Мінку і Янку я знайшоў на тым самым умоўленым месцы. Толькі добра ведаючы, можна было папасці на яго паміж густых ядлоўцавых кустоў. П. Броўка. ЁМІСТЫ // ЁМКІ Ёмісты. Здольны змясціць у сабе вялікую колькасць чаго-н. С і н о н і м: умяшчальны. У вялікай, ёмістай карзіне ён носіць цётцы соль, газу, брускі зеленаватага мыла. /. Навуменка. Емкі. 1. Якім добра і прыемна карыстацца. С і н о н і м: зручны. Адзін з валуноў нагадвае шыракагрудага скакуна, які праваліўся нагамі ў зямлю, і я саджуся на яго, нібыта ў ёмкае сядло. В. Карамазаў. 2. Зграбны, спрытны. С і н о н і м: лоўкі. А пуга дужа ж ужо ёмкая была... ЯСіпакоў. ж ЖАДЗЁН // ЖАДЛІВЫ // ЖАДНЫ Жадзён. чаму. Разм. Які церпіць нястачу ў самым неабходным; ахвочы да чаго-н. У тыя дні былі жадны скарынцы чэрствай хлеба. П. Глебка. Жадлівы. Разм. Зайздросны; прагны. Жадлівы чалавек. Жадны. Абл. Ніякі, ніводны. Наблізіўшыся, ён заўважыў над страхою шары слупок дыму і адчуў, як пацягнула раптам зайсці ў тую хату. Проста так без жаднай патрэбы. X. Лялько. ЖАЛАСЛІВЫ // ЖАЛАСНЫ / ЖАЛЛІВЫ // ЖАЛОБНЫ Жаласлівы. Схільны да жаласці, спачування; жаласны (у 2 знач.). С і н о н і м ы: спагадлівы, чуллівы.