КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
2. Які мае адносіны да старажытных грэкаў і рымлян. С і н о н і м: антычны. Інтэрнацыянальныя словы з’яўляюцца, як правіла, запазычаннямі з класічных моў — грэчаскай і лацінскай. Полымя. Класны. 1. Які мае адносіны да вучнёўскага класа. Дзеці вельмі любілі сваю класную настаўніцу — чулую, добрую жанчыну. Р. Няхай. 2. Які паказвае клас, мае высокую ступень чаго-н. Класны спартсмен. Класная гульня. У выразе: класны вагон (уст.)— пасажырскі вагон у адрозненне ад таварнага. Даўно пад пагрузкай даўгі эшалон: платформы, цяплушкі і класны вагон. М. Калачынскі. КЛЕЙКАВІНА // КЛЕЙКАСЦЬ Клейкавіна. Клейкае бялковае рэчыва, якое знаходзіцца ў зерні злакаў і не раствараецца ў вадзе. Гэты крухмал, ператварыўшыся ў растваральны цукар, пасля доўгіх вандраванняў па расліне адкладаўся, нарэшце, у зерні ў выглядзе крухмалу або ў выглядзе клейкавіны. Б. Розен. Клёйкасць. Здольнасць склейваць, прыклейвацца; ліпучасць, ліпкасць. Яны (былінкі) церушыліся, як сухія, і ў той жа час у іх заўважалася нейкая клейкасць, уласцівая толькі жывым раслінам. У. Шыцік. КЛЕРК // КЛЕРЫКАЛ Клерк. Канторскі служачы ў некаторых зарубежных краінах. I дзіўна было Алесю, што і вахман, з выгляду мяшчаністы, востраносенькі акулярнік,— не клерк які-небудзь ды не дробны гаспадар, а селянін таксама. ЯБрыль. Клерыкал. Член клерыкальнай партыі; прыхільнік клерыкалізму — рэакцыйнага палітычнага напрамку, які імкнецца ўзмацніць уплыў царквы на грамадска-палітычнае і культурнае жыццё. Гэту навіну Лабановіч успрыняў без асаблівага задавальнення, бо тады ўжо хадзілі гутаркі, што да беларускай газеты прымазваюцца польскія клерыкалы. ЯКолас. КЛІМАТАЛАГІЧНЫ // КЛІМАТЫЧНЫ Кліматалагічны. Які мае адносіны да кліматалогіі — навукі аб клімаце. Вельмі важным кліматалагічным фактарам, які робіць уплыў на прыхода-расход праменнай энергіі, з’яўляецца воблачнасць. В. Дзяменцьеў. Кліматычны. Які мае адносіны да клімату. Кліматычныя ўмовы цалкам адпавядаюць умовам паспяховага вырошчвання цукровых буракоў. Беларусь. КЛЮЧНІЦА // КЛЮЧЫЦА Ключніца. Уст. Служанка ў панскім маёнтку, у распараджэнні якой былі прадукты харчавання і ключы ад месц іх захоўвання. Старая ўспамінала пра тое, як яе маці служыла ў пані ключніцай, і вельмі ж ганарылася гэтым. Ключыца. Парная косць плечавога пояса, якая злучае лапатку з грудзінай. Куля трапіла яму ў шыю ля самай ключыцы. У. Дамашэвіч. КЛЮШКА // КЛЮШНЯ Клюшка. Лёгкая палка з загнутым канцом для гульні ў хакей He простая гэта рэч — хакейная клюшка. Ды і сам хакей, скажу я вам, гульня не абы-якая. Р. Няхай. Клюшня. Канечная частка ножкі рака і ракападобных, якая нагадвае клешчы і служыць для хапання. Маленькі краб, выкінуты хваляю на бераг, затаіўся пад каменем, дзе засталося крыху вільгаці, і пагражальна варушыць чорнымі клюшнямі. Я. Бяганская. кляймены // кляймовы Кляймёны. 3 кляймом. Кляймёны конь. Кляймёны тавар. Кляймбвы. Які мае адносіны да кляйма; які з’яўляецца кляймом. Кляймовы знак. Кляймовы след. КЛЯПАЛЬНЫ II КЛЯПАНЫ Кляпальны. Звязаны з кляпаннем; прызначаны для кляпання. Кляпальны малаток. Кляпальная работа. Кляпаны. Зроблены кляпаннем; навостраны кляпаннем (пра касу). Кляпаныя канструкцыі. Кляпаная каса. КНЯПНЯ // КНЯЖНА / КНЯЗЕЎНА Княгіня. Жонка князя. Даўно пра княгіню забыла Княгініна, Халопенічы — пра халопаў даўно. П. Панчанка. Няправільна. Падарожнік, што сядзіць у вазку, едзе да будучай нявесты — маладой княгіні (трэба: князёўны) Друцкай. М. Лупсякоў. Княжна. Toe, што і князёўна. Раз бяседа вялікая ў князя была: на пасад дачку княжну садзілі. ЯКупала. Князёўна. Незамужняя дачка князя; княжна. У цэнтры ўвагі была князёўна з роду даўнейшых грузінскіх цароў. Э. Самуйлёнак. КОБРА//КОРБА Кобра. Вельмі ядавітая змяя вялікіх памераў з плямамі на шыі; жыве ў Азіі і Афрыцы. Быў у нашым горадзе такі чалавек, які свае летнія адпачынкі траціў на тое, каб недзе ў пясках Сярэдняй Азіі ці на Каўказе лавіць ядавітых кобраў і гюрзаў. Л. Дайнека. Кбрба. Ручка, якой прыводзяць у рух што-н.; дзяржанне. Вера бярэцца за корбу, але спачатку круціць не ў той бок, мякіна струменьчыкам вылятае з каша. С. Грахоўскі. КОННЫ // КОНСКІ Кбнны. 1. Які мае адносіны да коней, прызначаны для іх А я думаў, што на конным двары вы будзеце, можна сказаць, у зацішку ды ў цяпле. ЯСкрыган. 2. Які прыводзіцца ў рух коньмі. Рухацца па лесе было вельмі цяжка. He толькі аўтамашыны, але і фурманкі, гарматы коннай цягі даводзілася пераносіць на руках, бо на лясных дарогах гразь чаргавалася з пясчанымі заносамі. Маладосць. 3. Які мае адносіны да конніцы, складаецца з коннікаў Лес шумеў, гуляла мяцеліца. Вакол — ні душы, наперадзе густы ельнік, за ім — паварот управа. I раптам адтуль выскачыў конны атрад. Імгненна прыйшло рашэнне — акапацца ў снезе і прыняць бой. ЛіМ. 4. Звязаны з яздой на конях. Пачалі вывозіць лес: пасля доўгіх снежных заносаў нарэшце стала добрая конная дарога. Звязда. Кбнскі. 1. Які мае адносіны да каня, належыць каню. Грыбаед аціх побач з канём, ад якога патыхала потам і парай, а конскія бакі хадзілі хадуном. В. Быкаў. 2. Разм. Вялікі, моцны. Вялізны, з конскімі сківіцамі мужчына носіць за плячамі вінтоўку, глядзіць спадылба, злосна. 1. Навуменка. У выразе: конская сіла — адзінка вымярэння магутнасці. Матор магутнасцю ў сто конскіх сіл. КОРАК // КОРКА Корак. 1. Затычка для бутэлек і іншай пасуды. На стале і пад сталом валяліся крошкі, агрызкі селядцоў, скарынкі хлеба і коркі ад бутэлек. Я. Колас. 2. Уст. Цвёрдая набойка на падэшве абутку пад пяткай. С і н о н і м ы: абцас, каблук. Яна прыехала, апранутая з іголачкі, у чорных пальчатках да локцяў, размаляваная, на высокіх корках, у чорных акулярах. У. Дамашэвіч. Кбрка. Верхні зацвярдзелы слой чаго-н. Усё — зямля, дрэвы, стрэхі — пакрылася звонкай ледзяной коркай. /. Шамякін. КОРД// КОРДА Корд. 1. Вельмі моцныя кручаныя ніткі, якія ідуць на спецыяльныя вырабы (напрыклад, аўтапакрышак). Новы завод выпускае трывалы корд з віскозы для шыннай прамысловасці. В. Вольскі. 2. Разнавіднасць шарсцяной тканіны ў рубчык. Касцюм з корду. Кбрда. Доўгая вяроўка, на якой ганяюць коней па кругу пры выездзе, абучэнні. На манежнай пляцоўцы ганялі на кордзе коней. У. Караткевіч. КОРМЛЕНЫ // КОРМНЫ Кормлены. Такі, якому давалі корм; якога накармілі. С і н о н і м: накормлены. Уся скаціна ўжо кормлена, а напаіць яшчэ трэба. Звязда. Кбрмны. Якога кормяць на забой; выкармлены. С і н о н і м: адкормлены. 3 адрынкі далятала тлумнае гагатанне гусей, крэкт качак; у хляўку ж сыта рохкалі чатыры кормныя вепрукі. М. Вышынскі. КРАЙНІ // КРАЯВЫ Крайні. 1. Які знаходзіцца з краю, на краі чаго-н. Дом яго быў крайні з другога канца вуліцы. А. Кулакоўскі. 2. Надзвычайны, выключны. Крайняя неабходнасць. Крайнія меры. 3. Найбольш радыкальны, рашучы, непрымірымы (пра погляды, напрамкі, палітычныя групоўкі і г. д.)- Мікола, які заўсёды выказваў самыя крайнія погляды, насупліваўся і змаўкаў. /. Навуменка. Краявы. Які мае адносіны да краю як да адміністрацыйнатэрытарыяльнай адзінкі. Там гаварылася пра рэшткі прыгонніцтва, прапагандавалася ідэя краявой палітычнай аўтаноміі ў рамках Расіі. М. Смолкін. КРАМЯНЕВЫ // КРАМЯНІСТЫ // КРАМЯНЫ // КРЭМНІЕВЫ Крамянёвы. Які мае адносіны да цвёрдага мінералу крэменю; зроблены з яго; які дзейнічае пры дапамозе крэменю. У XVI веку паявіліся больш лёгкія і зручныя ружжы, з крамянёвым ударным замком. Псторыя сярэдніх вякоў. Крамяністы. Усеяны каменнем; камяністы. Хочацца спяваць пад ціхім, чыстым небам, у самоце песню пра адзіноту на крамяністым шляху. Я. Брыль. Крамяны. 1. Хрусткі, цвёрды, сакавіты. Ірдзяцца на дужых суках крамяныя яблыкі жніўныя. С. Гаўрусёў. || Поўны сілы, здароўя (пра чалавека). У дзвюх жаночых галоўках наводдаль я пазнаю Веру і Кацю. Яны ўжо дарослыя, крамяныя дзяўчаты. ЯСкрыган. 2. перан. Свежы, ядраны. 1 здаровае, крамянае надвор’е, і яркія цёплыя фарбы маглі б толькі радаваць і бадзёрыць нашых хадаксў. А. Якімовіч. Крэмніевы. Які мае адносіны да хімічнага элемента крэмнію, змяшчае ў сабе крэмній. Сілікатныя тавары — такія тавары, у састаў якіх уваходзяць розныя солі крэмніевай кіслаты. Таваразнаўства. КРАСАМОЎНІЦКІ // КРАСАМОЎНЫ Красамбўніцкі. Характэрны для добрага прамоўцы. Красамоўніцкі талент Івана Міхайлавіча быў усім вядомы, і выхад яго на трыбуну выклікаў дружныя воплескі. ЛіМ. Красамоўны. 1. Які ўмее добра, прыгожа гаварыць; надзелены красамоўствам. — Сяргей Пятровіч я чалавек не красамоўны і тостаў гаварыць не люблю. 1. Шамякін. 2. перан. Які без слоў, але вельмі выразна перадае, паказвае што-н.; пераканаўчы, несумненны. Красамоўныя шматкроп’і не закрывалі ад звычаннага масавага чытача апушчанага радка. М. Клімковіч. КРАТАВІНА Ц КРАТАВІННЕ Кратавіна. Разм. Нара крата. Ен дакасіўся да кратавін — аказваецца і краты тут пахадзілі пад зямлёю! — яны ўзварушылі, нібы паўскапалі лугавіну, і грудкі вывернутай на паверхню зя.млі заміналі касіць. ЯСіпакоў. Кратавінне. зб. Разм. Кучкі зямлі, накапаныя кратамі. Ен і сумаваў без яе [бабулі Гарусі] і радаваўся, што яна не прыбягае, не сочыць за ім, і яму не даводзіцца чырванець, што так поркаецца на кратавінні. Я. Сіпакоў. КРАЯВІД // КРУГАГЛЯД Краявід. Агульны выгляд якой-н. мясцовасці. С і н о н і м: пейзаж. Гутарак наслухаўшыся розных пра Радзіму ды пра белы свет, я, малы, узлазіў на бярозу, краявід — на цэлы сельсавет. П. Панчанка. Кругагляд. 1. Прастора, якую можна ахапіць позіркам. Асенняе сонца ўзнялося над зямлёй, і пашырэў кругагляд. А. Чарнышэвіч. 2. перан. Аб’ём ведаў, шырыня інтарэсаў каго-н. Дзень за днём газета адкладае ў запасніках памяці чалавека пэўныя факты, звесткі, уяўленні, фарміруючы яго светапогляд і расшыраючы кругагляд. Б. Стральцоў. КРОУНЫ // КРЫВАВЫ // КРЫВЯНІСТЫ // КРЫВЯНЫ Кроўны. 1. Родны па крыві; які паходзіць ад адных продкаў. А навіны ўзбуджалі і пасялялі ў кожнага жаданне паехаць дадому, пабачыць кроўных. П. Галавач. 2. Надзвычай важны, які блізка закранае каго-што-н. Літаратура становіцца кроўнай народнай справай. Ю. Пшыркоў. 3. Разм. Уласнае, нажытае цяжкаю працай. Пазганялі нас паны з нашай кроўнай зямлі, папалілі нашы хаты, разбурылі нашы гарапашніцкія двары, разграбілі наш набытак. ЯКолас.